Ο Αδάμ διέπραξε ένα πολύ σοβαρό παράπτωμα. Με το να μην υπακούσει την εντολή του Θεού για τον απαγορευμένο καρπό βρέθηκε ένοχος, επειδή δεν ανταποκρίθηκε στην αγάπη και την πρόνοια του Θεού. Απέτυχε να δείξει εμπιστοσύνη σε αυτόν τον απλό όρο του Θεού προκειμένου να ζει μέσα στην τρυφή και την απόλαυση του Παραδείσου.

Μετά την αποτυχία του αυτή, ήρθε και μια δεύτερη, εκείνη της μετατόπισης των ευθυνών. Δεν έκανε δηλαδή τίποτε άλλο παρά να απωθήσει την ενοχή του σε έναν "παρασυνειδησιακό" χώρο, ο οποίος ονομάστηκε υποσυνείδητο. Τί είναι λοιπόν το υποσυνείδητο; Είναι ό,τι δεν θα ήθελε η συνείδηση να αναγνωρίσει ή να δεχτεί ως ενοχή. Ο Θεός έκανε τη συνείδηση και όχι το υποσυνείδητο. Το υποσυνείδητο είναι μια κατάσταση μεταπτωτική. Είναι μια κατάσταση που καταταλαιπωρεί το ανθρώπινο γένος. Το ότι έχουμε επιστητούς τομείς ψυχολογίας και ψυχιατρικής οφείλεται στην ύπαρξη του υποσυνειδήτου. Εάν η ενοχή για κάποιο παράπτωμα  μείνει πολύ καιρό στο υποσυνείδητο και χρονίσει, χάνεται, δεν είναι εύκολο να εντοπιστεί. Και τότε μπορεί να έχουμε αποτελέσματα που φτάνουν να είναι καταστροφικά για την ανθρώπινη προσωπικότητα και που να οδηγούν στην αποδιάρθωσή της ή και στην παντελή διάλυσή της.

Το πρωταίτιο για αυτήν την κατάσταση είναι η ανθρώπινη αλαζονεία και υπερηφάνεια. Κλείνεται στη φράση : "Δεν θέλω να ομολογήσω αυτό που έχω κάνει". Ο Αδάμ δεν ήθελε να ομολογήσει το λάθος του. Είπε εν συντομία τα εξής όταν ο Θεός του ζήτησε να απολογηθεί: "Η γυναίκα που μου έδωσες, αυτή μου έδωσε να φάω από τον καρπό, άρα αυτή φταίει. Δηλαδή ναι φταις κι εσύ Θεέ μου που μου την έδωσες". Αυτή η διάθεση για μετατόπιση των ευθυνών κληροδοτήθηκε σε όλο το ανθρώπινο γένος και επαναλαμβάνεται μέχρι σήμερα σε κάθε άνθρωπο. Ο κατεξοχήν στόχος των αγίων ήταν ανέκαθεν ακριβώς αυτό: η κάθαρση όχι μόνο της συνείδησης την οποία τηρούσαν σε πλήρη εγρήγορση, αλλά κυρίως η κάθαρση του υποσυνειδήτου, που συνδέεται και με τα παραπτώματα εκείνων από τους οποίους κατάγεται, γονείς, προπάτορες κτλ. Στα λόγια του Αδάμ βρίσκουμε ένα πολύ χαρακτηριστικό στοιχείο στην ανθρώπινη προσωπικότητα η οποία κατάντησε συμπλεγματική (κομπλεξική) κι αυτό είναι η επιθετικότητα. Οφείλεται στο ότι το παράπτωμα που απωθήσαμε στο υποσυνείδητο πάντοτε προβάλλεται και μάλιστα προβάλλεται στο πρόσωπου του άλλου. Το ίδιο κάνει και η Εύα: "Δεν φταίω εγώ, το φίδι με εξαπάτησε". Η ίδια μετατόπιση ευθυνών και η ίδια επιθετικότητα που προβάλλεται στο πρόσωπο του άλλου.

Με τη δημιουργία του υποσυνειδήτου ο ένοχος και διωκόμενος από την ενοχή άνθρωπος γίνεται διώκτης και ενεργεί είτε δυναμικά είτε παθητικά. Δυναμικά επιτίθεται εναντίον των άλλων ανθρώπων σε ένα φάσμα επιθέσεων που περιλαμβάνει φραστικές επιθέσεις ως και την αφαίρεση της ανθρώπινης ζωής. Το παράδειγμα της συμπεριφοράς του Κάιν είναι χαρακτηριστικό της επιθετικής ενέργειας. Αντί να μιμηθεί την αγαπητική συμπεριφορά του αδερφού του προς τον Θεό για να γίνει και επιδεκτικός της ευλογίας Του, προτίμησε την αποδοχή του φθόνου, έφτασε στην αποτρόπαια πράξη της δολοφονίας του Άβελ και στράφηκε ακόμη και εναντίον του ίδιου του Θεού, όταν Εκείνος πάντοτε σε πνεύμα πλήρους ελευθερίας του ανοίγει διάλογο για να διεγείρει κάποιο αίσθημα μετάνοιας. Απλά τον ρωτά: "Κάιν πού είναι ο αδελφός σου;" Κι ο Κάιν απαντώντας αλαζονικά έλαβε την τιμωρία του να διατελεί σε όλη του τη ζωή υπό την τρομακτική επήρεια της ενοχικής του συνείδησης. Επίσης, ο άνθρωπος παθητικά επιτίθεται στρεφόμενος προς τον εαυτόν του για να τον καταστρέψει. Μια χαρακτηριστική περίπτωση είναι ο Ιούδας ο οποίος ένιωσε φοβερά ένοχος, ομολόγησε στους αρχιερείς το λάθος του, αλλά ήταν τέτοιο το βάρος της συνείδησής του που δεν το άντεξε και απελπίστηκε. Αν είχε προβεί σε μια ηρωική απόφαση αναζήτησης συγγνώμης από το Χριστό, ο οποίος αναμφισβήτητα θα τον συγχωρούσε, θα είχε τουλάχιστον πετύχει την σωτηρία του. Όμως η διάνοιά του σκοτίσθηκε και οδήγησε τον εαυτό του στην αυτοκτονία. Δηλαδή έφτασε στο έσχατο σημείο μιας παθητικής επίθεσης εναντίον του εαυτού του, στον αυτοεκμηδενισμό.

Ποιά είναι η θεραπεία σε όλα αυτά; Παρόλο που φαίνεται απίστευτο, είναι για όσους το έχουν ζήσει πέρα για πέρα αληθινό. Είναι απλά η ομολογία της ενοχής. Τίποτε άλλο. Και ο Θεός για να επισφραγίσει αυτήν τη μοναδική θεραπεία, που την αρνούνται και τη θεωρούν τόσο υπερβολικά δύσκολη στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι άνθρωποι, έδωσε δια του Υιού του, το μυστήριο της εξομολόγησης. Η ομολογία της ενοχής μας είναι και η αρχή της θεραπείας μας. Η ομολογία της ενοχής μας ενώπιον του Θεού θα δώσει στον Κύριο το δικαίωμα να επιτελέσει τα πάντα όσα είναι απολύτως απαραίτητα για την ελάφρυνση της συνείδησης και την πλήρη θεραπεία της ψυχής και του σώματος. Θα ανανεώσει τις ανθρώπινες δυνάμεις στο έπακρο και θα γίνει αυτό για το οποίο απορούσε ο Νικόδημος, δηλαδή η άνωθεν αναγέννηση, με υπομονή και καρτερικότητα, με πίστη και εμπιστοσύνη στα χέρια του Θεού. Η ομολογία της ενοχής μας είναι πάντοτε ευπρόσδεκτη από το Θεό, όπως κι εκείνη του ληστή στην εκπνοή της ζωή του. Είναι αρκετή για τη σωτηρία μας. Ας μην επιδεικνύει ωστόσο κανείς υστεροβουλία, λέγοντας ότι υπάρχει καιρός τότε ας μην βιαστούμε. Ακριβώς επειδή ο άνθρωπος είναι θεολογική ύπαρξη και δεν υπάρχει περίπτωση μια απλή ψυχανάλυση ή μια ψυχοθεραπεία, όπως την εννοούν οι ψυχίατροι να τον θεραπεύσει πλήρως, η μόνη λύση είναι το μυστήριο της εξομολόγησης. Εννοείται ότι δεν καταργείται σε τίποτα η συνδρομή στην ανθρωπότητα από τις επιστήμες αυτές.  Δεν μπορεί όμως σε τίποτα να συγκριθεί η εν Χριστώ μυστηριακή ζωή με την ζωή κατά τη θεώρηση του κόσμου. Η χαρά είναι ανείπωτη και καλεί τους πάντες να τη ζήσουν ενσυνείδητα κι αγωνιζόμενοι για μια ολοκληρωμένη κάθαρση της διάνοιας, συνειδητής και υποσυνείδητης.