Η ενοποίηση Πολιτείας και Θρησκείας ήταν μια ιδέα που την ενστερνίσθηκε η θρησκεία του κοσμικού ουμανισμού, (ο οποίος έχει τις ρίζες του στον Διαφωτισμό) καθ’ ότι είναι συνυφασμένη με την κοινωνία της Βορείου Αμερικής.  Επενδύονται εκατομμύρια δολάρια των φορολογούμενων Αμερικανών πολιτών για την διαιώνιση αυτής της κρατικής θρησκείας (του αυτοειδωλικού ανθρωπισμού). Ενδεικτικά, σχολές επιμόρφωσης σε κολλέγια και πανεπιστήμια της επικράτειας εκπαιδεύουν δασκάλους, συμβούλους, σχολικές διοικήσεις - καθώς και εκείνους που τους εκπαιδεύουν - στην «σέκτα» του κοσμικού ουμανισμού.

 

«Κοσμικός ουμανισμός» σημαίνει προσήλωση στην ατομική έκφραση σαν αυτοσκοπός. «Δίνει έμφαση στην ανθρώπινη ικανότητα για αλλαγή, σε βαθμό που σχεδόν απόλυτα αψηφείται η ιδέα πως η ζωή ενέχει κάποια όρια, και πως η επίγνωση των ορίων αυτών αποτελεί μια βάση σοφίας». (σελίδα 33)  Όταν ένα παιδί διδάσκεται πως είναι το πιο σημαντικό πρόσωπο στον κόσμο - με το πρόσχημα πως έτσι ενισχύεται η αυτοεκτίμησή του - η αντίδραση του παιδιού αυτού προς την όποια εξουσία είναι τις περισσότερες φορές: «αφού-είμαι-το-πιο-σημαντικό-πρόσωπο-στον-κόσμο-γιατί-να-σ’ ακούσω-εσένα;!!»

 

Σε κάθε δελτίο ειδήσεων, και σε κάθε εφημερίδα στην επικράτεια του Καναδά και των Η.Π.Α., βλέπουμε καθημερινά τα αποτελέσματα αυτής της λανθασμένης νοοτροπίας/διδασκαλίας.  Το βιβλίο αυτό καλύπτει ευρύτερα την παραπλανητική «Εγω-κεντρική/αυτό-εξυπηρετική» Ψυχολογία που  είναι τόσο διαδεδομένη σήμερα, καθώς επίσης και την ενδεχόμενη αρνητική/καταστροφική επίδρασή της στο σύνολο της κοινωνίας.  Πριν από το 1980, ο συγγραφέας είχε προτείνει μέσα στο βιβλίο του κάποιο μοντέλο/σχήμα κοινωνικού και ηθικού εκφυλισμού που αναμενόταν να συμβεί στην σύγχρονη κοινωνία, πέραν του έτους 2000, εξ αιτίας της «Φίλαυτης Ψυχολογίας». Οι περισσότερες από τις επιστημονικές προβλέψεις που έκανε εκεί μέσα πραγματοποιούνται σήμερα, παρέα με τις αρνητικές τους επιδράσεις.

 

Ο Paul Vitz επιχειρεί να ξεσκεπάσει την ψυχολογία του κοσμικού ουμανισμού, και να την αναδείξει όπως αυτή πραγματικά είναι, δηλαδή: μια θρησκεία.

 

Αρχίζει, δίνοντας στον αναγνώστη μια σύντομη βιογραφία των πατέρων του σύγχρονου κινήματος της Ψυχολογίας, μαζί με ορισμένες από τις θεωρίες τους.  Το εισαγωγικό κεφάλαιο είναι κάπως άχρωμο, αλλά υποθέτω πως ήταν αναγκαίο, σαν ιστορικό υπόβαθρο.  Ο Vitz επίσης μιλά για τους Carl Jung, Erich Fromn και Rollo May, τους οποίους θεωρεί πως συνεισέφεραν σημαντικά στο κίνημα.

 

Χωρίς να μακρηγορεί, ο Vitz προχωρεί στην ανάλυση της ιδέας της αυτοεκτίμησης, την οποία υποδεικνύει ως το επίκεντρο ολόκληρου του φίλαυτου κινήματος.  Αυτό το στοιχείο εγώ το θεώρησα πολύ σοβαρό, καθ’ όσον είναι φανερό πως όπου και αν κοιτάξει κανείς, η έλλειψη μιας πιο συγκρατημένης αυτοεκτίμησης μοιάζει να είναι η αιτία για όλα τα κακά που έχει ζήσει η ανθρωπότητα.  Για να έχει εξαπλωθεί τόσο πολύ ένα κίνημα – λέει ο Vitz – ώστε η Ψυχολογία να έχει υφανθεί και μέσα στο Ευαγγελικό μήνυμα, είναι προφανές πως η ιδέα της αυτοεκτίμησης «δεν έχει ξεκάθαρες πνευματικές ρίζες». Αυτό ήταν μια δήλωση-έκπληξη, δεδομένου του αντίκτυπου που έχει προκαλέσει η φιλαυτία στους ακαδημαϊκούς και στον συμβουλευτικό τομέα.

 

Ο Vitz δηλώνει πως η αυτό-εκτίμηση πρέπει να κατανοηθεί ως συναισθηματική αντίδραση, και όχι ως αιτία.  Μας λέει πως πρόκειται για μια αντίδραση σε ό,τι έχουμε κάνει, και σε ό,τι μας έχουν κάνει οι άλλοι.  Η αυξημένη αυτοεκτίμηση μπορεί να είναι ένα ελκυστικό συναίσθημα (όπως η ευτυχία), όμως το συναίσθημα αυτό καθεαυτό δεν αποτελεί αυτοσκοπό οποιουδήποτε πράγματος.  Για να αποκτήσουμε το συναίσθημα της αυτοεκτίμησης, ο μόνος επιτυχής τρόπος είναι να κάνουμε κάτι καλό σε άλλους, ή να κατορθώσουμε κάτι.  Κάνοντας έτσι, θα αποκτήσουμε όση αυτοεκτίμηση ποθούμε.  Όμως, η αρνητική πλευρά σε αυτό είναι πως οι άνθρωποι αρχίζουν να επιδιώκουν την ευτυχία, λες και αυτή είναι ο σπουδαιότερος στόχος, αντί να θεωρούν στόχο την απόκτηση ατομικής αγιότητας.

 

Η φιλαυτία όχι μόνο  είναι αυτοαναιρούμενος στόχος για τον Χριστιανό, αλλά, (συνεχίζει ο Vitz τεκμηριώνοντας), είναι επίσης μια σαφώς κακή επιστήμη και διαστρεβλωμένη φιλοσοφία.  Οι ελάχιστες κλινικές αποδείξεις που υπάρχουν, βασίζονται ως επί το πλείστον σε εμπειρικές παρατηρήσεις, και επίσης (η φιλαυτία) δεν αντέχει στην βάσανο της -αποδεδειγμένα επιστημονικής- επίλυσης προβλημάτων.  Ο Vitz ξεσκεπάζει τα ελαττώματα στο κάθε βήμα της διαδικασίας: από την περιγραφή του προβλήματος, την διαμόρφωση και την εξακρίβωση της υπόθεσης, μέχρι και την εξέταση του συμπεράσματος.   Επισημαίνει επίσης αρκετές φιλοσοφικές αντιφάσεις, και σε μερικά σημεία, εξόφθαλμα εσφαλμένες αποδόσεις.   Η εξάπλωση αυτής της κακής επιστήμης και ελαττωματικής φιλοσοφίας έχει συνεισφέρει –κατά την γνώμη του επιστήμονα-  στην διάλυση οικογενειών.  Επί πλέον, η όλη νοοτροπία της «ομάδας ανάνηψης» πείθει τα άτομα με «μειωμένη αυτοεκτίμηση» πως τα βάσανά τους οφείλονται σε κάποιο τραύμα που έχουν υποστεί στο παρελθόν τους.  Η «θεραπεία» μέσα σε ομάδες ανάνηψης θωπεύει τον ασθενή, προτρέποντάς τον στην αυτο-λύπηση, πείθοντας έτσι τους πελάτες πως είναι θύματα.  Μόλις τους δοθεί η ταμπέλα αυτή, τα «θύματα» προσλαμβάνουν την νοοτροπία του αδικημένου.

 

Η διάκριση αξιών έχει γίνει το πρότυπο που διδάσκεται στα σχολεία, και αρχίζει με την ατεκμηρίωτη αξίωση πως ο άνθρωπος είναι εκ φύσεως καλός. Αφού οι επινοητές της διάκρισης αξιών απορρίπτουν τις οποιεσδήποτε ηθικές διδασκαλίες, τότε, κατά την γνώμη του Vitz, αν οι υπεύθυνοι ενήλικες –όπως παραδείγματος χάριν οι δάσκαλοι- δεν προωθούν τις θετικές αξίες στα παιδιά, θα το κάνει κάποιος άλλος.  Με το να προσφέρεται ένα περιβάλλον (κακώς νοούμενης) «ανεκτικότητας», πιστεύεται πως το παιδί τρέφεται καταλλήλως, όταν ικανοποιούνται όλες του οι επιθυμίες και τα ενδιαφέροντα. Αυτή η φιλοσοφία όμως είναι καταδικασμένη, επειδή τα παιδιά θα ενστερνισθούν τις αξίες των ανεύθυνων πηγών αντί των υπευθύνων πηγών.  Αυτό, σε συνδυασμό με τις προαναφερόμενες διδασκαλίες, έχει γεννήσει μια κοινωνία θυμάτων, όπου όλοι πλέον συνηθίζουν να υποδεικνύουν «τον άλλον» σαν φταίχτη για τις δικές τους συμφορές.

 

Ο Vitz χρειάζεται τρία κεφάλαια για να παρουσιάσει μια ανάλυση και κριτική των ουμανιστικών «Θεωριών του εαυτού». Αποδίδει τα… εύσημα στο Αμερικάνικο εκπαιδευτικό σύστημα, για την μεταμόρφωση της κοινωνίας σε μια κουλτούρα καθαρής φιλαυτίας.  Σημειώνει πως το κίνημα της Νέας Εποχής έχει πολλούς ιδρυτές, αλλά όμως οι θεωρίες του Abraham Maslow αποδείχθηκε πως είχαν την μεγαλύτερη επιρροή.

 

Ο Vitz αναπτύσσει την κριτική του μέσα σε ιστορικό πλαίσιο, και αναδεικνύει την επίδραση που είχε αυτό το φαινόμενο στην εξέλιξη της κοινωνίας μας.  Δυστυχώς, δεν έχει εστιάσει ιδιαίτερα σε Αγιογραφικές αναφορές για τις θέσεις του, πάντως καταφέρνει να αναδείξει με ποιόν τρόπο η «αίρεση του ουμανιστικού εγωϊσμού» επηρεάζει τις διδαχές για την κατάθλιψη, την ειδωλολατρία και την δυστυχία.

 

Κλείνει το πόνημά του με την παρατήρηση πως «ποτέ άλλοτε τόσοι άνθρωποι δεν ήταν τόσο πολύ σε εγρήγορση για το άτομό τους, τόσο πεπεισμένοι πως ο εαυτός είναι κάτι που πρέπει να εκφρασθεί… ο εαυτός έχει καταντήσει αντικείμενο του εαυτού του»   (Έχω την εντύπωση πως αυτό επιβεβαιώνει πως η αυτοεκτίμηση έχει γίνει ο νέος βαρομετρικός δείκτης στην ερώτηση που όλοι συνηθίζουν:  «Πώς τα πας σήμερα;»)

 

Γενικά, το βιβλίο του Vitz χρησιμοποιεί μια εγκεφαλική προσέγγιση στην προσπάθειά του να αποδείξει πως η  ουμανιστική αυτολατρεία είναι απλώς μια θρησκεία.  Οι σύμβουλοι ψυχολογικής υποστήριξης που αναζητούν υλικό (για να βοηθήσουν όσους επιζητούν να ξεφύγουν από την φίλαυτη κοσμοθεώρηση της ζωής τους) θα απογοητευθούν με το βιβλίο.  Άλλωστε ο Vitz δεν έγραψε το βιβλίο του για τον σκοπό αυτό.  Αν μη τι άλλο, μας προσφέρει ένα θησαυρό πληροφοριών, καθώς και ένα ολόφρεσκο επιχείρημα εναντίον αυτών που λένε «Δεν μπορείς να διδάσκεις θρησκευτικά σε δημόσια σχολεία».

 

Αυτό όμως αφήνει τον αναγνώστη με μια ειρωνική απορία:  Το ζήτημα δεν είναι αν πρέπει ή δεν πρέπει να διδάσκονται τα θρησκευτικά στα δημόσια σχολεία, αλλά, ΠΟΙΑ πίστη θα διδάξουμε:  την ουμανιστική αυτολατρεία, ή τον Χριστιανισμό; Ακόμα περισσότερο, εμείς ως Ορθόδοξοι γνωρίζουμε καλά, πως ο Χριστιανισμός δεν είναι απλά ένα ιδεολόγημα ή θρησκεία, όπως ο κοσμικός ψυχολογικός εγωκεντρισμός, αλλά μία ψυχοθεραπευτική μέθοδος, η οποία έχει ορατά αποτελέσματα στους Θεούμενους και τους Αγίους μας. Τι θα επιλέξουμε λοιπόν;

 

 

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΒΙΒΛΙΟΥ:

·  Σελίδες: 173

·  Εκδότης: Wm. B. Eerdmans Publishing Company; 2nd edition (May, 1994)

·  Γλωσσα: Αγγλική

·  ISBN: 0802807259

·  Διαστάσεις: 9.0 x 6.0 x 0.6 Ίντσες