Ένα από τα πέντε ομοιοπαθητικά νοσοκομεία του Ηνωμένου Βασιλείου, το Royal London, κινδυνεύει να κλείσει λόγω περικοπών στη χρηματοδότηση. Ο καθηγητής Michael Baum, ομότιμος καθηγητής Χειρουργικής στο University College London[2], εξηγεί γιατί δεν θα του λείψει:

            «Πολλοί άνθρωποι ορκίζονται στο όνομα της ομοιοπαθητικής. Αυτό είναι το δημοφιλές θέμα συζήτησης στο πάρτι… Οι φίλοι μου -κατά τ’ άλλα μορφωμένοι, καλλιεργημένοι άνθρωποι- λένε ότι μπορεί να τους βοηθήσει να συνέλθουν από ένα κρύωμα σε επτά μόνο μέρες. Ναι, απαντώ, και μόνο του θα έπαιρνε μια ολόκληρη εβδομάδα».

           Το πρόβλημα είναι ότι πολύ λίγοι άνθρωποι γνωρίζουν τι είναι πραγματικά η ομοιοπαθητική. Θα σας πω: είναι μια πρακτική 200 ετών, η οποία δεν έχει αλλάξει από το ξεκίνημά της.

            Η ομοιοπαθητική βασίζεται σε τρεις αρχές: θεράπευσε το σύμπτωμα μιας ασθένειας παρά την ίδια την ασθένεια· το όμοιο θεραπεύει το όμοιο (ένα κρεμμύδι μας κάνει να δακρύζουμε, το ίδιο και ένα κρυολόγημα, επομένως θεράπευσε το κρυολόγημα με ένα κρεμμύδι) · και όσο μεγαλύτερη η διάλυση του «φαρμάκου», τόσο πιο ισχυρό το μαντζούνι.

            Ορισμένα ομοιοπαθητικά βάμματα περιέχουν τόσο ελάχιστη ποσότητα από το μαγικό συστατικό ώστε εύκολα θα μπορούσαν να περιέχουν και ένα μόριο ούρων.

           Οι ομοιοπαθητικές εταιρείες κάνουν περιουσίες πουλώντας πλασέμπο. Και όμως, παρόλα αυτά, πέρσι το Σεπτέμβριο, η Ρυθμιστική Αρχή Φαρμάκων και Προϊόντων Υγείας ενέκρινε την πώληση ομοιοπαθητικών φαρμάκων για «κυκλικές νόσους» (αυτές είναι ασθένειες που βελτιώνονται από μόνες τους) – παρόλο που δεν υπάρχει απόδειξη της αποτελεσματικότητάς τους.

           Αυτό με τρομάζει. Η ομοιοπαθητική είναι για την ιατρική ό,τι είναι η αστρολογία για την αστρονομία: είναι μαγεία – εντελώς παλαβή, εντελώς διαψευσμένη, και παρόλα αυτά διαθέσιμη στο Ε.Σ.Υ. Διότι ενώ η ομοιοπαθητική ιατρική δεν είναι τοξική, η χρήση της ως εναλλακτικής μεθόδου στη συμβατική ιατρική μπορεί στην πραγματικότητα να προξενήσει σοβαρές βλάβες.

           Πάρτε για  παράδειγμα την αϋπνία, μία επονομαζόμενη κυκλική νόσο – αυτό την κάνει «κατάλληλη» για την ομοιοπαθητική. Αλλά η αϋπνία είναι συχνά σύμπτωμα [ιατρικής] κατάθλιψης, και αν δεν αντιμετωπιστεί κατάλληλα, η κατάθλιψη μπορεί να οδηγήσει σε αυτοκτονία.

            Οι κίνδυνοι των ασθενών που βασίζονται αποκλειστικά στην ομοιοπαθητική είναι προφανείς. Η χρόνια δυσκοιλιότητα αποτελεί ένα άλλο παράδειγμα. Η χρόνια δυσκοιλιότητα μπορεί να είναι ένδειξη καρκίνου του εντέρου και όμως υπάρχουν άνθρωποι που προστρέχουν χαρωπά να την θεραπεύσουν με ομοιοπαθητική χωρίς να συνειδητοποιούν τους κινδύνους που προκύπτουν από την μη αναζήτηση ιατρικής φροντίδας.

            Και υπάρχουν πάρα πολλοί άνθρωποι που βασίζονται στην ομοιοπαθητική για ασθένειες που δεν περιγράφονται ως «κυκλικές». Πέρσι ένα βραδινό πρόγραμμα του BBC απεκάλυψε ότι νέοι, φιλικοί προς το περιβάλλον, ταξιδιώτες με γυλιό στην πλάτη έπαιρναν ομοιοπαθητικά φάρμακα ως προστασία για την ελονοσία. Ως αποτέλεσμα, υπάρχει τώρα επιδημία ελονοσίας σε ανθρώπους που επιστρέφουν από τους τροπικούς.

            Ακόμα πιο θλιβερή είναι η ιστορία μιας ασθενούς μου – μια εμφανίσιμη νέα γυναίκα με καρκίνο του στήθους, η οποία εξακολουθεί να με επισκέπτεται μολονότι δεν δέχεται τις συμβουλές μου. Θα μπορούσε εύκολα να είχε θεραπευτεί, αλλά αρνείται τη χειρουργική επέμβαση και τα συμβατικά φάρμακα για χάρη των απατηλών ομοιοπαθητικών φαρμάκων. Ο όγκος μεγαλώνει όλο και περισσότερο και σπρώχνει προς το δέρμα – τώρα υπάρχει πληγή εκεί που παλιά υπήρχε ένα μικρό εξόγκωμα. Το επιδένει με μέλι και ο Κύριος οίδε με τι άλλο και πιστεύει ότι βελτιώνεται.

            Και όμως υπάρχει παντελής έλλειψη κλινικών αποδείξεων που θα μπορούσαν να στηρίξουν τις εναλλακτικές θεραπείες. Η ιατρική βασίζεται σε αποδείξεις. Αν ένα φάρμακο ή μια χειρουργική θεραπεία δεν περάσει αυστηρές κλινικές δοκιμές, εγκαταλείπεται.

            Τα αποτελέσματα των κλινικών δοκιμών δημοσιεύονται, είτε είναι ευμενή είτε όχι. Αλλά στην περίπτωση της ομοιοπαθητικής τα κριτήρια των αποδείξεων είναι εξαιρετικά αμφισβητήσιμα. Πριν από είκοσι χρόνια εκλήθην να συμβουλεύσω για τις κλινικές δοκιμές το ‘Blackie Foundation Trust’, ένα φιλανθρωπικό ίδρυμα για την προώθηση της ομοιοπαθητικής. Τους βοήθησα να διεξάγουν μια δοκιμή για τα αποτελέσματα του άρνικα [3] στους μώλωπες που δημιουργούνται κατά τη διάρκεια του τοκετού, έναντι ενός πλασέμπο. Στο τέλος της δοκιμής, το πλασέμπο αποδείχτηκε καλύτερο από το άρνικα. Παραδόξως, τα αποτελέσματα ουδέποτε δημοσιεύθηκαν.

           Αυτή η περίπτωση δεν είναι μοναδική – υπάρχουν αμέτρητες δοκιμές ομοιοπαθητικών φαρμάκων στις οποίες γίνεται σύγκριση με πλασέμπο, αλλά αν εμφανιστεί στα 100 ένα θετικό αποτέλεσμα, αυτό παρουσιάζεται. Αυτό, κατά τη γνώμη μου, αποτελεί διανοητική χρεωκοπία.

           Αυτό που πυροδότησε το ενδιαφέρον μου για το θέμα ήταν μία έκκληση που έκανε ο Πρίγκιπας της Ουαλίας προς το Βρετανικό Ιατρικό Σύλλογο, του οποίου ήταν πρόεδρος το 1982. Σε αυτήν απαιτούσε να καθιερωθεί διάλογος μεταξύ εναλλακτικής και επιστημονικής ιατρικής κι έτσι η Βασιλική Ιατρική Εταιρεία οργάνωσε, όπως αναμενόταν, μια σειρά εργαστηρίων. Μου ζήτησαν να παρευρεθώ και δεν μπορούσα να πιστέψω ότι στην εποχή της λογικής οι άνθρωποι έχουν τέτοιες αλλόκοτες αντιλήψεις οι οποίες πρακτικά αρνούνται 200 χρόνια ιατρικής επιστήμης. Εκτοξεύτηκαν τόσες ανοησίες που ήταν ανάλογες με την πίστη ότι η γη είναι επίπεδη. Κάποιος ισχυρίσθηκε ότι μπορεί να θεραπεύσει όλες τις ασθένειες κοιτώντας τη γλώσσα.

            Τρέφω πολύ μεγάλη συμπάθεια για την Βασιλική Οικογένεια, αλλά θεωρώ ότι είναι εντελώς ανάρμοστο για τον Πρίγκιπα Κάρολο να προωθεί και να διαφημίζει τις εναλλακτικές θεραπείες.

            Πώς αισθάνομαι με τα νέα ότι το Βασιλικό Ομοιοπαθητικό Νοσοκομείο του Λονδίνου, του οποίου προστάτης είναι ο Πρίγκιπας Κάρολος ίσως κλείσει; Λοιπόν, πριν από 2 ή 3 χρόνια είχαμε δύο νέα φάρμακα για τον καρκίνο του στήθους… Πέρασαν όλες τις κλινικές δοκιμές, αλλά έπρεπε να περιμένουμε ώσπου το NICE, ο ελεγκτικός φορέας του Ε.Σ.Υ., να τα αξιολογήσει σχετικά με το κόστος. Για δύο χρόνια γνωρίζαμε ότι τα φάρμακα αυτά μπορούσαν να σώσουν ζωές, αλλά δεν είχαμε τη δυνατότητα να τα συνταγογραφούμε. Κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου πέθαναν γυναίκες που δεν χρειαζόταν να πεθάνουν. Κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου ο οργανισμός οικονομικής διαχείρισης του Ε.Σ.Υ., που είναι υπεύθυνος για το Νοσοκομείο του University College όπου εργάζομαι, ξόδεψε 20 εκατομμύρια λίρες -πολλές φορές περισσότερα χρήματα από ό,τι χρειαζόμαστε- για να ανακαινίσει το Βασιλικό Ομοιοπαθητικό Νοσοκομείο του Λονδίνου. Αισθάνθηκα πικρία.

            Η πλειονότητα των ομοιοπαθητικών γιατρών είναι καλοί, ευγενικοί άνθρωποι και δεν είναι κουτοί. Επιμένουν να ισχυρίζονται ότι η ομοιοπαθητική είναι συμπληρωματική θεραπεία, όχι εναλλακτική στην ιατρική. Αλλά πώς συμπληρώνει η ομοιοπαθητική την άλλη ιατρική; Τα ψεύτικα μαντζούνια δεν είναι συμπληρωματικά, είναι απάτη και δίνουν ψεύτικες ελπίδες».