ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1^ο.

Το απόσπασμα Γένεσις 6/στ΄ 1-4

και τα προβλήματά του.

Εις το συγκεκριμένον απόσπασμα, διεσώθη μία παράδοσις που αναφέρεται εις την ένωσιν τών ΄΄υιών τού Θεού΄΄ με τις ΄΄θυγατέρες τών ανθρώπων΄΄, καθώς και εις την προέλευσιν τών ΄΄γιγάντων΄΄.

Εις τα ερωτήματα που ανέκυψαν από την διερεύνησιν τού θέματος θα επιχειρήσει να απαντήσει η παρούσα μελέτη. Είναι, δηλαδή, οι ΄΄υιοί τού Θεού΄΄ εξέχοντα πρόσωπα, ΄΄καλοί και αγαθοί΄΄ άνθρωποι, απόγονοι τής γενεάς τού Σηθ, ΄΄πνευματικά όντα΄΄ (άγγελοι) ή κάτι άλλο;

Είναι οι ΄΄θυγατέρες τών ανθρώπων΄΄ απόγονοι τής γενεάς τού Κάιν, γενικά θνητές και αμαρτωλές γυναίκες ή κάτι άλλο;

Και οι ΄΄γίγαντες΄΄ είναι μυθολογικά όντα, ημίθεοι ήρωες τού παρελθόντος ή ονομαστοί άνθρωποι;

Όλα αυτά τα θέματα, θα ερευνηθούν εις την συνέχειαν με βάση την σχετικήν παράδοσιν τού Γενέσεως 6/στ΄ 1-4, εις τα πλαίσια τής προϊστορίας και ύστερα από λεπτομερή ανάλυση τού κειμένου, και δη τού Εβραϊκού, καθώς και διερεύνηση τών φιλολογικών προβλημάτων τής ενότητος. 

ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΙΣ

Το 6^ο κεφάλαιο τού βιβλίου τής Γενέσεως, αρχίζει με μία ασυνήθιστη για τα θεολογικά δεδομένα τής Παλαιάς Διαθήκης αφήγηση. Πρόκειται για μία από τις πιο αινιγματικές ενότητες τής Πεντατεύχου, η οποία αφηγείται την ένωσον κάποιων ΄΄υιών τού Θεού΄΄, με κάποιες ΄΄θυγατέρες τών ανθρώπων΄΄, και την ύπαρξην κάποιων ΄΄γιγάντων΄΄. Το κείμενο αυτό (εδάφια 1-4) εις την μορφήν που μας παρεδόθη, τόσον εις το Μασωριτικόν Εβραϊκόν κείμενον, όσο και εις την μετάφρασιν τών Εβδομήκοντα (Ο΄), παρουσιάζεται ασύνδετο εις τα επιμέρους, αποσπασματικό εις το σύνολο και όχι εις όλα τα σημεία του σαφές. Μπορεί να μην είναι δυσνόητο, αφήνει όμως ερωτηματικά, στα οποία, παρά τις προσπάθειες που έγιναν κατά καιρούς, δε δόθηκαν απαντήσεις γενικά αποδεκτές.

Ερχόμενοι τώρα εις την ανάλυσιν τού κειμένου, κάνουμε τις εξής παρατηρήσεις:

Οι Ο΄, αποδίδουν το πρωτότυπο κείμενο χωρίς να αλλοιώνουν το νόημά του και μόνο φραστικά διαφοροποιούνται από το Μασωριτικό.

Από τις επί μέρους διαφορές τών δύο κειμένων, τις παραλλαγές τών Ο΄ και τις προτεινόμενες γραφές, σημειώνουμε τις σημαντικότερες:

1^ο Εδάφιο:

• ΄΄Και εγένετο΄΄: Είναι πιστή απόδοσις τού Εβραϊκού ΄΄βαγιεϊ΄΄ και χρησιμοποιείται πολύ συχνά εις την Παλαιάν Διαθήκην (Γένεσις 26/κστ΄ 8, 27/κζ΄ 1, 43/μγ΄ 21, 44/μδ΄ 24). Χρησιμοποιείται εις την αρχήν τού λόγου και προτάσσεται για να συνδέσει με τα προηγούμενα μίαν νέαν διήγησιν. Εις τον νεοελληνικόν λόγον παραλείπεται χωρίς να αλλοιώνεται το νόημα τού στίχου.

• ΄΄Επί τής γης΄΄: Εις άλλα δε χειρόγραφα ΄΄εν τη γη΄΄ αντί τού πλήρους ΄΄επί τού προσώπου τής γης΄΄ τού Μασωριτικού [΄΄αλ - πενέ (χα) αδαμά΄΄].

• Αντί τού ΄΄εγενήθησαν΄΄ υπάρχει και η γραφή ΄΄εγεννήθησαν΄΄ (΄΄γιουλεδού΄΄)(1), την οποίαν δέχoνται οι: Φίλων, Χρυσόστομος, Κύριλλος Αλεξανδρείας και από τους συγχρόνους Έλληνες υπομνηματιστές τού χωρίου, οι καθηγητές Κολιτσιάρας, Βασιλειάδης, π. Ιωήλ Γιαννακόπουλος και π. Ιερεμίας Φούντας.

• Μετά το ΄΄αυτοίς΄΄ ή το ΄΄εαυτοίς΄΄, εις μερικούς μικρογραμμάτους κώδικες, υπάρχει και η προσθήκη ΄΄ωραίαι και καλαί΄΄ (2).

2^ο Εδάφιο:

• Το ρηματικό τύπο ΄΄βαγιρού΄΄ (΄΄και είδαν΄΄) οι Ο΄ αποδίδουν με τη μετοχή ΄΄ιδόντες΄΄.

• Αντί τού ΄΄υιοί τού Θεού΄΄, υπάρχουν και οι γραφές ΄΄υιοί τών θεών΄΄ (Ακύλας), [κατά πιστή μετάφρασις τού ΄΄μπενέ (χα) ελοϊμ΄΄], ΄΄οι υιοί τών δυναστευόντων΄΄ (Σύμμαχος). Αντί τού ΄΄υιοί΄΄ τού Θεού απαντά και η γραφή: ΄΄άγγελοι΄΄ τού Θεού (3) που υιοθετούν οι Φίλων ("de Gigantibus"), Ιουστίνος ("Απολογία" ΙΙ, 5), Αμβρόσιος, Ιώσηπος, Κλήμης Αλεξανδρείας, Ευσέβιος, Κύριλλος Αλεξανδρείας, Αυγουστίνος. Την δε γραφήν ΄΄υιοί΄΄ τού Θεού μαρτυρούν οι Codex Coislinianus, αρχαίες μεταφράσεις όπως η Αρμενική, Bohairic, Paris Bibl. Nat. Copt. I, guoted for Genesis only, Ethiopic, Dillmann’ s codex C, Syro - hexaplar (έκδοσις Lagarde, Bibliothecae Syriacae), σε έργα τού Ωριγένους που σώζονται εις την Ελληνικήν γλώσσαν, Ευσέβιος, Μέγας Αθανάσιος (Padua edition, 1777), Χρυσόστομος, εις έργα τού Θεόδωρου Μοψουεστίας σωζόμενα εις την Λατινικήν γλώσσαν, Κύριλλος Αλεξανδρείας in text of Julian as guoted by Cyril, Θεοδώρητος Κύρου, Χρονικό τού ανωνύμου σωζόμενον εις δύο κριτικές αναθεωρήσεις, at Lucca and Turin, εκδοθέν υπό Lagarde εις τις Εβδομηκοντολογικές μελέτες.

• Μετά το ΄΄έλαβον΄΄ ο ιερός Χρυσόστομος εις μίαν παραπομπήν του προσθέτει και το ΄΄αυτάς΄΄.

• Το δε ΄΄εαυτοίς΄΄ ποικίλει κατά χειρόγραφον όπως ΄΄εαυταίς΄΄ (Oxford, Bodleianus, Canon. Gr. 35), ΄΄αυτάς΄΄ (Escurial, Y. II.5.), ΄΄αυτοίς εξ αυτών΄΄ (Θεοδώρητος Κύρου 1/3), ΄΄εξ αυτών΄΄ (Θεοδώρητος Κύρου 1/3).

3^ο Εδάφιο:

• ΄΄Ο Θεός΄΄ λείπει εκ τού Μασωριτικού.

• Αντί τού ΄΄ου μη καταμείνει το Πνεύμα μου εν τοις ανθρώποις τούτοις εις τον αιώνα΄΄ το πρωτότυπον Εβραϊκόν αποδίδεται και ως ΄΄ου κρινεί το Πνεύμα μου τούς ανθρώπους αιωνίως΄΄ (Σύμμαχος). Όμως το εβραϊκόν ΄΄γιαδόν΄΄ (΄΄ντουν΄΄ ή ΄΄ντιν΄΄ = κρίνω, κυβερνώ, ταπεινώνω, εξευτελίζω) δίνει αβέβαιο νόημα εις τον λόγο, γι’ αυτό και οι μεταφραστές τού Μασωριτικού προτιμούν την απόδοσιν τών Ο΄. Επίσης εις τον Κύριλλον Αλεξανδρείας απαντά και η γραφή ΄΄έσονται δε αι ημέραι ΑΥΤΟΥ΄΄, εις δε τον μικρογράμματον κώδικα τής Ρώμης Vat., Regin. Gr. !0. προστίθεται το ΄΄αι πάσαι΄΄.

4^ο Εδάφιο:

• Αντί τού ΄΄γίγαντες΄΄ (στίχ. 4^α) υπάρχουν και οι γραφές: ΄΄οι επιπίπτοντες΄΄ (Ακύλας), ΄΄οι βίαιοι΄΄ (Σύμμαχος) και αντί τού ΄΄γίγαντες΄΄ (στίχ. 4β) ΄΄οι δυνατοί΄΄, ΄΄δυσίατοι΄΄ (Ακύλας) και ΄΄βίαιοι΄΄ (Σύμμαχος). Εις δε τον μικρογράμματον κώδικα Escurial, Y. II.5 εις την λέξιν ΄΄γίγαντες΄΄ (στ. 4^α) προστίθεται και το ΄΄οι απ’ αιώνος΄΄.

• Η λέξις ΄΄Νεφιλείμ΄΄ (γίγαντες) απαντά μόνον εις τον πληθυντικόν και ετυμολογείται είτε εκ τού ΄΄ναφάλ΄΄ Ι (΄΄πίπτω΄΄) είτε εκ τού ΄΄ναφάλ΄΄ ΙΙ (΄΄είμαι θαυμαστός, λαμπρός, έξοχος, εκπληκτικός΄΄) (4). Ο Ακύλας αποδίδοντάς την ως οι ΄΄επιπίπτοντες΄΄ την ετυμολογεί από το ΄΄ναφάλ΄΄Ι.

• Το ασαφές ΄΄μετ’ εκείνο΄΄, το οποίο αλλού απαντά ως ΄΄εγένετο΄΄, ΄΄εγένοντο΄΄, φαίνεται και εκ τών διαφόρων αποδόσεων τού ΄΄εκείνο΄΄ ως ΄΄εκείνα΄΄ (Bohairic Version, Χρυσόστομος), ΄΄εκείνους΄΄ (Μικρογράμματος κώδικας Oxford, Bodleianus, Univ. Coll. 52.), ΄΄εκείνων΄΄.

• Το ΄΄εισεπορεύοντο΄΄ απαντά και ως ΄΄επορεύοντο΄΄, ΄΄εισήλθον΄΄ (Θεοδώρητος Κύρου).

• Οι ΄΄υιοί΄΄ ως ΄΄άγγελοι΄΄ (Μικρογράμματος κώδικας Oxford, Bodl., Canon. Gr. 35., Φίλων).

• Αντί τού ΄΄εγεννώσαν΄΄ τών Ο΄ υπάρχει και η γραφή ΄΄εγεννήθησαν΄΄ (Μικρογράμματος κώδικας Oxford, Bodl., Canon, Gr. 35.).

• Και αντί τού ΄΄εαυτοίς΄΄ υπάρχει το ΄΄αυτοίς΄΄ (Codex Cοttonianus, Bodl., Ethiopic Version, Syro - hexaplar, Φίλων, Κύριλλος Αλεξανδρείας).

Παραπομπές

1. Αρχαίες Μεταφράσεις: Αρμενική έκδοσις Ζοhrab, Venice, 1805, Bohairic, Aιθιοπική, Syro-hexaplar έκδοσις Lagarde, Bibliothecae Syricae.

2. Rome, Vat., Regin. Gr.10.

3. Codex Alexandrinus, Bohairic, Paris Bibl. Nat., Copt. I, guoted for Genesis only, Ethiopic - Paris, Bibl. Nat, Eth. 3 (Zotenberg), collated throughout Genesis για την έκδοση τών BROOKE - McLEAN, Syro - hexaplar.

4. ERNEST KLEIN: ΄΄Ετυμολογικόν Λεξικόν τής Εβραϊκής γλώσσης΄΄ σελ. 422, R. ALCALAY: ΄΄Το Πλήρες Εβραϊκό - Αγγλικό Λεξικό΄΄ σελ. 1663 - 1666, ΄΄Λεξικόν Εβραϊκό - Ελληνικό τής Παλαιάς Διαθήκης΄΄ παρά Ι. ΛΑΟΥΝΔΣ, Μελίτη 1842, σελ. 573-575.

Πάνω