Κάθε άνθρωπος, για να είναι αληθινά ελεύθερος να επιλέξει τον τρόπο σκέψης και ζωής του, πρέπει να γνωρίζει τις δυνατές επιλογές. Ιδού λοιπόν ελάχιστοι από τους πολλούς αληθινούς χριστιανούς, που προβάλλουν ανά τους αιώνες ως δάσκαλοι της ανθρωπότητας και παραδείγματα προς μίμηση.

Αγία Ταβιθά της Ιόππης (1^ος αιώνας μ.Χ.), αρχόντισσα προστάτισσα των φτωχών. Όταν πέθανε ξαφνικά, οι φτωχοί της Ιόππης κατέφυγαν θρηνώντας στον απόστολο Πέτρο, που ήρθε στην Ιόππη και την ανέστησε.

Άγιοι Ανάργυροι, γιατροί που ασκούσαν την ιατρική χωρίς «αργύρια» (χρήματα). Είναι περίπου 15. Οι πιο γνωστοί: Κοσμάς και Δαμιανός (στο βίο τους αναφέρεται και μεταμόσχευση ποδιού), και Παντελεήμων. Προστάτες άγιοι της ιατρικής.

Άγιος Σαμψών ο Ξενοδόχος, άγιος Ανάργυρος (6^ος αι.). Τον αναφέρω χωριστά, γιατί είναι ο πατέρας του θεσμού των νοσοκομείων (ο «Ξενών» του ήταν νοσοκομείο).

Άγ. Σεραπίων ο Σιδώνιος, μοναχός. Πουλιόταν δούλος σε ειδωλολάτρες ή αιρετικούς και, με την αγία ζωή του, τους πλησίαζε στο χριστιανισμό. Έδινε στους φτωχούς τα χρήματα και τα ρούχα του και τυλιγόταν με ένα σεντόνι (γι’ αυτό τον έλεγαν κοροϊδευτικά «Σινδόνιο»).

Άγιος Ζωτικός ο Ορφανοτρόφος (4^ος αι.). Περιέθαλπε κρυφά τους λεπρούς στην ΚΠολη, ενώ υπήρχε νόμος να θανατώνονται. Καταδικάστηκε σε θάνατο (τον έσυραν στους δρόμους δεμένο σε δύο άλογα). Προστάτης άγιος των λεπρών.

Άγιος Γεώργιος, άγ. Αντώνιος ο Μέγας, άγ. Στυλιανός, αγία Μελάνη η Ρωμαία, αγία Μακρίνα η Φιλόσοφος κ.π.ά.: μοίρασαν την περιουσία τους στους φτωχούς. Πολλοί απ’ αυτούς αποσύρθηκαν σε μονές ή στην έρημο ως ασκητές.

Άγιος Παυλίνος, επίσκοπος Καμπανίας της Γαλλίας (5^ος αι.): δαπάνησε όλη την περιουσία της Εκκλησίας και τη δική του, για να απελευθερώσει αιχμαλώτους των Βανδάλων, και τελικά απελευθέρωσε το μοναχογιό μιας χήρας προσφέροντας ως αντάλλαγμα τον εαυτό του.

Μέγας Βασίλειος. Γιατρός, μαθηματικός και φιλόσοφος. Μοίρασε τα πάντα και έγινε αρχικά ρήτορας και έπειτα μοναχός. Μετά, ως επίσκοπος Καισαρείας, μετέτρεψε τα μοναστήρια σε συγκρότημα φιλανθρωπικών ιδρυμάτων. Υποδεχόταν τους λεπρούς με φίλημα. Έγραψε και σπουδαία βιβλία περί πλούτου (και εξήγησε πρώτος επιστημονικά τη Γένεση).

Άγιος Μαρτίνος της Τουρ (Γαλλία) ο Θαυματουργός και Ελεήμων, μεγάλο κοινωνικό έργο στη Γαλλία (397μ.Χ.). Προστάτης και των αιρετικών. Πριν γίνει ιερέας, έκοψε το στρατιωτικό μανδύα του για να ντύσει γυμνό ζητιάνο – ο Γκρέκο φιλοτέχνησε σχετικό πίνακα.

Αγία Γενεβιέβη του Παρισιού (περ. 500 μ.Χ.). Μεγάλη ασκήτρια, μητέρα του γαλλικού μοναχισμού. Έσωσε το Παρίσι από την πείνα οργανώνοντας κρυφές μεταφορές τροφίμων κατά την πολιορκεία από τους Φράγκους. Παρ’ όλα αυτά, τα λείψανά της ρίχτηκαν στο Σηκουάνα από την «προοδευτική» Γαλλική Επανάσταση.

Άγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Αρχικά διάκονος στην Αντιόχεια της Συρίας με μεγάλο φιλανθρωπικό έργο (καθημερινή διατροφή χιλιάδων φτωχών). Τον διόρισαν πατριάρχη ΚΠολης με… απαγωγή (είχε αρνηθεί την πρόταση). Εκεί έτρεφε κάθε μέρα 7.500 φτωχούς. Εκφώνησε μνημειώδη κηρύγματα για τον πλούτο και την κοινωνική αδικία. Είναι ένας από τους μεγαλύτερους ανθρώπους του πνεύματος όλων των εποχών. Ως γνωστόν, τον καθαίρεσαν και πέθανε στην εξορία. Εξόριστος, έκανε εράνους και μάζευε χρήματα για να απελευθερώνει αιχμαλώτους από τη ληστρική φυλή των Ισαύρων (βάθη Μικράς Ασίας).

Άγιος Ιωάννης ο Ελεήμων, πατριάρχης Αλεξανδρείας με μνημειώδες οργανωμένο φιλανθρωπικό έργο, που περιέθαλψε και Πέρσες αιχμαλώτους πολέμου («εχθρούς»).

Άγιος Ακάκιος, επίσκοπος της Άμιδας (422 μ.Χ.), διέθεσε όλο τον πλούτο της Εκκλησίας για την απελευθέρωση 7.000 Περσών στρατιωτών, αιχμαλώτων των Βυζαντινών.

Άγ. Πέτρος ο Τελώνης (6^ος αι., εποχή Ιουστινιανού), μοίρασε τα πάντα, ακόμη και τα ρούχα του, και τελικά πουλήθηκε δούλος και έδωσε το αντίτιμο από την πώληση του εαυτού του στους φτωχούς.

Άγιος Φιλάρετος ο Ελεήμων. Γαιοκτήμονας με τεράστια περιουσία, που τη μοίρασε μέχρι δεκάρας στους φτωχούς. Προστάτης άγιος των μελισσών.

Άγ. Ιωάννης Βατάτζης, ο Νέος Ελεήμων, αυτοκράτορας της Νίκαιας (ενώ η ΚΠολη ήταν κατακτημένη από τους σταυροφόρους). Μεγάλος πολιτικός και στρατιωτικός ηγέτης, αντιμετώπισε επιθέσεις των Φράγκων, των Βουλγάρων, των Τούρκων και ντόπιων επαναστατών. Φυσικά, δεν είναι άγιος γι’ αυτό, αλλά για την γνήσια χριστιανική ζωή και πολιτική του. Προώθησε οργανωμένα τις επιστήμες και τις τέχνες, την περίθαλψη και την κοινωνική πρόνοια, προστάτευσε τους φτωχούς, τους μοίρασε γη και εμπόδισε τους γαιοκτήμονες να τους εκμεταλλεύονται. Έγιναν συνομωσίες και απόπειρες εναντίον του. Συνέλαβε συνωμότες, τους φυλάκισε τυπικά και μετά τους απελευθέρωσε. Πέθανε από φυσικά αίτια το 1254. Το σώμα του βρέθηκε άφθαρτο και ευοδιάζον. Φυλασσόταν στη Μαγνησία της Μ. Ασίας, αλλά αγνοείται μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή (1922).

Άγιος Ιωσήφ ο Σαμάκος (17^ος αι.), Κρητικός ιερέας με μεγάλο φιλανθρωπικό έργο στον ενετοκρατούμενο Χάνδακα (Ηράκλειο). Το σώμα του φυλάσσεται άφθαρτο στη Ζάκυνθο.

Αγία Φιλοθέη η Αθηναία (17^ος αι.), από τις σημαντικότερες γυναίκες της Ιστορίας. Μοναχή με τεράστιο κοινωνικό έργο στην τουρκοκρατούμενη Αθήνα, προστασία φτωχών, παιδεία, απελευθέρωση σκλάβων, περίθαλψη κακοποιημένων γυναικών κ.λ.π. Την ξυλοκόπησαν μέχρι θανάτου οι Τούρκοι. Το άφθαρτο σώμα της φυλάσσεται στη μητρόπολη Αθηνών.

Άγ. Μητροφάνης του Βορόνεζ (1803), μητροπολίτης Βορόνεζ της Ρωσίας, προστάτης και βοηθός των φτωχών.

Άγ. Ιωάννης της Κρονστάνδης (1908), έγγαμος ιερέας στη Ρωσία με κολοσσιαίο οργανωμένο φιλανθρωπικό έργο σε κάθε τομέα (ορφανά, άστεγους, αλκοολικούς, παιδεία κ.λ.π.). Πνευματικός χιλιάδων ανθρώπων. Θαυματουργός ήδη ενώ ζούσε.

Αγία Ελισσάβετ Θεοδώροβνα (Ρωσία 1918), Πολωνή ορθόδοξη πριγκήπισσα, σύζυγος του Ρώσου Μεγάλου Δούκα Σέργιου Ρωμανώφ. Έχοντας ήδη μεγάλο φιλανθρωπικό έργο, αφοσιώθηκε εντελώς μετά τη δολοφονία του συζύγου της. Έγινε μοναχή ιδρύοντας το μοναστήρι-νοσοκομείο των αγίων Μάρθας και Μαρίας στη Μόσχα, με τεράστια κοινωνική προσφορά. Επειδή ανήκε στην τσαρική οικογένεια, οι μπολσεβίκοι τη σκότωσαν πετώντας την σ’ ένα πηγάδι μαζί με την αγία μοναχή Βαρβάρα και άλλους κρατούμενους.

Άγιος Λουκάς ο Ιατρός, ο Θαυματουργός (Ουκρανία 1961). Διακεκριμένος χειρούργος, καθηγητής του Παν/μίου της Τασκένδης, πολλά έτη εξόριστος για θρησκευτικούς λόγους. Με 4 παιδιά. Άσκησε την ιατρική χωρίς χρήματα, σε άθλιες συνθήκες, συνήθως εξόριστος. Είναι ένας σύγχρονος άγιος Ανάργυρος. Πέθανε τυφλός, ως αρχιεπίσκοπος Κριμαίας.

Άγιος Ιωάννης της Σαγκάης, Μαξίμοβιτς (1966). Αντισυμβατικός επίσκοπος, κοντός, με μπερδεμένη φωνή, συχνά ξυπόλυτος (γιατί είχε δώσει τα παπούτσια του σε ζητιάνους). Κολοσσιαίο φιλανθρωπικό έργο κάθε είδους σε Κίνα, Γαλλία, ΗΠΑ. Μάζευε παιδιά παρατημένα στα σκουπίδια ή κλεισμένα σε οίκους ανοχής. Εξαιρετικά θαυματουργός και διορατικός, ήδη ενώ ζούσε. Το άφθαρτο σώμα του φυλάσσεται στο Σαν Φρανσίσκο.

Η Γερόντισσα Γαβριηλία (Αθήνα 28.2.1992). Μεγάλη ανθρωπιστική προσφορά ως νοσοκόμα σε διάφορες χώρες, ιδίως της Ασίας. Φράση της: «Μιλάω πέντε γλώσσες, που τις κατανοούν όλοι οι άνθρωποι της γης: γέλιο, κλάμα, άγγιγμα, προσευχή και αγάπη».