161. Τι είναι τα όνειρα και τα οράματα; Ποια είναι η διαφορά μεταξύ των και ποια είναι τα είδη των;

Θα σας απαντήσω με τα λόγια του αγίου Ιωάννου της Κλίμακος, ο οποίος λέγει: "Το όνειρο είναι απάτη του νου σε περίοδο αναπαύσεως του σώματος.

Ενώ η φαντασία (απατηλή οπτασία) είναι απάτη των οφθαλμών, όταν το λογικό αναπαύεται.

Η φαντασία προέρχεται από τον νου, όταν το σώμα αγρυπνεί. Είναι μία παρουσίαση ανύπαρκτων και ανυπόστατων πραγμάτων" (Λόγος 3ος). Ιδού Τι είναι τα όνειρα και τα οράματα:

Αυτά είναι δύο ειδών: Όνειρα και οράματα, από τα οποία αλλά είναι καλά και αλλά κακά.

Η διάκριση μεταξύ των είναι η εξής:

Τα καλά όνειρα και οράματα είναι από τον Θεό, με αυτά αποκαλύπτει το θέλημα Του μόνο στους αγίους και σ' αυτούς που κάνουν με τελειότητα τις εντολές Του, όπως ήταν ο δίκαιος Ιωσήφ, στον οποίο φανερώθηκε ο αρχάγγελος Γαβριήλ στο Όνειρό του και τον διέταξε να φύγει με το Βρέφος Ιησού και την Παρθένο Μαρία, την Μητέρα Του στην Αίγυπτο. Τα καλά όνειρα προέρχονται από αγγέλους και μας παρουσιάζουν καταστάσεις περί θανάτου και κολάσεων. Ενώ, όταν ξυπνήσουμε μας προτρέπουν στην προσευχή και την μετάνοια.

Αντιθέτως, τα κακά όνειρα και οράματα είναι του διαβόλου, ο οποίος μετασχηματίζεται σε άγγελο φωτός ή σε άγιο και μας εξαπατούν στον ύπνο να πιστεύουμε ότι είμεθα καλοί και άξιοι παραδείσου, ενώ, όταν ξυπνήσουμε, μας προκαλούν αυτές οι ενθυμήσεις υπερηφάνεια και ψεύτικη χαρά.

162. Είναι αμαρτία να πιστεύουν οι Χριστιανοί στα όνειρα και τα οράματα;

Λέγει ο άγιος Ιωάννης της Κλίμακας ότι αυτός που πιστεύει στα όνειρα ομοιάζει μ' αυτόν που τρέχει για να πιάσει την σκιά του. Επίσης λέγει, ότι οι δαίμονες της κενοδοξίας γίνονται προφητικοί στα όνειρα.

Αυτοί σαν πονηροί που είναι φαντάζονται τα μέλλοντα και μας τα γνωστοποιούν εκ των προτέρων. Και όταν εκπληρωθούν τα όνειρά μας, θαυμάζουμε και καυχώμεθα ότι αποκτήσαμε το χάρισμα της προοράσεως. Αυτοί που ακούουν σ' αυτά τους δαίμονες αποδεικνύονται συχνά ψευδοπροφήτες. Και παρακάτω λέγει: "οι δαίμονες δεν γνωρίζουν τα μέλλοντα με το να ειπούν μια είδηση εκ των προτέρων. Διότι και οι γιατροί μπορούν να μας μιλήσουν για το θάνατο μας εγκαίρως".

Κατόπιν τελειώνει, λέγοντας: "Όταν αρχίσουμε να πιστεύουμε στα όνειρα των δαιμόνων, αυτοί οι ίδιοι μας εμπαίζουν ακόμη και όταν είμεθα ξύπνιοι.

Αυτός που πιστεύει στα όνειρα και τις νυκτερινές φαντασίες είναι τελείως ανόητος. Ενώ αυτός που δεν πιστεύει σ' αυτά είναι φιλόσοφος"

Οπότε λοιπόν, είναι αμαρτία να πιστεύουμε στα όνειρα και οράματα, με τα οποία μας εξαπατούν πολύ εύκολα οι δαίμονες και μας ρίχνουν στην φοβερή αμαρτία της υπερηφάνειας και κενοδοξίας, όταν ο άνθρωπος δώσει πολλή εμπιστοσύνη στον εαυτό του και όχι στον λόγο του Θεού.

Με αυτό το πονηρό τέχνασμα οι δαίμονες ξεγέλασαν πολλούς Χριστιανούς και μοναχούς, τους οποίους κατόπιν οδήγησαν στον γκρεμό της απώλειας.

Ενώ, όταν κάποιος έχει παρ' όλα αυτά αμφιβολία σ' αυτά που βλέπει, να εξομολογείται στον Πνευματικό του και να ζητά την συμβουλή του, διότι δια μέσου του Πνευματικού ομιλεί ο Θεός.

163. Από ποιες αιτίες εξαπατώνται οι άνθρωποι με τα ψεύτικα όνειρα και οράματα;

Από επτά αιτίες πλανώνται οι Χριστιανοί απ' αυτά που βλέπουν και συγκεκριμένα:

Από υπερηφάνεια,

από κενοδοξία, η οποία είναι η πρώτη θυγατέρα της υπερηφάνειας,

από επιπολαιότητα και ανοησία των χριστιανών,

από τον αδιάκριτο ζήλο μερικών, οι οποίοι προσεύχονται και νηστεύουν περισσότερο για να ιδούν οπτασίες, για τις οποίες λέγει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος: "ότι από μεγάλη ασθένεια ασθενεί αυτός που έχει τον ζήλο "ου κατ' επίγνωση".

Πέμπτη αιτία από την οποία εξαπατώνται με τα όνειρα και οράματα είναι η παρακοή στους Πνευματικούς των και το πείσμα μερικών πιστών, προπαντός από υπερηφάνεια, λόγω της οποίας αιχμαλωτίζονται από τον διάβολο.

Έκτη αιτία είναι η κρυφή και ανεξομολόγητη ζωή των και τελευταία είναι η άγνοια της πνευματικής καταστάσεως του εαυτού των και η έλλειψη αναγνώσεως των Αγίων Γραφών και των Αγίων Πατέρων.

Για όλα αυτά λέγει τα έξης ο σοφός Σειράχ: "Μαντείαι και οιωνισμοί και ενύπνια μάταια εισί και ως ωδινούσης φαντάζεται καρδία... πολλούς γαρ πλάνησε τα ενύπνια και εξέπεσον ελπίζοντες επ' αυτοίς" (Σοφ. Σειράχ 34,5-7).

Αυτός που πιστεύει με ευκολία στα όνειρα και οράματα, χωρίς πολλή εξέταση και συμβουλές από ενάρετους Πνευματικούς, κανονίζεται κατά τον ίδιο τρόπο, με αυτούς που πηγαίνουν στους μάγους και γητευτάς, δηλαδή να εμποδίζεται από την Θεία Κοινωνία επί επτά χρόνια.