Πολλές φορές λέω σε μερικούς: «Κανόνισε όπως σε φωτίσει ο Θεός». Όταν λέω «όπως σε φωτίσει ο Θεός», εννοώ ο άνθρωπος να δη τα πράγματα με θείο φωτισμό και όχι με την ανθρώπινη λογική. Να μη νομίζη πως ό,τι αναπαύει εκείνον είναι και η φώτιση του Θεού.

- Γέροντα, πώς έρχεται ο θείος φωτισμός;

- Αν ξεσκουριάσουμε τα καλώδια, ο παλαιός άνθρωπος γίνεται καλός αγωγός και τότε περνάει η Χάρις του Θεού και δέχεται το φως της Χάριτος. Αλλιώς γίνονται βραχυκυκλώματα και δεν ενεργεί η Χάρις. Όλη η βάση είναι να προσέξη ο άνθρωπος να μην τον εγκαταλείψη η Χάρις του Θεού, για να έχη τον θείο φωτισμό. Γιατί αν δεν υπάρχη θείος φωτισμός, όλα χαμένα είναι.

Τι τράβηξε ο Χριστός με τους Μαθητές, πριν τους επισκιάση η Χάρις, γιατί ήταν γήινοι! Πριν από την Πεντηκοστή είχε δοθή εξουσία από τον Θεό στους Μαθητές να βοηθούν τον κόσμο. Δεν είχαν όμως ακόμη τον θείο φωτισμό που πήραν την Πεντηκοστή. Ενώ τους έλεγε ο Χριστός ότι θα πάη στα Ιεροσόλυμα και θα σταυρωθή ο Υιός του ανθρώπου κ.λπ., εκείνοι νόμιζαν ότι, όταν θα πάη στα Ιεροσόλυμα, θα Τον κάνουν βασιλιά. Σκέφτονταν ανθρώπινα. Γι’ αυτό τους απασχολούσε ποιος θα καθήση δεξιά και ποιος αριστερά από τον Χριστό. Πήγε η μητέρα των υιών του Ζεβεδαίου και Τον παρακαλούσε να βάλη στην βασιλεία Του το ένα παιδί της από τα δεξιά Του και το άλλο από τα αριστερά Του! Από την ημέρα όμως της Πεντηκοστής, που ο Χριστός τους έστειλε τον Παράκλητο, το Άγιο πνεύμα, είχαν πλέον οι Απόστολοι μόνιμα την θεία Χάρη.

 Προηγουμένως μόνο μερικές φορές είχαν θείο φωτισμό∙ ήταν σαν να γέμιζε η μπαταρία τους και πάλι εξηντλείτο. Πάλι έπρεπε να την βάλουν στην μπρίζα! Όταν τους έστειλε τον Παράκλητο, δεν χρειαζόταν πια η …μπρίζα. Όχι ότι εμείς τώρα είμαστε καλύτεροι και εκείνοι ήταν χειρότεροι, αλλά εμείς ζούμε στον καιρό της χάριτος, γι’ αυτό δεν έχουμε ελαφρυντικά. Είμαστε βαπτισμένοι, έχουμε και τον Παράκλητο, τα έχουμε όλα. Τότε δεν είχε σταυρωθή ακόμα ο Χριστός, και είχε, κατά κάποιον τρόπο, εξουσία ο διάβολος και εύκολα παρέσυρε τους ανθρώπους. Μετά την Σταύρωση δόθηκε σ’ όλους η δυνατότητα από τον Χριστό να έχουν τον θείο φωτισμό. Θυσιάσθηκε ο Χριστός και μας ελευθέρωσε. Βαπτισθήκαμε στο όνομά Του. Την μπρίζα την έχει συνέχεια βαλμένη. Τώρα εμείς γινόμαστε αιτία να μην περνάη το ρεύμα της θείας Χάριτος, γιατί αφήνουμε τα καλώδιά μας σκουριασμένα.

- Γέροντα, τι προϋποθέσεις χρειάζονται για να κατοικήση στον άνθρωπο το Άγιο πνεύμα;

- Αγωνιστικό πνεύμα, ταπείνωση, φιλότιμο, αρχοντιά, θυσία. Ο άνθρωπος είναι άχρηστος, άμα λείψη η Χάρις του Αγίου Πνεύματος. Το Άγιο Πνεύμα είναι το φως, το θείο φως. Όλη η βάση εκεί είναι. Αν κανείς δεν βλέπει, μπορεί να χτυπήσει πάνω στο τζάμι, να πέση σε κανέναν γκρεμό ή σε λάκκο ή σε ακαθαρσίες, και σε βόθρο ακόμη. Δεν βλέπει που πάει, γιατί στερείται το φως. Άμα όμως βλέπη λίγο, προφυλάγεται∙ άμα βλέπη πιο πολύ, αποφεύγει όλους αυτούς τους κινδύνους και βαδίζει με ασφάλεια στον δρόμο του. Και για να ‘ρθη το Φως, πρέπει να θέλης να βγης από το σκοτάδι. Και λίγο θαμπά αν βλέπουν οι άνθρωποι, δεν θα πέφτουν, και ο Θεός δεν θα στενοχωριέται. Αν ένας πατέρας στενοχωριέται, όταν τα παιδιά του πέφτουν στις λάσπες, στα αγκάθια, στον γκρεμό, πόσο μάλλον ο Θεός!

Όλο το κακό που γίνεται στον κόσμο, είναι γιατί λείπει ο θείος φωτισμός. Και όταν λείπη ο θείος φωτισμός, βρίσκεται στο σκοτάδι ο άνθρωπος. Τότε ο ένας λέει «από ‘δω θα πάμε», ο άλλος λέει «όχι, εγώ ξέρω καλά∙ από ΄δω θα πάμε», ο άλλος «από ‘δω», ο άλλος «από ‘κει». Ο καθένας νομίζει ότι είναι καλό να πάνε από εκεί που λέει αυτός. Όλοι δηλαδή ενδιαφέρονται για το καλό, αλλά βρίσκονται σε μια θαμπομάρα και δεν μπορούν να συνεννοηθούν. Αν δεν υπήρχε θαμπομάρα, δεν θα μάλωναν∙ θα έβλεπαν τον καλύτερο δρόμο και θα τραβούσαν προς τα εκεί. Θέλω να πω ότι όλοι μπορεί να κινούνται με καλή διάθεση, αλλά, επειδή υπάρχει θαμπομάρα, δημιουργούνται πολλά και στην κοινωνία και στην Εκκλησία. Τουλάχιστον στην Εκκλησία οι περισσότεροι δεν έχουν κακή διάθεση, αλλά λείπει ο θείος φωτισμός. Για το καλό αγωνίζονται, αλλά τελικά πού καταλήγουν; Γι’ αυτό να ζητάμε από τον Θεό να μας δίνη έστω και λίγο θείο φωτισμό, γιατί αλλιώς σαν τον τυφλό θα σκοντάφτουμε. Στην Θεία Λειτουργία, όταν λέη ο ιερέας «Τα σα εκ των σων…», προσεύχομαι στον Θεό να φωτίση τον κόσμο, για να βλέπη. Λίγο να φωτίση ο Θεός, να φύγη το σκοτάδι, για να μην σακατεύονται πνευματικά οι άνθρωποι. Και στον δεύτερο Ψαλμό, που ο Άγιος Αρσένιος ο Καππαδόκης τον διάβαζε «για να φωτίση ο Θεός αυτούς που πηγαίνουν σε συνέδρια», λέω: «Να φωτίση ο Θεός όλους τους άρχοντες, μετά να φωτίση την Ιεραρχία και όλους τους Πατέρες της Εκκλησίας, να δέχονται το Άγιο πνεύμα, για να βοηθούν τον κόσμο». Και λίγο έναν να φωτίση και τους άλλους να τους κάνη δεκτικούς, ξέρετε τι καλό μπορεί να γίνη; Μια κουβέντα να πη ένας άρχοντας, όλα αλλάζουν. Έχουν ανάγκη από θείο φωτισμό οι άνθρωποι.

Ο Καλός Θεός δίνει τον θείο φωτισμό Του σ’ αυτούς που έχουν αγαθή προαίρεση. Ένας δικαστικός μου διηγήθηκε μια περίπτωση που αντιμετώπισε ο ίδιος. Έναν μοναχό τον έστειλε το μοναστήρι του με πεντακόσιες λίρες να αγοράση ένα κτήμα. Πήγε να ρωτήση κάποιον έμπορο και εκείνος του είπε: «Άσ’ τα χρήματα σε μένα, για να μην τα κουβαλάς». Του άφησε τα χρήματα. «Τι καλός άνθρωπος, είπε ο μοναχός με έναν καλό λογισμό, μου πήρε και το βάρος». Όταν επέστρεψε δεν του έδινε τις πεντακόσιες λίρες και επιπλέον έλεγε ότι του έδωσε και οκτώ εκατομμύρια! Ο καημένος ο μοναχός σκεφτόταν πώς θα γυρνούσε στο μοναστήρι. Έδωσε τις πεντακόσιες λίρες και δεν πήρε τίποτε, και επιπλέον ο άλλος του ζητούσε και οκτώ εκατομμύρια. Το θέμα κατέληξε στο δικαστήριο. Στη δίκη, ο δικαστικός από μια έμπνευση που είχε έκανε μια σειρά ερωτήσεων και αποδείχθηκε ότι ο έμπορος όχι μόνο δεν έδωσε τίποτε στον μοναχό, αλλά και ότι του πήρε τις λίρες. Διέκρινα σ’ αυτόν τον δικαστικό μια κατάσταση σαν του Προφήτη Δανιήλ! Επειδή είχε φόβο Θεού, ο Θεός τον φώτισε και ενήργησε σωστά.

Όλη η βάση είναι ο θείος φωτισμός. Και αν έρθη ο θείος φωτισμός, τότε ο άνθρωπος αναπαύει και το περιβάλλον του και ο ίδιος εξελίσσεται πνευματικά. Γι’ αυτό λέω ότι καλά είναι τα φώτα και τα πολύφωτα, οι εφευρέσεις του εγκεφάλου, αλλά ανώτερο είναι το θείο φως της Χάριτος του Θεού, το οποίο φωτίζει τον άνθρωπο. Ο άνθρωπος που έχει θείο φωτισμό βλέπει πολύ καθαρά τα πράγματα, πληροφορείται χωρίς αμφιβολία, και ούτε εκείνος κουράζεται, αλλά και τους άλλους βοηθάει πολύ θετικά.

Η υπεράσπιση του δικαίου

- Γέροντα, λέει σε κάποιον ψαλμό: «Θυμόν κινήσαντες τον δικαιότατον». Ποιος θυμός είναι δικαιότατος;

- Όταν αδικούνται άλλοι και φωνάζη κανείς και θυμώνη από πόνο πραγματικό, τότε είναι «δικαιότατος ο θυμός». Όταν αδικείται ο ίδιος και θυμώνη, τότε δεν είναι καθαρός ο θυμός. Όταν βλέπης έναν να υποφέρη για ιερά πράγματα, αυτός έχει θείο ζήλο. Από αυτό μπορείς να καταλάβης και τον δια τον Χριστόν σαλό. Αν πάρης λ.χ. μια εικόνα και την βάλης μπροστά του ανάποδα, θα τιναχθή επάνω ο δια Χριστόν σαλός∙ έτσι του κάνεις τεστ. Υπάρχει δηλαδή και δικαία, θεία αγανάκτηση, και μόνον αυτή η αγανάκτηση δικαιολογείται στον άνθρωπο. Ο Μωυσής, όταν είδε το λαό να θυσιάζη στο χρυσό μοσχάρι, αγανάκτησε και πέταξε κάτω τις πλάκες με τις εντολές που του έδωσε ο Θεός, και έσπασαν. Ο Φινεές, ο εγγονός του αρχιερέα Ααρών, δύο φόνους έκανε και ο Θεός έδωσε εντολή από την γενιά του να βγαίνουν οι ιερείς του Ισραήλ!

Όταν είδε τον Ισραηλίτη Ζαμβρί να αμαρτάνη με την Μαδιανίτιδα Χασβί μπροστά στον Μωυσή και σε όλους τους Ισραηλίτες, δεν κρατήθηκε∙ σηκώθηκε από την συναγωγή και τους φόνευσε, και έτσι σταμάτησε η οργή του Θεού. Αν δεν τους σκότωνε και τους δύο, θα έπεφτε οργή του Θεού σε όλον τον λαό του Ισραήλ. Φοβερό! Εγώ, όταν διαβάζω στο Ψαλτήρι τον στίχο: «Και έστη Φινεές και εξιλάσατο, και εκόπασεν η θραύσις», ασπάζομαι πολλές φορές το όνομά του. Αλλά και ο Χριστός, όταν είδε να πουλούν μέσα στον περίβολο του Ναού βόδια, πρόβατα, περιστέρια, και τους κερματιστές να ανταλλάσσουν χρήματα, πήρε το φραγγέλιο και τους έδιωξε.

Ένας πνευματικός άνθρωπος, όταν πάη με αγανάκτηση να υπερασπίση τον εαυτό του για ένα ατομικό του θέμα, αυτό είναι καθαρά εγωιστικό, είναι ενέργεια του πειρασμού. Δέχεται επιδράσεις δαιμονικές εξωτερικές. Αν κάποιοι τον αδικούν ή τον κοροϊδεύουν, αυτόν πρέπει οι άλλοι να τον υπερασπίζωνται, για το δίκιο, όχι για προσωπικό τους συμφέρον. Δεν ταιριάζει να μαλώνης για τον εαυτό σου. Άλλο το να αντιδράσης, για να υπερασπιστής σοβαρά πνευματικά θέματα, που αφορούν την πίστη μας, την Ορθοδοξία. Αυτό είναι καθήκον σου. Όταν σκέφτεσαι τους άλλους και αντιδράς, για να τους βοηθήσης, τότε αυτό είναι καθαρό, γιατί γίνεται από αγάπη…

Κοιμίζουν τον κόσμο

- Γέροντα, πώς θα βοηθηθούν οι άνθρωποι με τόσα που γίνονται στον κόσμο;

- Εκείνος που θέλει να βοηθηθή, βοηθιέται και με τιποτένια πράγματα. Π.χ. κουνιέται ένα κανδήλι ή κουνιέται ό ίδιος από έναν σεισμό και συνέρχεται. Όσοι δεν πιστεύουν, γίνονται χειρότεροι, όταν ακούν ότι θα γίνη πόλεμος ή κάποια καταστροφή. «Δώσ’ του, σου λέει, να γλεντήσουμε, γιατί χάνουμε τη ζωή», οπότε το ρίχνουν τελείως έξω. Άλλοτε ακόμη και οι αδιάφοροι, όταν άκουγαν λ.χ. ότι θα γίνη πόλεμος, συνέρχονταν και άλλαζαν ζωή. Τώρα είναι πολύ λίγοι αυτοί. Παλιά το έθνος μας ζούσε πνευματικά, γι’ αυτό και ο Θεός το ευλογούσε και οι Άγιοι μας βοηθούσαν με θαυμαστό τρόπο, και νικούσαμε τους εχθρούς μας, οι οποίοι πάντοτε ήταν περισσότεροι από εμάς. Σήμερα λέμε πως είμαστε Ορθόδοξοι Χριστιανοί, αλλά δυστυχώς συχνά μόνον το όνομα «Ορθόδοξος» έχουμε και όχι ζωή ορθόδοξη.

Ρώτησα έναν Πνευματικό με κοινωνική δράση, με ένα σωρό πνευματικοπαίδια κ.λπ.: «Τι ξέρεις για μια βλάσφημη ταινία;». «Δεν ξέρω τίποτε», μου είπε. Δεν ήξερε τίποτε και είναι σε μεγάλη πόλη. Κοιμίζουν τον κόσμο. Τον αφήνουν έτσι, για να μη στενοχωριέται και να διασκεδάζη. Μην τυχόν πης ότι θα γίνη πόλεμος ή ότι θα γίνη η Δευτέρα Παρουσία και γι’ αυτό πρέπει να ετοιμασθούμε, μην τυχόν στενοχωρηθούν οι άνθρωποι. Σαν μερικές γριές που λένε «μη μιλάς για θάνατο∙ μόνο για χαρές και βαφτίσια να μιλάς», σαν να μην τις περιμένει θάνατος. Έτσι νιώθουν μια ψεύτικη χαρά. Ενώ, αν σκέφτονταν ότι το τάδε γεροντάκι που έμεινε λίγο πιο κάτω πέθανε χτες, ο άλλος είναι στα τελευταία του και θα πεθάνη, μεθαύριο θα γίνη του τάδε το μνημόσυνο που ήταν και πολύ νεώτερος από αυτές, θα σκέφτονταν τον θάνατο και θα έλεγαν: «Πρέπει να εξομολογηθώ, να ετοιμασθώ πνευματικά, γιατί μπορεί κι εμένα σε λίγο να με καλέση ο Χριστός για την άλλη ζωή». Διαφορετικά, έρχεται ύστερα ο θάνατος και τις παίρνει ανέτοιμες. Άλλοι πάλι από… «καλωσύνη» λένε: «Στους αιρετικούς μη λέτε ότι είναι στην πλάνη, για να δείξουμε αγάπη». Και έτσι τα ισοπεδώνουν όλα. Αν ζούσαν αυτοί στα πρώτα χρόνια του Χριστιανισμού δεν θα είχαμε ούτε έναν Άγιο. Έλεγαν τότε στους Χριστιανούς: «Ρίξε μόνο λιβάνι στην φωτιά και μην αρνήσαι τον Χριστό». Δεν το δέχονταν. «Κάνε μόνον πως ρίχνεις». Δεν το δέχονταν. «Μη μιλάς για τον Χριστό και πήγαινε ελεύθερος σε άλλο μέρος», και δεν το δέχονταν. Σήμερα βλέπεις έναν νερόβραστο κόσμο.

- Γέροντα, όταν λέη ο Απόστολος Παύλος: «Ο καρπός του Πνεύματός εστιν αγάπη, χαρά», εννοεί ότι η χαρά είναι τεκμήριο σωστής ζωής;