Το Κονκλάβιο τών Καρδιναλίων σε μυστική ψηφοφορία, κεκλεισμένων τών θυρών, εξέλεξε νέο Πάπα τον αμερικανό Καρδινάλιο Ρόμπερτ Πρεβόστ, ο οποίος ανήκει στο τάγμα τού Αγίου Αυγουστίνου.

Στην Λατινική παράδοση υπάρχουν διάφορα τάγματα, τα οποία ιδρύθηκαν στην Δύση. Πρόκειται για οργανωμένες μοναχικές κοινότητες Ρωμαιοκαθολικών και έχουν σκοπό την διάδοση τού Χριστιανισμού, την καταπολέμηση τών αιρέσεων, την οργάνωση τής εκπαίδευσης, την ιεραποστολή κλπ. Τα γνωστά μοναχικά τάγματα είναι τών Βενεδικτίνων, τών Φραγκισκανών, τών Δομηνικανών, τών Ιησουϊτών, τού Αγίου Αυγουστίνου, τών Κιστερκιανών, τών Τραπιστών κ.α.

Τα μοναχικά αυτά τάγματα δημιουργήθηκαν στην προσπάθεια να στηριχθή η «Εκκλησία» από τις αιρέσεις, δηλαδή χρησιμοποιήθηκαν κατά τών αιρέσεων, όπως οι Δομηνικανοί υπήρξαν όργανα στην Ιερά Εξέταση. Δεν δημιουργήθηκαν για να σωθούν τα μέλη τους, ζώντας μέσα στην Εκκλησία, αλλά για να «σώσουν» την Εκκλησία, ωσάν η Εκκλησία να έχη αναγκη σωτήρων!

Το τάγμα τού Αγίου Αυγουστίνου στο οποίο ανήκει ο Πάπας Λέων 14ος ιδρύθηκε το 1244 με απόφαση τού Πάπα Ιννοκεντίου Δ΄, με συνένωση διαφόρων ερημιτικών μοναχών, οι οποίοι ακολουθούν τον κανόνα τού Αγίου Αυγουστίνου τής Ιππώνος, ο οποίος έζησε το 4ο-5ο αιώνα μ.Χ. Όσοι υιοθέτησαν τον κανόνα τού ιερού Αυγουστίνου ήταν ένα επαιτικό κίνημα, και προσπάθησαν να φέρουν την μοναχική ζωή στο αστικό περιβάλλον.

Να σημειωθή ότι ο ιερός Αυγουστίνος θεωρήθηκε ως η βάση τού σχολαστικισμού, τής θεολογίας εκείνης που αναπτύχθηκε μεταξύ 11ου και 13ου αιώνος και χρησιμοποιούσε τον ορθολογισμό για την κατανόηση τών θεολογικών θεμάτων με την βασική αρχή «credo ut intelligum» (πιστεύω για να καταλάβω), ότι πρώτα αποδεχόμαστε μια αλήθεια και έπειτα την επεξεργαζόμαστε λογικά για να την καταλάβουμε.

Την θεολογική αυτήν παράδοση ακολουθούσε ο Βαρλαάμ ο Καλαβρός, ο οποίος καταδικάστηκε από την Ορθόδοξη Εκκλησία, με τους αγώνες τού αγίου Γρηγορίου τού Παλαμά. Ο Βαρλαάμ, ακολουθώντας, τον ιερό Αυγουστίνο θεωρούσε ανώτερη την κατανόηση τού Θεού με την φιλοσοφία και κατώτερη την γνώση τού Θεού που προέρχεται από την αποκάλυψη τού Θεού στους Προφήτες, τους Αποστόλους και τους Αγίους.

Το Τάγμα τού Αγίου Αυγουστίνου έχει πρακτικούς σκοπούς, είναι ανοικτό και όχι πολύ αυστηρό. Όσοι ανήκουν στο Τάγμα αυτό επιδίδονται στην ιεραποστολή και ασκούν ποιμαντική διακονία στους λαϊκούς.

Ένα άλλο ενδιαφέρον σημείο είναι ότι ο Καρδινάλιος Ρόμπερτ Πρεβόστ, που εξελέγη ως νέος Πάπας, κατά την συνήθεια τού Βατικανού, προτίμησε να λάβη το όνομα Λέων 14ος, που σημαίνει ότι μέχρι τώρα υπήρξαν με το όνομα Λέων 13 Πάπες.

Στην ιστορία τού Παπικού θρόνου από αυτούς που είχαν το όνομα Λέων, ο κυριότερος ήταν ο Λέων 1ος (440-461), που έπαιξε σημαντικό ρόλο στην απόφαση τής Τετάρτης (Δ΄) Οικουμενικής Συνόδου για τις δύο φύσεις τού Χριστού• ο Λέων 3ος (795-816), ο οποίος τα Χριστούγεννα τού 800 μ.Χ. έστεψε στην Ρώμη τον Φράγκο Καρλομάγνο Αυτοκράτορα τής Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας τού Γερμανικού Έθνους, αλλά αντέδρασε στην εισαγωγή τού Filioque στο «Πιστεύω»• και ο νεώτερος, ο Λέων 13ος (1878-1903).

Προφανώς, ο νέος Πάπας επέλεξε το όνομα Λέων, προς τιμή τού τελευταίου Πάπα Λέοντος 13ου, το οποίον εκτιμά για το έργο το οποίο επιτέλεσε ως Πάπας και γι’ αυτό τον έχει πρότυπο στην ζωή του και επιθυμεί να ακολουθήση τους τρόπους τής παπωσύνης του. Είναι, λοιπόν, ανάγκη να δούμε ποιο ήταν το έργο τού Πάπα Λέοντος 13ου, τον οποίον εκτιμά ο νέος Πάπας και επέλεξε το όνομά του.

Ο Πάπας Λέων 13ος είχε έντονα διανοητικά προσόντα, ως λαϊκός ήταν ευσεβής, καταγόμενος από ευγενή οικογένεια. Έτυχε λαμπράς μορφώσεως, και χρησιμοποιήθηκε στον διπλωματικό κλάδο. Όπως είναι γνωστόν οι Κληρικοί τού Βατικανού καλούνται όταν χειροτονούνται, να επιλέξουν ποιόν κλάδο θα ακολουθήσουν, τον ιερατικό-ποιμαντικό ή τον διπλωματικό, διότι το Βατικανό έχει δύο ιδιότητες, θρησκευτική και πολιτική. Κατά την διάρκεια τής θητείας του ως Πάπας προώθησε την μόρφωση τού Κλήρου και τις ιεραποστολές, επιδίωξε την βελτίωση τών πολιτικών σχέσεων τού Βατικανού με τα διάφορα Κράτη και γενικά προσπάθησε να στερεώση περισσότερο τον «Ρωμαιοκαθολικισμό» σε όλον τον κόσμο.

Έχει γραφεί ότι ο Πάπας Λέων 13ος εξέδωσε την Εγκύκλιο «Rerum Novarum», «Περί τών νέων πραγμάτων», «στην οποία πραγματεύεται τα δικαιώματα τών εργαζομένων και τον καπιταλισμό τής βιομηχανικής εποχής και θεωρείται πρώτη κοινωνική εγκύκλιος τής Καθολικής Εκκλησίας, θεμελιώνοντας την σύγχρονη καθολική κοινωνική σκέψη».

Ο Πάπας Λέων 13ος «επηρέασε την καθολική Μαριολογία», δηλαδή την διδασκαλία τών Ρωμαιοκαθολικών για την Παναγία, στην οποία τονίζονται υπερβολικές θεολογικές απόψεις για το έργο της ως συλλυτρώτρια τού ανθρωπίνου γένους, και εξέδωσε δέκα Εγκυκλίους για το ροζάριο, γι’ αυτό ονομάστηκε «ο Πάπας τού ροζαρίου».

Επίσης, ο Πάπας Λέων 13ος είναι ο πρώτος που συνέλαβε την ιδέα να επαναφέρη τις σχολαστικές σπουδές στον Θωμά τον Ακινάτη, και ακολούθησε πιο συστηματικά ο διάδοχός του Πάπας Πίος 10ος. Πρόκειται για μια κίνηση που ονομάστηκε νεοσχολαστικισμός ή νεοθωμισμός.

Ο Λέων 13ος έζησε σε μια εποχή που επικρατούσε υποβάθμιση τών βασικών αρχών τού δογματικού συστήματος τών «Ρωμαιοκαθολικών», τού γνωστού σχολαστικισμού που είχε συστηματοποιηθή τον 13ο αιώνα από τον Θωμά τον Ακινάτη. Την εποχή αυτή τού Πάπα Λέοντος 13ου επικρατούν οι διαφωτιστικές ιδέες και ο μοντερνισμός, που υποσκάπτουν τα θεμέλια τού «Ρωμαιοκαθολικισμού».

Το 1870 είχε συγκληθή η Α΄ Βατικανή Σύνοδος, η οποία προσπάθησε να ανακόψη το ρεύμα τής αμφισβήτησης τής πίστης και δογμάτισε για το αλάθητο τού Πάπα, διότι ο Παπισμός «βασανίζεται βιαίως και οι δεσμοί ενότητος χαλαρώνουν δριμύτατα και καθημερινά. Η θεόθεν εξουσία τής Εκκλησίας πολεμάται και τα δίκαιά της ανακόπτονται». Με άλλα λόγια οι διαφωτιστικές αρχές επιτίθενται προς την πίστη τών Ρωμαιοκαθολικών. Πέρα από τον Διαφωτισμό και οι Προτεσταντικές αρχές, καθώς επίσης και οι υπαρξιστικές αναζητήσεις τών δυτικών ανθρώπων υπονομεύουν εσωτερικά το οικοδόμημα τού Βατικανού.

Ο Πάπας Λέων 13ος συνέλαβε το έργο να στηρίξη τον Ρωμαιοκαθολικισμό στο ρεύμα τού Μοντερνισμού και εξέδωσε την Εγκύκλιο Aeterni Patris στις 4 Αυγούστου τού 1879, για «την ορθή χρήση τής φιλοσοφίας από τους Χριστιανούς με επίκεντρο το σύνολο τών κειμένων τού Θωμά Ακινάτη».

Να θυμίσω ότι ο Θωμάς ο Ακινάτης (1225-1274) υπήρξε ο μέγιστος τών σχολαστικών θεολόγων, ο οποίος στα κείμενά του, κυρίως στην Summa Theologiae προσπάθησε να κατοχυρώση τα δόγματα τού Ρωμαιοκαθολικισμού με βάση την διδασκαλία τού Ιερού Αυγουστίνου (354-430 μ.Χ.) σε συνδυασμό με την Αριστοτελική φιλοσοφία, στην πραγματικότητα ένωσε τον Αριστοτέλη με τον νεοπλατωνισμό.

Όμως, η σχολαστική φιλοσοφία που στηρίχθηκε στον ορθολογισμό και αναπτύχθηκε κυρίως από τον Θωμά τον Ακινάτη δέχθηκε μεγάλη κριτική από τον νομιναλισμό τού 14ου αιώνος, και αργότερα από την Αναγέννηση, τον Προτεσταντισμό, τον Διαφωτισμό, τον Ρομαντισμό και τον Υπαρξισμό. Έτσι, κλονίστηκαν τα θεμέλια τού Θωμά τού Ακινάτη, και τα θεμέλια τής Ρωμαιοκαθολικής πίστης, που σημαίνει ότι όλος ο Ρωμαιοκαθολικισμός βρέθηκε σε μεγάλη αδυναμία.

Ακριβώς, τότε ο Λέων 13ος εξέδωσε την προαναφερθείσα Εγκύκλιό του με σκοπό να καθιερωθή «η ορθή χρήση τής φιλοσοφίας» με κείμενα τού Θωμά τού Ακινάτη με νέα ερευνητική ανάγνωση, όπως έκανε ο διάδοχός του Πίος 10ος με άλλη Εγκύκλιο που εξεδόθη την 8η Σεπτεμβρίου τού 1907.

Πάντως, η Εγκύκλιος τού Λέοντος 13ου τονίζει την ευεργεσία τής φιλοσοφίας στην προάσπιση τών ιερών δογμάτων, έναντι τού Μοντερνισμού, ενώ η ορθόδοξη θεολογία τών Πατέρων στηρίζεται στην θεοπτική εμπειρία τών Προφητών, Αποστόλων και Πατέρων, η οποία εκφράζεται με όρους φιλοσοφικούς τής εποχής.

Η Εγκύκλιος μνημονεύει μερικούς αρχαίους κοινούς Πατέρας, όπως τον άγιο Γρηγόριο τον Θεολόγο, τον άγιο Γρηγόριο Νύσσης, τον Μέγα Βασίλειο κ.α., αλλά θεωρεί ότι η «συγκεφαλαίωση όλων» είναι ο ιερός Αυγουστίνος και οι σχολαστικοί δάσκαλοι, όπως ο Μποναβεντούρα και ο Θωμάς ο Ακινάτης.

Έτσι, δίνεται έμφαση στην μελέτη τών έργων τού Θωμά τού Ακινάτη για την αντιμετώπιση τού Μοντερνισμού που εκφραζόταν με την Μεταρρύθμιση και τον Διαφωτισμό. Προτείνεται «η πρ;oσληψη κάθε επιστήμης, δια τού σχολαστικού πνεύματος, ούτως ώστε η αποκάλυψη και ο ανθρώπινος λόγος να συμπληρώνονται ως το αήττητο προπύργιο τής πίστης».

Αυτή η κίνηση τού Λέοντος 13ου αποκλήθηκε νεοσχολαστικισμός ή νεοθωμισμός, που σημαίνει ότι είναι επανερμηνεία μερικών αρχών τού Θωμά τού Ακινάτη, ο οποίος στηρίχθηκε στον ιερό Αυγουστίνο και τον Αριστοτέλη, και τέθηκε στο κέντρο τών θεολογικών σπουδών, στην ζωή τών Μοναστικών Κέντρων και γενικά στην σύγχρονη θεολογία, ως αντιμετώπιση τών νέων φιλοσοφικών ρευμάτων.

Εάν ο νέος Πάπας Λέων 14ος, που θαυμάζει τον Πάπα Λέοντα 13ο, τού οποίου το όνομα προσέλαβε, ακολουθήση αυτήν την τάση τού νεοθωμισμού-νεοσχολαστικισμού, σε συνδυασμό με την ιεραποστολή, δηλαδή εάν θα κινηθή μεταξύ συντηρητισμού και νεωτερικότητας, ή αν για άλλους λόγους προτίμησε αυτό το όνομα, θα το δούμε στην συνέχεια με τις σχετικές αποφάσεις τις οποίες θα λάβη.