Η λεγόμενη «Χριστιανική Επιστήμη» (Christian Science), η οποία δημιουργήθηκε από την Αμερικανίδα Mary Baker Eddy (1821-1910) το 1876 στις Η. Π. Α., ανήκει στις αιρετικές και παραχριστιανικές κινήσεις που δραστηριοποιούνται διεθνώς και είναι παρούσα στην Ελλάδα ήδη από το 1907¹.

Η εν λόγω παραχριστιανική κίνηση ανήκει στις πλέον αντιπροσωπευτικές περιπτώσεις που, αν και αυτοπροσδιορίζεται ως Χριστιανική και επικαλείται την Αγία Γραφή, το σύνολο των θέσεών της είναι απολύτως αντίθετες με τη Χριστιανική διδασκαλία. Η πραγματικότητα αυτή επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι πλήθος ειδικών ερευνητών από τον προτεσταντικό χώρο (π.χ. P. Scheurlen, K. Hutten, H. D. Reimer, S. Leuenberger, H. Obst, Jan K. Van Baalen, A. Hoekema, W. Martin, E. Gruss, J. G. Melton) επισημαίνουν σταθερά ότι οι διδασκαλίες τής εν λόγω αιρετικής και παραχριστιανικής κίνησης είναι όχι μόνο αντιβιβλικές αλλά και ριζοσπαστικά διαφοροποιημένες και από αυτή την προτεσταντική παράδοση.

Στη σύντομη αυτή αναφορά μας θα περιοριστούμε να παρουσιάσουμε συνοπτικά τις θέσεις της «Χριστιανικής Επιστήμης» σχετικά με την Αγία Γραφή.

Αν και η Mary Baker Eddy που θεμελίωσε την κίνηση δήλωνε ότι: «η Βίβλος ήταν η μόνη της αυθεντία και ο μοναδικός της οδηγός στον ευθύ και στενό δρόμο της Αλήθειας»² και η κίνηση διακηρύττει ότι «ως οπαδοί της Αλήθειας πιστεύουμε ότι ο εμπνευσμένος Λόγος της Βίβλου επαρκεί για να μας οδηγήσει στην αιώνια ζωή»³, εν τούτοις όμως η πραγματικότητα αποδεικνύεται πολύ διαφορετική.

α) Η αγιογραφική θεολογική ορολογία κατανοείται κατά τρόπο ριζικά διαφορετικό από την παραδοσιακή Χριστιανική νοηματοδότησή της και πολλές φορές και από αυτή την κοινή λογική. Υπάρχει ένας επαναπροσδιορισμός βασικών θεολογικών όρων που λαμβάνουν ένα όλως διαφορετικό περιεχόμενο⁴. Ενδεικτικά είναι τα ακόλουθα παραδείγματα:

Ψυχή ή Πνεύμα: "σημαίνει Θεό και τίποτε άλλο"⁵.

Χριστός σημαίνει: "Η θεία εκδήλωση του Θεού, που έρχεται στη σάρκα για να καταστρέψη την ενσαρκωμένη πλάνη"⁶, ενώ

Ιησούς: "Η ύψιστη ανθρώπινη σωματική αντίληψη της θείας Ιδέας"⁷.

Ο όρος σάρκα κατανοείται ως "μία πλάνη σωματικής δοξασίας"⁸.

β) Τα ιστορικά γεγονότα της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης κατανοούνται όλα κατά τρόπο μόνο συμβολικό και αλληγορικό, και αυτό γιατί πρέπει να προσαρμοστούν στη θεμελιώδη αξιωματική αρχή της κίνησης, ότι ο κόσμος και η ύλη δεν υπάρχουν πραγματικά, αλλά μόνο φαινομενικά⁹. Αναφερόμενη π.χ. Στο βιβλίο της Γενέσεως η Mary Baker Eddy ισχυρίζεται ότι: «Όταν το εξετάσουμε πνευματικά, το βιβλίο της Γένεσης είναι η ιστορία της ψεύτικης εικόνας του Θεού, η οποία ονομάζεται αμαρτωλός θνητός»¹⁰. Ο παράγοντας ιστορία δεν έχει καμία σημασία¹¹.

γ) Η αγία Γραφή θεωρείται ως ένα άθροισμα αρχαίων γραπτών «γεμάτα από εκατοντάδες χιλιάδες κειμενικά λάθη», «αμφίβολης θειότητας», «με ερωτηματικά θεοπνευστίας», «δομημένη από μεταφορές, αλληγορίες και μύθους» με φυσικό αποτέλεσμα «να μην μπορεί να διαβαστεί και να ερμηνευθεί κυριολεκτικά»¹². Κατά την Mary Baker Eddy «το υλικό της Βίβλου… δεν έχει μεγαλύτερη σημασία από την ιστορία της Ευρώπης και της Αμερικής»¹³.

δ) Η αγία Γραφή μελετάται και ερμηνεύεται πάντα με οδηγό το θεμελιώδες έργο της Mary Baker Eddy «Επιστήμη και υγεία με κλειδί των Γραφών»¹⁴. Το εν λόγω έργο περιέχει, κατά την κίνηση, όπως και η Βίβλος, τον λόγο του Θεού και είναι θεόπνευστο¹⁵. Εν προκειμένω έχει ορθώς επισημανθεί ότι αυτές οι θέσεις και οι πρακτικές αποτελούν επιπλέον έμπρακτη αμφισβήτηση δύο θεμελιωδών αρχών του προτεσταντισμού σχετικά με την αγία Γραφή, των αρχών, δηλαδή α) Sola Scriptura (Μόνο η αγία Γραφή) και β) Sacra Scriptura sui ipsius interpres (Η αγία Γραφή ερμηνεύεται από μόνη της)¹⁶.

ε) Οι ερμηνευτικές θέσεις της για διάφορα χωρία, όπως έχει επίσης ορθώς επισημανθεί, προϋποθέτουν παραβίαση όλων των αναγνωρισμένων κανόνων βιβλικής ερμηνείας¹⁷. Χαρακτηριστικό είναι εν προκειμένω το παρακάτω παράδειγμα: «Ο Χριστός ήταν το Πνεύμα που υπονοούσε ο Ιησούς όταν έλεγε: "Εγώ είμαι η οδός, και η αλήθεια, και η ζωή". "Εγώ και ο Πατήρ έν είμεθα". Ο Χριστός αυτός, ή η θεία ιδιότητα του ανθρώπου Ιησού, ήταν η θεία του φύση, η θεοσέβεια που τον εμψύχωνε»¹⁸.

Θα ολοκληρώσουμε την σύντομη αυτή αναφορά μας με τις ενδεικτικές αξιολογικές κρίσεις δύο προτεσταντών ειδικών, των Α. Hoekema και P. Scheurlen. Συνεκτιμώντας και οι δύο τόσο τις θέσεις τής εν λόγω κίνησης για την αγία Γραφή, όσο και το σύνολο των αντιχριστιανικών διδασκαλιών της, αναφέρουν: ο μεν καλβινιστής Α. Hoekema, ότι η «Χριστιανική Επιστήμη» "ούτε επιστήμη είναι ούτε Χριστιανική"¹⁹, ο δε λουθηρανός P. Scheurlen, παλαιότερα, με αυστηρότερο ύφος υποστηρίζει, ότι η «Χριστιανική Επιστήμη» "δεν είναι καμία επιστήμη, αλλά είναι μια γελοιογραφία του Χριστιανισμού"²⁰

 

Σημειώσεις

---

1. Βλ. Σωτου Κουντουριωτου, Αι εν Ελλάδι Αιρέσεις, Αθήναι 1961, σ. 73.

2. Βλ. Α. Hoekema, The Four Major Cults, Grand Rapids 1963, σ. 182.

3. Βλ. The Christian Science Publishig Society (Ed), Η Αλήθεια περί τής Χριστιανικής Επιστήμης, Boston 1972, σ. 2.

4. Βλ. J. G. Melton, Encyclopedic Handbook of Cults in America, N. York & London 19922, σ. 36.

5. Βλ. Mary Baker Eddy, Επιστήμη και υγεία με κλειδί τών Γραφών, (Ελληνική έκδοση), Boston 1975, σ. 466

6. Βλ. Mary Baker Eddy, Επιστήμη και υγεία, όπ.π., σ. 583.

7. Βλ. Mary Baker Eddy, Επιστήμη και υγεία, όπ.π., σ. 589.

8. Βλ. Mary Baker Eddy, Επιστήμη και υγεία, όπ.π., σ. 586.

9. Βλ. H.D. Reimer, Christian Science, στο H.D. Reimer — O. Eggenberger (Hrsg), neben den Kirchen. Gemeinschaften, die ihre Glauben auf besondere Weise leben woollen, Konstanz 19833, σσ. 325-326.

10. Mary Baker Eddy, Επιστήμη και υγεία, όπ.π., σ. 502.

11. Βλ. S. Leuenberger, Christliche Wissenschaft undnd geistige Heilung, Lage 1999, σ. 36.

12. Βλ. Walter Martin, The Kingdom of the Cults, (Revised, Updated, and Expanded Anniversary Edition), Minneapolis 1997, σ. 264. Πρβλ. Mary Baker Eddy, Επιστήμη και υγεία, όπ.π., σ. 139.

13. Βλ. Α. Hoekema, The Four Major Cults, όπ.π., σ. 185.

14. Βλ. Οπ.π., σ. 182.

15. Βλ. H. Obst, Apostel und Propheten der Neuzeit. Griinder cristlicher Religionsgemein- schaften des 19. und 20. Jahrhunderts, Gottingen 2004, σ. 344.

16. Βλ. S. Leuenberger, Christliche Wissenschaft, όπ.π., σ. 37.

17. Βλ. E. Gruss, Cults and the Occult, Phillipsburg, N. Jersey 19943, σ. 62.

18. Βλ. Mary Baker Eddy, Επιστήμη και υγεία, όπ.π., σ. 26.

19. Βλ. Α. Hoekema, The Four Major Cults, όπ.π., σ. 221.

20. Βλ. P. Scheurlen, Die Sekten der Gegenwart, Stuttgart 192 33, σ. 118.