Το ιστορικό τής Μετάφρασης τών Εβδομήκοντα κατά τον άγιο Κύριλλο Ιεροσολύμων

Κείμενο

Ερμηνεία

Αλεξάνδρου γαρ τού Μακεδόνων βασιλέως τελευτήσαντος και τής βασιλείας εις τέσσαρας διαιρεθείσης αρχάς, εις τε την Βαβυλωνίαν και την Μακεδονίαν, Ασίαν τε και την Αίγυπτον·

εις τών τής Αιγύπτου βασιλευόντων, Πτολεμαίος ο Φιλάδελφος, φιλολογώτατος γενόμενος βασιλεύς και τας κατά πανταχού βίβλους συναθροίζων, παρά Δημητρίου τού Φαληρέως, τού τής βιβλιοθήκης προνοητού, περί τών νομικών και προφητικών θείων γραφών επακούσας·

και πολύ κάλλιον κρίνας, ου παρά ακόντων αναγκαστώς τα βιβλία κτήσασθαι, αλλ' εξιλεώσασθαι δώροις μάλλον και φιλία τους έχοντας· και γινώσκων, ότι το μεν αναγκαστόν δολούται πολλάκις, απροαιρέτως διδόμενον· το δε εκ προαιρέσεως παρεχόμενον συν αληθεία τη πάση δωρείται· Ελεαζάρω τω τότε αρχιερεί πλείστα δώρα πέμψας εις τον ενταύθα τών Ιεροσολύμων ναόν, εξ κατά φυλήν τών δώδεκα τού Ισραήλ φυλών, προς εαυτόν εις ερμηνείαν εποίησεν αποστείλαι.

Είτα και τού, θείας ή μη τας βίβλους είναι λαμβάνων απόπειραν, και προς το μη συνδυάσαι προς αλλήλους τους αποσταλέντας υποπτεύσας· εν τη λεγομένη Φάρω, τη προς Αλεξάνδρειαν κειμένη, τών παραγενομένων ερμηνευτών εκάστω ίδιον οίκον απονείμας, εκάστω πάσας τας γραφάς επέτρεψεν ερμηνεύσαι.

Τούτων δε εν εβδομήκοντα [και] δύο ημέραις το πράγμα πληρωσάντων, τας ομού πάντων ερμηνείας, ας κατά διαφόρους οίκους αλλήλοις μη προσιέντες εποιήσαντο, συναγαγών επί το αυτό, ου μόνον εν νοήμασιν, αλλά και εν λέξεσιν εύρεν συμφώνους. Ου γαρ ευρεσιλογία και κατασκευή σοφισμάτων ανθρωπίνων ην το γινόμενον· αλλ' εκ Πνεύματος αγίου η τών αγίω Πνεύματι λαληθεισών θείων γραφών ερμηνεία συνετελείτο.

Όταν πέθανε ο βασιλιάς Αλέξανδρος, ο Μακεδόνας, διαιρέθηκε το βασίλειο σε τέσσερις μεγάλες επαρχίες. Στη Βαβυλώνα, τη Μακεδονία, την Ασία και την Αίγυπτο.

Ένας από τους βασιλιάδες τής Αιγύπτου, ο Πτολεμαίος, ο Φιλάδελφος, ήταν πολύ μορφωμένος και συγκέντρωνε από όλο τον κόσμο βιβλία, με τη μέριμνα τού Δημητρίου, τού Φαληρέως, ο οποίος φρόντιζε τη βασιλική βιβλιοθήκη. Ο Πτολεμαίος λοιπόν είχε ακούσει για τις αγίες Γραφές, που περιείχαν τους νόμους και τους Προφήτες

και σκέφθηκε ότι θα ήταν πολύ καλύτερο να τις πάρει από τους κατόχους τους, όχι αναγκαστικά, αλλά αφού τους συμπεριφερθεί φιλικά και τους δωροδοκήσει. Γνωρίζοντας λοιπόν ότι, όταν δίνει κανείς κάτι χωρίς τη θέλησή του, μπορεί να συμπεριφερθεί με δόλο, ενώ εκείνο που προσφέρεται εκούσια, δίνεται εντελώς ειλικρινά, έστειλε πολλά δώρα στον τότε αρχιερέα αυτού εδώ τού Ναού, τον Ελεάζαρ, και τον παρακάλεσε να τού αποστείλει έξι ερμηνευτές από καθεμιά από τις δώδεκα φυλές τού Ισραήλ.

Κατόπιν, επειδή ήθελε να διαπιστώσει αν είναι θεόπνευστα ή όχι τα βιβλία τής αγίας Γραφής και για να μη συνεργαστούν κατά την ερμηνευτική εργασία οι αντιπρόσωποι, τους έβαλε σε χωριστά διαμερίσματα στο Φάρο —κτίριο που βρισκόταν κοντά στην Αλεξάνδρεια— δίνοντας στον καθένα χωριστό διαμέρισμα, ώστε να έχει τη δυνατότητα να ερμηνεύσει όλα τα βιβλία τής αγίας Γραφής.

Αφού λοιπόν έγινε αυτή η εργασία, η οποία χρειάστηκε εβδομήντα δύο ημέρες, μάζεψε ο Πτολεμαίος όλα τα χειρόγραφα, χωριστά από τον καθένα, έτσι όπως ο καθένας είχε μεταφράσει τα βιβλία μόνος, χωρίς ποτέ να ζητήσει τη συνεργασία κανενός από τους άλλους — μια και ο καθένας εργάστηκε αυστηρά απομονωμένος στο δικό του διαμέρισμα— και όταν τα αντιπαρέβαλε όλα μαζί, το ένα προς το άλλο, βρήκε ότι ταίριαζαν απόλυτα μεταξύ τους, όχι μόνο στο νόημα, αλλά και στις λέξεις. Γιατί δεν ήταν ανθρώπου λόγια και εφευρήματα η ερμηνεία τών Γραφών, αλλά έγινε και αυτή με τη Χάρη τού Αγίου Πνεύματος, όπως ακριβώς και η αρχική τους συγγραφή υπαγορεύθηκε από το Άγιο Πνεύμα.