• 1. Μήπως ο Θεός εργάζεται μέσω κάποιας Οργάνωσης;

• 2. Από τον Αδάμ στον Κατακλυσμό

• 3. Από τον Κατακλυσμό στο Σινά

• 4. Πως ήταν Οργανωμένος ο Ισραήλ

• 5. Από το Σινά στον Σαμουήλ

• 6. Μια κακή ιδέα ριζώνει

• 7. Δύο Βασίλεια, ΜΙΑ Οργάνωση;

Το υλικό αυτό είναι ειδικά προετοιμασμένο για άτομα που ήταν κάποτε μέλη της Σκοπιάς. Εξετάζει γραφικές αποδείξεις που απαντούν στα πιο πάνω ερωτήματα που παρουσιάζει η Σκοπιά, ότι δήθεν ο Θεός πάντα χρησιμοποιούσε μια οργάνωση. Εξετάζει την άποψη των "Μαρτύρων του Ιεχωβά" ότι δήθεν έχουν Αγιογραφική απόδειξη, ότι είναι αυτοί ο ¨αγωγός επικοινωνίας¨ μεταξύ Θεού και ανθρώπων. Καθώς θα διαβάζετε την ιστορία τού λαού τού Θεού, κάντε τις συγκρίσεις σας...

1. Μήπως ο Θεός εργάζεται μέσω κάποιας Οργάνωσης;

Η Σκοπιά ισχυρίζεται ότι ο Θεός πάντοτε επικοινωνούσε μέσω μιας οργάνωσης που κατηύθυνε τους υπηρέτες Του. Σήμερα διδάσκει ότι "η οργάνωση του Θεού" είναι οι "Μάρτυρες του Ιεχωβά", και κατευθύνονται μέσω του "Κυβερνώντος Σώματός" τους, το χρησιμοποιεί ως νομικό μέσο τη Βιβλική και Φυλλαδική Εταιρεία Σκοπιά. Αυτό το "Κυβερνών Σώμα" υποτίθεται ότι είναι θεϊκά διορισμένο από τον ίδιο τον Θεό να ενεργεί σαν ο «αγωγός επικοινωνίας» μεταξύ Θεού και ανθρώπων. Πιστεύουν ότι ο Θεός κατευθύνει τα συμφέροντα Του στην γη δια μέσου της οργάνωσης αυτής, και έξω από αυτήν δεν υπάρχει πιθανότητα για σωτηρία ή θεϊκή επιδοκιμασία. Οι απαιτήσεις τής Σκοπιάς για εξουσία,  περιλαμβάνουν ακόμα και την απαίτηση για βάπτισμα στο όνομα της, καθώς οι οπαδοί της βαπτίζονται στην «από το πνεύμα κατευθυνόμενης οργάνωση».

Δια μέσου εντύπου ύλης και αντιπροσώπων, τα κεντρικά γραφεία της Σκοπιάς στο Μπρούκλιν, δίνουν λεπτομερείς οδηγίες στις χιλιάδες των συναθροίσεων των "Μαρτύρων" σε όλη τη γη. Συντονίζουν τις δραστηριότητες κηρύγματος, προσαρμόζουν οργανωτικά αλλά και δογματικά θέματα, επιβάλλουν νόμους και κανονισμούς για τη διοίκηση των συναθροίσεών τους, καθώς και πειθαρχικές διαδικασίες γι’ αυτούς που αποτυγχάνουν να ευθυγραμμιστούν με την πολιτική της Σκοπιάς. Επίσης στα κεντρικά γραφεία λαμβάνονται οι εκθέσεις από τα στελέχη και τους οπαδούς της.

Όταν χρησιμοποιεί η Σκοπιά τον όρο η «Οργάνωση του Ιεχωβά» υποδηλώνει κάτι περισσότερο από μια ομάδα λάτρεων. Με τον όρο αυτό, εννοεί ότι ο Θεός εξουσιοδότησε μια μικρή ομάδα, εντός του ολοκλήρου σώματος του υποτιθέμενου λαού Του πάνω στην γη, που λαμβάνει οδηγίες απευθείας από τον Θεό και τις φανερώνει στους υπόλοιπους υπηρέτες Του. Ο Θεός κατά τη Σκοπιά, δεν έχει συναλλαγές με άλλα άτομα, εκτός από τον εγκεκριμένο του αγωγό επικοινωνίας.

Αυτή είναι η ερώτηση που θα εξετάσουμε στην μελέτη μας αυτή. Μήπως ο Θεός εργάζεται δια μέσου κάποιας ΠΥΡΑΜΙΔΟΕΙΔΟΥΣ οργάνωσης, την οποία κατευθύνει με μια μικρή ομάδα ατόμων που δεν μπορούν να αγνοηθούν; Τι μας δείχνει η Αγία Γραφή;

2. Από τον Αδάμ στον Κατακλυσμό

Ο Θεός μίλησε απευθείας στον Αδάμ και την Εύα. Τους ευλόγησε και τους είπε τι περίμενε από αυτούς να κάνουν. (Γεν.1:28-30) Μετά το αμάρτημά τους, τους εξάγγειλε τα αποτελέσματα της αμαρτίας τους. (Γεν.3:9-19). Ο Θεός έκρινε τις θυσίες του Κάιν και του Άβελ προσωπικά. Όταν ο Κάιν δεν έδειξε την σωστή στάση, ο Θεός τον προειδοποίησε για την αμαρτωλή του διάθεση. Μετά που σκότωσε τον αδελφό του, ο Θεός κουβέντιασε μαζί του σαν άτομο. (Γεν.4:6-15).

Κατά τη διάρκεια των πατριαρχικών χρόνων, ο Θεός ευλόγησε την ανθρωπότητα να αυξάνονται και να πληθύνονται και να γεμίσουν την γη. Δεν υπάρχει αναφορά για κάποια οργανωμένη ομάδα που είχε μια κεντρική ηγεσία για τις αναγκαιότητες της λατρείας, ή λάμβανε οδηγίες από τον Θεό μόνο αυτή και τις γνωστοποιούσε στην υπόλοιπη ομάδα.

Όταν ο Θεός αποφάσισε να καθαρίσει την γη από την αδικία δια μέσου του κατακλυσμού, διάλεξε τον Νώε να εκτελέσει τις οδηγίες του που θα διατηρούσαν την ανθρώπινη και τη ζωική οικογένεια στην περιοχή. Ο Θεός μίλησε στον Νώε απευθείας, έναν κήρυκα της δικαιοσύνης.(2 Πετρ.2:5) Ο Νώε ενέργησε σαν προφήτης του Θεού, σαν ένας που λάμβανε θεϊκά μηνύματα. Μετά τον κατακλυσμό, ο Νώε θυσίασε στον Θεό εκ μέρους της οικογένειάς του, ένα πρότυπο θυσιών που θα διαρκούσε  για αιώνες. (Ιώβ 1:5) Η κεφαλή της οικογένειας αντιπροσώπευε προς τον Θεό την οικογένεια και κατά κάποιο τρόπο έπαιρνε το ρόλο του ιερέα και μεσίτη. 

3. Από τον Κατακλυσμό στο Σινά

Μετά τον κατακλυσμό, ο Θεός επανέλαβε την ευλογία του: «αυξάνεστε και πληθύνεσθε». (Γεν.9:1) Και συνέχισε να μιλά σε μεμονωμένα άτομα, ή επικοινωνούσε μαζί τους μέσω αγγέλων, οραμάτων, ενυπνίων, που και αυτοί με τη σειρά τους παρέδιδαν το μήνυμα του Θεού και στους άλλους υπηρέτες Του. Ποτέ όμως μέσω κάποιας οργάνωσης ή κάποιου κεντρικού ηγετικού συμβουλίου.. Όταν μια ομάδα απογόνων του Νώε προσπάθησε να μαζευτεί και να κτίσει έναν πύργο και μια πρωτεύουσα κατά το οργανωμένο παράδειγμα των άλλων πόλεων - κρατών γύρω τους, ο Θεός σύγχυσε την γλώσσα τους με αποτέλεσμα να διασκορπιστούν και να μην μπορέσουν να ιδρύσουν δυναστεία (Γεν.11:4,8).

Εκατοντάδες χρόνια μετά, ο Θεός υποσχέθηκε στον φίλο του Αβραάμ έναν εξαίρετο άνδρα πίστης, ότι το σπέρμα του θα γινόταν ένα μεγάλο έθνος. (Γεν.12:2) Αυτό συνέχισε το σκοπό του Θεού για μια γενεαλογική γραμμή που θα οδηγούσε στον Ιησού Χριστό. Μια νέα ευνοημένη οικογένεια θα λάμβανε ευλογία, για να φέρει τον Μεσσία. Όμως ο Θεός δεν μιλούσε μόνο με τον Αβραάμ. Στο Γένεσις 14:18-20 μας αναφέρει ότι ο Μελχισεδέκ ήταν Βασιλέας και ιερέας του Θεού του Υψίστου στην Σαλήμ, (παλαιό όνομα της Ιερουσαλήμ), όπου πήγε εκεί ο Αβραάμ και τον ευλόγησε. Και σε αυτή την περίπτωση φαίνεται ότι ο Θεός επικοινωνούσε και με τον Αβραάμ αλλά και με τον Μελχισεδέκ. Και είναι σημαντικό ότι κατά την Αγία Γραφή, «ο μικρότερος ευλογείται από τον μεγαλύτερο», κάτι που σήμαινε, ότι ο Μελχισεδέκ ήταν μεγαλύτερος του Αβραάμ, παρά το ότι δεν ανήκε στην ευνοημένη αυτή οικογένεια (Εβραίους 7/ζ΄ 4-7).  Επίσης όταν ο Αβραάμ ήθελε να βρει γυναίκα για τον Ισαάκ στο Γένεσης 24:1 ζητά από τον υπηρέτη του να πάει στην γη που γεννήθηκε για να βρει μια πιστή γυναίκα και να μην πάρει Χαναναία ο γιος του. Αυτά τα περιστατικά δείχνουν ότι οι δούλοι του Θεού ήταν διασκορπισμένοι σε όλη την γη, και δεν περίμεναν κάποιους να τους κυβερνούν οργανωμένα, όπως το πρότυπο διακυβέρνησης της Σκοπιάς.  Μήπως όμως η διαθήκη του Θεού με τον Αβραάμ σηματοδότησε την αρχή ενός καινούργιου τρόπου οργανωμένης επικοινωνίας για την ανθρωπότητα;

Καθώς η οικογένεια του Αβραάμ μεγάλωνε, ο Θεός συνέχισε να επικοινωνεί απευθείας με τους υπηρέτες του, συμπεριλαμβανομένων ατόμων που ενεργούσαν σαν προσωρινοί αλλά και μόνιμοι προφήτες του. Αλλά φαίνεται ότι κανένας τους δεν είχε μια πλήρη εικόνα για το πώς ενεργούσε ο Θεός, και ούτε και ο Θεός διάλεξε έναν από αυτούς να είναι ο επίγειος αγωγός του. Για παράδειγμα όταν ήταν μικρός ακόμα, ζούσε με τον πατέρα του ο πατριάρχης και προφήτης Ιωσήφ, ο οποίος είδε οράματα και ενύπνια που πρόλεγαν το μέλλον. Ο Ιωσήφ στάλθηκε στην Αίγυπτο από τον Θεό για να προετοιμάσει τον δρόμο για την οικογένεια του Ιακώβ που θα γίνονταν έθνος. Αλλά ο Γιαχβέ δεν αποκάλυψε στον Ιακώβ τα σχέδια του, παρόλο που ο Ιακώβ ήταν προφήτης και πατριάρχης. (Γεν.42:36) Κάτω από την κατεύθυνση του Θεού, 75 απόγονοι του Αβραάμ ήρθαν στην Αίγυπτο. Μετά από 430 χρόνια αριθμούσαν εκατομμύρια.

Όταν ο Θεός επρόκειτο να απελευθερώσει τους Ισραηλίτες από την Αίγυπτο, μίλησε προσωπικά στον Μωυσή μέσα από έναν φλεγόμενο θάμνο και τον εξουσιοδότησε να απελευθερώσει τον λαό Του από την δουλεία στην Αίγυπτο, δίνοντας του, την δύναμη να κάνει θαύματα για να δείξει στους Αιγυπτίους αλλά και στους Ισραηλίτες την δύναμη που έκρυβε το όνομα του Θεού. Όμως η ετοιμότητα των Ισραηλιτών να αποδεχτούν εύκολα την λατρεία ενός χρυσού μόσχου στους πρόποδες του Σινά, καθώς και άλλα σημάδια ασθενούς πίστης, δείχνει ότι ενώ ήταν στην Αίγυπτο δεν είχαν σαν ομάδα κρατήσει την αγνή λατρεία που εξασκούσε ο πρόγονος τους ο Αβραάμ.

Ο λαός Ισραήλ εισήλθε σε μια ειδική διαθήκη με τον Θεό αφού έφυγε από την Αίγυπτο. Έλαβαν τον Νόμο, ο οποίος τους καθοδηγούσε σε ηθικά, πολιτικά και θρησκευτικά ζητήματα. Η Σκοπιά τα παραθέτει αυτά σαν απόδειξη τών θέσεών της και παραλληλίζει  το πώς οι Μάρτυρες του Ιεχωβά βγήκαν από τον κόσμο και ειδικά τον «Χριστιανικό» και έλαβαν κεντρική καθοδηγία δια μέσου ενός επίγειου αγωγού επικοινωνίας. Σαν αποτέλεσμα αυτού, έκτισαν την οργάνωσή τους χρησιμοποιώντας τον Ισραήλ σαν το πρότυπό τους για την οργανωμένη κοινωνία της Σκοπιάς. Μήπως αυτή η εικόνα είναι αληθινή; Μήπως ο Μωσαϊκός νόμος δημιούργησε μια κεντρική διοικητική δομή σαν αυτή που κυβερνά τους Μάρτυρες του Ιεχωβά σήμερα;

4. Πώς ήταν Οργανωμένος ο Ισραήλ

Ο Μωυσής ήταν πραγματικά ο αγωγός επικοινωνίας μεταξύ των Ισραηλιτών και του Θεού. Μάλιστα αναφέρεται σαν Μεσίτης (Αριθμ.12:7 Γαλ.3:19) Με αυτό τον ρόλο προεσκίαζε τον Ιησού όμως, και όχι κάποια οργάνωση. (Δευτ.18:18,19 παράβαλε με Πράξεις 3:19-23) Ο Μωυσής οδήγησε τον Ισραήλ σαν προφήτης. Ο διάδοχος του, ο Ιησούς του Ναυή, ήταν αρχηγός αλλά δεν ήταν Μεσίτης. Ούτε ο αδελφός του Μωυσή, ο Ααρών και οι απόγονοί του οι ιερείς από την φυλή Λευϊ. Όπως και τα άλλα μέλη της φυλής τους, οι Λευίτες εκτελούσαν μόνο θρησκευτικές υπηρεσίες, και δεν είχαν όλοι προφητικό ή εκτελεστικό ρόλο. Τότε ποιος καθοδηγούσε τον Ισραήλ;

Δεν υπήρχε ανάγκη μιας κεντρικής κυβέρνησης, γιατί όλος ο Ισραήλ ήταν μια οικογένεια. Οργανώθηκε με βάση τις οικογενειακές γραμμές του. Οι πρεσβύτεροι δεν εκλέγονταν με ψήφους αλλά και ούτε διορίζονταν από τον Θεό. Ήταν συγγενείς των ατόμων που αντιπροσώπευαν. Κάθε φυλή ήταν οικογενειακή ομάδα που  είχε έναν κοινό πρόγονο που τους συσχέτιζε μεταξύ τους.

Ο Μωσαϊκός Νόμος έδινε ηθική και θρησκευτική καθοδήγηση στους Ισραηλίτες. Τους έδινε λεπτομερείς διευκρινήσεις για αμαρτωλές σκέψεις ή πράξεις που θα μπορούσαν να προκύψουν σε κάθε τομέα της καθημερινής ζωής τους, καθώς και τις ειδικές διαδικασίες για το πώς θα συμπεριφέρονταν στους αμαρτωλούς. Αλλά δεν θέσπισε μια ανθρώπινης μορφής διακυβέρνηση ή «σώμα». Οι κυρώσεις για τους αμαρτωλούς εκτελούνταν από τα άτομα που αποτελούσαν την κοινότητα, κάτω από την επίβλεψη των πρεσβύτερων. Οι ιερείς επέβλεπαν ώστε να γίνουν και οι κατάλληλες προσφορές, καθώς και να τηρηθούν οι θρησκευτικές διαδικασίες. Το κάθε άτομο ήταν υπεύθυνο για την συμπεριφορά του ενώπιον του Θεού, της οικογενείας του και της κοινότητάς του. Αυτή ήταν μια πραγματική θεοκρατική μορφή κυβέρνησης.. Ο Θεός ενεργούσε σαν βασιλιάς. Και το σημαντικότερο, ο Μωυσής, ως «αγωγός του Θεού», (κάτι που σημαίνει: «προφήτης»), δεν έφτιαχνε τους νόμους αυθαίρετα, κατά την δική του κρίση και έρευνα. Κάθε νόμος, ήταν δοσμένος άμεσα από τον Θεό. Και για τον λόγο αυτόν, ποτέ κάποιος νόμος δεν χρειάστηκε αναθεώρηση, λόγω κάποιου «νέου φωτός». Μήπως αυτή η μορφή διακυβέρνησης πέτυχε;

5. Από το Σινά στον Σαμουήλ

Αφού εισήλθαν στην υποσχεμένη γη οι Ισραηλίτες, έζησαν για 350 χρόνια χωρίς ανθρώπινο βασιλέα ή κεντρική κυβέρνηση. (Κριτές 21:25) Αυτή η θεοκρατική διευθέτηση δεν επέφερε πλήρη αναρχία. Οι αποδείξεις δείχνουν ότι παρήγαγε εξαιρετικά αποτελέσματα.

Ο Θεός επέλεγε τους διορισμένους κριτές όταν αυτό ήταν αναγκαίο να γίνει. Ενεργούσαν σαν αρχηγοί και πολύ περισσότερο με στρατιωτικό παρά με κυβερνητικό τρόπο. Υπήρχαν περιπτώσεις που δεν υπήρχε κανένας κριτής ενεργός. Δεν είχαν ειδική εκτελεστική εξουσία, και δεν ενεργούσαν σαν βασιλείς πάνω στον Ισραήλ, γιατί ο Θεός ήταν ο μόνος ηγέτης τους. Όπως ο Μωυσής τους φανέρωνε ως προφήτης το θέλημα του Θεού, έτσι ο κάθε κριτής, εκτελούσε κατά καιρούς την ενημέρωσή τους για τους σκοπούς του Θεού.

Το Αγιογραφικό υπόμνημα δείχνει ότι τα δύο τρίτα της περιόδου των Κριτών, υπήρχε ειρήνη στην γη. Στις περιπτώσεις που εμφανίζονταν οι κριτές για να ελευθερώσουν τον Ισραήλ από τους εχθρούς τους, υπήρξαν τρεις περίοδοι τών 40 ετών και μια τών 80 ετών που υπήρξε ειρήνη στην γη (Κριτές 3:11, 3:30, 5:31, 8:28). Ποτέ δεν υπήρξε τόσο μακρόχρονη περίοδος ειρήνης στον Ισραήλ, μετά το τέλος τού καιρού των Κριτών, και στην πραγματικότητα η Αγία Γραφή αναφέρει ότι μια φορά στάλθηκε προφήτης η Δεββώρα. Και ας σημειώσουμε, ότι στα χιλιάδες χρόνια που πέρασαν από τον Αδάμ ως την εποχή αυτή, ΠΟΤΕ ο λαός του Θεού δεν είχε κάποια κεντρική κυβέρνηση τύπου «οργάνωσης». Τι συνέβηκε όμως μετά τον καιρό των κριτών και άλλαξε την κατάσταση που έφερνε ειρήνη στον λαό;

6. Μια κακή ιδέα ριζώνει

Τελικά οι Ισραηλίτες άρχισαν να επιζητούν βασιλέα. Ήθελαν μια ορατή κεντρική κυβέρνηση, ακριβώς το ίδιο σφάλμα που είχαν κάνει οι απόγονοι του Νώε στην Βαβέλ. Γιατί; Μήπως η θεοκρατική μορφή κυβέρνησης η οποία τους έφερε ειρήνη και ευημερία για γενεές, τώρα δεν δούλευε σωστά; Όχι. Ήταν για να τους προστατεύσει από την αποστασία; Ούτε. Τι ήταν λοιπόν; Όπως οι ίδιοι ανέφεραν στον Σαμουήλ, ήταν επειδή ήθελαν να είναι όπως όλα τα άλλα έθνη που είχαν βασιλέα, για να τους οδηγεί στην μάχη (Α Σαμ.8:20).  Άρα ο λόγος ήταν επειδή ήθελαν να είναι όπως όλα τα άλλα ειδωλολατρικά έθνη τριγύρω τους. Αυτή η ιδέα ήταν εγωιστική και κοσμική. Αυτό το αίτημα έδειχνε ότι Τον απέρριπταν για Βασιλέα τους. Κάτι που το είπε δια μέσω του Σαμουήλ. Ο Θεός τους προειδοποίησε ότι η δημιουργία μιας κεντρικής κυβέρνησης θα τους οδηγούσε σε πολλά προβλήματα, αλλά αυτοί επέμεναν για ανθρώπινο βασιλέα. - Α Σαμουήλ 8:10.

Ο Θεός άκουσε το αίτημα τους. Διάλεξε έναν καλό και ικανό άνδρα, τον Σαούλ για πρώτο βασιλιά τους. Με την πάροδο του χρόνου οι καλές ιδιότητες του Σαούλ φθάρηκαν. Ο Θεός απέρριψε τον Σαούλ και διάλεξε άλλο βασιλέα, τον νεαρό Δαυίδ (Α Σαμ.13:14). Ακόμα και αυτός ο άνδρας με αυτά τα θαυμάσια χαρακτηριστικά, και παρά το ότι ήταν προφήτης και πολύ αγαπητός στον Θεό, έκανε σοβαρά λάθη. Η διακυβέρνηση του Δαυίδ ήταν γεμάτη με προσωπικά σκάνδαλα και οικογενειακή τραγωδία.  

Ο γιος του ο Σολομών, ο πιο σοφός άνδρας που έζησε στην γη ως τότε, κατά την διάρκεια τον 40 ετών της βασιλείας του που χαρακτηρίστηκε ειρηνική και ευημερούσα , και αυτός επίσης στο τέλος έγινε άπιστος προς τον Θεό. ( Α Βας.11:4-6). Σαν αποτέλεσμα αυτού, όταν ο γιος του ο Ροβοάμ έγινε βασιλέας, ο Γιαχβέ μοίρασε το βασίλειο στα 2 για πάντα: 10 φυλές στα βόρεια (Ισραήλ) και 2 φυλές στα νότια (Ιούδα).-Α Βασ.11:9-13.

Η κεντρική κυβέρνηση στον Ισραήλ απέτυχε παταγωδώς. Διήρκεσε μόνο 3 γενεές, παρά το γεγονός ότι τους βασιλείς τους διάλεξε προσωπικά ο ίδιος ο Θεός!  Από αυτό το σημείο και μετά, η σύγκριση των Ισραηλιτών με τους "Μάρτυρες του Ιεχωβά" στον 20^ο αιώνα γίνεται ακόμα πιο δύσκολη και περίπλοκη.

7. Δύο Βασίλεια, ΜΙΑ Οργάνωση;

Μετά τον χωρισμό των δύο βασιλείων τα πράγματα δεν ήταν ποτέ τα ίδια για τους Ιουδαίους. Το βασίλειο του Ιούδα συνέχισε να έχει τους απογόνους του Δαυίδ στον θρόνο τους, ενώ το βασίλειο του Ισραήλ είχε πολλές δυναστείες που άλλαζαν με αιματηρό πόλεμο. Έτσι το κάθε βασίλειο είχε την δική του γραμμή από βασιλείς. Τα δύο βασίλεια πολεμούσαν τους εξωτερικούς εχθρούς τους αλλά και μεταξύ τους. Το νότιο έστησε αργότερα το κέντρο της λατρείας του στην Σαμάρια αντί της Ιερουσαλήμ και αντικατέστησε τους Λευίτες ιερείς με άλλους που τελικά οδήγησαν στην ψεύτικη λατρεία.

Είναι δύσκολο να φανταστείς πως ήταν η κυβερνητική κατάσταση στους Εβραίους και να την συγκρίνεις με μια κεντρική αρμονική οργάνωση. Υπήρξαν περίοδοι που κάποτε ήταν το ένα έθνος πιστό ή το άλλο άπιστο. Ο Θεός δεν συναλλάχθηκε μόνο με το ένα βασίλειο, αλλά έστελνε και στα δύο τους προφήτες Του. Και αν ένα από τα δύο είχε ασεβή βασιλέα, τότε τον ασεβή τον εγκατέλειπε. Όταν υπήρχε δίκαιος βασιλέας τότε υπήρχαν ευλογίες.

Το νότιο βασίλειο έπεσε για πάντα στα χέρια του Ασσύριου Βασιλέα Σαλμανασσάρ στα μέσα του 8^ου αιώνα π.Χ. Μετά από καιρό επέστρεψαν στην πρωτεύουσα τους την Σαμάρια στα νότια της Παλαιστίνης. Στις μέρες του Ιησού τους ονόμαζαν Σαμαρείτες και τους μισούσαν οι εξάδελφοί τους οι Ιουδαίοι.

Μετά την πτώση του νοτίου βασιλείου, το βόρειο βασίλειο συνέχισε να έχει καλούς και κακούς βασιλείς. Στον 6^ον αιώνα π.Χ ο Θεός επέτρεψε να εξοριστούν αιχμάλωτοι στην Βαβυλώνα γιατί ήταν άπιστοι. Μετά την αιχμαλωσία, ένα μικρό μέρος από αυτούς επέστρεψε στην Ιερουσαλήμ όπου έκτισαν τον ναό και εγκαταστάθηκαν στην γη τους.