(28.11.2021)
مراسم ليتورگى الهی با سرايش كاهن در حالی که انجیل مقدس را بر
فراز محراب مقدس بالا می برد و با آن علامت صلیب را رسم می نمايد،
آغاز می شود: "متبارک است ملكوت پدر و پسر و روح القدس...".
چرا ليتورگى الهی با اين سرود تمجيدى (دوكسولوژى) آغاز می شود که
«ملکوت پدر و پسر و روح القدس» را می ستاید و نه خود خدا را؟ اجازه
دهید، دست کم به طور مختصر، به تفاسیری که توسط پدران مقدس کلیسا
به ما داده شده است، که از قرن دوم به طور فعال مشغول تفسیر
ليتورگى الهی بوده اند، نگاهی بیندازیم:
ليتورگى الهی، تجلی مشهود و ملموس ملكوت خدا در جهان است. با نزدیک
شدن به محراب مقدس، حضور زندۀ پادشاه همه احساس می شود. او با پدر
خود بر تخت سلطنتی می نشیند و از طریق روح القدس راز کلیسا را
برای نجات جهان انجام می دهد. او با همه فرزندان مؤمن خود آنجاست
و با آنها در ارتباط است. این حضور مسیح در ليتورگى الهی است كه
جشن گرفته می شود و زمین را به آسمان تبدیل می کند. کلیسایی که در
آن مؤمنان برای شكر و پرستش خداوند جمع می شوند، مکان فرشتگان و
فرشتگان مقرب، خود آسمان، ملکوت خداست. تجسم پسر خدا درب ملكوت
را باز کرد. خداوند می گوید: «ملكوت خدا آمده است» (متی 12:
28). بنابراین، کسانی که
در ليتورگى الهی شرکت می کنند، به سوی ملکوتی حرکت می کنند که
قبلاً آشكار شده است. آنها به سمت محراب حرکت می کنند، جایی که
همراه با مسیح شراب جدید را می نوشند. بنابراین دلها مملو از شادی
و اشتیاق به ملکوت خداست که مقصد نهایی ماست. قلب در ستایش ملكوت
خدای سه گانه، پدر و پسر و روح القدس می شکافد.
بنابراین اولین كلمات ما در پرستش خدا، كلمات ستايشى هستند و
برازنده این لحظه مقدس اند. در میان چهار نوع مختلف دعا: ستايشى،
شکرگزارى، اعترافى و درخواستى، ستايشى از همه بالاتر است. قدیس
نیکلاس کاباسیلاس در این باره می نویسد: کسی که درخواست می کند
خواهان افزايش چیزی است. كسى که اعتراف می کند می خواهد از شری که
خود را به خاطر آن سرزنش می کند خلاص شود. کسی که تشکر می کند،
آشکارا به خاطر چیزهای نيكى که دارد خوشحال است و از کسی که آنها
را به او بخشیده است، تشکر می کند. اما کسی که خدا را ستایش می
کند، خودش را کنار گذاشته است، و خداوند را ستایش می کند، زیرا او
خداوند قدرتمند و با شکوه است (تفسیر ليتورگى الهی). از این گذشته،
تنها زمانی که قدرت و عظمت بی‌پایان خدا و کارهای شگفت‌انگیز او را
احساس می‌کنیم، روح غرق در تحسین و شگفتی می‌شود و خود به خود در
ستایش خداوند منفجر می‌شود!
البته سه نوع دعای دیگر که نام بردیم هم در دعای شخصی ما و هم در
ليتورگى الهی جایگاه خود را دارند. به همین دلیل است که در ليتورگى
الهی ستایش متناوباً با شکرگزاری، اعتراف و با درخواست جایگزین می
شود. بنابراین در ليتورگى الهی ما یک سلسله دعاهای گسترده برای
تمام جهان، برای تمام نیازهای روحی و زیستی خود و درخواست برای
آمرزش گناهانمان و همچنین شکرگزاری برای عطایای بیشمار خداوند را
داریم. ما هر چه بیشتر در زندگی روحانى پیشرفت کنیم، خيرات، اراده
نيكو و احسانات خدا را بیشتر خواهیم شناخت! پس چگونه می توانیم بی
حرکت بمانیم و برای شکر خدا عجله نکنیم! وقتی فکر می کنیم که با
وجود نافرمانی نسبت به اراده خدا و با وجود گناهان بسیار ما،
خداوند از ما بیزاری نمی جوید، بلکه منتظر بازگشت ما با توبه به
سوی اوست، احساس می کنیم که نیاز روحانى داریم تا خود را با نصیحت
اشعياى نبى تطبیق دهیم كه می فرماید: «گذشته را به من يادآور شو،
بیا تا با هم به داورى بنشينيم، حجت خود را بياور تا ثابت شود كه
حق به جانب توست» (اشعیا 43:
26).
وقتی نوبت به خواسته هایمان از خدا می رسد، در حالی که بی لیاقتی
خود را احساس می کنیم، به هر حال در هر اندوه و نیازی به خود جرأت
می دهیم که از خدا محافظت، حمایت و کمک او را درخواست كنيم، و
شجاعت و قدرت را از کلام خداوندمان می گیریم: "بخواهید تا به شما
داده شود... و هر که بکوبد برايش باز كرده خواهد شد... یا کدام
آدمى از شماست که اگر پسرش از او نانى بخواهد به او سنگ دهد یا اگر
ماهی بخواهد به او مار بدهد؟ ؟" (متی 7: 7، 9، 10). و خداوند به
این نتیجه تزلزل ناپذیر می رسد: "پس هرگاه شما که شرير هستید، می
دانید چگونه به فرزندان خود بخشش هاى نيكو بدهید، چقدر بیشتر پدر
شما که در آسمان است به کسانی که از او می خواهند چیزهای نیک خواهد
بخشید؟" (آیه 11).
از این رو ليتورگى الهی کاملترین خدمت کلیسا را تشکیل می دهد.
می‌توان گفت هیچ نیاز روحی و زیستی، در حال یا آینده وجود ندارد
که در دعاها، درخواست‌ها و سرودهای ليتورگى الهی به آن اشاره نشده
باشد. كل ليتورگى الهی، از آغاز تا مرخص شدن، با ستایش خدای سه
گانه مزین شده است! بدین ترتیب، ستایش، همان ابتداى ليتورگى الهی
را به خود اختصاص می دهد.
دوكسولوژى (دعاى ستايشى) اى که توسط كاهن بیان می شود توسط مؤمنان
که "آمین" را بیان می کنند، مُهر مى شود. این کلمه ریشه یهودی
دارد. با «آمین» ما ميل و آرزوی تحقق آنچه گفته شد را بیان می
کنیم. یعنى: «باشد كه انجام شود». مؤمنان به هنگام گفتن «آمین»
حقایقی را که در بیان خادم برگزار كننده آمده است را مى بپذیرند و
اعلام مى کنند. یعنی می خواهند طعم نيكى های ملکوت را بچشند. اکنون
بركت كاهنى با مشارکت صمیمانه مردم، استوار به محراب آسمانی صعود
می کند. آمین
~ متروپوليتن سوتيريوس از پيسيديه
