Όσοι νομίζουν ότι η κτίση θα παραμείνει φθαρτή, ή όσοι νομίζουν ότι θα καταστραφεί εντελώς στον Μέλλοντα Αιώνα, μπορούν να δουν από έναν άγιο τού 2ου αιώνα, ποια ήταν εξ αρχής η Ορθόδοξη πίστη τής Εκκλησίας.

Επειδή στα Ελληνικά έχουν διασωθεί μόνο αποσπάσματα από τα κείμενα τού αγίου Ειρηναίου, (με σκούρο μπλε), το υπόλοιπο κείμενο μεταφράσθηκε από τα Αγγλικά, που είναι μεταφορά τού διασωσμένου Λατινικού στην Αγγλική.

Chapter XXXVI.- Men Shall Be Actually Raised: the World Shall Not Be Annihilated; But There Shall Be Various Mansions for the Saints, According to the Rank Allotted to Each Individual. All Things Shall Be Subject to God the Father, and So Shall He Be All in All.

Κεφάλαιο 36 – Οι άνθρωποι θα αναστηθούν πραγματικά: ο Κόσμος δεν θα αφανισθεί, αλλά θα υπάρξουν διάφορα μέγαρα για τους Αγίους, συμφώνως προς τον βαθμό που θα έχει δοθεί στο κάθε άτομο.  Όλα τα πράγματα θα υπόκεινται στον Θεό Πατέρα, και ούτω Εκείνος θα είναι "τα πάντα εν πάσι".

1. For since there are real men, so must there also be a real establishment (plantationem), that they vanish not away among non-existent things, but progress among those which have an actual existence.

Ου γαρ η υπόστασις, ουδέ η ουσία τής κτίσεως εξαφανίζεται (αληθής γαρ και βέβαιος ο συστησάμενος αυτήν)· αλλά "το σχήμα παράγει τού κόσμου τούτου", τουτέστιν εν οις παράβασις γέγονεν, ότι επαλαιώθη ο άνθρωπος εν αυτοίς.

Και δια τούτο το σχήμα τούτο πρόσκαιρον εγένετο, προειδότος τα πάντα τού Θεού as I have pointed out in the preceding book, and have also shown, as far as was possible, the cause of the creation of this world of temporal things.

Παρελθόντος δε τού σχήματος τούτου, και ανανεωθέντος τού ανθρώπου, και ακμάσαντος προς την αφθαρσίαν, ώστε μηκέτι δύνασθαι πέρα παλαιωθήναι, έσται ο ουρανός καινός, και η γη καινή· εν τούς καινούς αναμενεί ο άνθρωπος αεί καινός, και προσομιλών τω Θεώ·

And since (or, that) these things shall ever continue without end, φησί γαρ Ησαΐας: "Όν τρόπον γαρ ο ουρανός καινός και η γη καινή, ά εγώ ποιώ, μένει ενώπιον εμού, λέγει Κύριος, ούτω στήσεται το σπέρμα υμών και το όνομα υμών".

Και ως οι πρεσβύτεροι λέγουσι, τότε και οι μεν καταξιωθέντες τής εν ουρανώ διατριβής, εκείσε χωρήσουσιν, οι δε τής τού παραδείσου τρυφής απολαύσουσιν, οι δε την λαμπρότητα τής πόλεως καθέξουσιν· πανταχού γαρ ο Σωτήρ οραθήσεται, καθώς άξιοι έσονται οι ορώντες αυτόν.

1. Διότι εφ’ όσον υπάρχουν αληθινοί άνθρωποι, έτσι θα πρέπει να υπάρχει ένα αληθινό περιβάλλον ώστε να μην εξαφανισθούν ανάμεσα σε ανύπαρκτα πράγματα, αλλά να προοδεύσουν ανάμεσα σε εκείνα που έχουν πραγματική ύπαρξη.

Διότι ούτε η υπόσταση ούτε η ουσία της κτίσεως εξαφανίζεται (επειδή πιστός και αληθινός είναι Εκείνος που τη συνέστησε), αλλά "το σχήμα του κόσμου παρέρχεται”, δηλαδή, εκείνα στα οποία έγινε η παράβαση, επειδή ο άνθρωπος γέρασε μέσα σε αυτά.

Και γι' αυτό, το σχήμα αυτό έγινε προσωρινό, του Θεού προγνωρίζοντος τα πάντα - όπως έχω επισημάνει στο προηγούμενο βιβλίο και όπως έχω επίσης δείξει, όσο ήταν δυνατόν, την αιτία της δημιουργίας αυτού του κόσμου των κοσμικών/παροδικών πραγμάτων.

«Όμως όταν αυτό το σχήμα παρέλθει, και ο άνθρωπος ανανεωθεί και ακμάσει προς την αφθαρσία ώστε να μη μπορεί πλέον να γεράσει άλλο, θα είναι ο ουρανός καινούργιος και η γη καινούργια· μέσα στα καινούργια θα παραμένει πάντοτε καινούργιος ο άνθρωπος, και συνομιλών με τον Θεό.

Και εφ’ όσον αυτά τα πράγματα θα συνεχισθούν χωρίς τέλος, ο Ησαϊας (66:22) είπε: «Επειδή με όποιον τρόπο θα μένει ενώπιόν μου ο ουρανός καινούργιος και η γη καινούργια, τα οποία Εγώ φτιάχνω, λέει ο Κύριος, κατά τον ίδιο τρόπο θα μένει το σπέρμα σας και το όνομά σας».

Και όπως λένε οι πρεσβύτεροι, τότε και αυτοί που θα καταξιωθούν τής διαμονής στον ουρανό θα πάνε εκεί· άλλοι θα απολαύσουν την απόλαυση του παραδείσου, και άλλοι θα κατακτήσουν την λαμπρότητα της πόλεως· διότι παντού θα βλέπεται ο Σωτήρας, ανάλογα με το πόσο άξιοι θα είναι αυτοί που Τον βλέπουν.

2. Είναι δε την διαστολήν ταύτην τής οικήσεως τών τα εκατόν καρποφορούντων, και τών τα εξήκοντα, και τα τών τα τριάκοντα· ών οι μεν εις τους ουρανούς αναληφθήσονται, οι δε εν τω παραδείσω διατρίψωσιν, οι δε την πόλιν κατοικήσουσιν· και δια τούτο ειρηκέναι τον Κύριον, εν τοις τού Πατρός μου μονάς είναι πολλάς· τα πάντα γαρ τού Θεού, Ός τοις πάσι την αρμόζουσαν οίκησιν παρέχει.

Vain indeed are those who allege that He appeared in mere seeming. For these things were not done in appearance only, but in actual reality.

But if He did appear as a man, when He was not a man, neither could the Holy Spirit have rested upon Him,-an occurrence which did actually take place-as the Spirit is invisible; nor, [in that case], was there any degree of truth in Him, for He was not that which He seemed to be.

                                                                                                    But I have already remarked that Abraham and the other prophets beheld Him after a prophetical manner, foretelling in vision what should come to pass.

If, then, such a being has now appeared in outward semblance different from what he was in reality, there has been a certain prophetical vision made to men; and another advent of His must be looked forward to, in which He shall be such as He has now been seen in a prophetic manner.

And I have proved already, that it is the same thing to say that He appeared merely to outward seeming, and [to affirm] that He received nothing from Mary. For He would not have been one truly possessing flesh and blood, by which He redeemed us, unless He had summed up in Himself the ancient formation of Adam.

Vain therefore are the disciples of Valentinus who put forth this opinion, in order that they may exclude the flesh from salvation, and cast aside what God has fashioned.

2. Πρόκειται γι' αυτή τη διαφορά τής κατοίκησης, αυτών που καρποφόρησαν τα εκατό, και αυτών με τα εξήντα, και αυτών με τα τριάντα· τών οποίων οι μεν θα αναληφθούν στους ουρανούς, οι δε θα διαμείνουν στον παράδεισο, οι άλλοι θα κατοικήσουν στην πόλη· και γι' αυτό ειπώθηκε από τον Κύριο: "στα τού Πατέρα μου υπάρχουν πολλές μονές"· επειδή τα πάντα είναι τού Θεού, ο Οποίος δίνει σε όλους την κατοίκηση που τούς αρμόζει.

Ματαιόδοξοι είναι πράγματι εκείνοι που ισχυρίζονται πως Εκείνος "δήθεν" εμφανίσθηκε. Διότι αυτά τα πράγματα δεν έγιναν μόνο φαινομενικά, αλλά στην καθεαυτού πραγματικότητα.

Όμως αν είχε όντως εμφανισθεί ως άνθρωπος ενώ δεν ήταν άνθρωπος, τότε δεν θα μπορούσε το Άγιο Πνεύμα να είχε αναπαυθεί επάνω Του – συμβάν που έγινε στην πραγματικότητα – αφού το Πνεύμα είναι αόρατο· ούτε (σε μια τέτοια περίπτωση) θα υπήρχε οποιοσδήποτε βαθμός αληθείας σε Εκείνον, αφού δεν θα ήταν εκείνο που φαινόταν ότι ήταν.

Αλλά έχω ήδη παρατηρήσει πως ο Αβραάμ και οι άλλοι προφήτες Τον είχαν δει – κατά προφητικό τρόπο – προλέγοντες δι’ οράματος αυτά που επρόκειτο να γίνουν. 

Αν λοιπόν ένα τέτοιο όν έχει παρουσιασθεί τώρα με εξωτερική εμφάνιση διαφορετική από εκείνη που ήταν στην πραγματικότητα, θα έχει δοθεί κάποιο προφητικό όραμα στους ανθρώπους, και μια άλλη έλευσή Του θα πρέπει να αναμένεται, κατά την οποίαν θα είναι όπως έχει ιδωθεί τώρα με προφητικό τρόπο.

Και έχω ήδη αποδείξει, πως είναι το ίδιο πράγμα, να ειπωθεί πως Εκείνος "δήθεν" εμφανίσθηκε, και (να βεβαιώνεται) πως δεν έλαβε τίποτε από την Μαρία.  Διότι δεν θα ήταν Ένας που πραγματικά κατείχε σάρκα και αίμα – δια των οποίων μας ελύτρωσε -  εάν δεν συμπεριείχε μέσα Του την αρχαία δομή του Αδάμ.

Ματαιόδοξοι είναι λοιπόν οι μαθητές του Ουαλεντίνου ο οποίος είχε προβάλλει αυτή την γνώμη προκειμένου να αποκλείσουν την σάρκα από την σωτηρία, και να απορρίψουν αυτό που ο Θεός έχει πλάσει.

3. Vain also are the Ebionites, who do not receive by faith into their soul the union of God and man, but who remain in the old leaven of [the natural] birth, and who do not choose to understand that the Holy Ghost came upon Mary, and the power of the Most High did overshadow her: wherefore also what was generated is a holy thing, and the Son of the Most High God the Father of all, who effected the incarnation of this being, and showed forth a new [kind of] generation; that as by the former generation we inherited death, so by this new generation we might inherit life.

Therefore do these men reject the commixture of the heavenly wine, and wish it to be water of the world only, not receiving God so as to have union with Him, but they remain in that Adam who had been conquered and was expelled from Paradise: not considering that as, at the beginning of our formation in Adam, that breath of life which proceeded from God, having been united to what had been fashioned, animated the man, and manifested him as a being endowed with reason; so also, in [the times of] the end, the Word of the Father and the Spirit of God, having become united with the ancient substance of Adam's formation, rendered man living and perfect, receptive of the perfect Father, in order that as in the natural [Adam] we all were dead, so in the spiritual we may all be made alive.

For never at any time did Adam escape the hands of God, to whom the Father speaking, said, "Let Us make man in Our image, after Our likeness."

And for this reason in the last times (fine), not by the will of the flesh, nor by the will of man, but by the good pleasure of the Father, His hands formed a living man, in order that Adam might be created [again] after the image and likeness of God.

3.  Ματαιόδοξοι είναι και οι Εβιονίτες, οι οποίοι δεν δέχονται δια πίστεως μέσα στην ψυχή τους την ένωση Θεού και ανθρώπου, αλλά που παραμένουν στην παλαιά ζύμη της (φυσικής) γέννας, και που δεν επιλέγουν να καταλάβουν πως το Άγιο Πνεύμα κατήλθε επί της Μαρίας και πως η δύναμη του Υψίστου Την επισκίασε:  και ως εκ τούτου επίσης πως εκείνο που γεννήθηκε είναι άγιο, και Υιός του Θεού Πατρός των πάντων, ο Οποίος πραγματοποίησε την ενσάρκωση αυτού του όντος και ανέδειξε ένα νέο (είδος) δημιουργίας, ώστε όπως δια της προηγούμενης δημιουργίας κληρονομήσαμε τον θάνατο, έτσι δια της νέας αυτής δημιουργίας κληρονομήσουμε την ζωή.

Έτσι λοιπόν οι άνθρωποι αυτοί απορρίπτουν την σύμμιξη του ουράνιου οίνου, και επιθυμούν να είναι ύδωρ του κόσμου μόνο, μη δεχόμενοι τον Θεό ώστε να έχουν κοινωνία με Αυτόν, αλλά παραμένουν στον Αδάμ ο οποίος είχε νικηθεί και εκδιωχθεί από τον Παράδεισο, μη λογαριάζοντας πως, όπως στην αρχή του σχηματισμού μας εν Αδάμ, εκείνη η πνοή που προήλθε από τον Θεό, έχοντας ενωθεί με εκείνο που είχε σχηματισθεί εζωοποίησε τον άνθρωπο και τον κατέστησε ένα ον με λογική, έτσι επίσης,  στην (εποχή της) συντέλειας, ο Λόγος του Πατρός και το Πνεύμα του Θεού, έχοντας ενωθεί με την αρχαία ουσία του σχηματισμού του Αδάμ κατέστησε τον άνθρωπο ζώντα και τέλειο, δεκτικό του τέλειου Πατρός, ώστε, όπως στον (φυσικό) Αδάμ ήμασταν όλοι νεκροί, έτσι στον πνευματικό θα ζωοποιηθούμε όλοι.

Διότι ουδέποτε ο Αδάμ διέφυγε από τα χέρια του Θεού, μιλώντας στον οποίον είχε πει: «Ποιήσωμεν άνθρωπον κατ’ εικόναν ημετέραν και καθ’ ομοίωσιν».

Και ήταν για τον λόγο αυτό, που, κατά την συντέλεια, όχι με βουλή της σάρκας ούτε την βουλή του ανθρώπου, αλλά την ευδοκία του Πατρός, τα χέρια Του σχημάτισαν ένα ζώντα άνθρωπο, προκειμένου ο Αδάμ να δημιουργηθεί (ξανά) κατά την εικόνα και την ομοίωση του Θεού.