Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας

Κεντρική σελίδα

Αρχαίοι Συγγραφείς

Οι διάδοχοι τών αποστόλων

Ηγήσιππος

Μεταγραφή - Μετάφραση στη Δημοτική: Θανάσης Αναστασίου

Μια από τις αρχαιότερες πηγές πληροφοριών για την Εκκλησία. Σε αυτόν χρωστάμε την πληροφορία για τη διάσωση τής Εκκλησίας τής Ιερουσαλήμ, όταν υπακούοντας στην προφητεία τού Χριστού, σώθηκε από τη σφαγή τού 70 μ.Χ.

Σπουδαίος εκκλησιαστικός άνδρας και γνήσιος φορέας της Παραδόσεως. Έδρασε στο β΄ ήμισυ του Β΄ αιώνα, κι έργο του έκανε την κατάδειξη και υποστήριξη της ορθοδόξου Παραδόσεως. Συνειδητοποίησε τον κίνδυνο που διέτρεχε η Εκκλησία από τη σύγχυση, την οποία δημιούργησαν οι αιρέσεις και προπαντός ο γνωστικισμός εκείνος, που εμφανιζόταν ως ανώτερος χριστιανισμός. Αναζήτησε στα μεγάλα εκκλησιαστικά κέντρα της εποχής του, Κόρινθο και Ρώμη, την αληθινή Παράδοση, ξεκινώντας από τα Ιεροσόλυμα. Χωρίς να είναι μεγάλος θεολόγος, διέκρινε ότι ένας τρόπος καταπολέμησης του χριστιανίζοντος γνωστικισμού ήταν η διατήρηση τού κριτηρίου της συνεχούς αποστολικής διαδοχής, η οποία υπήρχε στις τοπικές Εκκλησίες κι έλειπε από το γνωστικισμό. Παρουσιάζοντας δηλαδή ιστορικά τη διαδοχή επισκόπων στις Εκκλησίες, διατήρησε το σημαντικό για την εποχή του επιχείρημα, ότι σε όποια Εκκλησία διαπιστώνεται διαδοχή έχουμε και «απλανή», αδιάφθορη, την αποστολική Παράδοση.

 Ήταν φορέας παραδόσεων περί της ζωής της πρώτης Εκκλησίας των Ιεροσολύμων, την οποία φαίνεται θεωρούσε είδος μητέρας των Εκκλησιών, γι’ αυτό κι έδωσε πολλά στοιχεία του βίου της και μάλιστα περί του πρώτου επισκόπου της Ιακώβου του αδελφοθέου.

  Ο Ευσέβιος ορθά αναφέρει τον Ηγήσιππο ιουδαϊκής (Παλαιστίνη) καταγωγής, κρίνοντας από το ότι χρησιμοποιούσε το καθ’ Εβραίους Ευαγγέλιον, γνώριζε την αραμαϊκή και λεπτομέρειες από την Εκκλησία Ιεροσολύμων. Προς διαπίστωση της αποστολικής Παραδόσεως και διαδοχής επισκέφθηκε την Κόρινθο, όπου έμεινε πολλές ημέρες, και τη Ρώμη, όπου έμεινε επί Ανικήτου (155-166). Επέστρεψε στην Ανατολή, όπου έγραψε περί το 180 τα περίφημα πέντε Υπομνήματα (Ευσέβιος, Εκκλησ. ιστ. Δ 8, 1-2), δηλαδή τα συμπεράσματά του σχετικά με την Παράδοση, που βρήκε σε όσες Εκκλησίες επισκέφθηκε. Ο θάνατός του τοποθετείται στους χρόνους του Κομμόδου (180-192) (Πασχάλιον χρονικόν 1).

  Τα Υπομνήματα έχουν χαθεί αλλά ο Ευσέβιος, που είναι και η κυρία πηγή του Ηγισίππου, διέσωσε μερικά αποσπάσματα, που δίνουν μόνο αμυδρή εικόνα του έργου. Επρόκειτο για συναγωγή ιστορικού υλικού προς απόδειξη της γνησιότητας της εκκλησιαστικής Παραδόσεως και κατάδειξη της ψευδοχριστιανικότητας των γνωστικών παραδόσεων. Έτσι η ιδιαίτερη συμβολή και σημασία του Ηγησίππου βρίσκεται στην προβολή της ιστορικής παραδόσεως ως επιχειρήματος κατά των αιρετικών και γνωστικών. Στο επιχείρημα τούτο δίνει ο Ειρηναίος θαυμαστό θεολογικό βάθος.

  Αποσπάσματα βρίσκονται στην Εκκλησ. ιστ. του Ευσεβίου Β 23, 4-18 (Περί του Ιακώβου), Γ 20, 1-8 (Περί των Ιεροσολύμων), Γ 32 (Περί Εκκλησ. Ιεροσ.), Δ 22, 2-3 (περι της παραμονής του Ηγησίππου στην Κόρινθο και τη Ρώμη - μνεία επισκόπου Ρώμης), Δ 22, 4-6 (Περί Ιακώβου, Συμεών, των πρώτων αιρέσεων και των γνωστικών), Δ 22, 7 (ιουδαϊκές αιρέσεις κακοδοξίες), Δ 8, 2 (περί ναού και αγώνων πρός τιμή ειδωλολατρική Αντινόου), και στο Μυριόβιβλον του Φωτίου 232. Φαίνεται ότι ο Ειρηναίος λιγότερο και ο Ευσέβιος πολύ περισσότερο χρησιμοποίησαν στα έργα τους το ιστορικό υλικό των Υπομνημάτων.

Δημιουργία αρχείου: 2-10-2004.

Τελευταία ενημέρωση: 14-5-2015.