Αντιχριστιανικές διαφημιστικές υποβολές τής Νέας Εποχής

Φιλοσοφημένο… Κέτσαπ

Απομαγνητοφώνηση εκπομπής του Αμερικανικού Ραδιοσταθμού «Ancient Faith Radio»

Το ευαγγέλιο του σχετικισμού διδάσκεται παντού, κάθε στιγμή, και από όλους. Εμφανίζεται στα πιο απαρατήρητα και ανατρεπτικά σημεία.

************ Μέρος 1ο ************

Δεν είμαι οπαδός των ΜΜΕ. Δεν εννοώ τα ΜΜΕ ως εργαλείο επικοινωνίας – παρ’ ότι αναρωτιέμαι μήπως η εποχή των απλών τηλεφώνων και του απλού ταχυδρομείου ήταν τελικά η «καλές εκείνες ημέρες»… Εδώ εννοώ τα ΜΜΕ ως ένα συνονθύλευμα μεγαλο-συνεταιρισμών και ανθρώπων, που δημιουργούν κάθε είδος ψυχαγωγίας και οτιδήποτε σχετίζεται με την βιομηχανία αυτή. Βασικά, πιστεύω πως τα ΜΜΕ –γενικά- είναι το επιμορφωτικό τμήμα του δαίμονα του πνεύματος της εποχής μας. Συνεχώς μας κατηχούν με υστερο-μοντερνισμό, σχετικισμό και ουμανισμό, μέσω ταινιών, τηλεόρασης, ραδιοφώνου, μουσικής, ζωγραφικής, λαϊκής θρησκείας και περιοδικών. Τίποτε δεν είναι αμιγώς «ψυχαγωγία», ούτε είναι κάτι απλώς «ένα πρόγραμμα», τραγούδι…ούτε καν ένα διαφημιστικό διάλειμμα. Τίποτε δεν δημιουργείται μέσα από κενό αέρος ή κατά λάθος… το κάθε τι προέρχεται από κάποιο «μέρος» - ακόμα και αν οι δημιουργοί έχουν άγνοια για την ύπαρξη του μέρους εκείνου.

Κατά μια έννοια, δεν είμαι πραγματικά κατάλληλος για να κριτικάρω τα ΜΜΕ. Μεγάλωσα χωρίς να βλέπω τηλεόραση και πολλές ταινίες στο σινεμά, και συνεχίζω έτσι. Σπάνια διαβάζω περιοδικό – παρά μόνο όταν περιμένω αλλαγή λαδιών στο αυτοκίνητό μου, ή την απονεύρωση στον οδοντίατρο… Το τελευταίο πράγμα που θυμάμαι να υπήρχε στην τι-βι ήταν τα κινούμενα σχέδια της εποχής – βασικά ο Captain Kangaroo, οι Flintstones, Lunch with Soupy Sales και τον υπέροχο κόσμο του Disney. Οπότε, αν πάρει το μάτι μου εικόνες κάποιου εγκληματικού δράματος, ή σήριαλ ή σαπουνόπερα, μια οποιαδήποτε αλλαγή σε αυτό που κάποτε το θεωρούσαν «κανονικό» και «αποδεκτό» για τα δίκτυα των καναλιών, ή χαρακτηρισμένο ως «κατάλληλο άνω των 13», γίνεται κατάφωρα φανερή. Αυτό που κάποτε χαρακτηριζόταν «Αυστηρώς Ακατάλληλο» στο σινεμά όταν εγώ ήμουν έφηβος, σήμερα προβάλλεται σε ώρες υψηλής ακροαματικότητας στην τηλεόραση. Οπότε, κατά μια άλλη έννοια, είμαι μάλλον «έμφυτα» αρμόδιος να κριτικάρω τα ΜΜΕ, διότι δεν ήμουν δα εκείνος ο βάτραχος μέσα σε νερό (που τον έβραζαν σιγά-σιγά μέχρι που πέθανε χωρίς να καταλάβει την αυξανόμενη θερμοκρασία) τα τελευταία 48 χρόνια. Αλλά ακόμα περισσότερο επειδή, όταν το πρώτο πράγμα που έρχεται στο νου βλέποντας τηλεόραση ή ακούγοντας τα ΜΜΕ είναι ο Ιησούς Χριστός και Αυτός Σταυρωθείς για χάρη αυτού του πεπτωκότος κόσμου και όλων των εκφάνσεών του, τότε το πνεύμα της εποχής και οι εξαπατήσεις των ΜΜΕ γίνονται το ίδιο κατάφωρα φανερές.

Τα ΜΜΕ μας έχουν σταδιακά απο-ευαισθητοποιήσει απέναντι στην χυδαιότητα της αμαρτίας και της διαφθοράς. Βασανισμοί, βιασμοί, μοιχείες, φόνοι… διαλέξτε την πιο ποταπή πράξη μέσα στην οποία ένα ανθρώπινο όν μπορεί να βυθιστεί, και αυτό σήμερα περνάει ως «ψυχαγωγία». Τίποτε δεν έχει αφεθεί στην ανθρώπινη φαντασία – μάλιστα, τα ΜΜΕ καμαρώνουν που έχουν κατορθώσει να μας σερβίρουν πράγματα τα οποία οι περισσότεροι από εμάς δεν θα μπορούσαν καν ποτέ να φανταστούν!

Ένα από αυτά που μου ήρθε στο νου πρόσφατα είναι πως ο μικρόκοσμος των ΜΜΕ διαφημίζει. Παίρνει την κουλτούρα, τις λαϊκές φιλοσοφίες και ψυχολογίες, τα ανθρώπινα κίνητρα και τους πόθους που ωθούν την ευρύτερη βιομηχανία ψυχαγωγίας, και τα διυλίζει σε «σποτάκια» μόλις 30 δευτερολέπτων και «πιασάρικα» σλόγκαν μίας μόνο φράσης. Οι διαφημιστές ξοδεύουν εκατομμύρια δολάρια σε έρευνες αγοράς και ψυχολογιών, για να εντοπίσουν τι είναι εκείνο που θα κινητοποιήσει τον κόσμο να αγοράσει την πραμάτεια ενός πελάτη τους. Ως επί το πλείστον, δεν εστιάζουν στην καθ’ εαυτή αξία του προϊόντος, αλλά στο αίσθημα ή το κύρος ή την αύρα που μπορούν να προσδώσουν στο προϊόν, τα οποία θα ανταποκρίνονται σε κάποια ανθρώπινη επιθυμία. Υπάρχει μάλιστα και μέθοδος και σκοπός στην τοποθέτηση διαφημίσεων σε ορισμένα τηλεοπτικά προγράμματα και περιοδικά, που βασίζεται στα δημογραφικά των θεατών. Όλα βασίζονται σε μια προσεκτικά στοχευμένη και ενορχηστρωμένη έλξη – πολύ παρόμοια με την επιλογή του κατάλληλου δολώματος για να πιαστεί ένα συγκεκριμένο ψάρι μέσα σε μια λίμνη.

Η διαφήμιση δεν είναι κάτι το καινούργιο. Είναι απλώς ένα εργαλείο που σε επηρεάζει για να αγοράσεις ένα προϊόν, μέσω κάποιου είδους δέλεαρ. Ο Σατανάς είχε την πρώτη διαφημιστική αντιπροσωπεία στην Εδέμ, και έκτοτε, ΟΛΑ τα διαφημιζόμενα χρησιμοποιούν τα ίδια τρία δολώματα: την λαγνεία της σάρκας, την λαγνεία των οφθαλμών, και την υπερηφάνεια της ζωής. Η διαφήμιση αντλεί από τον πυρήνα των πιστεύω της πεπτωκυίας τάξης, τις σύγχρονες φιλοσοφικές νοοτροπίες και πολιτισμικές ατζέντες. Εκστρατείες, σλόγκαν και «ατάκες» δεν δημιουργούνται μέσα σε ένα κενό αέρος. Τα έχουν μελετήσει εξονυχιστικά, τα έχουν προσαρμόσει και δοκιμάσει λεπτομερώς. Δεν είναι αθώα, χωρίς κανένα νόημα ή επίδραση. Απευθύνονται σταθερά σε μια ανθρώπινη αδυναμία, μόνο που την διαστρεβλώνουν, κάνοντάς την να ακούγεται σαν αρετή:

Για παράδειγμα το σλόγκαν της Nike “Just do it” («Απλώς κάνε το»)…:

Ναι, καλά… Αλλά - στ’ αλήθεια επιθυμούμε ένα κόσμο όπου κανείς δεν έχει τον παραμικρό έλεγχο του ορμέμφυτου, και όπου κανείς δεν λογαριάζει τις συνέπειες των πράξεών του; Ποιο άτακτο παιδί δεν έχει πει «Δεν ξέρω… απλώς το έκανα»; Δεν θα έπρεπε να είχαμε ξεφύγει από αυτό το στάδιο, ωριμάζοντας;

Η διαφήμιση επίσης βρίσκει ανταπόκριση στα πάθη. Βρισκόμουν πίσω από ένα φορτηγό εταιρείας εμφιαλωμένου νερού σε μια λεωφόρο τις προάλλες. Η διαφημιστική αφίσα στο πίσω μέρος του φορτηγού έλεγε “The taste you deserve without the calories!” (Η γεύση που σας αξίζει, χωρίς τις θερμίδες)….

Εεεεεε…. “Η γεύση που σας αξίζει”;;; Ποιος ΑΞΙΖΕΙ την γεύση; Και γιατί;;

Η αίσθηση του δικαιώματος είναι ένα από τα πιο πρόσφατα ναρκισσιστικά χαρακτηριστικά μιας αδιάντροπης, εγωπαθούς κουλτούρας από την οποία αντλούν οι διαφημιστές. Η τηλεόραση, το ραδιόφωνο και όλες οι έντυπες διαφημίσεις σου λένε πως «σου αξίζει» ένα διάλειμμα, ένα κανάκεμα, να ησυχάζει ο νους σου, η απόλαυση σε ατελείωτες και χωρίς περιορισμό ποσότητες, να σε αφήνουν ήσυχο οι εισπράκτορες λογαριασμών, και ναι, ακόμα πως «σου αξίζει» ένα…νερό που έχει γεύση και που δεν σε παχαίνει…

Και γιατί «σου αξίζουν» όλα αυτά; Είναι απλό. Επειδή απλώς υπάρχεις.

Αλλά όχι ακριβώς. Δεν «σου αξίζει» απλώς – μάλλον νοιώθεις πως αυτά είναι «δικαίωμά σου» - και οι διαφημιστές θωπεύουν την εγωπάθειά σου, προκειμένου να σε χωρίσουν από τα λεφτά σου (ξέρω πως αυτό μπορεί να μην το έχουν αντιληφθεί πολλοί από εσάς – λυπάμαι που σας χάλασα την αυταπάτη). Αλλά αν είστε τόσο άσχετοι και νάρκισσοι ώστε να πιστεύετε αυτά που σας λένε, τότε «σας αξίζει» να σας κοροϊδεύουν και «τους αξίζει» να παίρνουν τα λεφτά σας. Το πρόβλημα είναι πως όσα έχουμε, πιστεύουμε πως είναι «κανονικό», και ό,τι άλλο προστεθεί, σύντομα γίνεται κάτι που είναι «δικαίωμά μας».

Δεν ξέρω… αλλά, όποτε βλέπω ανθρώπους να στενοχωρούνται επειδή δεν έλαβαν αυτό που εκείνοι το θεωρούν «δικαίωμά τους», τότε επιβεβαιώνεται η πεποίθησή μου πως το ίδιο το «Δικαίωμα» είναι η Κόλασή του.

Τέλος πάντων, όλοι μας έχουμε ακούσει και το διφορούμενο σλόγκαν της εταιρείας Burger King, “Have it your way” (ας γίνει όπως το θέλεις εσύ),

καθώς και το ευρέως διαδεδομένο σύνθημα «αφέσου στην απόλαυση τάδε» που το επισυνάπτουν σε τόσα προϊόντα – από παγωτό μέχρι κούρες σε Spa ομορφιάς.. χρειάζεται καν να μιλήσω για αυτό;

Το ραδιόφωνο του Σάλεμ χτυπά απευθείας την καρδιά της εγωμανίας των μαχητικών και αυτό-διορισμένων «φρουρών της πύλης», με το σλόγκαν «Εκεί που η γνώμη σας μετράει». Ναι, ΣΙΓΟΥΡΑ μετράει… για μετρήσεις ακροαματικότητας που μεταφράζονται σε ακόμα περισσότερα διαφημιστικά δολάρια. Και όμως, όπως μου λέει κάθε πρωί ένας τοπικός πωλητής αυτοκινήτων: «Τα πάντα αφορούν εσένα»…

Θα μπορούσα να συνεχίσω έτσι για πολύ ακόμα, αλλά το κοινό νήμα είναι «το πνεύμα της εποχής» και ο εγωκεντρισμός του πεπτωκότος ανθρώπου. Μας βομβαρδίζουν συνεχώς με ατάκες που ενισχύουν τον κοσμικό ουμανισμό, σχετικισμό, υστερο-μοντερνισμό, ναρκισσισμό, ηδονισμό, δικαιωματισμό, και φιλαυτία. Αν παρατηρήσεις μια διαφήμιση κριτικά και προσέξεις τις ατάκες της, θα αρχίσεις να βλέπεις τι ακριβώς διαμορφώνει τον νου μας. Είμαστε βυθισμένοι μέσα σε ΜΜΕ που διακονούν τον βραχύ χρόνο που διαρκεί η προσοχή μας, με σύντομους ήχους, γρήγορες ατάκες και σλόγκαν. Ως επί το πλείστον, είμαστε καταναλωτές δίχως κριτική παρατήρηση του συνεχούς μενού της άθεης φιλοσοφίας που μας σερβίρουν τα ΜΜΕ.

Έτσι λοιπόν…κάθομαι να φάω το γεύμα μου, και απλώνω το χέρι να πιάσω το μπουκάλι του ΚΕΤΣΑΠ, και εκεί… πάνω στο δικό μου τραπέζι του φαγητού.. πάνω στο μπουκάλι του ΚΕΤΣΑΠ… πάνω στο ταπεινό, κοινό, άχαρο, συνηθισμένο, απροσποίητο, σπιτικό ΚΕΤΣΑΠ είναι μια γιγαντοαφίσα που διαφήμιζε το ευαγγέλιο του σχετικισμού και του ουμανισμού, με το σύνθημα: “YOU BE THE JUDGE” (εσύ να είσαι ο κριτής) γραμμένο με κεφαλαία γράμματα πάνω στην ετικέτα...

Ναι, καλά, δεν είναι παρά ένας διαφημιζόμενος διαγωνισμός – ένα διαφημιστικό κόλπο… όμως τι σου λέει, και τι διδάσκει τα παιδιά σου, κάθε φορά που το πιάνεις στο χέρι; Πως ΕΣΥ είσαι ο διαιτητής, ΕΣΥ είσαι αυτός που ορίζει μια πραγματικότητα, ΕΣΥ μόνο είσαι ο διακρίνων τα πάντα… συμπεριλαμβανομένου και του κέτσαπ… Ναι, σου λέει αυτό που εσύ θέλεις να ακούσεις: πως είσαι θεός (με μικρό «θ»).

«Εσύ να είσαι ο κριτής» είναι ακριβώς ο τρόπος που εξαπάτησε ο Όφις την Εύα: «..θα είστε ως θεοί, γνωρίζοντες το καλό και το πονηρό…» (Γέν. 3/γ’:5). Το μπουκάλι μου με το κέτσαπ με δελεάζει προς το ίδιο ψεύδος – πως «εγώ είμαι ο κρίνων»…

Άραγε το δικό μου μπουκάλι κέτσαπ απέχει τόσο πολύ από τον όφη και το μήλο; (Καλά… ξέρω πως δεν ήταν μήλο… θα μπορούσε κάλλιστα να ήταν ντομάτα). Μήπως αντιδρώ υπερβολικά; Σίγουρα δεν το πιστεύω, αλλιώς δεν θα έχανα τον χρόνο μου μαγνητοφωνώντας όλα αυτά. Η ουσία είναι πως και οι δύο περιπτώσεις είναι ψέματα που τροφοδοτούν τον ανθρώπινο εγωισμό μας, και στον βαθμό που τα πιστεύουμε και ζούμε σύμφωνα με αυτά, είμαστε λιγότερο από πραγματικοί άνθρωποι.

Ω.. έλα πια Στηβ… Δεν είναι παρά ΚΕΤΣΑΠ! Πόση επιρροή μπορεί να έχει η κέτσαπ;

Η πραγματικότητα είναι πως τα Λόγια έχουν σημασία. Με ένα λόγο Του, ο Ιησούς εξέβαλλε δαιμόνια. Ο λόγος της Πίστεως μας σώζει. Τα λόγια του Θεού δεν επιστρέφουν κενά. Κρίνεσαι από τα λόγια σου. Ένας λόγος μπορεί να επουλώσει ή να τραυματίσει. Τα λόγια σημαίνουν κάτι. Καμία λέξη δεν είναι κενή περιεχομένου (και εδώ που τα λέμε, ούτε η καλώς τοποθετημένη σιωπή)…. Και ακριβώς επειδή οι επιλεγμένες λέξεις είναι ελάχιστες και είναι επιδέξιες και τοποθετημένες σε όχι πολύ φανερά μέρη, γίνονται ακόμα πιο προδοτικές και επικίνδυνες.

Η λεζάντα στην ετικέτα του μπουκαλιού δεν έλεγε «ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΔΟΚΙΜΗΣ ΚΕΤΣΑΠ»!! Ήταν μια σχετικιστική, ουμανιστική κοινότυπη φράση που αναγκάζουν εκατομμύρια ανθρώπους να την «καταπίνουν» καθημερινά μέσω των ΜΜΕ. (Μάλλον αυτό έπρεπε να το διατυπώσω αλλιώς: «εκατομμύρια άνθρωποι ανοίγουν το στόμα τους και το καταβροχθίζουν πρόθυμα, επειδή δεν έχουν την διάκριση να δουν ότι αυτό που τους ταΐζουν είναι φιλοσοφικά δηλητήρια»)

«Εσύ να είσαι ο κριτής» πάνω σε ένα μπουκάλι κέτσαπ… Είναι μικρό πράγμα αυτό; Σίγουρα ναι, απομονωμένα. Όμως δεν είναι ένα απομονωμένο μήνυμα – είναι ΤΟ μήνυμα της εποχής,(*) που το αναμεταδίδουν σε μικρές δόσεις με εκατοντάδες τρόπους: πως δεν υπάρχει η αλήθεια, παρά μόνο αυτό που ότι εσύ πιστεύεις ότι είναι… και αν γεμίσεις ένα σακί με αρκετά μικρά κέρματα, εν καιρώ θα ζυγίζει αρκετά ώστε να συνθλίψει με το βάρος του…

Έχω πολλά ακόμα να σας πω επί του θέματος, αλλά πέρασε ο χρόνος σήμερα. Την επόμενη εβδομάδα θα μιλήσω για:

·         Ηθικό σχετικισμό: να επιστρέψουμε στο να ρίχνουμε τους ανθρώπους σε βραστό λάδι για την φιλοσοφία τους;

·         Το τι είναι «αλήθεια»;

·         Κάποιον που νόμιζε πως ήταν κουνέλι.

·         Αυτοκίνητα Κάντιλακ του1959

·         Και 10 πράγματα που δεν μπορείς να λες, ως ουμανιστής σχετικιστής.

************ Μέρος 2ο ************

Στο προηγούμενο παραμιλητό… εεε… πρόγραμμα, μίλησα για το ευαγγέλιο του σχετικισμού και πώς διαδίδεται μέσω των ΜΜΕ – ευθαρσώς μεν, αλλά και αδιόρατα. Θυμάμαι προ ετών καθώς άκουγα ένα πρόγραμμα τοπικού ραδιοσταθμού, πως μου «έφεξε» ξαφνικά και πρόσεξα πως κατά την διάρκεια της ημέρας ΟΛΟΙ οι εκφωνητές ενθάρρυναν τους ακροατές που καλούσαν, με τα εξής λόγια: «Πώς ΝΟΙΩΩΩΩΩΘΕΤΕ για το τάδε…». Ούτε μια φορά σε ολόκληρη την ημέρα δεν ακούστηκε να λέει κάποιος εκφωνητής «Τι σκέφτεστε για…». Πάντοτε έλεγαν «πώς νοιώθετε»… Δεν είμαι επ’ ουδενί από εκείνους που υποστηρίζουν θεωρίες συνομωσίας, αλλά αυτό που πρόσεξα ήταν σίγουρα το αποτέλεσμα κάποιας ντιρεκτίβας, εκπαίδευσης ή κάποιου εγχειριδίου για εκφωνητές αυτού του συγκεκριμένου σταθμού. Άραγε υπάρχει κάποια πραγματικά φιλοσοφική διαφορά μεταξύ του «πώς νοιώθεις» και «τι σκέφτεσαι»; Στην πραγματικότητα υπάρχει, όμως, σύμφωνα με την αόριστη ανθρωπολογία της κουλτούρας μας, δεν υπάρχει καμία διαφορά – και οι δύο ερωτήσεις είναι εξ ορισμού σχεδόν συνώνυμες. Και στην πράξη, ως επί το πλείστον οδηγούμαστε από τα συναισθήματά μας και όχι την λογική μας. Τα λόγια ενός παλιού τραγουδιού και οι χιλιάδες παραλλαγές του («…πώς γίνεται να είναι λάθος, όταν το νοιώθω τόσο σωστό;») είναι μια ανθρωπολογική δήλωση που περιγράφει το ανθρώπινο πρόσωπο και το πώς επεξεργαζόμαστε την πραγματικότητα.

Ένα από τα προβλήματα στην κουλτούρα μας είναι πως δεν έχουμε ανοιχτές συζητήσεις και ευφυείς διαλόγους για θέματα βασικά, όπως η άποψη για το ανθρώπινο όν, η μεταφυσική και το Σύμπαν. Μπορούμε να συζητούμε για την εξαγορά, τους φόρους, τις χρεώσεις των αεροπορικών γραμμών για αποσκευές, για τα ποσοστά τόκων… μπορούμε να διαφωνούμε και να ουρλιάζουμε όλη μέρα μεταξύ μας για οτιδήποτε «ειδικά», αλλά δεν μπορούμε να συζητούμε για όλα τα πράγματα «γενικά». Είμαστε πρόθυμοι να ακούμε και να σχολιάζουμε τις γνώμες των ανθρώπων επί «ορισμένων πραγμάτων» αλλά όχι επί «όλων των πραγμάτων» - που είναι το πιο σημαντικό, διότι ο τρόπος που προσδιορίζουμε το Σύμπαν καθορίζει το πώς ορίζουμε τι είναι και τι δεν είναι θέμα, και τι θα πρέπει ή τι μπορεί να κάνουμε για αυτό.

Κάποτε υπήρχαν οι «αιρετικοί» στον κόσμο. Τώρα υπάρχουν μόνο τα «προσωπικά αισθήματα» για τα πράγματα. Αιρετικοί μπορούν να υπάρχουν, όπου υπάρχει δόγμα, και τα παλιά χρόνια έκαιγαν τους ανθρώπους σε πάσσαλο για μια λάθος φιλοσοφία. Βέβαια, εμείς τώρα είμαστε πολύ πιο φωτισμένοι απ’ ό,τι τότε, και δεν βράζουμε πλέον τους ανθρώπους μέσα σε λάδι για τα αιρετικά πιστεύω τους, όμως το ζητούμενο δεν είναι αν θα πρέπει να χρησιμοποιούμε το καζάνι με το βραστό λάδι ως τιμωρία – το ζητούμενο είναι πώς απαλλαχθήκαμε από την έννοια της «αίρεσης».

Ο GK Chesterton στο έργο του “Ορθοδοξία” είπε, «Μόνο ένα πράγμα υπάρχει απείρως πιο ανόητο και μη πρακτικό από το να καις έναν άνθρωπο για την φιλοσοφία του. Πρόκειται για την συνήθεια να λες πως η φιλοσοφία του δεν έχει σημασία. Η ευγένεια, η πνευματική οκνηρία, και η έλλειψη προθυμίας να ερευνάς ανοιχτά και να αντιμετωπίζεις τις συνέπειες, τις φιλοσοφίες κάποιου, έχουν πετύχει στον κόσμο ό,τι δεν κατόρθωσαν να πετύχουν η Ιερά Εξέταση, οι Σταυροφορίες, τα κυνήγια μαγισσών, το ξύλινο βασανιστήριο, ο πάσσαλος και το καζάνι: να φιμώσουν τους αιρετικούς.

Η αλήθεια είναι πως ζούμε σε ένα νεοπαγανιστικό κόσμο. Τον παγανιστή τον φανταζόμαστε ως ένα άτομο χωρίς θρησκεία. Στην πραγματικότητα πρόκειται για άτομο με κάμποσες θρησκείες, και οι περισσότερες έχουν στο κέντρο τους το ίδιο το άτομο ως θεό. Ο ηθικός σχετικιστής είναι ο μοντέρνος παγανιστής – συνήθως ένα άτομο που δηλώνει «άθρησκος» μεν, «πνευματικός» δε. Η πνευματικότητα της Νέας Εποχής είναι μια σύγχρονη έκφραση παγανισμού, η οποία - προς ντροπή της – έχει ένα ακόμα πιο ασαφή ορισμό του Θεού και του Σύμπαντος απ’ ότι οι αληθινοί, αρχαίοι παγανιστές. Οι αρχαίοι παγανιστές τουλάχιστον είχαν θεούς που κυβερνούσαν τις διάφορες εκφάνσεις της Δημιουργίας και της ανθρώπινης συμπεριφοράς, ακόμα και αν αυτό σήμαινε να θυσιάζουν παρθένες ή να κάνουν τελετές γονιμότητας στα λιβάδια κατά την εαρινή ισημερία. Οι μοντέρνοι παγανιστές δεν έχουν άλλους θεούς παρά μονάχα τους εαυτούς τους, αφού είναι υπερβολικά φωτισμένα άτομα, και πνευματικά πολύ πιο εξελιγμένοι και έξυπνοι για να πιστεύουν στον Πάνα, τον Βάκχο ή τον Δία… απλά, είναι υπέρ του οίνου, των γυναικών και των ασμάτων – αλλά χωρίς εκείνο το πρόσθετο στοιχείο που λέγεται «θεός».

Η έλξη που ασκεί ο σύγχρονος παγανισμός οφείλεται στο ότι είναι αρκετά ασαφής και αμφιλεγόμενος ώστε να επιτρέπει στους υποστηρικτές του να δικαιολογούν την οποιαδήποτε συμπεριφορά, στον εαυτό τους ή σε όσους άλλους τυχόν συμφωνούν μαζί τους. Τους επιτρέπει επίσης να καταδικάζουν οποιαδήποτε υπόνοια μισαλλοδοξίας και κριτικής…. όλα εν ονόματι της θέσης τους σε ένα υψηλότερο πνευματικό επίπεδο απ’ όλους τους άλλους που είναι παγιδευμένοι μέσα σε αρχαίους ηθικισμούς που δεν ισχύουν στην δική μας, σύγχρονη, προοδευμένη και διαφωτισμένη εποχή.

Δυστυχώς για τον σύγχρονο παγανιστή, η αλήθεια δεν είναι ένα αμφιλεγόμενο πράγμα. Η αλήθεια είναι κάτι το αποκλειστικό, θέτει όρια και καθορίζει τα πράγματα με ακρίβεια. Η αλήθεια εκ φύσεως δεν ανέχεται το ψεύδος, την ασάφεια και την αποδοχή πραγμάτων που αντιτίθενται σε αυτήν. Ολόκληρη η ανθρωπότητα και οι επιδιώξεις της – συμπεριλαμβανομένης της επιστήμης, της μεταφυσικής, της πολιτικής, ακόμα και οι κοινωνικές δομές της – στηρίζονται στην ιδέα μιας αποκλειστικής, ακριβούς και στερεής αλήθειας. Δεν θα ήθελες ούτε βενζίνη να αγοράσεις, αν δεν υπήρχε κάποια έννοια αλήθειας στην λειτουργία της αντλίας… δεν θα θέλαμε την ΕΧΧΟΝ να επικαλείται ανοχή και έννοιες όπως «η δική σου αλήθεια και η δική μου είναι απλώς διαφορετικές», όταν πρόκειται να πληρώσουμε τον λογαριασμό…

Κάποιος μπορεί να σου υποδείξει πως κάτι που εσύ νόμιζες αληθές (όπως π.χ. «ο κόσμος είναι επίπεδος» ή «ο τάδε είναι πολύ καλός ηθοποιός») έχει αποδειχθεί πως είναι αναληθές, όμως αυτό δεν καταργεί την έννοια της αλήθειας – απλώς αποδεικνύει πως κάτι δεν ήταν αληθές, ή εσφαλμένα το πίστευαν ως αληθές. Ο GK Chesterton λέει πως αν κάτι είναι αληθινό, είναι αληθινό κάθε στιγμή, και η χρονική διάρκεια δεν έχει καμία σχέση με την αλήθειά του. Μπορεί κάποιος να ισχυριστεί «α, αυτό ήταν αλήθεια για τους αρχαίους, αλλά όχι για εμάς τους σύγχρονους», αλλά αυτό είναι σαν να λέμε πως κάτι είναι αληθινό στις 7 το πρωί αλλά δεν είναι αληθές στις 8.45 το βράδυ. Έτσι, αν κάτι είναι ψευδές, είναι ψευδές το μεσημέρι και το βράδυ. Ο Χρόνος δεν αλλάζει την αλήθεια ή το ψεύδος. Θυμάμαι στην δεκαετία του ’60, όταν εμφανίσθηκε ο Fletcher με το βιβλίο του περί της «νέας ηθικότητας»: Κάποιος είχε πει «αυτό ούτε καινούργιο είναι, ούτε ηθικό. Είναι η ίδια παλιά ασχήμια, που υπάρχει ανέκαθεν.» Ποιος είχε δίκιο – ο Fletcher ή ο διδάσκων – εξαρτάται από τον δικό σας ορισμό της αλήθειας.

Οπότε, το ερώτημα «τι είναι η αλήθεια» είναι ένα έγκυρο ερώτημα που αξίζει κανείς να αναλώσει όλη του την ζωή στην προσπάθεια να βρει την απάντηση. Εκφράσεις όπως «Κάθε αλήθεια είναι σχετική» ή «Η αλήθεια είναι αυτό που είναι αληθές για σένα» είναι δηλώσεις πνευματικής οκνηρίας στην καλύτερη περίπτωση, και φιλοσοφικής βλακείας στην χειρότερη.

Ακούμε ανθρώπους πάντοτε να λένε «ναι, αυτό μπορεί να είναι αληθές για σένα…» ή κάποια παραλλαγή αυτού. Αν την δοκιμάζαμε αυτή την νοοτροπία με την φωτιά, δεν θα μπορούσαν να γίνουν και πολλές συζητήσεις με νόημα. Ορίστε 11 πράγματα που δεν πρέπει να «μπαίνουν στο τραπέζι» αν κάποιος ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ πιστεύει στον σχετικισμό:

1. Δεν μπορείς να λες «ΠΡΕΠΕΙ να δείχνουμε ανοχή στις απόψεις όλων», διότι αυτό θα συμπεριλάμβανε και την άποψη του μισαλλόδοξου ατόμου που θέλει να σκοτώσει όλους τους ανεκτικούς. Ο Bernard Shaw κάποτε είχε γράψει: «Ο χρυσός κανόνας είναι πως δεν υπάρχει χρυσός κανόνας». Όταν το απόλυτο είναι πως δεν υπάρχει απόλυτο, τότε όλα επιτρέπονται, ακόμα και η μισαλλοδοξία, είτε μας αρέσει, είτε όχι.

2. Δεν μπορείς να μιλάς περί «αλήθειας». Αν πούμε ότι «το κάθε τι είναι μια όψη της αλήθειας», τότε οφείλουμε να γνωρίζουμε ποια ΕΙΝΑΙ η αλήθεια. Όπως όταν π.χ. ένας συλλέκτης αυτοκινήτων πει «αυτό είναι ένας προφυλακτήρας από Κάντιλακ του 1957», πάει να πει ότι ξέρει τι είναι ένα Κάντιλακ του ’57 και γνωρίζει πως είναι κάτι υπαρκτό. Οι σύγχρονοι όμως φιλόσοφοι της πολυθρόνας θα πουν «δεν μπορούμε να γνωρίζουμε την αλήθεια» - μόνο μέρη της…. Τότε πώς μπορούμε να γνωρίζουμε ότι κάτι είναι ΜΕΡΟΣ της αλήθειας, όταν δεν έχουμε ιδέα τι είναι η ΑΛΗΘΕΙΑ; Ή, αν δηλώσουμε πως «δεν υπάρχει απόλυτη αλήθεια», είναι σαν να λέμε «αυτό είναι προφυλακτήρας ενός Κάντιλακ του ’57, αλλά δεν υπάρχει τέτοιο αυτοκίνητο.» Είναι της μόδας να έχουμε «άγνοια της απόλυτης αλήθειας», και όμως δηλώνουμε πως την ενστερνιζόμαστε την «αλήθεια» όπου την βρίσκουμε. Μου φαίνεται πως αν πρόκειται να βρούμε πραγματική αλήθεια κάπου ή οπουδήποτε, χρειάζεται να γνωρίζουμε με ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΗ - και όχι με λιγότερη - βεβαιότητα με τι μοιάζει, αλλιώς δεν θα έχουμε ιδέα τι αναζητούμε ή τι κοιτάζουμε… Δεν θα είχαμε ιδέα αν πρόκειται για προφυλακτήρα ενός Κάντιλακ ή το ντεπόζιτο βενζίνης ενός Πίντο.

3. Δεν πρέπει να γίνεται συζήτηση περί «προόδου». Θεωρείται «δογματικό» να διδάσκεται πως ένα ανθρώπινο ον προορίζεται να οδεύει προοδευτικά προς μια θεϊκή εικόνα σύμφωνα με την οποία έχει δημιουργηθεί, αλλά «μη-δογματικό» να διδάσκεται πως η κοινωνία χρειάζεται να κάνει προόδους προκειμένου όλα τα ανθρώπινα όντα να αποκτήσουν προσωπική ολοκλήρωση (ό,τι μπορεί να σημαίνει ΑΥΤΟ!!). Η προσωπική ολοκλήρωση είναι ένα δόγμα, όπως είναι και η ιδέα της «προόδου», που υποθέτει πως εκεί που ήμασταν είναι λιγότερο ή χειρότερα από εκεί που θα έπρεπε να πηγαίνουμε. Αν δεν υπάρχουν απόλυτα, τότε «πρόοδος», «οπισθοδρόμηση» ή «σύγκληση» είναι όλα το ίδιο πράγμα: μάταια.

4. Μιας και μιλάμε για σύγκληση: Δεν μπορούμε επ’ ουδενί να μιλάμε για κυβέρνηση και σύγκλητο και πολιτική με σημαντικό τρόπο. Οι διαφορές στις γνώμες πάνω σε θέματα Χρηματιστηρίου, εξαγοράς βιομηχανίας αυτοκινήτων και κρίσεις για τον ηθικό χαρακτήρα εταιρικών Διοικητών που λαμβάνουν μπόνους δισεκατομμυρίων δολαρίων είναι όλα άσκοπα. Ποιοι είμαστε εμείς, που θέλουμε να επιβάλουμε τις μεσοαστικές, Πουριτανικές ηθικές αξίες σε εκείνους που πλουτίζουν με τρόπο που εμείς δεν μπορούμε; Γιατί να έχει καν σημασία μια εξαγορά, και τι διαφορά θα υπάρχει, αν όλα τα πράγματα είναι σχετικά, ή αν δεν υπάρχει απόλυτο καλό ή κακό στον πλούτο ή την φτώχεια, και στο πώς φτάσαμε σε αυτά; Δείχνουμε την δυσπιστία μας σε έναν άνθρωπο που έχει διαφορετική οικονομική πολιτική, αλλά όχι σε κάποιον με μια διαφορετική άποψη περί καλού και κακού ή περί Θεού, ή περί της φύσης του υλικού Σύμπαντος.

5. Δεν μπορείς να τιμωρήσεις κάποιον όταν κάνει κάτι «κακό», αφού το «καλό» και το «κακό» είναι εν τέλει αυτό-οριζόμενα. Όμως, αν η αλήθεια είναι αυτό που ΕΣΥ αισθάνεσαι, τότε αν εσύ απλώς δεν «γουστάρεις» κάποιον, μπορείς να τον ρίξεις μέσα σε βραστό λάδι, επειδή…. εεεεεμμμμ… δεν το θεωρείς ανήθικο – μονάχα επώδυνο για τον άλλον – αλλά τι μας νοιάζει; Αν δούμε κάποιον να βασανίζει ένα κουτάβι, δεν μπορούμε να πούμε πως το άτομο εκείνο είναι «κακό», ούτε πως είναι «καλό» να τον σταματήσουμε. Αν εφαρμόσουμε αυστηρά τον σχετικισμό, τότε μπορούμε να πούμε πως το κουτάβι ΚΑΙ ο πόνος του κουταβιού έχουν σημασία για ΜΕΝΑ, όμως τότε θα πρέπει να ανεχθούμε το γεγονός πως ΔΕΝ έχει σημασία στο άτομο που απολαμβάνει τον βασανισμό του ζώου.

6. Δεν μπορείς να λες «σ’ ευχαριστώ» και να το εννοείς, αφού δεν υπάρχει καμία διαφορά ανάμεσα στο «Δος μου το, μωρή!» και το «Σε παρακαλώ αγάπη μου, μου δίνεις το κέτσαπ;» Δοκίμασέ το όμως, και δες αν έχει σημασία – θα έχεις αρκετό χρόνο όλο το βράδυ να φιλοσοφείς «για ποιόν λόγο κατέληξα να κοιμάμαι στον καναπέ μαζί με τον σκύλο μου;»…

7. Δεν μπορείς να λες «συγγνώμη», διότι δεν θα υπάρχει η ανάγκη να ζητηθεί συγγνώμη για οτιδήποτε κάνουμε, και τίποτε απ’ όσα κάνουμε δεν μπορούν να τα εκλάβουν οι άλλοι ως προσβλητικά. Αλλά και να είναι προσβλητικά, τι μ’ αυτό; Ποιος θα νοιαστεί, πέραν του προσβληθέντος ατόμου; Και γιατί θα πρέπει εγώ να νοιαστώ; …. Εκτός αν μ’ αρέσει να κοιμάμαι παρέα με τον σκύλο μου….

8. Δεν μπορούμε να μιλάμε για τα «δικαιώματα» καταπιεσμένων ανθρώπων – Οι μαύροι, οι γκέι, οι γυναίκες, οι τριτοκοσμικοί κάτοικοι ή οι άλλες θρησκευτικές ομάδες μπορούν να χαρακτηρισθούν ως «κατώτεροι» από άλλες ομάδες που θεωρούν τον εαυτό τους «ανώτερο», όμως η ταμπέλλα «κατώτερος» δεν έχει κάποιο νόημα, αφού δεν υπάρχει ένα σταθερό μέτρο του «ανώτερου». Απλώς είναι αυτό που είναι. Τα «δικαιώματα» - καθώς και το πώς τα χειρίζονται αυτά - δεν έχουν σημασία ούτως ή άλλως, αφού η έννοια «ισότητα» είναι ένα ανούσιο καθεστώς, το οποίο δεν έχει κάποιο αντικειμενικό νόημα, παρά μόνο ό,τι κάθε άτομο φαντάζεται πως σημαίνει για αυτόν τον ίδιο.

9. Δεν μπορείς να λες ότι η ηθικότητα βασίζεται πάνω σε αυτό που είναι ωφέλιμο για την κοινωνία και απαραίτητο για την ειρήνη και την τάξη, ή πάνω σε μια συνδυασμένη συμφωνία ανάμεσα στα μέλη μιας κοινωνίας, διότι έτσι η κοινωνία, η ειρήνη, η τάξη και η συμφωνία καταντούν το απόλυτο κριτήριο για το «καλό», και αν μια κοινωνία αποφασίσει να εξοντώσει Εβραίους, Μουσουλμάνους, Μαύρους ή όλους τους άνδρες που είναι ψηλότεροι από 1 μέτρο και 90, με μέγεθος παπουτσιών το 46, επειδή κατά κάποιο παράξενο τρόπο έχουν αποφασίσει πως αυτό θα κάνει την κοινωνία τους καλύτερη, ποιος θα μπορέσει να πει όχι;

10. Δεν μπορείς να λες πως ορισμένες κοινωνίες χρειάζεται να εξελιχθούν σε υψηλότερα επίπεδα διαβίωσης, νόμων ή πολιτισμού και κοινωνικών προγραμμάτων. Η γυναικεία περιτομή, η εκπόρνευση παιδιών, η δουλεία, οι κανονισμοί του τρόμου και της γενοκτονίας είναι εξ’ ίσου έγκυρες εκφράσεις της ανθρώπινης φύσης και κουλτούρας – στο κάτω-κάτω, η διακυβέρνηση με σιδηρά ράβδο και τρομοκρατία είναι παγκόσμιο φαινόμενο. Αλλάζοντας το περιβάλλον και την δομή των κοινωνικών συστημάτων δεν έχουν κανένα νόημα, διότι όλες οι κοινωνίες είναι εξ ίσου «σωστές» και εξ ίσου εκφραστικές του τι θεωρούν σωστό για τις ίδιες, και δεν έχουμε το δικαίωμα να κρίνουμε ή να επιβάλλουμε τις δικές μας κοινωνικές νόρμες πάνω τους.

11. Δεν μπορείς να λες «Ώπα βρε μεγάλε… αυτό ήταν το κάτι άλλο!» ή «Γλύκα, είσαι υπέροχη!», ούτε μπορείς να λες «αυτό βρωμάει», ούτε μπορείς να καμαρώνεις όταν κάποιος σου λέει «είσαι μπόμπα»…. Καλά, φυσικά και ΜΠΟΡΕΙΣ να λες και να κάνεις οποιοδήποτε από αυτά τα πράγματα. Όμως στο φινάλε είναι χωρίς νόημα, επειδή είναι απλώς η άνευ ουσίας γνώμη κάποιου εκείνη τη στιγμή. Επίσης είναι χωρίς νόημα διότι δεν έχει σημείο αναφοράς την οποιαδήποτε αντικειμενική πραγματικότητα, ούτε κάποιο συγκριτικό μέτρο «καλού, αξίας ή ομορφιάς», συνεπώς ο έπαινος δεν έχει κανένα πραγματικό νόημα για σένα. Σου παρέχει μόνο μια ψευδαίσθηση ευχαρίστησης για μια φευγαλέα στιγμή. Αν όμως το εξετάσουμε σε βάθος, η πραγματική σημειολογία του σχετικισμού είναι πως χρησιμοποιείται ως επί το πλείστον για να απωθείται κάποιο φταίξιμο και ευθύνη… ποτέ δεν θα ακούσετε ένα σχετικιστή να αποφεύγει τον έπαινο.

Ο σχετικιστής ίσως δηλώσει κάποια πλατύτερη βάση για την ιδεολογία του και τις ηθικές κρίσεις του, όπως π.χ. για την κουλτούρα, τις κοινωνικές νόρμες και τις εξελικτικές επιθυμίες που είναι αποτυπωμένες μέσα στα γονίδιά μας, το απόσταγμα των οποίων είναι κάποια μορφή μηχανιστικού υλισμού, ο οποίος καταλήγει στο αδιέξοδο του ντετερμινισμού. Αλλά, άσχετα πώς θα φτάσει εκεί – μέσα από την φιλοσοφική του ομίχλη – στο τέλος πρόκειται για το άτομό του ως αποκλειστικού διαιτητή και κριτή, ακόμα και αυτών των πραγμάτων. Σε τελευταία ανάλυση, δεν υπάρχει κανένα απόλυτο κριτήριο πέραν των δικών του σκέψεων, εμπειριών και αισθημάτων.

Πράγματι, «εσύ είσαι ο κριτής», διότι στο φινάλε όλα είναι ζήτημα γνώμης, και η μόνη γνώμη που έχει σημασία είναι η δική σου – όπως μας το υπενθυμίζουν συνεχώς το ραδιόφωνο, η τηλεόραση, η Νεοεποχίτικη πνευματικότητα, οι τέχνες και ναι… ακόμα και τα μπουκάλια του κέτσαπ.

Μου θυμίζει μια έκφραση του Holbrook Jackson στο έργο του «Platitudes Undone» (Αναίρεση Κοινοτυπιών), όπου γράφει: «Καμία γνώμη τελικά δεν μετρά: μόνο η δική σου».

Στον οποίον απαντά ο GK Chesterton: «...είπε ο άνθρωπος που νόμιζε πως ήταν κουνέλι».

Σας αφήνουμε τώρα να επιστρέψετε στο επιτραπέζιο γεύμα σας, και τα τακτικά προγραμματισμένα καρυκεύματά σας….

Μετάφραση: Κ. Ν.

* Σημείωση ΟΟΔΕ: Στην Ελλάδα η αντίστοιχη υποβολή που συναντάμε παντού, είναι: "Να είσαι ο εαυτός σου". Σε Σήριαλ, σε Πρωινάδικα, σε Ριάλιτι, (κυρίως σε Ριάλιτι), αυτό είναι το κεντρικό σύνθημα και η κεντρική υποβολή που συναντάμε. Κάτι αντίστοιχο με αυτό το σύνθημα που παρατηρεί το άρθρο, ότι κυριαρχεί στη χώρα τού ραδιοφωνικού ομιλητή. Γιατί το "να είσαι ο εαυτός σου", τι άλλο μπορεί να σημαίνει, παρά το: "ζήσε όπως νιώθεις ότι θέλεις να ζεις και να ενεργείς"; Τι άλλο σημαίνει, από το: "γίνε ο τελικός κριτής τής συμπεριφοράς σου";

Ανεξαρτήτως από τη γελοιότητα τής διατύπωσης τής φράσης: "Να είσαι ο εαυτός σου", (γιατί πώς θα μπορούσες να είσαι... άλλος;), είναι προφανής η σημασία της. Ακούμε για παράδειγμα σε Ριάλιτι: "Τον ψήφισα να φύγει, γιατί δεν είναι ο εαυτός του!" Και δεν σκέφτεται ο ανόητος που τα λέει αυτά, ότι αν ο άλλος "ήταν ο εαυτός του", δηλαδή αν συμπεριφερόταν όπως ένιωθε, δεν θα ήξεραν οι υπόλοιποι πού να κρυφτούν! Και από την άλλη, όταν κάποιος "είναι ο εαυτός του", όταν δηλαδή εκφράζει αυτά που νιώθει κάθε στιγμή, (μαλλιοτραβήγματα, προσβολές, ύβρεις, τεμπελιά, παρενόχληση, κλπ), οι ίδιοι αυτοί, εμφανίζονται θιγμένοι και εκνευρισμένοι!

Και εδώ είναι σαφές το αντιχριστιανικό τής υπόθεσης: Το να είναι κάποιος "ο εαυτός του", τι σημαίνει ακριβώς; Δεν σημαίνει το να εκφράζεται όπως νιώθει; Σκεφθείτε δηλαδή έναν κόσμο όπου όλοι να εκφράζονταν όπως νιώθουν! Να ερχόταν ο γείτονας και να σου έλεγε: "Μου αρέσει η γυναίκα σου"! Και όχι μόνο να το έλεγε!  Ένας τέτοιος κόσμος, σε τι θα διέφερε από τη ζούγκλα; Δηλαδή ο κλεπτομανής, "να είναι ο εαυτός του"; Ο σαδιστής; Ο παιδεραστής; Ο μοιχός; Ο οργίλος;...

Τελικά τι είναι η εν Χριστώ ζωή μας; Δεν είναι μια προσπάθεια να "σκοτώσουμε τον παλαιό άνθρωπο", και να τον αντικαταστήσουμε με "τον νέο άνθρωπο", κτισθέντα κατά Θεόν; (Εφεσίους 4/δ: 22-24). Δεν είναι ΝΑ ΑΛΛΑΞΟΥΜΕ τον "παλιάνθρωπο" με έναν νέο άνθρωπο, με μια νέα προσωπικότητα, ως εικόνα τού Χριστού που είμαστε; Και πώς θα γίνει άραγε αυτό, χωρίς το "έθος" (το και "ήθος"); Γιατί για να γίνει το "ήθος", χρειάζεται το "έθος", τη συνήθεια! Και πώς θα συνηθίσει κάποιος την εν Χριστώ ζωή, πώς θα καταπολεμήσει τα πάθη που τον κάνουν "παλιάνθρωπο", αν δεν τα συγκρατήσει, αλλά "είναι ο εαυτός του" εκφράζοντάς τα; Γιατί έτσι ξεκινάει ο άνθρωπος να "εθίζεται" σε έναν σωστό τρόπο ζωής, ώστε το "έθος" να γίνει αυτό που σήμερα λέμε: "σωστό ήθος". Μπορεί μέσα του να νιώθει ένα σωρό πάθη και παρορμήσεις, είτε ενστικτώδεις, είτε επίκτητες. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι αυτά όλα θα τα εξωτερικεύει και θα τα εκφράζει, για "να είναι ο εαυτός του"! Αντιθέτως! Αυτά θα τα καταπνίγει, θα τα υποτάσσει και θα τα νικάει εξαφανίζοντάς τα ΣΤΑΔΙΑΚΑ. (Α΄ Κορ. 9/θ: 27) Γιατί τα πάθη συνήθως έτσι σταδιακά (δια τού έθους, δια τής συνήθειας) νικώνται, (όπως και σταδιακά ενισχύονται). Και δεν υπάρχουν μαγικές συνταγές που τη μια στιγμή θα είσαι κλεπτομανής και την άλλη τίμιος, ή τη μια στιγμή θα είσαι πόρνος και την άλλη θα βλέπεις το άλλο φύλο μόνο αδελφικά. Αλλά θα πρέπει να περάσει κάποιος από το καμίνι τού πειρασμού και τής εγκράτειας, ώστε ΣΤΑΔΙΑΚΑ, να μπορέσει ΝΑ ΚΑΤΑΠΝΙΞΕΙ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΤΟΥ, και στη θέση του να ανατείλει ένας νέος άνθρωπος.

Ο Χριστιανός, ΔΕΝ πρέπει να είναι "ο εαυτός του", αλλά με τη βοήθεια τής Εκκλησιαστικής ζωής να τον καταπνίγει, για να μπορέσει κάποτε να λέει όπως ο Απόστολος Παύλος: "Μαζί με τον Χριστό έχω συσταυρωθεί· Και δεν ζω πλέον εγώ, αλλά ο Χριστός ζει μέσα σε μένα· σε ό,τι, όμως, τώρα ζω μέσα στη σάρκα, ζω με την πίστη τού Υιού τού Θεού, ο οποίος με αγάπησε, και παρέδωσε τον εαυτό του για χάρη μου" (Γαλάτες 2/β: 20).