Από παραδοσιακή αμερικανική έκφραση «Στην Κόλαση, μέσα σε καλαθάκι»* δηλωτική μιας ανεπιστρεπτί κατηφορικής κατάστασης, η οποία έκφραση γεννήθηκε την δεκαετία του 1840 με την φρενήρη αναζήτηση και εξόρυξη χρυσού, όπου χειρωνακτικά κατέβαζαν τους εργάτες στα ορύγματα μέσα σε απλά καλάθια, με κίνδυνο να χάσουν την ζωή τους.  (Βικιπαίδεια).

(* Αντίστοιχη Ελληνική έκφραση:  «πάμε κατά διαβόλου»)

Αναδύεται μια δυσκολία όταν κάνουμε πολιτιστικές παρατηρήσεις: σπανίως εκτυλίσσονται τα πράγματα όπως εμείς θα τα αναμέναμε. Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία έπεσε μια φορά κι έναν καιρό - αν και η πτώση δεν ήταν διόλου τόσο καθαρή και οριστική όσο την φανταζόταν ο Gibbons, και δεν ήταν στην πραγματικότητα η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία αυτή που έπεσε. Όμως από τότε που «η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία έπεσε», οι άνθρωποι κάνουν πρόβες με τα διδάγματα που έμαθαν, αναμένοντας την επανάληψή τους. Και όμως, οι αυτοκρατορίες (ή ό,τι άλλο αναμένεται να πέσει) φαίνεται ότι συνεχίζουν να υπάρχουν…

Είμαι ένας παρατηρητής πολιτιστικών θεμάτων, και μοιράζομαι τις παρατηρήσεις μου εδώ. Πού και πού μπορεί να είναι μάλλον ζοφερές - ακόμα και κυνικές. Στο κάτω-κάτω, έχοντας διαβάσει τις Γραφές και τους Πατέρες, η Ιστορία δεν αναμένεται να καταλήξει καλή από μόνη της… Η Δευτέρα Παρουσία είναι μια παρέμβαση μέσα στην χειρότερη ιστορία των χειρότερων καιρών.

Και όμως..

Πάντα φαίνεται να «δουλεύει» κάτι άλλο μέσα στην Ιστορία. Είδαμε την κατάρρευση αυτοκρατοριών και την δημιουργία κακών αυτοκρατοριών. Όμως στην διάρκεια της δικής μου ζωής, σε μεγάλο βαθμό ήταν οι «κακές αυτοκρατορίες» οι οποίες έχουν πέσει. Πώς γίνεται, τα πράγματα - όντας τοποθετημένα πάνω σε μια σταθερή βάση σκοτεινών λειτουργιών, που κυβερνώνται από σκοτεινούς αφέντες χωρίς τύψεις για την βαναυσότητά τους - στην πραγματικότητα τα πράγματα να γίνονται καλύτερα; Πώς γίνεται, το κακό να μην γίνεται αδυσώπητα πιο δυνατό;

Πιστεύω πως η απάντηση είναι απλή: η Χάρη. Η Χάρη είναι του Θεού η ζωή. Αυτή συντηρεί τον κόσμο μας μέσα στην ύπαρξή του. Εργάζεται το καλό, παρά τις καλύτερες (ή χειρότερες)  των κακών μας προθέσεων. Επισκευάζει τον σπασμένο εαυτό μας και δημιουργεί νέα ξεκινήματα ξανά και ξανά.

Και αυτό πρέπει πάντα να το έχουμε κατά νου όταν παρατηρούμε την Ιστορία και την δράση διαφόρων δυνάμεων και τάσεων. Πρέπει - όταν αισθανόμαστε χαμένοι μέσα στις διάφορες καταστροφές που στοιχειώνουν την προσωπική μας ζωή - να θυμόμαστε πως η Χάρη του Θεού είναι σίγουρα «επί το έργον».

Υπάρχουν αιτίες και αποτελέσματα που μπορούν να αναλυθούν, και όμως τα σύνολά τους δεν αθροίζουν ποτέ σωστά. Αυτό δεν αναιρεί την αιτία και το αποτέλεσμα των γεγονότων γύρω μας, αλλά μάλλον δείχνει προς κάτι έξω από αυτήν την αλυσίδα, που εργάζεται επίμονα προς μια μόνο κατεύθυνση – το καλό μας.

Το να είσαι Ορθόδοξος Χριστιανός μέσα σε ένα σύγχρονο περιβάλλον εύκολα γεννά μια αρνητική άποψη για τον περιβάλλοντα πολιτισμό. Η νεωτερικότητα είναι αντιθετική προς την Παράδοση. Αλλά η ίδια η επιμονή του Ορθόδοξου Χριστιανισμού μέσα στον σύγχρονο κόσμο είναι από μόνη της προϊόν Χάριτος. Αλλιώς, γιατί είμαστε ακόμα εδώ;

Όλα αυτά εκφράζονται στο ευαγγέλιο του Αγίου Λουκά (6:35).

«Πλήν αγαπάτε τους εχθρούς υμών και αγαθοποιείτε και δανείζετε, μηδέν απελπίζοντες, και έσται ο μισθός υμών πολύς, και έσεσθε υιοί Υψίστου, ότι αυτός χρηστός εστιν επί τους αχαρίστους και πονηρούς.»

Η απόδειξη είναι παντού γύρω μας.