Günah itirafé (veya tövbe), diğer pek çok Hristiyan geleneğinde olduğu gibi Ortodoks Kilisesi’nde de kutsal gizemlerden (sırlardan) biridir. Tövbe eden kişi, itiraf edilen her tür günah için bu gizem sayesinde Mesih’in tanrısal affını almış olur. Genelde Kilise topluluğunun ruhsal babasına (genellikle papaz veya keşişe) itirafta bulunulur. İtiraf, bireysel bir biçimde yapılabilir. Yapılması gereken itirafın sıklığı kişiğe ve kişinin yaşam tarzéna bağlédér.
GİZEMİN TARİHSEL GELİŞİMİ
Kutsal Kitapta İtiraf
Eski Antlaşma
İşlediği günahı itiraf etmeli. Karşılığını, beşte birini üzerine ekleyerek suç işlediği kişiye ödeyecek. (Çölde Sayım 5:7)
İsrail soyundan gelenler bütün yabancılardan ayrılmıştı. Günahlarını ve atalarının yaptığı kötülükleri ayakta itiraf ettiler. Oldukları yerde durup günün dörtte biri boyunca Tanrıları RAB'bin Yasa Kitabı'nı okudular. Günün öbür dörtte birindeyse günahlarını itiraf ederek Tanrıları RAB'be tapındılar. (Nehemya 9:23)
Sonuç olarak, bunlarla beraber size gönderdiğimiz kitabı yüksek sesle okumalısınız. Bayram günlerinde ve önemli toplantı günlerinde Rabbin evinde herkesin önünde günahlarınızı itiraf etmelisiniz. Şöyle diyeceksiniz: Doğruluk Rabbimiz Tanrı'ya özgüdür. Bugünkü utancımız da bize özgüdür. Yahuda ulusuna, Yeruşalim halkına, krallarımıza, prenslerimize, kâhinlerimize, peygamberlerimize ve atalarımıza özgüdür. Çünkü Rabbimiz'in gözünde günah işledik, O'na boyun eğmedik, Rabbimiz Tanrı'nın sesini dinlemedik. Buyruklarına uymamızı Rab bize bildiriyordu. (Baruk 1:14-18)
Vaftizci Yuhanna (Yahya)
Vaftizci Peygamber Yuhanna, günah itiraflarını dinlemiştir:
Kudüs'ün, bütün Yahudiye'nin ve tüm Şeria nehri yöresinin halkı ona geliyor, günahlarını itiraf ediyor, onun tarafından Şeria nehrinde vaftiz ediliyordu. (Matta 3:6)
Bütün Yahudiye halkı ve Kudüslülerin hepsi ona geliyor, günahlarını itiraf ediyor, onun tarafından Şeria nehrinde vaftiz ediliyordu. (Markos 1:5)
Havariler Dönemi Kilisesi
Bu nedenle, şifa bulmak için günahlarınızı birbirinize itiraf edin ve birbiriniz için dua edin. Doğru kişinin yalvarışı çok güçlü ve etkilidir. (Yakup 5:16)
İman etmiş olanların birçoğu geliyor, yapmış oldukları kötülükleri itiraf edip açığa vuruyordu. (Elçilerin İşleri 19:18)
İman uğrunda yüce mücadeleyi sürdür. Sonsuz yaşama sımsıkı sarıl. Bunun için çağrıldın ve birçok tanık önünde yüce inancı açıkça benimsedin. (1. Timoteyus 6:12)
Ama günahlarımızı itiraf edersek, güvenilir ve adil olan Tanrı, günahlarımızı bağışlayıp bizi her kötülükten arındıracaktır. (1. Yuhanna 1:9)
Günah cékarma yetkisi havarilere ve onlardan ruhanilere verilmiştir:
19Haftanın o ilk günü akşam olunca, öğrencilerin Yahudilerden korkusu nedeniyle bulundukları yerin kapıları kapalıyken İsa geldi, ortalarında durup onlara, «Size esenlik olsun!» dedi.
20Bunu söyledikten sonra onlara ellerini ve böğrünü gösterdi. Öğrenciler Rab'bi görünce sevindiler. 21İsa yine onlara, «Size esenlik olsun!» dedi. «Baba beni gönderdiği gibi, ben de sizigönderiyorum.» 22Bunu söyledikten sonra onların üzerine üfleyerek, «Kutsal Ruh'u alın!» dedi. 23«Kimin günahlarını bağışlarsanız, bağışlanmış olur; kimin günahlarını bağışlamazsanız, bağışlanmamış kalır.» (Yuh.20)GÜNAH İTİRAFINA HAZIRLIK
Günah itirafına hazırlık için, On Emir üzerinde düşünüp vicdan muhakemesi yapılması önerilir.
İTİRAFLARIN GİZLİLİĞİ
İtirafların gizliliği, tüm Ortodoks Kilisesi’nde kesin bir kural kabul edilmektedir. Teoloji açısından, duyulan itirafın üçüncü şahıslara söylenmeme ve gizli tutulma zorunluluğu, ruhaninin Tanrı katında sadece bir tanık olması gerçeğinden kaynaklanmaktadır. Tövbe eden kişinin, itirafın gizlilik kuralı ile ilgili şüpheleri varsa, içten ve tam bir günah itirafı beklenemez. İtirafın gizliliğinin ihlal edilmesi, papazın Kilise kanunları uyarınca cezalandırılmasıyla sonuçlanacaktır.
Aziz Nikodemus Hagiorite, ruhanileri, güçlü bir etki altında kalsalar bile, duydukları itirafları gizli tutup kimseyle paylaşmama konusunda uyarmaktadır. “Pedalion” (dümen) isimli kitabın yazarı, itiraf gizeminin gizlilik ilkesini ihlal eden papazın görevden alınması gerektiğini söylemektedir. Kos metropoliti Emanuel, günah itirafında bulunan kişiler için hazırladığı Exomologeteke isimli kitabında, itirafların gizliliğinin her durumda geçerli bir kural olduğunu belirtmiştir.
HRİSTİYAN TEOLOJİSİNDE GÜNAHLARI İTİRAF GİZEMİ
Tanrı’nın egemenliği yeryüzünde gözle görülür bir biçimde kuruluncaya kadar, hayatlarımız kötü ruh kaynaklı saldırılara maruz kalır: günah, hastalık, acı çekme, üzüntü ve ölüm. Tövbe gizemi, ruhumuzun hastalanması anlamına gelen günaha çare olur. Bu gizem sayesinde Tanrı’ya döneriz, Tanrı tarafından bir kez daha kabul ediliriz, bağışlanırız ve günahlar yüzünden ayrı düştüğümüz Tanrı krallığına yeniden gireriz.
Tövbe gizemi, günahlar yüzünden Kilise'deki yaşamımızdan ayrı düştüğümüzde Tanrı ile resmî bir şekilde barışmamızı sağlar. Tanrı ile olan birlikteliğimizin, günah yüzünden bozulmasından sonra yeniden kazanılmasını sağlayan tövbe gizemi, Kilise geleneğinde genelde "vaftizin yenilenmesi" veya Hristiyan yaşamına başlarken aldığımız temel gizemlerde kabul edilen Tanrı ile yaşama koşulunun “yeniden kurulması” olarak nitelendirilmektedir.
Hristiyanlar her zaman tam anlamıyla günahsız olmadıklarından, her tür günahın affı için, bu gizemsel tören aracılığıyla resmî olarak tövbe etme zorunluluğunun bulunmadığı belirgindir. Buna karşılık bazı ağır günahlar ve Komünyon’dan uzun süre ayrı kalmak gizemsel tövbeyi gerektirir. Ayrıca, Mesih ile birlik içinde yaşayan Hristiyanların, kendilerini Tanrı’nın huzurunda bilinçli bir şekilde alçaltmak ve Kilisedeki çobanlarından Hristiyan yaşamı konusunda rehberlik almak için, bu gizemden düzenli aralıklarla faydalanmaları beklenir. Ortodoks Kilisesi, Komünyon alan kişilerin ağır günah durumunda veya Komünyon sofrasından uzun süre ayrı kalmaları halinde gizemsel tövbeye başvurmalarının gerekli olduğunu öğretmektedir.
Kilisede tövbe gizeminin var olma sebebi, iman yolundan ayrılan Hristiyanların pişman olup tövbe etmelerine ve imana dönmelerine olanak sağlamaktır. Resmî olarak tövbe etme eyleminin üç temel unsuru vardır. Bunlardan ilki, günahlardan ve Tanrı ile olan birlikteliğin bozulmasından duyulan samimi üzüntüdür. İkincisi, günahların açıklıkla ve gönülden itiraf edilmesidir. Bir zamanlar günah itirafı Kilisenin ortasında ve topluluk önünde yapılmaktaydı; oysa son zamanlarda tüm topluluğu temsil eden ruhaninin huzurunda yapılmaktadır. Tövbenin üçüncü unsuru ise, Tanrı’nın affının pişmanlık duyan günahkara Mesih aracılığıyla ve gizemsel bir biçimde verildiğini gösteren resmî af ilanıdır.
Tövbenin gerçekleşmesi ve amacına ulaşması, kutsal Komünyonun alınmasını ve pişmanlık duyan günahkarın Mesih’in buyrukları doğrultusunda Tanrı ve insanlar ile samimi olarak barışmasını içerir. Bunun için de, tövbe eden kişinin günahtan kaçınmaya içtenlikle çaba göstermesinin ve Tanrı’ya sadakat gösterip itaat ederek Tanrı’nın ve insanların gözünde düzgün bir yaşam sürmesinin gerekli olduğu kesindir.
Tüm gizemler gibi, tövbe gizemi de Kilise yaşamına ait bir unsur olup Mesih’in, Kutsal Ruh aracılığıyla Kilisesi’nde bulunduğuna sağlam bir iman ve kanaat gerektirir. Mesih’in Kilise içindeki varlığını tecrübe etmeyen bir kişi gizemsel tövbenin ne demek olduğunu ve günahların açık bir biçimde itiraf edilmesinin gerekliliğini anlamayacaktır. Kilise’nin, Mesih’teki yeni yaşamı ve şimdiden gizemler ve sırlar aracılığıyla aramızda olan göksel egemenlikte Tanrı ile gerçek birlikteliğimizi temsil ettiği anlaşılınca, tövbe gizemi ve günah itirafının anlamı öğrenilecek ve hem de bu uygulamalara Tanrı’nın yüce bir sırrı olarak saygı gösterilecektir. Gerçekten de bu bir sırdır: Günahlarını itiraf edip hayatlarını Mesih’in çizdiği yolda yaşamayı içten arzulayan günahkarları kurtarmak için gelmiş olan Mesih’in affı sayesinde Tanrı ile yeniden bir arada yaşamayı mümkün kılan biricik sır.
Kısacası, Ortodoks Kilisesi, günahların sadece Tanrı tarafından bağışlanacağı yolundaki Kutsal Kitap öğretisine sımsıkı bağlıdır, bu gizemi Kilise’de bulunan Mesih aracılığıyla vermektedir, günahın bağışlanması için Mesih’in şartları, içtenlikle tövbe edip günahtan vazgeçme sözüdür, ki buna da itiraf aracılığıyla tanık olunmaktadır. İtiraf sözcüğünün anlamı ise, Tanrı’nın ve insanların önünde günah işlendiğinin açık bir biçimde kabul edilmesidir.
Kaynak: orthodox wiki ve oca.org
Çeviren: Theophilos
