Ο πρόλογος και η προσθήκη - παράρτημα στο βιβλίο

Από τον ιστορικό Νίκο Κλειτσίκα

Διαβάζοντας το βιβλίο του Μάρκο Αουρέλιο Ριβέλλι, κατανοεί κανείς γιατί "αγνοήθηκε" το Βαλκανικό Ολοκαύτωμα: "αγνοήθηκε από τη δυτική ιστοριογραφία για να καλύψουν και να αποσιωπήσουν τη γενοκτονία και την αιματοχυσία του ανεξάρτητου κράτους της Κροατίας που δημιούργησαν οι φασιστικές και ναζιστικές δυνάμεις από το 1941 μέχρι το 1945. Η σιωπή επιβλήθηκε από την αναγκαιότητα να καλυφθούν οι ευθύνες της Εκκλησίας της Ρώμης στο Βαλκανικό Ολοκαύτωμα"(1).

Το πιο συνταρακτικό γεγονός, όμως, είναι ότι σήμερα, μετά από περίπου 60 χρόνια, με τις αλλεπάλληλες βίαιες επεμβάσεις στα Βαλκάνια, υλοποιούνται οι "σχεδιασμοί" της ναζιστικής Γερμανίας και της φασιστικής Ιταλίας από τη "πολιτισμένη δημοκρατική Δύση".

Πρότεινα στον Άγγελο Σιδεράτο (Προσκήνιο) να καταγράψουμε εκείνους τους σημαντικούς ιστορικούς σταθμούς που χαρακτήρισαν την ευρωπαϊκή ιστορία και κατά συνέπεια επηρέασαν και επηρεάζουν την ιστορική πορεία της πατρίδα μας. Η απάντησή του άμεση, αποφασιστική και συνάμα με αίσθημα εμπιστοσύνης και ευθύνης, μου ανάθεσε αυτή τη νέα σειρά των εκδόσεων του, τη σειρά της Σύγχρονης Ευρωπαϊκής Ιστορίας και Πολιτικής. Σ' αυτή μου την προσπάθεια συνάντησα έναν ένθερμο συμπαραστάτη. Ο Άγγελος Σιδεράτος όχι μόνο αποδέχθηκε με χαρά και ενθουσιασμό την πρότασή μου και μου εμπιστεύτηκε την επιμέλεια αυτής της σειράς, αλλά και στάθηκε δίπλα μου, συμπαρατάχθηκε με αυτό το εγχείρημα που φιλοδοξεί και στοχεύει να αναδείξει την ιστορική πραγματικότητα χωρίς δεσμεύσεις, με σεβασμό στην επιστημονική-ιστορική αλήθεια. Ευαίσθητος, ειλικρινής, με γνώση, σεβασμό στη συνεργασία και εμπειρία στον τομέα του ιστορικού βιβλίου, με την πολύτιμη και σημαντική προσφορά του, ο Α. Σιδεράτος έκανε πραγματικότητα αυτή την προσπάθεια.

Εκτιμήθηκε αναγκαίο - το ζήτησαν και οι συνάδελφοι του ιταλικού εκδοτικού οίκου Kaos, που πραγματοποιούν μια σημαντική και πρωτοποριακή εκδοτική προσπάθεια στη γειτονική μας χώρα - να πραγματοποιήσουμε μια δική μας, μικρή, ιστορική έρευνα ώστε να προσφέρουμε στο ελληνικό αναγνωστικό κοινό όλα εκείνα τα στοιχεία που θα "συμπληρώσουν" την "ανάγνωση" των σημαντικών εξελίξεων στο βαλκανικό τοπίο.

Ορισμένα στοιχεία για τις μεθόδους εθνικοθρησκευτικής εξόντωσης που χρησιμοποιήθηκαν τότε χρησιμοποιούνται και σήμερα για μια νέα τάξη πραγμάτων που επιθυμεί η "Δύση": Ο ρόλος και η εκμετάλλευση της μουσουλμανικής παρουσίας στα Βαλκάνια, η δράση και η πολιτική της καθολικής Εκκλησίας στο βαλκανικό χώρο (η πρόσφατη "Αγιοποίηση" του παναγιότατου Στέπινατς από το Βατικανό, δεν αποτελεί "καπρίτσιο", δεν σχετίζεται με τη χριστιανική πίστη, αλλά αποτελεί μια καλοσχεδιασμένη πολιτική παρέμβαση).

Στη γειτονική μας Γιουγκοσλαβία πραγματοποιήθηκε μια γενοκτονία που δεν έχει καμία παράμετρο σύγκρισης με τα όσα εγκλήματα έχουν γίνει στον αιώνα που δύει. Χρησιμοποιήθηκαν μέθοδοι που θα ζήλευαν και οι ναζί του Αδόλφου Χίτλερ.

Στρατόπεδα εξόντωσης, σφαγεία παιδιών, γυναικών, γέρων, αρρώστων, ανήμπορων... Μέθοδοι που και σήμερα, στους ίδιους τόπους, χρησιμοποιούνται ξανά...

Ορόσημο αυτών των σφαγών το Γιασένοβατς, μια μικρή πόλη δίπλα στο ποταμό Σάβα. Το τρίτο σε μέγεθος στρατόπεδο συγκέντρωσης στην κατεχόμενη από τις δυνάμεις του άξονα Ευρώπη. Σ' αυτό το στρατόπεδο εξόντωσης δολοφονήθηκαν εκατοντάδες χιλιάδες Σέρβοι, Εβραίοι και Τσιγγάνοι. Αποτέλεσε το "επιχειρησιακό κέντρο", την καρδιά του Βαλκανικού Ολοκαυτώματος, της μαζικής γενοκτονίας μέσα από την εθνικοθρησκευτική εκκαθάριση. Σχεδιάστηκαν, δοκιμάσθηκαν και υλοποιήθηκαν φρικτές μέθοδοι δολοφονίας όπως το Σρμπό-Σέκ ("η κοπτική μηχανή για τους Σέρβους", καμπυλωτές λάμες για την μαζική δολοφονία με αποκεφαλισμό των κρατουμένων).

Η εξόντωση του σερβικού έθνους στόχευε την εξαφάνιση ενός λαού που αντιστέκονταν και αποτελούσε εμπόδιο στα σχέδια του φασισμού και του ναζισμού για τη διάλυση του ενιαίου χώρου της Γιουγκοσλαβίας, ένα γεωγραφικό κατακερματισμό για να επιβάλλονται εύκολα οι "λύσεις".

Η εθνικοθρησκευτική εκκαθάριση συμπεριέλαβε και τους Τσιγγάνους. Περισσότεροι από 30.000 Τσιγγάνοι δολοφονήθηκαν στο στρατόπεδο Γιασένοβατς. Οι ούστασι και η καθολική Εκκλησία τους κατάταξαν στους αλλόθρησκους, μαζί με τους "σχισματικούς". Την ίδια αντιμετώπιση είχαν και έχουν οι Τσιγγάνοι -όσοι απόμειναν- στη Βοσνία και στο Κόσοβο την αυγή της νέας χιλιετίας. Συνεχίζουν να αποτελούν "θανάσιμο κίνδυνο" για τις δυνάμεις της "ειρήνης".

 

1ο ΜΕΡΟΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ

Η ΚΑΘΟΛΙΚΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ

Η παρουσία της καθολικής Εκκλησίας στη Γιουγκοσλαβία, από το θάνατο του Τίτο μέχρι την "Αγιοποίηση" του συνεργάτη των ναζί, αρχιεπίσκοπου Α. Στέπινατς, έχει σχεδιαστεί και οργανωθεί πολύ καλά. Χρονολογικά "εξελίσσεται" ως εξής:

1. Στις αρχές της δεκαετίας του '80, μετά το θάνατο του Τίτο, σχεδιάζεται και υλοποιείται η "Επιχείρηση Παναγία". Η μητέρα του Ιησού χρησιμοποιείται κατάλληλα και αρχίζει να εμφανίζεται στα οράματα ορισμένων νέων της Κροατίας. Οι "εμφανίσεις" της Παναγίας, εντελώς συμπτωματικά, πραγματοποιούνται με μεγάλη συχνότητα στη Μεντιούγκοριε (περιοχή της Ερζεγοβίνης όπου στη διάρκεια του Δεύτερου Παγκόσμιου πολέμου υλοποιήθηκαν οι μεγαλύτερες σφαγές εναντίον του ορθόδοξου πληθυσμού και η καθολική Εκκλησία δεν είχε ποτέ τον έλεγχο της πίστης του πληθυσμού). Οι φραγκισκανοί της περιοχής, γνωστοί για την πλήρη στήριξη του καθεστώτος ούστασι, χρησιμοποιούν "κατάλληλα" και προπαγανδιστικά τις συχνές εμφανίσεις της Παναγίας του Μεντιούγκοριε (οργανώνονται ταξίδια στην Παναγία Μεντιούγκοριε, από την Ιταλία, Γαλλία και άλλες καθολικές χώρες, για να προσκυνήσουν το "θαύμα"...).

2. Το έτος 1990 αφιερώθηκε από το Βατικανό στην Μητέρα Τερέζα της Καλκούτας. Λίγοι γνωρίζουν ότι αυτή η μοναχή καταγόταν από τα Σκόπια και ανήκε στην αλβανόφωνη μειονότητα της πρώην Μακεδονικής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας. Αυτή η χρονιά θα χαρακτηριστεί και με την αυξανόμενη ένταση μεταξύ Σέρβων και Αλβανοφώνων στο Κόσοβο και Μετόχια.

Ακριβώς αυτή τη χρονική περίοδο επιλέγει ο πάπας Ιωάννης Παύλος ΙΙ να επισκεφθεί ένα μικρό χωριό Αλβανοφώνων στη νότια Ιταλία και να ιερουργήσει προς τιμή της Παναγίας του Σκουτάρι, προστάτιδας της Αλβανίας, μπροστά σε Αλβανούς επισήμους τονίζει με έμφαση: "Μητέρα της ελπίδας δώρισέ μας την ημέρα που αυτός ο γενναιόδωρος λαός θα είναι ενωμένος". Επίσημα ο ηγέτης της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας εκφράζει την πλήρη υποστήριξη του Βατικανού στην "υπόθεση των Αλβανοφώνων του Κοσόβου".

3. Λίγο αργότερα πραγματοποιείται η επίσκεψη του Πάπα στην Αλβανία (χώρα που έχει ασπασθεί τον αθεϊσμό αλλά όπου παραμένει ισχυρή η ορθοδοξία και η μουσουλμανική επιρροή). Η Μητέρα Τερέζα αναπτύσσει στενές σχέσεις με τους Αλβανούς κρατικούς αξιωματούχους και την χήρα του Εμβέρ Χότζα, όλοι μαζί εγκαινιάζουν το μνημείο που αφιερώνεται στην "Μεγάλη Αλβανία".

4. Το 1991 ξεσπάει ο πόλεμος. Ο Πάπας, αμέσως, στις ομιλίες του αναφέρεται στις "νόμιμες επιθυμίες του λαού της Κροατίας" και η πρώτη επίσημη αναγνώριση της Κροατίας πραγματοποιείται από το Βατικανό στις 13 Γενάρη 1992, ενάντια στις αποφάσεις της διεθνούς κοινότητας, τουλάχιστον στα επίσημα κείμενα της. Οι άλλες χώρες θα αναγνωρίσουν την νέα Κροατία ακολουθώντας τα βήματα του Βατικανού δύο μέρες αργότερα.

Η γενοκτονία (1941-45) επαναλαμβάνεται, έχουμε τη δεύτερη γενοκτονία του σερβικού λαού. Οι Σέρβοι σφαγιάζονται με τους ίδιους στόχους, το Βατικανό έχει τον ίδιο ρόλο, απλά τη θέση των δυνάμεων του άξονα καταλαμβάνει ο "πολιτισμένος" δυτικός κόσμος, στο όνομα της ειρήνης και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Πενήντα χρόνια μετά, την άνοιξη του 1991, στην ίδια περιοχή, μέρος της Σλοβενίας που, όμως, ανήκε στο περιβόητο κράτος της ανεξάρτητης Κροατίας που δημιούργησαν οι δυνάμεις του άξονα, το Γιασένοβατς αναβίωσε. Η δεύτερη γενοκτονία των Σέρβων υλοποιείται από τις δυνάμεις της δυτικής Ευρώπης και τις ΗΠΑ.

Τα χωριά πυρπολούνται, ο πληθυσμός βασανίζεται και οι μαζικές δολοφονίες είναι στην ημερήσια διάταξη... Τα βρέφη δολοφονούνται με κτυπήματα τσεκουριών, οικογένειες κλειδώνονται στα σπίτια τους και τους πυρπολούν ζωντανούς. Η γενοκτονία που υπέστη ο σερβικός λαός πριν από πενήντα χρόνια ξαναζωντανεύει.

Η πόλη του Γιασένοβατς, είναι η πρώτη που πέφτει στα χέρια των Κροατών. Φωτιά και τσεκούρι, για μια ακόμη φορά, πάνω στο μαρτυρικό σερβικό λαό. Αυτός ο λαός πρέπει να υποταχθεί! Η εκκαθάριση που δεν κατορθώθηκε πριν από πενήντα χρόνια, υλοποιείται το 1991 από ένα άλλο "νέο" κράτος της Κροατίας, δημιούργημα του δυτικού πολιτισμένου κόσμου.

5. Το 1992 ο πόλεμος επεκτείνεται στην Βοσνία-Ερζεγοβίνη, περιοχή όπου η πλειοψηφία του πληθυσμού είναι μουσουλμάνοι. Οι Σέρβοι (ορθόδοξοι) αποτελούν το ένα τρίτο πληθυσμού, ενώ οι Κροάτες (καθολικοί) το 15%. Στη διάρκεια των συγκρούσεων οι Κροάτες στρατιωτικοί θα πραγματοποιήσουν τις φρικτότερες σφαγές που μπορεί να φανταστεί ο ανθρώπινος νους (2). Οι Κροάτες στρατιώτες πολεμούν με κομποσκοίνια και σταυρούς κρεμασμένα στο λαιμό τους, οι καθολικοί ιερείς και οι φραγκισκανοί μοναχοί της Ερζεγοβίνης περιφέρονται με τα πιστόλια στα χέρια τους και διαθέτουν από τις εκκλησίες την ανθρωπιστική βοήθεια που στέλνει η Κάριτας και άλλοι ανθρωπιστικοί διεθνείς οργανισμοί σύμφωνα με τα εθνικοθρησκευτικά κριτήρια τους. Το δεύτερο Βαλκανικό Ολοκαύτωμα είναι πραγματικότητα.

6. Η αποκορύφωση της δραστηριοποίησης του Βατικανού υλοποιείται το 1994, με την επίσκεψη του Πάπα στο Ζάγκρεμπ. Η επίσκεψη του Βοϊτίλα πραγματοποιείται στη διάρκεια του πολέμου στη Βοσνία και ενώ η πληγή της Κράινα είναι ακόμη ανοικτή (αυτή η περιοχή της σημερινής Κροατίας, με σερβική πλειοψηφία του πληθυσμού την περίοδο της επίσκεψης, αποτελούσε αυτόνομη περιοχή με την εγγύηση και τον έλεγχο του Ο.Η.Ε.). Η επίσκεψη του ηγέτη της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, οι τελετές στις οποίες συμμετέχει και οι επίσημες πανηγυρικές δημόσιες συναντήσεις του με τον σημερινό ντούτσε της Κροατίας, Φράνιο Τούντζμαν, αποτελούν την ουσιαστική στήριξη της Κροατίας στο διεθνές πεδίο. Ο Πάπας επισκέφθηκε τον τάφο του Α. Στέπινατς συνοδευόμενος από σπουδαστές του εκκλησιαστικού κολεγίου του Αγίου Τζιρόλαμο, γνωστό από το "Κανάλι των ποντικιών" (μετά τον δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο προστάτευσε και φυγάδευσε όλους τους εγκληματίες πολέμου, συνεργάτες της ναζιστικής Γερμανίας και της φασιστικής Ιταλίας, μεταξύ αυτών τον ίδιο το δικτάτορα Πάβελιτς)(3).

7. Στις 26 Νοεμβρίου, ο Βίνκο Πούλιτς, καθολικός αρχιεπίσκοπος του Σαράγιεβο, διορίζεται από τον Πάπα καρδινάλιος (για να τιμηθεί ο Πούλιτς, πραγματοποιείται συμφωνική συναυλία στο κολέγιο Αγίου Τζιρόλαμου). Μαζί μ' αυτόν άλλοι 30 επίσκοποι που αντικατοπτρίζουν τις γεωπολιτικές "αναζητήσεις" του Βατικανού λαμβάνουν τον τίτλο του καρδινάλιου. Ανάμεσά τους, για παράδειγμα, ο Μίκελ Λόλικι, ο 92 ετών καρδινάλιος του Σκούταρι.

8. 1995: η αποφασιστική χρονιά για τη νέα γενοκτονία, την τρίτη σφαγή του μαρτυρικού σερβικού λαού. Μετά την άνοιξη και τις εκκαθαρίσεις (Σρεμπρένιτσα) αναπτύσσεται η "ιδέα" για μια επίσκεψη του πάπα Ιωάννη Παύλου ΙΙ στο Σαράγιεβο. Ο Ποντίφικας σε δηλώσεις του στον Τύπο παίρνει σαφή θέση υπέρ μιας στρατιωτικής επέμβασης από την διεθνή κοινότητα (για να γίνει "το αναγκαίο", να τιμωρηθούν οι "επιτιθέμενοι"). Λίγες ημέρες αργότερα ο Φράνιο Τούντζμαν "καθαρίζει" την Κράινα ενώ τον Σεπτέμβριο, μετά από την έντεχνη προβοκάτσια του Σαράγιεβο (στρατηγική της κατευθυνόμενης έντασης), η διεθνής κοινότητα -ευαισθητοποιημένη ακόμη και από τον Ποντίφικα- επεμβαίνει βίαια με βομβαρδισμούς εναντίον των Σέρβων της Βοσνίας, το τρίτο Βαλκανικό Ολοκαύτωμα με ίδιους θύτες και θύματα.

9. Τον Δεκέμβριο του 1995, με τις συμφωνίες του Ντέυτον, ο πόλεμος διακόπτεται.

10. Τον Οκτώβριο του 1996 ο πρύτανης του Αγίου Τζιρόλαμου, παναγιότατος Άρτουρ Μπένβιν, βρίσκεται κρεμασμένος. Η είδηση αποκρύπτεται από τα ΜΜΕ. Την αναφέρει μόνο η σερβική εφημερίδα "Evropske Novosti" που υποθέτει διαπλεκόμενα οικονομικά συμφέροντα που αφορούν την αγορά όπλων για τον κλήρο της Κροατίας. Ακριβώς αυτή την περίοδο, τις επόμενες εβδομάδες, η τράπεζα της Σλοβένικης μειονότητας στην Ιταλία, "Trzaska Kreditna Banka" της Τεργέστης, δηλώνει πτώχευση (!) και κλείνει, επίσης μεγάλοι οικονομικοί παράγοντες των Μουσουλμάνων του Σαράγιεβο καταστρέφονται οικονομικά χωρίς καμία εξήγηση!

11. Την άνοιξη του 1997 (12 και 13 Απριλίου) πραγματοποιείται η πολυπόθητη επίσκεψη του Πάπα στο Σαράγιεβο. Επίσκεψη με ξεκάθαρο πολιτικό χαρακτήρα και περιεχόμενο.

12. Τον Μάιο του 1998 ανακοινώνεται επίσημα η επόμενη επίσκεψη του Πάπα στην Κροατία. Επίσκεψη για να υλοποιηθεί η Aγιοποίηση" του παναγιότατου Αλόιζιγιε Βίκτωρ Στέπινατς.

13. Στη διάρκεια της επίσκεψής του (Οκτώβριος 1998) ο Κάρολος Βοϊτίλα δεν ασχολείται μόνο με την τοποθέτηση στο πάνθεον των Αγίων της Αγίας Ρωμαϊκής Καθολικής Εκκλησίας του Α. Στέπινατς, αλλά δίνει με τις δηλώσεις του πολιτική κατεύθυνση για την "επίλυση" του "προβλήματος Κόσοβο": νομιμοποιεί και επικαλείται στρατιωτική επέμβαση (!) για να "βοηθηθούν αυτοί που υποφέρουν". Φθάνει η ώρα της επιβράβευσης και της "δικαίωσης" των παλιών συμμάχων της καθολικής Εκκλησίας και της ναζιστικής Γερμανίας, των μουσουλμάνων της περιοχής, δηλαδή, που τόσο συνεισέφεραν στην εκκαθάριση των Σέρβων υπηρετώντας τους ναζί και τον παναγιότατο αρχιεπίσκοπο Στέπινατς το 1941-45.

14. Όταν στις 24 Μαρτίου 1999 το ΝΑΤΟ επιτίθεται στην Ομόσπονδη Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας, με πρόσχημα την κατάσταση στο Κόσοβο, ο Πάπας παραθέτει μια φράση του πάπα Πίο ΧΙΙ: "Με τον πόλεμο όλα χάνονται, με την ειρήνη τίποτα δεν χάνεται". Όπως ο Πίος ΧΙΙ έτσι και αυτός δεν κάνει τίποτα για να σταματήσει την σφαγή του σερβικού λαού.

15. Μια εβδομάδα αργότερα, όταν ιερουργεί για το Πάσχα των καθολικών, ο ηγέτης της καθολικής Εκκλησίας είναι σαφέστερος:

"Πως μπορεί να μιλούμε για ειρήνη όταν πληθυσμοί [Αλβανοί] αναγκάζονται να απομακρύνονται... και όταν τους καίνε τις κατοικίες τους;... Και πώς να μείνουμε αδιάφοροι μπροστά στην οδυνηρή πλημμύρα των προσφύγων από το Κόσοβο;".

Και μπροστά στο αίτημα για κατάπαυση των βομβαρδισμών κατά την διάρκεια του Πάσχα των ορθοδόξων ο Πάπας σιωπά!

Η νέα φάση του Βαλκανικού Ολοκαυτώματος και της γενοκτονίας που συνεχίζει να συντελείται στη γειτονική μας χώρα. Επιτέλους η "εκκαθάριση" αποκτάει με τις νατοϊκές βόμβες σάρκα και οστά, τα σχέδια υλοποιούνται με καθυστέρηση εξήντα περίπου χρόνων.

 

2ο ΜΕΡΟΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ

Η Μουσουλμανική παρουσία και δράση στο Βαλκανικό Ολοκαύτωμα

Οι μουσουλμάνοι της Βοσνίας εντάχθηκαν αμέσως στις δυνάμεις του 'Aξονα κατά τη διάρκεια της επέμβασης στη Γιουγκοσλαβία και την δημιουργία του κράτους-δορυφόρου της νέας Κροατίας. Δημιούργησαν την μεραρχία των Ες-Ες "Handzar", μια στρατιωτική δύναμη που συμμετείχε στη πρώτη γραμμή για τη γενοκτονία των Σέρβων της Κροατίας του Α. Πάβελιτς.

Στην περιοχή, σε σύνολο 6,5 - 7 εκατομμυρίων κατοίκων, ζούσαν 3,5 εκατ. Κροάτες, 2 εκατ. Σέρβοι, 700.000 Μουσουλμάνοι, 40.000 Εβραίοι και 30.000 Τσιγγάνοι (4). Ο βασικός υποστηρικτής του Χίτλερ είναι ο Husseini Al di Hajj Amin, θρησκευτικός ηγέτης των μουσουλμάνων (5). Μετά τον πόλεμο, ο Τίτο, για τις καλές σχέσεις του με τον Αραβικό κόσμο (Αδέσμευτοι), δεν προχώρησε στη δίωξη του μουφτή ο οποίος απεβίωσε στις 4 Ιουλίου 1974 στη Βηρυτό.

Η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται, απλά συνεχίζεται...

Μετά από μισό αιώνα θεωρείται ακόμη αναγκαιότητα η εκκαθάριση αυτής της γεωγραφικής περιοχής από τους Σέρβους. Το έργο των ναζί και των ούστασι με την βοήθεια των μουσουλμάνων αναλαμβάνουν "νέοι ναζί". Το παρών δίνουν για μια ακόμη φορά οι μουσουλμάνοι της περιοχής.

Η εφημερίδα "Telegraph" στις 29 Δεκεμβρίου 1993, στην ανταπόκριση του Robert Fox από την Βοσνία, δίνει την διάσταση της νέας δράσης των μουσουλμάνων στη μαρτυρική Γιουγκοσλαβία:

""ΈΓΓΡΑΦΑ!" κραύγασε μια φωνή ανθρώπου, με ένα μπερέ στο κεφάλι, με πράσινα αραβικά γράμματα, έξω από την έδρα των Ηνωμένων Εθνών στη βοσνιακή πόλη Φόγνιτσα. Ήταν εχθρικός και απαιτούσε τη μετάβασή μας στον αστυνομικό σταθμό. Αργότερα ο αρχηγός της αστυνομίας μας ζήτησε συγνώμη αλλά μας έδωσε καθαρά να καταλάβουμε ότι η εξουσία έχει περάσει στους άνδρες με το κοράνι".

Στο ίδιο άρθρο ο δημοσιογράφος μεταφέρει δηλώσεις αξιωματούχων των Ηνωμένων Εθνών: "Μιλούν καλά τα σερβοκροατικά, πολλοί από αυτούς είναι Αλβανοί [Μουσουλμάνοι] από το Κόσοβο ή από την Αλβανία". Πρόκειται για τους άνδρες της "Handzar" (πήραν το όνομα αυτών που πολεμούσαν στο πλευρό του άξονα). Ένας από αυτούς εξομολογήθηκε με υπερηφάνεια:

"Κάνουμε τα πάντα με το λεπίδι και πολεμάμε πάντα στην πρώτη γραμμή".

Τους εκπαιδεύουν βετεράνοι του Αφγανιστάν και του Πακιστάν, παίρνουν μέρος σε όλες τις σφαγές και διακρίνονται για τις αγριότητές τους. Δεν κάνουν τίποτα περισσότερο από το να προετοιμάζονται για τον επόμενο γύρο, την προετοιμασία του "Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσόβου" και τη νέα γενοκτονία, τη Νατοϊκή επέμβαση που θα φέρει την ειρήνη στην περιοχή...

 

3ο ΜΕΡΟΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ

Η Κροατία σήμερα

Η σημερινή Κροατία αποτελεί πιστό αντίγραφο εκείνης που δημιούργησαν οι Γερμανοί ναζί και οι Ιταλοί φασίστες. Μόνη διαφορά αποτελούν οι προστάτες της: τότε οι δυνάμεις του αξονα και το Βατικανό, σήμερα οι δυνάμεις της πολιτισμένης Δύσης και το Βατικανό!

Θύματα αυτής της νέας τάξης πραγμάτων πάντα τα ίδια, οι Σέρβοι!

Η σημερινή Κροατία έχει τα εξής κοινά στοιχεία με τη ναζιστική Κροατία των ούστασι:

· Ίδιο όνομα

· Ίδια σημαία

· Ίδιο εθνικό έμβλημα

· Ίδιο εθνικό ύμνο

· Ίδιο νόμισμα

· Ίδιες στρατιωτικές στολές (τα μαύρα πουκάμισα των ναζί)

· Την ίδια αστυνομία (οργάνωση, βαθμούς, στολές κλπ.)

· Την ίδια ορολογία στον κρατικό μηχανισμό

Δεν πρέπει να παραλείψουμε:

· τη νόμιμη δράση οργανώσεων των νοσταλγών του Α. Πάβελιτς (ούστασι) και την εκτός νόμου δραστηριότητα των οργανώσεων της αριστεράς

· τη λογοκρισία στα ΜΜΕ

· την εχθρότητα απέναντι στην ορθοδοξία και την προώθηση της Ουνίας

Τέλος, την "Aγιοποίηση" του παναγιότατου Α. Στέπινατς από τον πάπα Βοϊτίλα. Η τοποθέτηση στο πάνθεο των Αγίων της καθολικής Εκκλησίας του καρδινάλιου Στέπινατς αποτελεί την επιβράβευση της δράσης της για την κροατική καθολική Εκκλησία για τη συμμετοχή της στο Βαλκανικό Ολοκαύτωμα του 1941-45.

Η έκδοση του βιβλίου συνέπεσε με το θάνατο του Φράνιο Τούντζμαν, προέδρου της Κροατίας και ανθρώπου που ανασυγκρότησε τις εθνικιστικές δυνάμεις της Κροατίας και των νοσταλγών ούστασι. Για το ρόλο του στη Βαλκανική και την προεδρία του οι απόψεις του Γάλλου ερευνητή Jean-Yves Camus όπως καταγράφονται στην "Έκθεση για την Κροατία", κατόπιν αιτήματος του Συμβουλίου της Ευρώπης, αποτελούν σαφή επιβεβαίωση του ρόλου της σημερινής Κροατίας:

"Το κόμμα Τl'Hdz, του Τούντζμαν είναι ένας σχηματισμός της άκρας δεξιάς όχι μόνο γιατί δεν καταδίκασε ποτέ το καθεστώς των ούστασι αλλά και γιατί δεν πήρε τις αποστάσεις από τον άντε Πάβελιτς".

 

4ο ΜΕΡΟΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ

Θα περίμενε κανείς ότι τα δεινά του σερβικού λαού φθάνουν στο τέλος τους. Η γενοκτονία των ούστασι, η γενοκτονία του 1991 και, αμέσως αργότερα, η γενοκτονία του 1995.

Τι απόμεινε άραγε σ' αυτό το μαρτυρικό λαό; Τα εδάφη του κατακερματίστηκαν, ενώ τα σχέδια του Χίτλερ και του Μουσολίνι (όπως ακριβώς περιγράφονται στα επίσημα αρχεία εκείνης της εποχής από τον συγγραφέα) έχουν υλοποιηθεί.

Η ορθοδοξία, που ταυτίζεται με τον "κακό δαίμονα" του κομμουνισμού, έχει περιοριστεί σε "ανεκτά" επίπεδα. Οι Κροάτες απόκτησαν το καθολικό τους κράτος σύμφωνα με τα πρότυπα των ούστασι. Οι Μουσουλμάνοι δικαιώθηκαν για την συμπαράταξή τους με τις δυνάμεις του 'Aξονα και τους ούστασι, αφού απόκτησαν και αυτοί κράτος σε σερβικά εδάφη. Θα περίμενε κανείς ότι τα δεινά του σερβικού λαού φθάνουν στο τέλος τους. Η γενοκτονία των ούστασι, η γενοκτονία του 1991 και, αμέσως αργότερα, η γενοκτονία του 1995.

Η νέα Κροατία, η Βοσνία, η Σλοβενία... η πρώην Γιουγκοσλαβική δημοκρατία της Μακεδονίας... Τι απόμεινε για να περατωθεί άραγε και το 1999 ξεκινάει μια νέα γενοκτονία;

Η υπόσχεση για την "Μεγάλη Αλβανία";

Η ισοπέδωση κάθε μορφής αριστερής διακυβέρνησης σ' αυτό το γεωγραφικό κομμάτι της Βαλκανικής;

Οι πλουτοπαραγωγικές πηγές αυτού του τμήματος που παρέμεινε σερβικό;

Η εξαφάνιση της ορθοδοξίας στη Σερβία;

Η αγάπη και το ενδιαφέρον για την αλβανόφωνη μειονότητα του Κοσόβου;

Αν ναι, γιατί δεν επιδεικνύεται η ίδια στάση στην κατεχόμενη Κύπρο;

Τι ώθησε την πολιτισμένη Δύση στο να αιματοκυλίσει για μια ακόμη φορά το γιουγκοσλαβικό λαό;

Απλά γιατί δεν ανέχεται να υπάρχουν ελεύθεροι πολιορκημένοι;

Όποια απάντηση δώσει κανείς, η ουσία παραμένει ίδια. Για μια ακόμη φορά δολοφονήθηκαν αθώοι πολίτες, νέοι, γέροι, παιδιά και γυναίκες.

Ο σερβικός λαός συνεχίζει για 60 χρόνια να πληρώνει βαρύ φόρο αίματος!

 

5ο ΜΕΡΟΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ

Οι εθνικοθρησκευτικές διώξεις

Με την εξαίρεση της μουσουλμανικής θρησκείας και των οπαδών της, οι ορθόδοξοι, οι εβραίοι και οι Τσιγγάνοι υπήρξαν θύματα της γενοκτονίας. Οι ορθόδοξοι και οι Τσιγγάνοι παραμένουν τα θύματα της νέας τάξης (γενοκτονίας) που συντελείται και σήμερα στη Γιουγκοσλαβία.

Στην εθνικοθρησκευτική σφαγή των Σέρβων (1941-45) πρωτοστάτησαν οι ούστασι και η καθολική Εκκλησία με τον Πρωθιεράρχη της τον παναγιότατο Α. Στέπινατς. Ακόμη και οι δυνάμεις κατοχής που δημιούργησαν την Κροατία των ούστασι -όπως αποδεικνύουν τα ιστορικά αρχεία που παραθέτει ο Μ. Ριβέλλι- δεν κατανοούσαν αυτές τις σφαγές. Σύμφωνα με την έρευνα του καθηγητή Rhoda E. Howard κατόρθωσαν να διαφύγουν από την δικαιοσύνη 734 καθολικοί ιερείς που συμμετείχαν στη γενοκτονία (από αυτούς 22 διοικούσαν στρατόπεδα εξόντωσης).

Μεγάλο φόρο αίματος πλήρωσε η ορθόδοξη Εκκλησία στο βωμό της "καθολικοποίησης" και της καθαρότητας της κροατικής φυλής.

Πλήρωσε το φόρο που αντιστοιχεί στην άρνηση του αλάθητου του Πάπα και της άρνησης για αλλαγή πίστης.

 

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΔΟΛΟΦΟΝΗΜΕΝΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΙΕΡΩΜΕΝΩΝ

 

ADJUKOVIC ILIJA, ορθόδοξος ιερέας στη Σρέντνια Γκόρα.

ALAGIC DJURO, ορθόδοξος ιερέας στη Γκόρνιε Ντούμπραβ.

ANDRIC JOVAN, ορθόδοξος ιερέας στη Τέπλιού, κοντά στην Κνίν.

ASKRABIC DUSAN, ορθόδοξος ιερέας στη Μοστάρ.

AVRAMOVIC SRETEN, ορθόδοξος ιερέας στη Μπάνοβο Πόλγιε.

BABIC DANE, ορθόδοξος ιερέας στη Σβίνγια, κοντά στην Πέτρινγια.

BAN NIKOLA, ορθόδοξος ιερέας στη Μπγιέλοβαρ.

BANJAC MILAN, ορθόδοξος ιερέας στη Ντρβάρ.

BANJAC SIMO, ορθόδοξος ιερέας στη Γκλάμοτς.

BARAC BRANRO, ορθόδοξος ιερέας στη Σίσακ.

BILANOVIC BRANKO, φοιτητής της θεολογίας στο μοναστήρι Ζίτομισλιτς.

BJEGOVIC JOVAN, ορθόδοξος ιερέας στη Μπίχατς.

BLAGOJE DUSAN, ορθόδοξος ιερέας στη Στότς.

BLAZEVIC DOBROSAV, ορθόδοξος ιερέας στη Ντόνγι Βακούφ.

BOBAR DUSAN, ορθόδοξος ιερέας στη Βλασένιτσα.

BOGIC DJORDJE, ορθόδοξος ιερέας στη Νάσιτσε.

BOGUNOVIC NIROLA, ορθόδοξος ιερέας στη Ντόνγι Λάπατς.

BOZIC MILAN, ορθόδοξος ιερέας στο Σαράγιεβο.

BRARUS DANILO, ορθόδοξος ιερέας στη Μπγιέλοπολιε.

BRZIN BRANKO, ορθόδοξος ιερέας στη Μπόλτς, κοντά στο Μπγιέλοβαρ.

BUDIMIR ILIJA, ορθόδοξος ιερέας στη Τσρνί Λούγκ.

CATIC RISTO, ορθόδοξος ιερέας στη Γκούβιν, κοντά στο Λίβνο.

CEJOVIC VLADIMIR, ορθόδοξος επίσκοπος στη Μόσταρ.

CULUMOVIC ANTIM, ορθόδοξος μοναχός. Συνελήφθη από τους Κροάτες στις 12 Ιουλίου 1941.

CUPOVIC ALEKSANDAR, ορθόδοξος ιερέας στη Μπράτσχσβτσι, κοντά στο Ντγιάκοβο.

CURCIC STEVAN, ορθόδοξος ιερέας στην Ογκούλιν.

CUTURIC JOVAN, ορθόδοξος ιερέας στη Βέλικα Όμπαρσκα.

DANILOVIC ZIVRO, ορθόδοξος ιερέας στη Λιούμπιγια, κοντά στο Πρίγιεντορ.

DERETIC ILARION, Ηγούμενος στο μοναστήρι της Ζάβαλα.

DIRLIC DUSAN, ορθόδοξος ιερέας στη Πλίτβιτσκι Λγιέσκοβατς.

DIKLIC MILAN, ορθόδοξος ιερέας στην Κόσινι.

DJOGOVIC BOGDAN, ορθόδοξος ιερέας στη Κίφινο Σέλο.

DJUKIC MILAN, ορθόδοξος ιερέας στην Πλάσκι.

DJURIC IGNJATIJE, ορθόδοξος μοναχός στη Βέλικα Κλάντουσα.

DOBROSAVLJEVIC BRANRO, ορθόδοξος επίσκοπος στη Βέλιουν.

DOKMANOVIC MILAN-LJUTI, ορθόδοξος επίσκοπος στη Πλάσκι.

DOKMANOVIC MILE, ορθόδοξος επίσκοπος στη Πέργιασιτσα.

DOSEN MILOJRO, ορθόδοξος ιερέας στην Πότσιτελι.

DUJIC VLADIMIR, ορθόδοξος αρχιερέας στην Πλάσκι.

ERLEMOVIC GAVRILO, ορθόδοξος μοναχός στην Πρίβινα Γκλάβα.

GAJIC ANTONIJE, ορθόδοξος μοναχός στη Μάλα Τρέσνγιέβιτσα.

GAROVIC BOGOLJUB, ορθόδοξος ιερέας στην Πλάσκι.

GASIC VOJISLAV, ορθόδοξος ιερέας στη Τουτνιέβατς.

GAVRANOVIC DUSAN, ορθόδοξος ιερέας στη Μπάλιτσι.

GOSPIC DJORDJE, ορθόδοξος ιερέας στη Τσριέλοβο.

GROZDANIC JOVAN, ορθόδοξος ιερέας στη Ράντουτς, κοντά στη Γκόσπιτς.

GUTOVSRI MIHAILO, ορθόδοξος επίσκοπος στην Τρέμπινιε.

GVOZDENOVIC VLADIMIR, ορθόδοξος επίσκοπος στη Μόσταρ.

HAJDINOVIC LJUBOMIR, ορθόδοξος ιερέας στη Τσάπλινα.

ILIC ILIJA, ορθόδοξος επίσκοπος.

JAKSIC LJUBOMIR, ορθόδοξος ιερέας στη Χάν Πίγιεσακ.

JERROVIC DIMITRIJE, ορθόδοξος ιερέας στη Σίροκα Κούλα.

JOSIFOVIC EMILIJAN, ορθόδοξος επίσκοπος στην Οπάτοβατς.

JOVANOVIC MIHAILO-MIHO, ορθόδοξος ιερέας στη Μπρότσα.

JOVANOVIC MIHAILO, ορθόδοξος ιερέας στη Γιαμπλάνιτσα.

JOVANOVIC PLATON, ορθόδοξος επίσκοπος στη Μπάνια Λούκα.

JOVIC SEVASTIJAN, ορθόδοξος μοναχός στη Ντρνίς.

KNJAZEV JOVAN, ορθόδοξος ιερέας στη Ζόβικ.

KOJIC SAVA, ορθόδοξος μοναχός στη Μπούβατσα.

KOSANOVIC TEOFAN, ορθόδοξος ηγούμενος στο μοναστήρι Γκόμιριε.

KOVACEVIC RADOVAN, ορθόδοξος ιερέας στην Πρέμισλγιε.

KRNJEVIC DUSAN, ορθόδοξος αρχιερέας στη Μοστάρ.

KRNJIC LJUBOMIR, ορθόδοξος ιερέας στη Μπρότς.

LALIC BOGDAN, ορθόδοξος αρχιερέας και κατηχητής.

LANDUP PANTELIJA, ορθόδοξος ιερέας στη Στριέζεβιτσα.

LAPCEVIC RADOVAN, ορθόδοξος αρχιερέας στη Μπλάτουστα.

LAVRNJA SPASO, ορθόδοξος ιερέας στη Σούβαγια.

MAGARASEVIC JOVAN, ορθόδοξος αρχιερέας.

MAJSTOROVIC PETAR, ορθόδοξος αρχιερέας στη Λίτσκι Ντόλιανι.

MAIOBABIC DUSAN, ορθόδοξος αρχιερέας.

MANASTIRLIC STAVRO-STANRO, ορθόδοξος ιερέας στην Πότσρνιε.

MANDIC MILOS, ορθόδοξος αρχιερέας στη Γκράτσατς.

MARIN ADAM, ορθόδοξος ιερέας στην Κοπρίβνιτσα.

MARJAN GEORGIJE-DJURO, ορθόδοξος αρχιερέας.

MARKOVIC RISTO, ορθόδοξος ιερέας στη Ζάγκονι.

MASKIJEVIC DRAGOMIR, ορθόδοξος ιερέας στη Ντέρβεντα.

MATIC SIMEON, ορθόδοξος ιερέας στη Τρζίτς.

MEDAN VOJISLAV, ορθόδοξος ιερέας στη Ντάμπαρ.

MILANOVIC VUKOSAV, ορθόδοξος ιερέας στη κούλεν Βακούφ.

MILOJEVIC DJORDJE, ορθόδοξος ιερέας στη Νόβι Πλάβλιανι.

MILOVANOVIC SEVASTIJAN, ορθόδοξος μοναχός στο μοναστήρι Ζιτόμισλιτς.

MINIC MILADIN, ορθόδοξος ιερέας στη Μπιλιέσεβο.

MOMCINOVIC RAFAILO, ορθόδοξος ηγούμενος του μοναστηριού Σισάτοβτσι.

Rev. MULJEV, BORIS, ορθόδοξος αρχιερέας στη Σκράντ.

NARARADA VASILJE, ορθόδοξος ιερέας στη Μάσβινα.

NASADIL STANISLAY, ορθόδοξος ιερέας στη Λίτσκα Γιασένιτσα.

NEDIC EMILIJAN, ορθόδοξος μοναχός στο μοναστήρι Τάβνα.

NESROVIC TIHOMIR, ορθόδοξος ιερέας στη Γιάνια.

NINROVIC PETAR, ορθόδοξος ιερέας στη Βόινιτς.

OBRADOVIC PAVLE, ορθόδοξος αρχιερέας στη Νέμπλιουσι.

OKLJEVIC NOVAK, ορθόδοξος δόκιμος μοναχός στο μοναστήρι Ζιτόμισλιτς.

ORLOBDZIJA MANOJIO, ορθόδοξος αρχιερέας στη Βρέλο, κοντά στην Κορένιτσα.

OPACIC BOGDAN, ορθόδοξος ιερέας στη Γκλίνα.

PANJROVIC VUJADIN, ορθόδοξος ιερέας στη Ντέμπελο Μπρντό.

PANTELIC DIMITRIJE, ορθόδοξος ιερέας στη Τσαντγιέβιτσα.

PASCAN ROMAN, ορθόδοξος μοναχός στο μοναστήρι Μπέοτσιν.

PAVIICA ILIJA, ορθόδοξος ιερέας στη Μούνγιαβα.

PEJAK MARARIJE, ορθόδοξος αρχιδιάκονος στο μοναστήρι Ζιτόμισλιτς.

PEJANOVIC PETAR, ορθόδοξος ιερέας στη Μοστάρ.

PERIC MILORAD, ορθόδοξος ιερέας στη Σιμπάσνιτσα.

PETROVIC VUKASIN, ορθόδοξος ιερέας στη Μοστάρ.

PETROVIC MILOS, ορθόδοξος ιερέας στη Μπόσανσκι Λούζανι.

PEURACA MILE, ορθόδοξος ιερέας στη Γκόρνγι Μπούντατσκι.

POPOVIC MARRO, ορθόδοξος αρχιερέας στη Μπλάγκαϊ.

POPOVIC MIHAILO-MIJO, ορθόδοξος ιερέας στη Πόλατσα.

POPOVIC MILENKO, ορθόδοξος διάκονος στη Μπίγιελινα.

POPOVIC SAVO, ορθόδοξος ιερέας στη Μπρέζοβο Πόλιε.

POPOVIC STEVAN, ορθόδοξος αρχιερέας στη Μέντγιας.

PRODANOVIC MARRO, ορθόδοξος φοιτητής θεολογίας.

RADIC OGNJEN, ορθόδοξος ιερέας στη Μόσταρ.

RADMANOVIC DJURO, ορθόδοξος φοιτητής θεολογίας.

RADMANOVIC NIKOLA, ορθόδοξος αρχιερέας στη Σλούσνιτσα.

RAJANOVIC DIMITRIJE, ορθόδοξος ιερέας στη Νίσιτς, κοντά στο Σαράγιεβο.

RAJCEVIC MILAN, ορθόδοξος αρχιερέας στη Πλάσκι.

RAJCEVIC UROS, ορθόδοξος ιερέας στη Μόγκοριτς.

RATANIC PAVLE, ορθόδοξος αρχιερέας στη Μπγιέλινε.

RELIC KIPRIJAN, ορθόδοξος μοναχός στο Βούκοβαρ.

RISTANOVIC DRAGO, ορθόδοξος φοιτητής θεολογίας.

ROVACINA VASILIJE, ορθόδοξος ιερέας στη Μέτκοβιτς.

SAMARDZIC RODOLJUB, ορθόδοξος ιερέας στη Κούλεν Βάκουφ.

SARENAC BOZIDAR, ορθόδοξος ιερέας στη Ντράτσεβο.

SAVIC JANRO, ορθόδοξος ιερέας στη Κνέζινα.

SAVIC MILOS, ορθόδοξος ιερέας στη Μίλιτσι.

SEMILUCKI ANDREJ, ορθόδοξος ιερέας στη Μάγιαρ.

SRENDZIC VUROLAJ, ορθόδοξος ιερέας στη Μπρίνι.

SRORIC LJUBOMIR, ορθόδοξος ιερέας στη Μόντραν.

SRORUPAN DMITAR, ορθόδοξος ιερέας στη Τσβιάνοβιτς Μπρντό.

SOROVIC DOBROSAV, ορθόδοξος ιερέας στη Σιέβεριν.

SPAHIC RELJA, ορθόδοξος ιερέας στη Μπλάζουι.

STANISIC ROSTA, ορθόδοξος αρχιερέας στη Λίβνο.

STANOJEVIC JOVAN, ορθόδοξος αρχιερέας στη Πάκρατς.

STAROVIC SPIRIDON, ορθόδοξος αρχιερέας στην άβτοβατς.

STEPANOV JASA, ορθόδοξος ιερέας στη Πλάσκι.

STIJACIC MATIJA, ορθόδοξος αρχιερέας στη Σμίλγιαν.

STOJANOVIC DJURO, ορθόδοξος ιερέας στη Πλάσκι.

STOJISAVLJEVIC MIRRO, ορθόδοξος ιερέας στη Γκλάμοτς.

STRBAC DAMJAN, ορθόδοξος ιερέας στη Μπόσανσκο Γκράχοβο.

STULIC DOSITEJ, ορθόδοξος αρχιδιάκονος στη Μπρότσανατς.

SUBOTIC DUSAN, ορθόδοξος αρχιερέας στη Μπόσανσκα Γκράντισκα.

SUBOTIN METODIJE, ορθόδοξος ηγούμενος στο μοναστήρι Γκόμιριε.

SUSNJAR DUSAN, ορθόδοξος ιερέας στη Ντούνιακ.

SVITLIC LJUBOMIR, ορθόδοξος ιερέας στη Βρσάνι.

TINTOR ILIJA, ορθόδοξος ιερέας στη Σρπσκά Γιασένιτσα.

TODOROVIC RONSTANTIN, ορθόδοξος ιερέας στη Ουγκλιέβιτσα.

TOVIRAC PETAR, ορθόδοξος ιερέας στη Ζάμπρντιε.

TRISIC MILAN, ορθόδοξος ιερέας στη Βρλίκα.

 

Ο ρόλος της Ουνίας

Ένα από τα σημαντικότερα όπλα που χρησιμοποιήθηκαν και χρησιμοποιούνται στο χώρο της Γιουγκοσλαβίας και γενικότερα στα Βαλκάνια είναι η Ουνία.

Ουνίτες [Ουνιάτες η Ελληνοκαθολικοί]. Έτσι ονομάζονται όσοι ορθόδοξοι έχουν προσηλυτιστεί στον καθολικισμό. Αυτοί αναγνωρίζουν τον Πάπα, αλλά διατηρούν το ορθόδοξο ιερατικό σχήμα, τη γενειάδα και το γάμο των ιερέων. Δημιούργημα του Βατικανού, ακολουθεί το ορθόδοξο τελετουργικό αλλά "υπακούει" και ακολουθεί το δόγμα της Αγίας Ρωμαϊκής Εκκλησίας. Η Ουνία, ένα θρησκευτικοπολιτικό σχήμα που επινοήθηκε, ιδρύθηκε, οργανώθηκε και καθοδηγείται από το Βατικανό και που στοχεύει τον "εκδυτισμό της μη λατινικής Ανατολής, την πνευματικό-πολιτική υποταγή της στην εξουσία του Πάπα" (6).

Έλαβε επίσημα το όνομα ΟΥΝΙΑ, από τη λατινική λέξη unio, unionis (ένωση), το 1596 στην Πολωνία, όταν ορισμένοι ορθόδοξοι αποφάσισαν την προσχώρησή τους στον Παπισμό με την αναγνώριση του Πάπα ως κυρίαρχου, μοναδικού αλάθητου ηγέτη. Η Ουνία ταυτίστηκε με την Ιερά Εξέταση και συμβαδίζουν ιστορικά. Στοχεύουν την εξουδετέρωση των ανυπότακτων στη παποφραγκική εξουσία, έτσι δικαιολογείται η χρησιμοποίησή της από το καθεστώς Πάβελιτς με την προτροπή του Βατικανού ώστε να καμφθεί η άρνηση των ορθοδόξων Σέρβων να ασπασθούν τον καθολικισμό.

Η καθολική Εκκλησία αναδεικνύει ως πρωταρχική προσπάθειά της την επικράτηση του δόγματος των Λατίνων μετά την επικράτηση του πνεύματος της Αντιμεταρρύθμισης και ύστερα από τη Σύνοδο του Τρέντο (1545). Στοχεύοντας την ενσωμάτωση στον Καθολικισμό και την αφομοίωση όλων των "αιρετικών" και ιδιαίτερα των "σχισματικών" ορθοδόξων της τουρκοκρατούμενης Ελλάδας και εν γένει της Ανατολής με απώτερο σκοπό την ένωση των Εκκλησιών κάτω από την ηγεσία του πάπα και της καθολικής Εκκλησίας.

 

 Αυτή η προσπάθεια απαιτούσε ορισμένες προϋποθέσεις:

α). Την ύπαρξη μιας ηγετικής και δυναμικής προσωπικότητας, που βρέθηκε στο πρόσωπο του πάπα Γρηγορίου ΙΓ΄.

β). Την ίδρυση και λειτουργία ενός κεντρικού συντονιστικού οργάνου με φωτισμένους και ικανούς ιεράρχες. Επίσης την ταυτόχρονη δημιουργία μορφωμένου κλήρου, φανατισμένου δογματικά και αποφασισμένου να επιβάλλει το λατινικό δόγμα.

Αυτές οι προϋποθέσεις εξασφαλίστηκαν από την καθολική Εκκλησία μέσα σε είκοσι πέντε χρόνια, στο τελευταίο τέταρτο του 16ου αιώνα: Ιδρύεται και λειτουργεί η Congregazione dei Greci (1573), που αναλαμβάνει το ρόλο του κεντρικού συντονιστικού οργάνου μελέτης του "προβλήματος" και λήψης ανάλογων "αποφάσεων". Ο λατινικός τίτλος Congregatio pro reformatione Graecorum in Italia existentium et monachorum et monasteriorum ordinis sanctis Basilii (7).

Ιδρύεται το Collegio Greco της Ρώμης και λειτουργεί από τότε μέχρι σήμερα με πολύ εντυπωσιακά αποτελέσματα (13-1-1577). Αντίστοιχο ρόλο και δραστηριότητα είχε στην Κροατία των ούστασι το κολέγιο του Αγίου Τζιρόλαμου.

Το Ελληνικό Κολέγιο άρχισε να λειτουργεί το 1576 ενώ η επίσημη ίδρυσή του έγινε το 1577. Σκοπός του Κολεγίου, σύμφωνα με την ιδρυτική παπική Βούλα, ήταν να φοιτούν, σπουδάζουν, κατά το πλείστον Έλληνες ή ελληνόφωνες στο πνεύμα του καθολικού δόγματος' μετά την αποφοίτηση δίνουν καθιερωμένο όρκο, να επιστρέψουν στην πατρίδα τους ή να αποσταλούν σε άλλες χώρες όπου υπάρχουν "σχισματικοί" Έλληνες ή Προτεστάντες ή άλλων "αιρέσεων", και να διδάξουν το λατινικό δόγμα, ώστε με την πάροδο του χρόνου να αφομοιωθούν αυτοί οι πληθυσμοί από την καθολική Εκκλησία. Το κύριο χαρακτηριστικό όσων σπουδάζουν στο Ελληνικό Κολέγιο είναι ο φανατισμός, η προσήλωση στον καθολικισμό και το μίσος για την ορθοδοξία.

Από την εθνοκάθαρση δεν διέφυγαν οι Εβραίοι της Κροατίας.

Πλήρωσαν και αυτοί της συνέπειες του θρησκευόμενου καθολικού δικτάτορα Α. Πάβελιτς και του Πρωθιεράρχη της κροατικής καθολικής Εκκλησίας Α. Στέπινατς.

 

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΤΩΝ 47 ΡΑΒΙΝΩΝ ΠΟΥ ΔΟΛΟΦΟΝΗΘΗΚΑΝ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΟΥΣΤΑΣΙ:

· Atijas David, ψάλτης συναγωγής στο Ζάγκρεμπ.

· Baruch Izak, ραβίνος στη Τράβνικ.

· Baruch Solomon, ραβίνος και ψάλτης στο Ντουμπρόβνικ.

· Basch Arnold, ψάλτης στο Ζάγκρεμπ.

· Buchsbaum Lavoslav, αρχιψάλτης στη Κρίζεβιτς.

· Deutsch Otto, ραβίνος στη Σούσακ.

· Deutsham, δόκτωρ ραβίνος στη Λούντμπεργκ.

· Dorf Izidor, ψάλτης στη Μπγιέλοβαρ.

· Finzi Izak, ραβίνος στο Σπλίτ.

· Freiberger Miroslav, αρχιραβίνος του Ζάγκρεμπ.

· Freides Izak, ραβίνος στη Πάκρατς.

· Froehlich Paul, αρχιψάλτης στο Οσίγιεκ.

· Gilmann Josif, ραβίνος και ψάλτης στην Ντάρουβαρ.

· Gluech Rudolf, ραβίνος στη Βάραζντιν.

· Grossmann N, αρχιψάλτης στο Βελιγράδι.

· Gruenwald Elia, αρχιραβίνος στο Τσάκοβατς.

· Gruenwald Hinko, ραβίνος στη Πόντραβσκα Σλάτινα.

· Guren Isidor, ψάλτης στην Όσιγιεκ.

· Heisz M, αρχιραβίνος στη Σίσακ.

· Hersmovic Izador, ψάλτης στη Βίνκοβτσι.

· Kahn Lavoslav, ψάλτης στην Ιουδαϊκή κοινότητα του Ζάγκρεμπ.

· Katan Leo, ψάλτης στη Μπρτσκο.

· Katz Leopold, ραβίνος στη Ντάρουβαρ.

· Klein Ignaz, ραβίνος στη Πάντσεβο.

· Klinkovwstein Jakov, αρχιψάλτης στη Σίσακ.

· Kohn Jakob, ψάλτης στη Βάραζντιν.

· Kohn N, ραβίνος στην Κοπρίβνιτσα.

· Kohn M, ψάλτης στη Μπάνια Λούκα.

· Loewy Dean, καθηγητής στη σχολή ραβίνων στο Ζάγκρεμπ.

· Mandel Eugen, ψάλτης στο Ζάγκρεμπ.

· Mandel Vijoslav, ψάλτης στη Βούκοβαρ.

· Meissl David, ψάλτης στη Κάρλοβατς.

· Perera David, ραβίνος στη Μόσταρ.

· Popper Mijo, αρχιψάλτης στη Βίνκοβτσι.

· Rikow Mordeschsil, ραβίνος στη Σλάβονσκα Πόζεγκα.

· Roth Alexander, ψάλτης στη Ντιάκοβο.

· Roth M, ραβίνος στη Μούσκα Σόμποτα.

· Schmelzer Jakov, ψάλτης στη Νάσιτσε.

· Schwartz N, ραβίνος στη Ντόνι Μίχολιατς.

· Singer Samuel, ψάλτης στο Ζάγκρεμπ.

· Springer Adolf, αρχιψάλτης στη Βιρόβιτιτσα.

· Trilnik Andrija, ραβίνος στη Νόβα Γκράντισκα.

· Ungar Simon, ραβίνος στη Όσιγιεκ.

· Vogel Drahutin, ψάλτης στο Ζάγκρεμπ.

· Weissman, αρχιψάλτης στο Ζάγκρεμπ.

· Wolfenzon Leo, ψάλτης στη Κοπρίβνιτσα.

Η σημερινή κατάσταση στην Κροατία συνεχίζει ν' ανησυχεί τους Εβραίους όχι μόνο για την τύχη που είχε η κλοπή του χρυσού από το καθεστώς Πάβελιτς και η "κατάθεσή" του προς φύλαξη στο Βατικανό, αλλά και για το μέλλον τους.

Την κατάσταση περιγράφει σήμερα με σαφήνεια ο δόκτορας Klara Mandic, επικεφαλής της μεγαλύτερης εβραϊκής κοινότητας στο Ζάγκρεμπ:

"Μας ανησυχεί διότι η εξουσία στην Κροατία ανήκει σ' αυτούς που την είχαν την περίοδο του ναζισμού... πρόκειται για τους ίδιους ανθρώπους, υπήρξαν οι νεολαίοι ούστασι... φορούν τα ίδια μαύρα πουκάμισα, τα ίδια μαύρα πανταλόνια [τις ίδιες στολές], πολλοί από αυτούς φέρουν ακόμη μαζί τους το Σρμπό-Σέκ ["η κοπτική μηχανή για τους Σέρβους", το ειδικό όπλο για τις μαζικές σφαγές]. Ο Τούντζμαν δημιουργεί μια ατμόσφαιρα που είναι ίδια με εκείνη της αρχής του δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου...".

Από την οργή των βαρβάρων δεν γλίτωσαν ούτε τα αρχαιολογικά ιστορικά μνημεία της ορθοδοξίας. Για τους ούστασι (1941-45) αποτελούσαν στοιχεία μνήμης και προσήλωσης στην Ελληνοορθόδοξη πίστη. Αφού απέτυχε η πολιτική των βίαιων προσηλυτισμών στον καθολικισμό και η πολιτική προώθησης της ουνίας με την αναφερόμενη ως Ελληνοκαθολική πίστη στα έγγραφα του Βατικανού, οι εκκλησίες και τα μοναστήρια πυρπολήθηκαν ή παραδόθηκαν στα εκκλησιαστικά τάγματα της Αγίας Ρωμαϊκής Εκκλησίας. Η διάσωση ορισμένων ιστορικών κειμηλίων πραγματοποιήθηκε χάρη στην ευαισθησία των Γερμανών ναζί.

Την ίδια αντιμετώπιση είχαν τα ιστορικά μνημεία και στις επόμενες γενοκτονίες (1991, 1995, 1999). Το 1991 καταστράφηκαν 96 ορθόδοξοι ναοί από τη νέα Κροατία. Αναγκαιότητα, διότι ο πάπας Βοϊτίλας επισκεπτόμενος το Ζάγκρεμπ για την "Αγιοποίηση" του Α. Στέπινατς έπρεπε να βρει ένα καθεστώς που θα ταυτιζόταν με τον καθολικισμό. Τόσο καθαρό όσο κατά την διάρκεια της γενοκτονίας των ούστασι.

Οι ούστασι βρήκαν τους συνεχιστές τους...

 

6ο ΜΕΡΟΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ

Μπροστά στη νέα χιλιετία ο Πάπας εκδήλωσε την επιθυμία να επισκεφθεί την Ελλάδα. Η επίσκεψη αυτή συναντάει τις αντιδράσεις κύκλων της ορθόδοξης εκκλησίας κύρια σε ότι αφορά την στάση της καθολικής Εκκλησίας απέναντι στην Ουνία. Δεν χρειάζεται να ανατρέξει κάποιος στην άλωση της Κωνσταντινούπολης το 1204, από τους Φράγκους σταυροφόρους με τη θέληση και στήριξη του ίδιου του Πάπα, για να κατανοήσει την σημασία που δίνει η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία στην Ουνία. Το Βατικανό, άμεσα ή έμμεσα, έχει κάνει αυτοκριτική και έχει ζητήσει τη συγνώμη για την πολιτική του από Εβραίους, Αφρικανούς, άραβες, Μουσουλμάνους κ.α. Ποτέ μα ποτέ δεν έχει κάνει λόγο για την Ουνία και για τη συμμετοχή του στο Βαλκανικό Ολοκαύτωμα δεν έχει αιτηθεί τη συγνώμη της ορθόδοξης Εκκλησίας. Και όχι μόνο αλλά με την "Αγιοποίηση" του Α. Στέπινατς προσπαθεί ξανά να επιβάλει την κυριαρχία του στη Βαλκανική.

Για αυτή την πολιτική του Βατικανού, με αφορμή το ενδεχόμενο της επίσκεψης του Πάπα Ιωάννη Παύλου ΙΙ στο άγιο Όρος για το Ιωβηλαίο του 2000, οι αρχές της Αθωνικής Πολιτείας έδωσαν στις 15 Αυγούστου 1999 μια περήφανη "απάντηση". Με την ομόφωνη απόφασή τους οι αντιπρόσωποι και προϊστάμενοι των είκοσι μονών του Αγίου Όρους, χωρίς "δεσμεύσεις" χαρακτήρισαν ως πρόκληση την επιθυμία του Πάπα να επισκεφθεί το άγιο Όρος τονίζοντας τις ευθύνες της καθολικής Εκκλησίας στο Βαλκανικό χώρο και ιδιαίτερα "στον πρόσφατο εγκληματικό πόλεμο κατά της Σερβίας".

 

Το σχετικό ανακοινωθέν της Ιεράς Κοινότητας του Αγίου Όρους έχει ως εξής:

"Το ΄Αγιον Όρος αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της Ελληνικής Επικράτειας, στην οποία κατά δημοσιογραφικές πληροφορίες ενδέχεται να πραγματοποιηθεί επίσκεψη του Πάπα Ρώμης στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για το Ιωβηλαίο του 2000. Το γεγονός αυτό αφορά όχι μόνο τις εκκλησιαστικές δικαιοδοσίες των τόπων της τυχόν επισκέψεως αλλά και τον κάθε συνειδητοποιημένο εκκλησιαστικά Έλληνα πολίτη. Έχοντας σημαντικό μερίδιο στην πνευματική και θρησκευτική πραγματικότητα αυτής της χώρας κρίνουμε σκόπιμο να διατυπώσουμε εκ των προτέρων τις παρακάτω σκέψεις συμβάλλοντας, θετικά ελπίζουμε, στη συζήτηση γύρω από το θέμα:

1. Η Ελλάδα είναι μία ευρωπαϊκή δημοκρατική χώρα, που έχει ήδη αποδείξει πόσο άριστα συνεργάζεται με τους λαούς της Δύσης χωρίς να αφίσταται της εθνικής της αξιοπρέπειας και της πνευματικής και πολιτιστικής της ταυτότητας. Γιαυτό έχει τα σύνορά της ανοικτά σε οποιονδήποτε ιδιώτη επισκέπτη, και μάλιστα "προσκυνητή", όπως αυτοαποκαλείται ο Πάπας. Όταν όμως ο επισκέπτης αυτός δεν έρχεται ως ιδιώτης, αλλά ως θρησκευτικός ηγέτης και αρχηγός κράτους, οπωσδήποτε προϋποτίθεται ως αναγκαίος όρος ή αποδεδειγμένη ειλικρίνεια των σχέσεων και ο από μέρους του σεβασμός της εθνικοθρησκευτικής ιδιοσυστασίας και της ιστορικής μνήμης της χώρας που τον υποδέχεται.

2. Δεν θα υπήρχε καμμία αντίρρηση εάν επρόκειτο για κατά δικαιοδοσίαν επίσκεψη απλώς στις, λιγοστές άλλωστε, Ρωμαιοκαθολικές κοινότητες της χώρας, οι οποίες χαίρουν πλήρους προστασίας και ισονομίας από την Ελληνική Πολιτεία. Στις προκαταρκτικές όμως επιστολές του Καρδιναλίου Κάσσιντυ γίνεται σαφής λόγος για επιθυμία του Πάπα να γίνει δεκτός όχι μόνο από τις Καθολικές κοινότητες αλλά (κυρίως) και από τους Ορθοδόξους.

3. Η Ορθοδοξία δεν πρεσβεύει το μίσος και το φανατισμό, αλλά την ειλικρινή και ανιδιοτελή αγάπη. Αυτό ακριβώς έχει δημιουργήσει την παραδοσιακή επιφύλαξη της απέναντι στον Πάπα, ο οποίος στα ανοίγματα και τις προσπάθειες προσεγγίσεως εξακολουθεί να ανταποκρίνεται με λόγους μόνο και διαλόγους αγάπης αλλά με έργα εχθρικά και υποβολιμαία, των οποίων ιδιαίτερη πικρή πείρα έλαβε επί σειρά αιώνων και ο ελληνικός λαός μέχρι σήμερα.

4. Οποιοσδήποτε εξετάσει προσεκτικά τις επιστολές του Πάπα διαβλέπει συστηματική προσπάθεια διατηρήσεως στρατηγικού πλεονεκτήματος στη διοργάνωση των εορτασμών του 2000 και πραγματοποιήσεως μιας ηγεμονικής περιοδείας, όπου δεν υπάρχει υποχώρηση αλλά αντίθετα υπογράμμιση του περίφημου "πρωτείου" του. Αυτό θίγει την Ορθόδοξη Εκκλησία και προσβάλλει την αξιοπρέπεια των ανατολικών λαών.

5. Όσο και καλόπιστος να είναι ο Ορθόδοξος Έλληνας δεν μπορεί, εκτός αν υπάρξουν σαφείς αποδείξεις αντίθετης πρόθεσης, να αγνοήσει την Ουνία, μία προσπάθεια αθέμιτης διείσδυσης του Παπισμού στον Ορθόδοξο κόσμο, με την εκμετάλλευση της δυσχερούς θέσης των ανατολικών χωρών έναντι των δυτικών στο παρελθόν και στο παρόν.

6. Παρά τη σφοδρή αντίδραση της Ορθόδοξης Εκκλησίας το Βατικανό διόρισε νούντσιο στην Ελληνική Κυβέρνηση, ενώ διατηρεί στην Αθήνα, Έλληνα και Αρμένιο Ουνίτες Επισκόπους.

7. Πρόσφατα ο Πάπας ζήτησε συγγνώμη από τους Μουσουλμάνους για τις σταυροφορίες. Δυστυχώς δεν έκανε το ίδιο και προς τους Ορθοδόξους για τα εγκλήματα των σταυροφόρων εις βάρος τους, ενώ χωρίς καμμία ενοχή συνεχίζεται η κατοχή των προσκυνημάτων των Αγ. Τόπων.

8. Από τότε μέχρι σήμερα οι Ορθόδοξοι λαοί με πίκρα και αγανάκτηση παρακολουθούν το Βατικανό να καλλιεργεί την ανοχή προς αυτό και να ελίσσεται με διαλόγους, με επισκέψεις και με συναντήσεις για να διασκεδάσει το κλίμα δυσπιστίας, ενώ ταυτόχρονα εργάζεται για τη διάλυσή τους. Πολλά οφείλει άλλωστε στην Παπική προπαγάνδα και το ανορθόδοξο κλίμα που διατρέχει κατά βάθος τις συνειδήσεις των ταγών της δύσης πράγμα που συνέβαλε καθοριστικά στη διαμόρφωση των αντιλήψεων εκείνων που οδήγησαν στον πρόσφατο εγκληματικό πόλεμο κατά της Σερβίας.

9. Κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Πάπα στη Ρουμανία με λύπη παρακολουθήσαμε μία ακόμη κίνηση ταπεινώσεως της Ορθοδοξίας, με την εκμετάλλευση της ανέχειας, της δυστυχίας και της ανάγκης ανοιγμάτων ενός βασανισμένου λαού προς την αναπτυγμένη οικονομικά Δύση. Με κανένα τρόπο δεν θα θέλαμε να ακολουθήσει την ίδια μοίρα και η Ελλάδα, που άλλωστε ούτε καν το χρειάζεται.

10. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται και το ζήτημα των ενδεχομένων εκκλησιαστικών υποδοχών, των συμπροσευχών, του "αγκαλιάσματος" και της "πανχριστιανικής δοξολογίας", περί των οποίων μιλούν οι επιστολές του Πάπα και τα οποία αντίκεινται πλήρως στους Κανόνες της Εκκλησίας, που απαγορεύουν αυστηρά την εκκλησιαστική κοινωνία με τους αιρετικούς. Θα είναι ομολογουμένως δύσκολη η θέση των τοπικών εκκλησιαστικών αρχών και πολύ επικίνδυνος για την ενότητα της Εκκλησίας ο σκανδαλισμός του πιστού λαού.

Τελειώνουμε συνοψίζοντας με πολλή αγάπη αλλά και ευθύνη ότι η μέχρι σήμερα στάση του Πάπα δεν εξασφαλίζει ειλικρίνεια και σεβασμό προς τον Ορθόδοξο Ελληνικό λαό, γιαυτό και η τυχόν επίσημη επίσκεψή του θα αποτελέσει πρόκληση του κοινού εθνικού και θρησκευτικού αισθήματος, πράγμα που θα είναι προς ζημίαν της Εκκλησίας της Ελλάδος, της Ελληνικής Πολιτείας, αλλά και του ίδιου.

Άπαντες οι εν τη κοινή Συνάξει Αντιπρόσωποι και Προϊστάμενοι των είκοσιν Ιερών Μονών του Αγίου Όρους Άθω".

Οι εκδόσεις Προσκήνιο-άγγελος Σιδεράτος ξεκινούν τη σειρά Σύγχρονης Ευρωπαϊκής Ιστορίας και Πολιτικής με το έργο του Μ. Ριβέλλι για τον Αρχιεπίσκοπο της Γενοκτονίας Α. Στέπινατς. Αποβλέπουν στη συστηματική παρουσίαση της πρωτοποριακής και ιστορικής έρευνας που δεν βρίσκεται στο προσκήνιο και γίνεται προσπάθεια να την κρατήσουν στην "αφάνεια".

Θεωρούμε καθήκον μας αλλά και ουσιαστικό στοιχείο να παρουσιάσουμε αυτά τα έργα ώστε να συνεισφέρουμε σε ένα δημιουργικό, αυτόνομο προβληματισμό στον τόπο μας, με σεβασμό στο αναγνωστικό κοινό και την ιστορική αλήθεια.

 

ΔεΚΕμβρης 1999

ΝΙκος ΚλειτσΙκας

 

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

(1) Marco Aurelio Rivelli, L'Arcivescovo del genocidio, Kaos, Μιλάνο 1998.

(2) Οι στατιστικές από τα στοιχεία αυτών των γεγονότων αναφέρονται στα στοιχεία του Institute for Strategic Studies του Λονδίνου και αρκετά συμπεριλαμβάνονται στο ιταλικό περιοδικό LIMES, αριθ. 3, 1995, σελ. 60.

(3) Η εφημερίδα La Repubblica στις 12/9/1994 έγραψε: "...η επαφή με τις μάζες κάνει καλό στον Ιωάννη Παύλο ΙΙ. Οι πιστοί τον χειροκροτούν αδιάκοπα. Ειδικότερα όταν αναφέρεται στον καρδινάλιο Στέπινατς, που είχε φυλακιστεί από τον Τίτο για τις σχέσεις του με το καθεστώς του άντε Πάβελιτς, αλλά παρέμεινε στην καρδιά των Κροατών σαν σύμβολο του εθνικισμού. Ο Βοϊτίλας, που το Σάββατο προσκύνησε τον τάφο του, τον τιμά και σκέφτεται κύρια το μέλλον".

(4) Cleve Ponting, Armageddon, Λονδίνο, 1997.

(5) Enciclopedia del Holocaust, Ρώμη 1990, τόμος 2, σ. 706, 707.

(6) π. Γεώργιος Μεταλληνός, ΟΥΝΙΑ πρόσωπο και προσωπείο, Αθήνα 1992.

(7) Βλ. C. Nikas, I primi tentative di latinizzazione dei Greci di Napoli e le prime "carte assolutorie" orientali in occidente, Istituto Universitario Orientale, Ιταλοελληνικά 4ο, Νάπολη 1998).