Aziz Dimitrios kilisesi Selanik’in merkezinde, aynı ismi taşıyan caddenin
üzerinde bulunur ve Selanik'te ki en önemli kiliselerden bir tanesidir.Türkiye
Başkonsolosluğuyla aynı cadde üzerinde,caddenin başındadır.
Selanik aristokrasisinden Dimitrios bilinen bir Roma
vatandaşı ve Roma ordu subayıydı. Hristiyanlığı kabul etti ve dini
faaliyetlerde bulundu. M.S.303 yılında tutuklandı,bir halk hamamının
alt katına hapsedildi ve orada boynu vuruldu. Sonrasında,
hristiyanlar şehidin bedenini öldürüldüğü yere gömdüler.
Geleneklere göre şehidin öldürüldüğü yere 4. yüzyılda küçük bir
tapınak yapıldı. Bu küçük tapınağın yerine 413 yılında İllirikos
lideri Leontios’un emriyle güzel bir bazilika yapıldı. Bu kilise
7.yüzyılda bir yangında yok oldu fakat kısa sürede yerine yenisi
yapıldı. Daha sonraki yıllarda kilise zararlar gördü, işgallere
uğradı, hasarlar gördü ve Osmanlı egemenliğinde camiye dönüştürüldü
ve müslümanların hizmetine sunuldu ve cami olarak kullanıldı.
1917 yılında bu tarihi kilise Selanik’in büyük kısmını yok eden
yangında tamamıyla yandı. Yanmış olan bina daha sonraki yıllarda
onarıldı ve 1949 yılında tekrar hristiyanların ibadetine açıldı ve o
günden itibaren kilise olarak kullanılmaktadır. 1988 yılında UNESCO
dünya kültür mirası olarak ilan edildi.
Aziz Dimitrios kilisesi çok büyük ve yüksektir (43.58m boy, 33m en).
Beş kubbeli ahşap tavanlı bazilikadır. Doğu kısmında ayrı bir kubbe
oluşturulmuştur. Bu son kubbenin altında günümüzde müze olarak
kullanılan, bodrum katındaki ibadet alanı bulunur. Bu kilise
simmetrisi, çok çeşitliliği,gösterişi ve kudretiyle ünlüdür.
Akıllıca ayarlanmış orantılar, boyunun belirginleştirmesi, sütunları,
bazı özelliklerinin daha belirgin yapılması, pencereleri,
ışıklandırması, harem odalarındaki mermer süsler bu binanın bazı
morfolojik özellikleridir. 1917 yılındaki yangında yok olmayan
mozaik süslemeler ve duvar resimleri 5. yüzyıl ve 15. yüzyıl
arasında adı bilinmeyen zengin kişiler tarafından yapılmış
bağışlardır, bizans resim sanatının eşsiz örneklerinden olup ve
görülmeye değer bir kilisedir.
Kaynak:http://selanikgezirehberi.blogspot.gr/2012/04/aziz-dimitrios-kilisesiagiou-dimitriou.html
