ΚΕΦΑΛΑΙΟ 27^ο.

Ο "αιώνας" των "αγίων"

Πολλοί ερμηνευτές που αγνοούν την Ορθόδοξη πίστη, τοποθετούν τον "μέλλοντα αιώνα" κάπου στο ακαθόριστο μέλλον.  Για τον Ορθόδοξο Χριστιανό όμως, δεν είναι έτσι.  Ο "μέλλοντας αιώνας", (ο αιώνας των αγίων), ΕΙΝΑΙ ΠΑΡΩΝ!  Με τον αγιασμό ο άνθρωπος μεταβαίνει από τον παρόντα στον μέλλοντα αιώνα, χωρίς να χρειάζεται να περιμένει την παρουσία του Κυρίου, γιατί ο Κύριος είναι ήδη παρών γι' αυτόν!

Ας δούμε όμως πώς είναι δυνατόν να συμβαίνει αυτό:

Στο χωρίο Γένεσις 2/β΄ 1 - 3 γράφει:

«Και συνετελέσθησαν ο ουρανός και η γη και πας ο κόσμος αυτών.  Και συνετέλεσεν ο Θεός εν τη ημέρα τη έκτη τα έργα αυτού, α εποίησε, και κατέπαυσε τη ημέρα τη εβδόμη από πάντων των έργων αυτού, ων εποίησε.  Και ευλόγησεν ο Θεός την ημέραν την εβδόμην και ηγίασεν αυτήν· ότι εν αυτή κατέπαυσεν από πάντων των έργων αυτού, ων ήρξατο ο Θεός ποιήσαι».

Ο άνθρωπος πλάσθηκε πράγματι κατά την 6^η δημιουργική ημέρα, μαζί με την υπόλοιπη υλική δημιουργία.  Αν και το υλικό έργο του Θεού τελείωσε, ο σκοπός Του δεν είχε ολοκληρωθεί!  Η πρόθεσή του ήταν να ΄΄κάνει΄΄ άνθρωπο ΄΄κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσίν΄΄ Του.  Όταν όμως έφτιαξε τον άνθρωπο στην 6^η δημιουργική ημέρα, τον έκανε μόνο ΄΄κατ’ εικόνα΄΄ Του.  Το ΄΄καθ’ ομοίωσιν΄΄ ήταν ακόμα μελλοντικό, όπως φαίνεται στο Γένεσις 1/α΄ 26,27.

Εκεί, στην 6^η δημιουργική ημέρα, τελειώνει η "πρώτη ανθρωπολογική διήγηση" της Αγίας Γραφής. 

Η "δεύτερη ανθρωπολογική διήγηση" όμως, προχωράει πιο πέρα.

Σύμφωνα με την περιγραφή του Γένεσις 2/β΄ 7, μόλις ο Θεός δίνει στον άνθρωπο το ΄΄εμφύσημα΄΄ του Αγίου Πνεύματος, ο άνθρωπος γίνεται από ΄΄νεκρή΄΄ (χωρίς Άγιο Πνεύμα) ψυχή,΄΄ζωντανή ψυχή΄΄,  ΄΄καθ’ ομοίωσιν΄΄ του Θεού.  Δεν είναι ακόμα τέλειος, μπαίνει όμως σε πορεία τελείωσης.  Ο Θεός τον τοποθετεί στον ΄΄Παράδεισο΄΄.  Ο ΑΔΑΜ ΤΗ ΣΤΙΓΜΗ ΕΚΕΙΝΗ ΜΠΑΙΝΕΙ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΠΑΥΣΗ ΤΟΥ ΘΕΟΥ!

Ας δούμε όμως για λίγο, τι είναι η ΄΄κατάπαυση΄΄ του Θεού.

O απόστολος Παύλος στην προς Εβραίους επιστολή του, αναπτύσσει το θέμα της καταπάυσεως, εξηγώντας το χωρίο Ψαλμοί 94 (95 Μασωρ.): 7 - 11.  Εκεί το Πνεύμα το Άγιο, (μεταξύ άλλων) λέει για τους Ισραηλίτες που αμάρτησαν και ως αποτέλεσμα γύριζαν επί 40 χρόνια στην έρημο ως το θάνατό τους:

«...σήμερον, εάν της φωνής αυτού ακούσητε, μη σκληρύνητε τας καρδίας υμών ως εν τω παραπικρασμώ... επείρασαν οι πατέρες υμών, ...ως ώμοσα εν τη οργή μου ει εισελεύονται εις την κατάπαυσίν μου».

Ο απόστολος λοιπόν, στην προς Εβραίους επιστολή, 3/γ: 7 - 4/δ: 11, εξηγεί ότι η ΄΄κατάπαυση΄΄, δεν ήταν απλώς το να κληρονομήσουν τη γη της Επαγγελίας οι Ισραηλίτες, αλλά ότι η γη της Επαγγελίας ήταν τύπος της αληθινής ΄΄κατάπαυσης΄΄ του Θεού.  Συγκεκριμμένα στο 4/δ: 3 - 11 λέει:

«3.  Εισερχόμεθα γαρ εις την κατάπαυσιν οι πιστεύσαντες, καθώς είρηκεν: ΄΄Ως ώμοσα εν τη οργή μου, ει εισελεύσονται εις την κατάπαυσίν μου΄΄· καίτοι των έργων από καταβολής κόσμου γενηθέντων. 4. Είρηκε γαρ που περί της εβδόμης ούτω: ΄΄και κατέπαυσεν ο Θεός εν τη ημέρα τη εβδόμη από πάντων των έργων αυτού΄΄·  5. και τούτω πάλιν: ΄΄Ει εισελεύσονται εις την κατάπαυσίν μου΄΄.  6. Επεί ουν απολείπεταί τινας εισελθείν εις αυτήν, και οι πρότερον ευαγγελισθέντες ουκ εισήλθον δι’ απείθειαν, 7. πάλιν τινά ορίζει ημέραν, σήμερον, εν Δαβίδ λέγων, μετά τοσούτον χρόνον, καθώς είρηται: ΄΄σήμερον εάν της φωνής αυτού ακούσητε, μη σκληρύνητε τας καρδίας υμών΄΄.  8. Ει γαρ αυτούς ο Ιησούς (του Ναυή) κατέπαυσεν, ουκ αν περί άλλης ελάλει μετά ταύτα ημέρας.  9. άρα απολείπεται σαββατισμός τω λαώ του Θεού.  10. Ο γαρ εισελθών εις την κατάπαυσιν αυτού και αυτός κατέπαυσεν από των έργων αυτού, ώσπερ από των ιδίων ο Θεός.

11. Σπουδάσωμεν ουν εισελθείν εις εκείνην την κατάπαυσιν...»

O απόστολος λοιπόν, αφού εξηγεί ότι κάποιοι θα έπρεπε να εισέλθουν στην κατάπαυση του Θεού, μια και οι Ισραηλίτες εκείνοι δεν εισήλθαν, και αφού εξηγεί ότι η γη της Επαγγελίας δεν ήταν η σπουδαιότερη κατάπαυση, στο εδάφιο 7 μιλάει για τον Δαβίδ.  Λέει, ότι αν η κατάπαυση ήταν εκείνη στην οποία εισήγαγε τους Ισραηλίτες ο Ιησούς του Ναυή, δεν θα έγραφε μετά από τόσα χρόνια στον καιρό του Δαβίδ, τη λέξη: «σήμερον».  Συνεπώς, εφ’ όσον ο Δαυίδ μιλούσε περί άλλης ΄΄καταπαύσεως΄΄, ΄΄απομένει σαββατισμός για το λαό του Θεού΄΄.  Και στο εδάφιο 11, παροτρύνει τους Χριστιανούς, να προσπαθήσουν να εισέλθουν στην κατάπαυση του Θεού.

Σύμφωνα με το συγγραφέα της προς Εβραίους επιστολής λοιπόν, η ΄΄κατάπαυση΄΄ του Θεού, δεν είναι κάτι που τελείωσε, ούτε κάτι που αφορά μόνο το Θεό.  Αφορά όλους τους Χριστιανους, σύμφωνα και με το χωρίο Αποκάλυψις 14/ιδ΄ 13: «...μακάριοι οι νεκροί οι εν Κυρίω αποθνήσκοντες απ’ άρτι.  Ναι, λέγει το Πνεύμα, ίνα αναπαήσονται εκ των κόπων αυτών, τα γαρ έργα αυτών ακολουθεί μετ’ αυτών».

Ήδη λοιπόν από τον 1^ο αιώνα που γράφτηκαν αυτά τα λόγια, οι κεκοιμημένοι εν Κυρίω (Χριστιανοί), εισέρχονται στην ΄΄κατάπαυση΄΄ του Θεού, και αναπαύονται από τα έργα τους, όπως ο Θεός αναπαύθηκε από τα δικά Του.

Ας γυρίσουμε για λίγο στον Αδάμ, να θυμηθούμε τι του είπε ο Θεός μετά την αμαρτία του:

«...επικατάρατος η γη εν τοις έργοις σου· εν λύπαις φάγη αυτήν πάσας τας ημέρας της ζωής σου· ακάνθας και τριβόλους ανατελεί σοι, και φάγη τον χόρτον του αγρού· εν ιδρώτι του προσώπου σου φάγη τον άρτον σου έως του αποστρέψαι σε εις την γην, εξ ής ελήμφθης...»  (Γένεσις 3/γ΄ 17 - 19).

Σύμφωνα με τα λόγια αυτά, ο Αδάμ όταν ήταν στον παράδεισο βρισκόταν στην ΄΄κατάπαυση του Θεού΄΄.  Η ΄΄κατάπαυση του Θεού΄΄, ήταν η ΄΄ανάπαυσή Του΄΄ από πάντων των έργων του, στην οποία συμμετείχε ο Αδάμ.  Τι ήταν λοιπόν η εργασία με τον ιδρώτα του Αδάμ;  Μα φυσικά ΤΟ ΑΝΤΙΘΕΤΟ της κατάπαυσης του Θεού από τα έργα του!  Ο Αδάμ εργαζόμενος σκληρά, θα ελάμβανε το αντίθετο απ’ αυτό που απολαμβάνουν ΄΄οι αποθανόντες από τώρα΄΄, καθώς ΄΄αναπαύονται από των έργων τους΄΄.  (Αποκάλυψις 14/ιδ΄ 13). Πρόκειται για την έξοδο του Αδάμ από την κατάπαυση του Θεού, την οποία απολάμβανε όσο βρισκόταν στο ΄΄καθ’ ομοίωσιν΄΄.  Πρόκειται για την πτώση του από την 7^η δημιουργική ημέρα.

Είναι η ίδια κατάπαυση στην οποία ήλπιζε ο Λάμεχ, όταν προφητικά ονόμασε το γιο του: ΄΄Νώε΄΄:

΄΄και επωνόμασεν το όνομα αυτού Νωε λέγων: «Ούτος διαναπαύσει ημάς από των έργων ημών και από των λυπών των χειρών ημών και από της γης, ης κατηράσατο Κύριος ο Θεός»΄΄.  (Γένεσις 5/ε΄ 29).

Ο Λάμεχ γνώριζε ότι παρά την κατάρα του Θεού επί της γης, υπήρχε ακόμα κατάπαυση!  Προεφήτευσε λοιπόν, ότι ο Νώε θα είχε το ρόλο του σ’ αυτό το Θεϊκό σχέδιο να εισέλθουν οι δίκαιοι στην ΄΄κατάπαυση του Θεού΄΄.

Εδώ τίθεται το σημαντικο στοιχείο του χρόνου και της σχέσεως μεταξύ των δημιουργικών ημερών.  Αν ο Αδάμ με την αμαρτία του ξέπεσε από την 7^η δημιουργική ημέρα, σε ποια ημέρα βρέθηκε;

Είναι σπουδαίο το ότι από τις 7 δημιουργικές ημέρες που αναφέρει η Γένεσις, η μόνη που δεν τελείωσε, είναι η 7^η!  Για όλες τις προηγούμενες, αναφέρεται: «και εγένετο εσπέρα και εγένετο πρωί, ημέρα τάδε».  (Γένεσις 1/α΄ 5, 8, 13, 19, 23, 31).  Για την εβδόμη αντιθέτως, το χωρίο του Ζαχαρία 14/ιδ΄ 6,7, αναφέρει ότι δεν τελειώνει ποτέ, ότι είναι η αιώνια ανέσπερη ημέρα του Κυρίου: «εν εκείνη τη ημέρα ουκ έσται φως και ψύχος και πάγος· έσται μίαν ημέραν, και η ημέρα εκείνη γνωστή τω Κυρίω, και ουχ ημέρα και ου νυξ, και προς εσπέραν έσται φως».

Η έμεση παραπομπή του χωρίου στις δημιουργικες ημέρες της Γενέσεως είναι σαφής.  Σκοπίμως το χωρίο αντιτίθεται στις έξι πρώτες δημιουργικές ημέρες, οι οποίες έχουν ΄΄εσπέρα και πρωί΄΄.  Εδώ όμως, ΄΄και προς εσπέραν έσται φως΄΄.  Αυτή είναι η ημέρα του Κυρίου και των αγίων Του, όπως φαίνεται στο προηγούμενο χωρίο, το Ζαχαρίας 14/ιδ΄ 5: «και ήξει Κύριος ο Θεός μου και πάντες οι άγιοι μετ’ αυτού».

Πώς γνωρίζουμε όμως, ότι εδώ μιλάει για την 7^η και όχι για την 8^η δημιουργική ημέρα, στην οποία αναφέρονται κάποιοι πατέρες; (π.χ. Γρηγορίου Παλαμά έργα, ΕΠΕ τόμος 10, σελ. 362.  Επ’ αυτού δες Ιεροθέου Βλάχου: «Η αποκάλυψις τού Θεού» σελ. 108-110).

Η απάντηση είναι ότι μιλάει και για τις δύο αυτές ημέρες ταυτόχρονα, γιατί η 7^η και η 8^η ημέρα ταυτίζονται!  Αυτό όμως θα πρέπει να το εξηγήσουμε:

Ας πάρουμε ως παράδειγμα την εβδομάδα.  Οι Ισραηλίτες ξεκινούσαν από την 1^η ημέρα, και έφθαναν στην 7^η, που ήταν το Σάββατο.  Τότε δεν εργάζονταν, επειδή αυτή η ημέρα ήταν τύπος της 7^ης δημουργικής ημέρας του Θεού, κατά την οποία Εκείνος ΄΄ανεπαύθη΄΄ και ΄΄την αγίασε΄΄.  (Έξοδος 20/κ΄ 8 - 11).

Στη Χριστιανική εποχή, χρησιμοποιούμε ως 7^η ημέρα κυρίως την Κυριακή, επειδή σ’ αυτή αναστήθηκε ο Κύριος και έτσι αυτή απέκτησε την αξία της ημέρας σωτηρίας (΄΄καταπαύσεως΄΄) του ανθρώπου.  Έτσι η Κυριακή εκτός από 1^η ημέρα της εβδομάδος, είναι και η ημέρα καταπαύσεως των Χριστιανών, δηλαδή 7^η ημέρα Σαββατισμού (αναπαύσεως)!  Είναι όμως ταυτόχρονα και η επομένη του Σαββάτου, που κορυφώνει την εβδομάδα, δηλαδή 8^η!  Εξαρτάται δηλαδή πώς θα τη μετρήσει κάποιος.  Μπορεί να θεωρηθεί 1^η, 7^η, ή 8^η ημέρα της εβδομάδος.

Πώς θα μπορούσε αυτό να συμβεί με την 7^η δημιουργική ημέρα;

Αυτό έχει σχέση με τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε το χρόνο.  Και στο δημιουργικό σχέδιο του Θεού, ο χρόνος μπορεί να γίνει αντιληπτός με δύο διαφορετικούς τρόπους:  1.  Γραμμικός χρόνος,  και 2. (και Χριστιανικότερον) Σταυρικός χρόνος.

Ο Γραμμικός χρόνος, είναι η αντίληψη των γεγονότων κατά σειράν, κατά ακολουθία γεγονότων.  Σύμφωνα με το Γραμμικό χρόνο, μετά από τις 6 δημιουργικές ημέρες, ακολουθεί η 7^η ημέρα καταπαύσεως, από την οποία όμως ο Αδάμ ξεπέφτει.  Έτσι όμως η 7^η δημιουργική ημέρα, είναι ένα γεγονός ανεπανάληπτο, καθώς ο χρόνος κινείται γραμμικά.  Τα μάτια των ανθρώπων αποβλέπουν πλέον στον ΄΄μέλλοντα αιώνα΄΄, σε μια άλλη καινούρια ημέρα καταπαύσεως, που θα αντικαταστήσει την 7^η, όπως η Κυριακή αντικατέστησε το Σάββατο των Ιουδαίων.  Την ημέρα αυτή, κάποιοι πατέρες την ονομάζουν: 8^η, και την ταυτίζουν με την ημέρα του Κυρίου.

Δεν είναι λάθος αυτή η αντίληψη. Είναι η συνήθης αντίληψη του χρόνου, όπως τον αντιλαμβανόμαστε ανθρώπινα.  Υπάρχει όμως και ένας περισσότερο ακριβής τρόπος αντίληψης:

Ο Σταυρικός χρόνος.  Πρόκειται για τον Χριστιανικά ακριβέστερο τρόπο αντίληψης του Θείου Σχεδίου.  Κατ’ αυτόν, τα γεγονότα δεν κινούνται κατ’ ανάγκην γραμμικά, αλλά οι δημιουργικές ημέρες μπορούν να συμπορεύονται, και να εναλάσσονται στην ανθρώπινη ιστορία.  Είναι δε ο πιο ταιριαστός τρόπος αντίληψης του θείου σχεδίου, όχι μόνο επειδή συγγενεύει με την άχρονη κατάσταση του Θεού, αλλά και επειδή έτσι δεν χρειάζεται η αποδοχή μιας 8^ης ημέρας στην δημιουργική ΕΒΔΟΜΑΔΑ του Θεού, καθώς όπως είδαμε, η 7^η ημέρα είναι ανέσπερη!

Πώς θα εξηγούσαμε λοιπόν τη δημιουργική εβδομάδα του Θεού με βάση τη Σταυρική αντίληψη του χρόνου;

Σύμφωνα μ’ αυτήν, η ανέσπερη και αγιασμένη 7^η ημέρα του Κυρίου, δεν αλλοιώνεται, παρά τη δική μας γραμμική αντίληψη του χρόνου.  Θεωρούμε σημαντικό το ότι στο χωρίο Γένεσις 2/β΄ 4, αμμέσως μετά από την ανάπτυξη, των περί της 7^ης ημέρας καταπαύσεως του Κυρίου, συνοψίζονται οι 6 προηγούμενες ημέρες σε μία, καθώς λέει: «Αύτη η βίβλος γενέσεως ουρανού και γης, ότε εγένετο, ή ημέρα εποίησεν ο Θεός τον ουρανόν και την γην...»  Και ενώ στα προηγούμενα περιγράφονται 6 ημέρες για τη δημιουργία, ξαφνικά αυτές ενοποιούνται, και θεωρούνται μία ενιαία περίοδος, και ξεχωρίζονται από την 7^η.  Αυτό καθ’ ημας συμβαίνει, επειδή η 7^η ημέρα τέμνει (σταυρικά) τις υπόλοιπες δημιουργικές ημέρες, και δεν τις αντικαθιστά χρονικά, επειδή εδώ πρόκειται για ένα ΄΄ανώτερο΄΄ είδος χρόνου, που προσιδιάζει στους αγίους.

Ενώ όλα τα ως τότε κτίσματα ζούσαν το γραμμικό χρόνο, ξαφνικά ο Αδάμ ΄΄γεύτηκε΄΄ κάτι ανώτερο.  Με τη λήψη του Αγίου Πνεύματος, ανυψώθηκε σ’ ένα άλλο είδος χρόνου: στην ΄΄κατάπαυση του Θεού΄΄.

Μετά την πτώση του, κατέπεσε και πάλι στο γραμμικό χρόνο, όπου συνέχισαν να ζουν οι άνθρωποι ως τον καιρό του Κυρίου Ιησού Χριστού.  Τότε, η πόρτα της κατάπαυσης του Θεού άνοιξε και πάλι.  Αυτό σκιαγραφείται όμορφα, από τον Ματθαίο στην αρχή του Ευαγγελίου του.  Εκεί ο Ματθαίος, στα εδάφια 1/α΄ 1 - 17, χωρίζει τα ονόματα των προπατόρων του Κυρίου Ιησού Χριστού σε τρεις ομάδες των 14^ων ονομάτων.  Οι τρεις αυτές ομάδες όμως, αποτελούνται από 6 επτάδες, οι οποίες αντιπροσωπεύουν έξι (γραμμικές) δημιουργικές εβδομάδες, σε αντιστοιχία με τις 6 δημιουργικές ημέρες.  Και τότε, στο τέλος των 6 αυτών δημιουργικών εβδομάδων, προβάλλει το όνομα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού.  Αυτό συμβαίνει επειδή ΤΟΤΕ, η ανθρώπινη φύση θεώνεται, και ανυψώνεται δια Ιησού Χριστού στην 7^η δημιουργική περίοδο της καταπαύσεως του Θεού.

Από τότε, «...μακάριοι οι νεκροί οι εν Κυρίω αποθνήσκοντες... ίνα αναπαήσονται εκ των κόπων αυτών, τα γαρ έργα αυτών ακολουθεί μετ’ αυτών».  (Αποκάλυψις 14/ιδ΄ 13).  Οι σεσωσμένοι αυτοί άγιοι, μετέχουν του παραδείσου από τον οποίο έπεσε ο Αδάμ στο γραμμικό χρόνο.  Και ενώ για τους απλούς ανθρώπους ο χρόνος κινείται γραμμικά, σε μια ανώτερη διάσταση χρόνου οι άγιοι μετέχουν της αιωνίου αναπαύσεως του Θεού.

Η παράλληλη αυτή ΄΄διάσταση΄΄ χρόνου, φαίνεται σε διάφορες διατυπώσεις της Αγίας Γραφής, όπως στο χωρίο Εφεσίους 1/α΄ 4: «καθώς εξελέξατο ημάς εν αυτώ προ καταβολής κόσμου είναι ημάς αγίους και αμώμους κατενώπιον αυτού εν αγάπη».

Τα παραπάνω, πιστεύουμε ότι αποδίδονται με τον καλύτερο τρόπο στο Ορθόδοξο άρθρο του καθηγητού Β. Μπακούρου με θέμα: «Χριστούγεννα: Η εορτή του προσώπου», που φιλοξενήθηκε στο περιοδικό Τρίτο Μάτι Νο 66, σελ. 22,23, όπου μεταξύ άλλων έγραψε τα εξής:

«...ο Παράδεισος... στην πραγματικότητα ήταν ένας άλλος ΄΄Χρόνος΄΄, αν μπορούν οι λέξεις αυτές να προσδιορίσουν ιδιότητες που θραύουν τις δυνατότητες της διανοίας.  Για να συλλάβουμε ακριβέστερα την αναστάτωση που έφερε στη Δημιουργία η ανθρώπινη επιλογή της Πτώσης, αρκεί ένα μόνο παράδειγμα:  Η δημιουργία του Κόσμου έλαβε χώρα σε έξι ΄΄ημέρες΄΄ συντελεσμένες και αλληλοδιάδοχες.  Ο Άνθρωπος πλάστηκε την τελευταία.  Ωστόσο η παραδείσια επικοινωνία του με το Θεό δεν συντελέστηκε κυρίως την έκτη μέρα, αλλά την έβδομη.  Αυτή τη ρητά ευλογημένη μέρα όμως διατάραξε η Προπατορική πτώση και θα λέγαμε - αρκετά τολμηρά - άφησε μετέωρη, χωρίς διαδοχή!  Η ανθρώπινη βούληση, εξιοποιώντας την ελευθερία ως αυτονομία, διατάραξε τις διαστάσεις της Δημιουργίας και εισήγαγε στο Χρόνο της Δημιουργίας Αυτής τον ανθρώπινο Χρόνο, ως γραμμική διαδοχή πράξεων δηλαδή Ιστορία!  Επειδή ακριβώς ο Θεός σεβάστηκε την ελεύθερη αυτή επιλογή των ανθρώπων, δεν θα ήταν δυνατό να εγκαινιάσει άλλο τρόπο προσέγγισης του πλάσματός του, παρά μόνο ένα: να εισέλθει στον ανθρώπινο Χρόνο ως συμβάν.

Ο άνθρωπος απουσιάζει από τη θεία Δημιουργία και ζει σε μια δική του!

Βεβαίως αυτή η είσοδος αυτονόητα διατάρασσε το ιστορικό γίγνεσθαι και ενοφθάλμιζε στον ανθρώπινο χρόνο μια νέα εντελέχεια:  να κατατείνει σε μια τροχιά που θα τον οδηγούσε στην αρχική ΄΄κοιτίδα΄΄ του, τη Δημιουργία, από την οποία ουσιαστικά μετά την πτώση απουσιάζει, όπως θα δούμε παρακάτω.  Απαραίτητη βέβαια προϋπόθεση ήταν, ο άνθρωπος αυτού του ΄΄εκπεσόντος΄΄ Χρόνου να επιλέξει ελεύθερα αυτή τη νέα πρόταση ζωής και να επιδιώξει να ενοποιήσει την επαναστατημένη βούλησή του με την Πρόνοια του Θεού.  Τότε σκοπός της Ιστορίας θα ξαναγίνει ο αρχικός σκοπός της Δημιουργίας, από τον οποίο ο Άνθρωπος συνειδητά απομακρύνθηκε, αν και προειδοποιήθηκε ρητά από το Θεό... Επομένως η ενανθρώπιση του Θεού δεν είναι μεταφυσικό γεγονός.  Είναι ΄΄φυσικό΄΄ στο βαθμό που επαναφέρει τον Κόσμο σε εκείνη την κατάσταση που αποτελεί και τη ΄΄φυσική΄΄ του διάσταση, πριν η επέμβαση του Ανθρώπου δημιουργήσει μια ΄΄παρά φύση΄΄ πραγματικότητα.  Αυτή βέβαια την πραγματικότητα, λόγω της πεπερασμένης μας διάνοιας, βιώνουμε ως μόνιμη.  Η γέννηση του Θεού δίνει ουσιαστικό (με την κυριολεκτική έννοια του όρου) περιεχόμενο στην Ιστορία, δηλαδή την ανθρώπινη δημιουργία η οποία δεν έχει ΄΄ουσία΄΄, αφού δε συγκροτήθηκε θεουργικά, αλλά είναι στη βάση της επιφαινόμενο, παραίσθηση μιας ΄΄εν κρυπτώ΄΄ πραγματικότητας...».  (Οι υπογραμμίσεις διατηρήθηκαν όπως στο άρθρο, τμήμα του οποίου παραθέσαμε με την ευγενή άδεια του κ. καθηγητού και του περιοδικού).

Ο αγιασμός λοιπόν του ανθρώπου με τη χάρη του Θεού, επαναφέρει τον άνθρωπο στην κατάπαυση του Θεού, όπου βρίσκονται όλοι οι "καθ' ομοίωσιν" του Θεού πλασθέντες.

Τελευταία ενημέρωση: 3-11-2004.