Στο χώρο των Ελεύθερων Ευαγγελικών Εκκλησιών της πατρίδας μας, υπάρχουν ομάδες, που έχουν υιοθετήσει κακόδοξες αντιλήψεις διαφόρων παραλλαγών μιας τάσεως προτεσταντών θεολόγων του δεκάτου ενάτου αιώνα, μέχρι τις αρχές του εικοστού, γνωστών ως κενωτικών¹.

Όπως οι ξένοι προτεστάντες κενωτικοί θεολόγοι (π.χ. οι F. Godet, Frank, W. F. Gess, G. Thomasius, H. R. Mackintosh, κ.α), έτσι και οι Έλληνες, με αφορμή το Φιλιπ. 2,6-7 υποστηρίζουν την κακοδοξία ότι κατά την ενσάρκωσή Του ο Θεός Λόγος άφησε τα θεϊκά φυσικά Του ιδιώματα και έγινε άνθρωπος. Έτσι ο Χριστός ήταν μεν θείο πρόσωπο, χωρίς δε θεϊκές ιδιότητες, τις οποίες απέκτησε πάλι μετά την ανάληψή Του. Το 1999 από το “Ελληνικό Ινστιτούτο της Βίβλου”, που ανήκει στο χώρο της Κοινωνίας των Ελευθέρων Ευαγγελικών Εκκλησιών², εκδόθηκε ανωνύμως ένα βιβλίο με τίτλο “Η ανεκδιήγητη δωρεά του Θεού η η μεγάλη θυσία”.

Θέμα του εν λόγω βιβλίου είναι το πρόσωπο του Θεανθρώπου και το μυστήριο της ενσάρκου Οικονομίας Του, με ιδιαίτερο σκοπό να παρουσιάσει την αλήθεια «της φανέρωσης μέσα στην ανθρώπινη ιστορία, του Υιού του Θεού, στο πρόσωπο Ιησού Χριστού και ο τρόπος που αυτή γίνηκε, όπως αυτή εμφανίζεται στο λόγο του Θεού»³.

Και τούτο γιατί, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του, η αλήθεια αυτή δεινοπάθησε από τον Χριστό που κατασκεύασε το «ανθρώπινο πνεύμα των θεολογικών εργαστηρίων»⁴

-Ως απόδειξη δε του ισχυρισμού του επικαλείται την ιστορία και τoύς αγώνες της Εκκλησίας για τη διατύπωση του χριστολογικού δόγματος, δείχνοντας όμως από τις διατυπώσεις του να έχει συγκεχυμένη και νεφελώδη γνώση των γεγονότων.

Απορρίπτοντας ο ανώνυμος Έλληνας προτεστάντης, την Ορθόδοξη εκκλησιαστική Χριστολογία των Οικουμενικών συνόδων ως διδαχή περί Χριστού που την κατασκεύασαν δήθεν «θεολογικά εργαστήρια» και παρουσιάζοντας αυτός τη δική του εκδοχή για το μυστήριο της ενανθρωπήσεως του Θεού Λόγου, θα επαναλάβει αρχαίες χριστολογικές κακοδοξίες, έχοντάς τις συνδυάσει με τις κακόδοξες αντιλήψεις μιας τάσεως προτεσταντών κενωτικών θεολόγων του δεκάτου ενάτου αιώνα.

Εδώ πρέπει να επισημάνουμε, ότι δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι το 1983 πάλι από το Ελληνικό Ινστιτούτο της Βίβλου για το πρόσωπο του Χριστού εκδόθηκε σε βιβλίο ένα τμήμα από τη δογματική του Ελβετού προτεστάντη κενωτικού θεολόγου A. Gretillat ως “μία γνήσια και αντικειμενική ορθοτόμηση της αλήθειας”⁵

-Στον πρόλογο του εν λόγω βιβλίου ο Έλληνας προτεστάντης μεταφραστής χρησιμοποιεί τον ίδιο απαξιωτικό λόγο για τις χριστολογικές διατυπώσεις των Οικουμενικών συνόδων και υιοθετεί τις κακόδοξες αντιλήψεις των προτεσταντών κενωτικών.

Στην ίδια γραμμή θα κινηθεί και ο ανώνυμος συγγραφέας του βιβλίου, που αναφέραμε στην αρχή, χωρίς να τον απασχολεί το γεγονός, ότι τα κακόδοξα ιδεολογήματα των προτεσταντών κενωτικών τα εγκατέλειψαν και οι ίδιοι οι ευρωπαίοι προτεστάντες. Αναφέρεται, λοιπόν, στο βιβλίο ότι ο Θεός Λόγος κατά την ενσάρκωσή Του και το διάστημα της επί γης παρουσίας του απαρνήθηκε την αιωνιότητά Του, τη θεία ταυτότητά του, την πανταχού παρουσία Του, την παγγνωσία Του, και την παντοδυναμία Του ⁶.

Φυσικά η ίδια θέση στο χώρο της Κοινωνίας των Ελεύθερων Εκκλησιών εκφράζεται και από άλλους θεωρητικούς του χώρου της. Θα αναφέρουμε δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα, στα οποία από διαφορετικούς ανθρώπους εκφράζεται η ίδια πλάνη. Γράφει ένας εξ αυτών: «Ο Χριστός, όχι στη θεότητά Του, αφού τις θείες ιδιότητές Του είχε αφήσει στον Πατέρα, αλλά στην ανθρωπότητά του -άνθρωπος Χριστός Ιησούς- ως αμνός του Θεού άμωμος και άσπιλος, γίνηκε το από Θεού λύτρο για τον καθένα»⁷

Τα ίδια επαναλαμβάνει και ένας άλλος: «Έτσι, “εκένωσε τον εαυτό του και πήρε δούλου μορφή”, αφήνοντας προσωρινά τις θείες του ιδιότητες (Παντογνωσία, Παντοδυναμία και Πανταχού παρουσία), για να ομοιωθεί με τους αμαρτωλούς αδελφούς Του (Φιλ. 2,7)»⁸.

Επιπλέον πρέπει να αναφέρουμε ότι οι κακόδοξες αυτές κενωτικές αντιλήψεις, οι οποίες κατά τους ισχυρισμούς του προτεστάντη συγγραφέα εκφράζουν το τι λέγει η Αγ. Γραφή για το Χριστό, βρίσκουν αντίθετους τους εκπροσώπους άλλης ελληνικής προτεσταντικής ομολογίας, της Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας. Εκπρόσωποί της θεωρούν την κενωτική αντίληψη “ξένη προς τη βασική επάνω στο ζήτημα αυτό διδασκαλία της Αγίας Γραφής”, “ριζικά εσφαλμένη” και “αποτυχημένη”⁹

Εν προκειμένω έχουμε άλλη μια περίπτωση του μόνιμου προτεσταντικού δράματος. Με οδηγό μόνο την Αγ. Γραφή, ο καθένας εκφράζει διαφορετικές θέσεις, αλλά ταυτοχρόνως και οι δύο πλευρές έχουν η κάθε μια από την πλευρά της δίκιο.

Οι κακοδοξίες του εν λόγω βιβλίου δε σταματούν εδώ. Επαναλαμβάνει επιπλέον, όπως ήδη στην αρχή αναφέραμε αρχαίες χριστολογικές κακοδοξίες, κατεξοχήν του Νεστορίου. Έτσι, λοιπόν, όπως ακριβώς και ο Νεστόριος ¹⁰, ομιλεί για την κατά χάρη ηθική αύξηση, προκοπή και τελείωση του Χριστού στην αρετή, στην αγιότητα ¹¹

- Όπως ακριβώς ο Νεστόριος, έτσι κι αυτός, αναφέρει ότι τελούσε τα θαύματα όχι αφ' εαυτού αυτεξουσίως, αλλά με τη δύναμη που του έδινε ο Θεός Πατέρας, όπως οι προφήτες και οι μαθητές του ¹².

Σε όσα αναφέραμε, πρέπει να προσθέσουμε και άλλες κακόδοξες αντιλήψεις, τις οποίες διατυπώνει ο ανώνυμος έλληνας προτεστάντης, όπως ότι αποκτά κατά την βάπτισή Του «την τέλεια συνείδηση ότι ήταν ο Μονογενής Υιός που είχε -σε μια στιγμή, την ώρα της ενσάρκωσης- σβήσει»¹³

-Επιπλέον σε καταφανή αντίθεση προς την Αγ. Γραφή (Ησαΐα 7,15) αναφέρει ότι ο Χριστός: «Δεν είχε συνεπώς απ αρχής της γέννησής Του από τη Μαριάμ, την τελειότητα που ήταν αναγκαία για την εκπλήρωση του έργου Του. Την τελειότητα αυτή την απέκτησε ολίγον κατ ολίγον, δια μέσου των παθημάτων και την υπακοή»¹⁴.

Το δικό μας τελικό σχόλιο θα είναι ο ευαγγελικός λόγος: «ει ουν το φως το εν σοι σκότος εστί, το σκότος πόσον;» (Ματθ. 6, 23).

Υποσημειώσεις:

1. Για τους προτεστάντες κενωτικούς του 19ου αιώνα επιλεκτικά βλ. Graham James, The Enduring Appeal of a Kenotic Christology, Theology 86(1983), σσ. 7 -14 . Wilfried Joest, Dogmatik, Band 1, 1989 3, σσ. 213 -214. Hermann Dembowski, Einführung in die Christologie, 19933, σσ. 166-167.

2. Βλ. Πρωτ. Αντωνίου Αλεβιζόπουλου, Εγχειρίδιο αιρέσεων και παραχριστιανικών ομάδων, Αθήνα 19943, σ. 116.

3. Βλ. Η Ανεκδιήγητη δωρεά του Θεού η Μεγάλη Θυσία, έκδ. Ελληνικό Ινστιτούτο της Βίβλου, Αθήνα 1999, σ. 15.

4. Βλ. Η Ανεκδιήγητη δωρεά του Θεού, όπ π., σ. 14.

5. Βλ. Aug. Gretillat, Ο Ιησούς Χριστός. Υιος Θεού–Υιος ανθρώπου, έκδ. Ελληνικό Ινστιτούτο της Βίβλου, (Μετάφραση-πρόλογος, Θάνος Καρμπώνης), Αθήνα 1983, σ. 9.

6. Βλ. Η Ανεκδιήγητη δωρεά του Θεού, όπ π., σσ. 20, 35, 56-60.

7. Βλ. Θάνου Καρμπόνη, Το Λύτρο, στο ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟ ΒΗΜΑ, Φ. 25, Οκτ. 2000, σ. 4.

8. Βλ. Γερ. Ζερβόπουλου, Η Τριαδική Θεότητα στα κείμενα της Βίβλου, Πειραιάς χ.χ., σ. 25.

9. Βλ. Γεωργίου Α. Χατζηαντωνίου, Το Ευαγγέλιο ανοιχτό, εκδ. Β' Ελληνικής Ευαγγελικής Εκκλησίας Αθηνών, Αθήναι 1957, σ. 79. Α. Πέτρου, Ζώντας τη ζωή τής Κένωσης, ΑΣΤΗΡ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ, τ. 6, Ιούνιος 2000, σ. 168.

10. Βλ. F. Loofs, Nestoriana. Die Fragmente des Nestorius, Hale 1905, σσ. 179, 233, 235 -236. Πρβλ. A. Gilg, Weg und Bedeutung der altkirchlichen Christologie, München 1989, σ. 96.

11. Βλ. Η Ανεκδιήγητη δωρεά του Θεού, όπ. π., σσ.35 - 36, 63-64. Πρβλ. Γ. Ζερβόπουλου, Γύρω από τη γέννηση του Χριστού, στο ΣΑΛΠΙΣΜΑ, Δεκέμβριος1977, σ. 239.

12. Βλ. Η Ανεκδιήγητη δωρεά του Θεού, όπ. π., σ. 58. Πρβλ. F. Loofs, Nestoriana, όπ. π, σ. 355.

13. Όπ. π., σσ. 43, 55.

14. Όπ. π., σ. 36.