Η σταύρωση και η ανάσταση του Χριστού είναι πραγματικά γεγονότα ή όχι; Το ζήτημα αυτό είναι θεμελιώδες για την αξιοπιστία του χριστιανισμού και του Ισλάμ. Με τη βοήθεια του Θεού, θα προσπαθήσουμε να το παρουσιάσουμε με συντομία.

Πρώτα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ότι οι άγιοι απόστολοι και μαθητές του Χριστού από την αρχή, λίγες εβδομάδες μετά τη σταύρωση και την ανάσταση, δέκα μέρες μετά την ανάληψή Του στους ουρανούς, άρχισαν να κηρύσσουν πως υπήρξαν αυτόπτες μάρτυρες των γεγονότων. Όλοι οι απόστολοι κήρυξαν ομόφωνα το ίδιο πράγμα (ιδού η σχετική διδασκαλία του Πέτρου: http://www.oodegr.com/oode/islam/kd_mwameth/petros_1.htm). Αν δεν είχαν κηρύξει όλοι οι απόστολοι το ίδιο πράγμα, τότε θα έπρεπε τα τέλη του 1^ου και αρχές του 2^ου αιώνα μ.Χ. να έχουμε μαθητές των αποστόλων (Πατέρες της Εκκλησίας) που να κηρύττουν διαφορετικά πράγματα στις εκκλησίες όπου ίδρυσε κάθε απόστολος. Όμως από την Ινδία (Θωμάς), στη Συρία, σε ολόκληρη τη βόρεια Αφρική, μέχρι τη Βρετανία και την Ιρλανδία (όπου έφτασαν Αριστόβουλος, Ιωσήφ από Αριμαθαία κ.λ.π.), όλοι οι πρώτοι χριστιανοί έλαβαν από τους διάφορους αποστόλους το ίδιο κήρυγμα: το Χριστό εσταυρωμένο και αναστάντα, Υιό του Θεού και σωτήρα της ανθρωπότητας.

Ούτε κι αυτό δεν προβληματίζει τους μουσουλμάνους αδελφούς μας;

Πριν μιλήσουμε για το θέμα της θυσίας του Χριστού, ας αναφερθούμε σε ένα δυο βασικά συναφή ζητήματα.

Ο Ιησούς είναι ο Ίδιος ο Θεός Πατέρας;

Οι χριστιανοί δεν πιστεύουμε ότι ο Χριστός είναι ο Ίδιος ο Θεός Πατέρας, που κατέβηκε στη γη ως άνθρωπος. Η ιδέα αυτή υποστηρίχθηκε από μια αρχαία αίρεση, τους τροπικούς μοναρχιανούς («πατροπασχίτες», 2^ος και 3^ος αιώνας μ.Χ.), και απορρίφθηκε αμέσως από τους αγίους διδασκάλους του χριστιανισμού. Ο Υιός δεν ταυτίζεται με τον Πατέρα, ούτε και θα μπορούσε να ταυτίζεται. Άλλωστε ο Ίδιος ο Χριστός μίλησε για τον Πατέρα ως Πρόσωπο διαφορετικό από τον Ίδιο και πολλές φορές απευθύνθηκε σ’ Αυτόν (π.χ. Ιω. 17, 1-26).

Αφού όμως ο Πατέρας και ο Υιός είναι δύο διαφορετικά Πρόσωπα και αφού, κατά τους χριστιανούς, και ο Υιός είναι Θεός, πόσοι Θεοί υπάρχουν; Αν μάλιστα συνυπολογίσουμε και την παρουσία του Τρίτου Προσώπου, του Αγίου Πνεύματος, όλα φαίνεται να έρχονται σε αντίθεση με τις ξεκάθαρες διαβεβαιώσεις της Αγίας Γραφής ότι Ένας μόνο Θεός υπάρχει, που δημιούργησε τον κόσμο χωρίς τη βοήθεια κανενός (π.χ. Ησαΐας, 44, 24). Και, επειδή η Αγία Γραφή δε γίνεται να αντιφάσκει, πρέπει να λυθεί αυτό το πρόβλημα.

Το πρόβλημα λύνεται με τη βοήθεια των λόγων του Ιησού ότι η ταύτισή Του με τον Πατέρα είναι απόλυτη, σε σημείο που Πατήρ και Υιός να είναι ένα, να είναι «ο Ένας μέσα στον Άλλο», όλα όσα έχει ο Ένας να τα έχει και ο Άλλος, όποιος είδε τον Υιό, να έχει δει και τον Πατέρα (άρα Πατήρ και Υιός είναι όμοιοι) κ.τ.λ. – βλ. Ιω. 10, 30. 14, 9-11. 16, 15. 17, 10 και 17, 21.

Αφού λοιπόν είναι έτσι, τότε όλα μπαίνουν στη θέση τους. Ένας είναι ο Θεός, μόνο που Αυτός ο Θεός είναι ο Πατήρ, Αυτός ο Θεός είναι ο Υιός, Αυτός ο Θεός είναι το Άγιο Πνεύμα (βλ. Β΄ προς Κορινθίους, 3, 17-18). Και, τέλος, Αυτός ο Θεός είναι και οι Τρεις μαζί. Γι’ αυτό σε πολλά σημεία της Παλαιάς Διαθήκης, όπως στον προφήτη Αβδιού (Οβδιού) και στο κεφ. 18 της Γένεσης εμφανίζονται «Τρεις Θεοί». Πρόκειται για Τρία σαφώς ξεχωριστά Πρόσωπα (Άλλος ο Πατήρ, Άλλος ο Υιός, Άλλος το Άγιο Πνεύμα), που όμως το Καθένα έχει μέσα Του όλη τη Θεότητα (το «πλήρωμα της θεότητος», επιστολή Παύλου προς Κολοσσαείς, 2, 9) και γι’ αυτό ενώνονται και είναι Ένας Κύριος, Ένας Θεός, και όχι τρεις Κύριοι και τρεις Θεοί. Άλλωστε «όλα όσα έχει ο Πατήρ τα έχει και ο Υιός».

Πηγή των Άλλων Δύο φυσικά είναι ο Πατήρ: Εκείνος γεννά τον Υιό και «εκπορεύει» το Άγιο Πνεύμα (Ιω. 15, 26), όλα όσα έχουν Εκείνος Τους τα έδωσε. Όμως ο Πατήρ δεν είναι «μόνος Θεός». Ο Θεός είναι Ένας (λόγω της ενότητας των Τριών, που είναι ενότητα ουσίας, θέλησης και ενέργειας), αλλά δεν είναι Μόνος.

Οπωσδήποτε η τριαδικότητα του Θεού και η ενότητα των Τριών Προσώπων είναι μέγα μυστήριο και σκάνδαλο για την ανθρώπινη λογική. Πώς γίνεται ο Πατήρ να γεννά; Τι σημαίνει «εκπορεύει» το Άγιο Πνεύμα (Ιω. 15, 26); Πώς το Πνεύμα «ερευνά τα βάθη του Θεού»; Πώς ο Υιός βρίσκεται «εν τω Πατρί» (μέσα στον Πατέρα); Πώς γίνεται Τρία Πρόσωπα να αποτελούν Έναν Θεό, Έναν Κύριο;

Οι άγιοι δάσκαλοι του χριστιανισμού διακηρύσσουν ότι ο τρόπος ύπαρξης του Θεού και η εσωτερική ζωή της Αγίας Τριάδας είναι μυστήρια εντελώς άγνωστα και απρόσιτα για τους ανθρώπους. Σίγουρα ο Πατήρ δε γεννά τον Υιό όπως γεννούν οι άνθρωποι ή τα άλλα πλάσματα της Γης. Η γέννηση του Υιού είναι μια πράξη καθαρά πνευματική, ανεξιχνίαστη και «θεοπρεπής» – ταιριαστή στο Θεό. Ας μην ανησυχούν λοιπόν οι αδελφοί μας μουσουλμάνοι, ότι αποδίδουμε στο Θεό ιδιότητες και πράξεις ανάξιες γι’ Αυτόν (σημειωτέον ότι το ρήμα «γεννώ» στα αρχαία ελληνικά αναφερόταν στον πατέρα, ενώ στη γέννηση από τη μητέρα αναφερόταν το ρήμα «τίκτω»). Όσο για την εκπόρευση του Αγίου Πνεύματος, δεν υπάρχει τίποτε αντίστοιχο, ώστε να το κατανοήσουμε, έστω και κατά προσέγγιση. Όμως, αν μπορούσαμε να συζητήσουμε λογικά και να κατανοήσουμε πλήρως όλα τα σημεία της χριστιανικής διδασκαλίας για το Θεό, δε θα είχαν νόημα λόγοι όπως τα Λουκ. 10, 21, Α΄ Κορ. 1, 18-25.

Ωστόσο, αν δώσουμε πίστη στην Αγία Γραφή, σ’ αυτά που μας παραδόθηκαν μέσω του Μωυσή, των προφητών, αλλά και του Ίδιου του Ιησού, του Χριστού, και δεν τα αγνοήσουμε, όπως και το Κοράνι παραγγέλλει (σούρα 3, 84 – άσχετα ότι το ίδιο δε φαίνεται να τα λαμβάνει πάντα υπ’ όψιν), τότε δε μπορούμε παρά να δεχτούμε την πίστη στην Αγία Τριάδα (βλ. π.χ. Ματθ. 28, 19). Σημειωτέον, ότι το Κοράνι δε θα το έγραφε αυτό, αν ο συγγραφέας του πίστευε ότι τα κείμενα της Αγίας Γραφής που έχουμε σήμερα είχαν «αλλοιωθεί», όπως διδάσκουν οι σημερινοί μουσουλμάνοι απολογητές.

Θα κλείσω αυτό το κεφάλαιο με την επισήμανση ότι το πνεύμα που μιλάει ως Θεός στο ισλαμικό κοράνι μιλάει για τον εαυτό του στον πληθυντικό. Το ίδιο κάνει και ο Θεός στην Παλαιά Διαθήκη (π.χ. Γένεσις, 1, 26, και 11, 7). Αυτό καλό θα ήταν να προβληματίσει τους αδελφούς μας μουσουλμάνους, όταν αναφέρονται στην τριαδικότητα του Θεού. Επαναλαμβάνουμε, ο Θεός είναι Ένας, αλλά δεν είναι Μόνος.

Ο Ιησούς ως σωτήρας, βασιλιάς και τελικός κριτής

Το Κοράνι σαφώς ορίζει ότι οι άνθρωποι οφείλουν να δίνουν «πίστη σε ό,τι δόθηκε στους προφήτες» (σούρα 3, 84). Ωστόσο, σύμφωνα με τους προφήτες, ο Μεσσίας δεν θα ήταν απλός προφήτης, δηλαδή μεταφορέας των λόγων και του θελήματος του Θεού, αλλά βασιλιάς του λαού του Θεού, σωτήρας των ανθρώπων και Εκείνος που θα κρίνει την ανθρωπότητα στο «τέλος του κόσμου» και θα αποδώσει στον καθένα την «αμοιβή» ή την «τιμωρία» για τα έργα του.

Αφού λοιπόν και το Κοράνι δέχεται ότι ο Ιησούς, ο Υιός της Μαριάμ, ήταν ο Μεσσίας (ελληνικά: Χριστός), προφανώς στο πρόσωπό Του επαληθεύτηκαν οι προφητείες. Η επαλήθευση όμως των προφητειών αγνοείται από το ίδιο το Κοράνι, ενώ επισημαίνεται αμέτρητες φορές στα χριστιανικά Ευαγγέλια – άλλος ένας λόγος να τα μελετήσετε, αδελφοί μας μουσουλμάνοι.

Η πιο γνωστή προφητεία για το βασιλικό αξίωμα του Χριστού είναι του προφήτη Ζαχαρία, κεφ. 9, στίχ. 9 και εξής: «Χαίρε σφόδρα, θύγατερ Σιών, κήρυσσε, θύγατερ Ιερουσαλήμ. Ιδού ο βασιλεύς σου έρχεταί σοι, δίκαιος και σώζων αυτός, πραΰς και επιβεβηκώς επί υποζύγιον και πώλον νέον» («έχε μεγάλη χαρά, θυγατέρα Σιών, κραύγαζε, θυγατέρα Ιερουσαλήμ! Να, ο βασιλιάς σου σού έρχεται, δίκαιος και σώζων αυτοπροσώπως, πράος, καβαλικεύοντας νεαρό γαϊδουράκι»). Η προφητεία αυτή εκπληρώθηκε όταν ο Ιησούς μπήκε στην Ιερουσαλήμ καβάλα στο γαϊδουράκι, λίγες μέρες μετά τη σταύρωσή Του (βλ. Ματθ. 21, 5, και Ιω. 12, 25, με συγκεκριμένες αναφορές στην προφητεία).

Άλλες προφητείες, που αναφέρουν ότι ο Μεσσίας θα είναι βασιλιάς, είναι: Α΄ Παραλειπομένων 22, 10 (προφητεία του Δαβίδ, που κατ’ αρχάς αναφέρεται στο Σολομώντα, αλλά στην ουσία μιλάει για το Μεσσία, γιατί ο Θεός λέει γι’ αυτόν ότι η βασιλεία του θα διαρκέσει «έως αιώνος», δηλ. αιώνια), Β΄ Βασιλειών 7, 12-16 («…και η βασιλεία αυτού έως αιώνος ενώπιόν μου και ο θρόνος αυτού έσται ανωρθωμένος εις τον αιώνα», λόγος του Θεού διά του προφήτη Νάθαν προς το Δαβίδ), Ησαΐα 9, 6-7, Μιχαία 4, 7, Δανιήλ 2, 44, και 7, 14, Ψαλμ. 44 7, και 88, 30-37, κ.ά. Σ’ αυτές τις προφητείες αναφέρθηκε και ο άγγελος, όταν είπε στη Μαριάμ για το γιο της ότι «ο Θεός θα του δώσει το θρόνο του πατέρα του, του Δαβίδ, και θα βασιλεύσει στον οίκο του Ιακώβ εις τους αιώνες και η βασιλεία του δε θα έχει τέλος» (βλ. Λουκ. 1, 26-38).

Ο Ίδιος ο Ιησούς χαρακτήρισε τον εαυτό Του βασιλιά, σε λόγους Του όπως η περιγραφή της τελικής κρίσης, την οποία θα πραγματοποιήσει ο Ίδιος και θα αποδώσει στον καθένα την αμοιβή των έργων του (Ματθ. 25, 31-46), και «υιό του βασιλέως» (Ματθ. 22, 1-14), ενώ, κατά τη δίκη Του από τον Πιλάτο, παραδέχτηκε ότι είναι βασιλιάς, απλώς διευκρίνισε ότι η βασιλεία Του «δεν είναι εκ του κόσμου τούτου» (Ιω. 18, 33-37).

Η ιδέα ότι ο Μεσσίας θα είναι βασιλιάς του λαού Του ήταν πασίγνωστη στους πιστούς του αληθινού Θεού κατά την εποχή του Ιησού, σε άμεση αναφορά με τις παραπάνω προφητείες, γι’ αυτό τον Ιησού, όσοι Τον πίστευαν, Τον ονόμαζαν «υιό Δαβίδ» (π.χ. Ματθ. 20, 31, και 21, 9, αλλά και Ιω. 1, 50: «Κύριε, εσύ είσαι ο Υιός του Θεού, ο βασιλιάς του Ισραήλ»), ενώ οι κατήγοροί Του έπεισαν τον Πιλάτο να Τον καταδικάσει προβάλλοντας ακριβώς αυτό το επιχείρημα, ότι «αυτοχαρακτηρίζεται βασιλιάς», επομένως εγείρει αξιώσεις ανεξαρτησίας από τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία (Ιω. 19, 12). Γι’ αυτό ο Πιλάτος τοποθέτησε στην κορυφή του σταυρού την πασίγνωστη επιγραφή «Ιησούς Ναζωραίος, Βασιλεύς των Ιουδαίων» (Ματθ. 27, 37, Μάρκ. 15, 26, Λουκ. 23, 38, Ιω. 19, 19). Ο Ιησούς επίσης, παρόλο που πάντα δεχόταν την προσφώνηση «υιός Δαβίδ», τόνισε ότι ο Δαβίδ ονομάζει το Μεσσία «Κύριό του» (Ματθ. 22, 41-45, αναφορά στον Ψαλμό 109), πράγμα που φανερώνει όχι μόνο ότι είναι ανώτερός του –και ο Δαβίδ ήταν ο μεγάλος βασιλιάς του Ισραήλ– αλλά και ότι είναι Θεός, γιατί «ο Κύριος» (χαρακτηρισμός που απέδιδαν στον Ιησού) είναι μόνον ο Θεός.

Ας αναφέρουμε ακόμη ότι ο άγγελος που εμφανίστηκε στον άγιο Ιωσήφ, τον αρραβωνιαστικό της Μαριάμ (αλλά όχι πατέρα του Ιησού), για να τον καθησυχάσει βεβαιώνοντάς τον ότι το παιδί της προέρχεται από το Άγιο Πνεύμα και όχι από μοιχεία, ανέφερε ότι το όνομα του παιδιού πρέπει να είναι Ιησούς (=ο Θεός σώζει), γιατί «αυτός θα σώσει το λαό του από τις αμαρτίες τους» (Ματθ. 1, 18-25).

Αλλά και «μάγοι από την ανατολή» (μάλλον ιερείς της περσικής μονοθεϊστικής θρησκείας του Ζωροαστρισμού), που ο Θεός τούς ειδοποίησε για τη γέννηση του Ιησού στέλνοντάς τους το υπέρλαμπρο άστρο κι εκείνοι ήρθαν στη Βηθλεέμ και Τον προσκύνησαν, φτάνοντας ρωτούσαν «πού είναι ο γεννηθείς βασιλιάς των Ιουδαίων», πράγμα που αμέσως κατάλαβαν οι Εβραίοι (οι πιστοί του αληθινού Θεού) ότι αναφέρεται στο Χριστό (βλ. Ματθ. 2, 1-6).

Τέλος, να επισημάνουμε ότι στην Αποκάλυψη (το τελευταίο βιβλίο της Καινής Διαθήκης, στο οποίο καταγράφονται τα οράματα του αγίου αποστόλου και προφήτη Ιωάννη), ο Ιησούς χαρακτηρίζεται «βασιλεύς των βασιλέων και Κύριος των κυρίων» (Αποκ. 17, 14 και 19, 16), τίτλο που η Παλαιά Διαθήκη αποδίδει μόνο στο Θεό (π.χ. Δευτερονόμιο, 10, 14, Ψαλμ. 135, 3, Β΄ Μακαβαίων 13, 4, Γ΄ Μακαβαίων 5, 35).

Στο Ευαγγέλιο ο Ιησούς ξεκαθαρίζει ότι ο Ίδιος θα αναστήσει και θα κρίνει τους νεκρούς κατά το «τέλος των ημερών»: βλ. Ματθ. κεφ. 25, Λουκ. κεφ. 21, αλλά και Ιω. 5, 28: «μη θαυμάζετε τούτο· ότι έρχεται ώρα εν ή πάντες οι εν τοις μνημείοις ακούσονται της φωνής αυτού [του Χριστού], και εκπορεύσονται οι τα αγαθά ποιήσαντες εις ανάστασιν ζωής, οι δε τα φαύλα πράξαντες εις ανάστασιν κρίσεως» (μην απορείτε, γιατί έρχεται ώρα, που όλοι όσοι βρίσκονται στους τάφους θα ακούσουν τη φωνή Του και θα προχωρήσουν εκείνοι που έκαναν τα καλά σε ανάσταση ζωής και εκείνοι που διέπραξαν τα φαύλα σε ανάσταση κρίσης), κ.α.

Πώς γίνεται να πεθαίνει ο Υιός του Θεού;

Πώς γίνεται ο Υιός του Θεού και, κατά τους χριστιανούς, Θεός, να θανατώνεται από τους ανθρώπους;

Σύμφωνα με το Κοράνι, ο Ιησούς δε σταυρώθηκε, αλλά «φάνηκε να σταυρώνεται», ενώ στην πραγματικότητα ο Θεός Τον διέσωσε και Τον ανέβασε κρυφά στους ουρανούς (σούρα 4, 157-158). Ο Ιησούς, κατά το Ισλάμ, δε μπορεί να σταυρώθηκε, γιατί ένας εκλεκτός του Θεού είναι παράλογο και αδύνατο να εγκαταλειφθεί απ’ Αυτόν στα χέρια των εχθρών του και να υποβληθεί σε βασανιστικό θάνατο.

Η ιδέα αυτή όμως είναι αντίθετη με την ίδια την Αγία Γραφή, αλλά και με την ιστορία των πιστών στο Θεό, που συχνά βασανίζονταν και θανατώνονταν, παρά την πίστη τους. Ξεκινώντας από τον αθώο Άβελ, γιο του Αδάμ, προχωρούμε στο λαό του Θεού (τον παλαιό Ισραήλ), που υποδουλώθηκε τόσα χρόνια στους Αιγύπτιους (και ασφαλώς πολλοί αθώοι πέθαναν πριν την εμφάνιση του Μωυσή –ανάμεσά τους και αμέτρητα νεογέννητα αγόρια, που θανατώθηκαν την εποχή που γεννήθηκε ο Μωυσής) και περνάμε στους ίδιους τους προφήτες, οι οποίοι κατά κανόνα καταδιώχθηκαν και πολλοί θανατώθηκαν βασανιστικά: ο Ιερεμίας λιθοβολήθηκε, ο Ησαΐας πριονίστηκε, ο Ιεζεκιήλ σύρθηκε δεμένος στην ουρά ενός αλόγου, ο Ζαχαρίας σφάχτηκε «ανάμεσα στο ναό και το θυσιαστήριο» (Ματθ. 23, 35) και άλλοι αλλιώς, σε βαθμό που ο Ιησούς να χαρακτηρίζει την Ιερουσαλήμ πόλη «που σκοτώνει τους προφήτες και λιθοβολεί τους απεσταλμένους προς αυτήν» (Ματθ. 23, 37)! Αλλά και για τους δικούς Του απεσταλμένους ο Ιησούς προφητεύει ότι θα μαστιγωθούν και θα σταυρωθούν ή θα θανατωθούν με διάφορους τρόπους (Ματθ. 23, 34), πράγμα που τονίζει ιδιαίτερα στους μαθητές Του (π.χ. Ματθ. 10, 16-31, κ.α.). Στην επί του όρους ομιλία Του (Ματθ. 5, 10-12) χαρακτηρίζει «μακάριους» (ευτυχισμένους) εκείνους που θα καταδιωχθούν «όπως οι προφήτες» εξ αιτίας της πίστης τους σ’ Αυτόν.

Έτσι προειδοποιούνται οι χριστιανοί κάθε εποχής ότι τους περιμένουν σκληροί διωγμοί, ενώ αναιρείται και η εσφαλμένη υπόθεση ότι οι χριστιανοί διώκονται επειδή είναι αμαρτωλοί, καθώς και ότι οι μουσουλμάνοι νίκησαν τους χριστιανούς επειδή τους ευλόγησε ο Θεός, του Οποίου κατέχουν την αληθινή πίστη (σούρα 5, 18, απευθυνόμενο στους χριστιανούς: «Γιατί τότε σας παιδεύει για τις αμαρτίες σας;»). Αντίθετα: οι πιστοί του αληθινού Θεού βασανίζονται σ’ αυτή τη ζωή, τις περισσότερες φορές δεν υπερισχύουν, φαίνονται αδύναμοι, θύματα των εχθρών τους, που είναι και εχθροί του Θεού. Όμως μέσα σ’ αυτή την αδυναμία, αν κρατήσουν την πίστη και την αγάπη (αν «αντέξουν ώς το τέλος», όπως λέει ο Ιησούς, Ματθ. 24, 13), κερδίζουν την αγιότητα. Όταν ο απόστολος Παύλος ζήτησε από τον Ιησού να τον θεραπεύσει από τον κακό άγγελο που τον βασάνιζε, Εκείνος του απάντησε ότι η δύναμή Του (του Ίδιου του Ιησού, που εδώ εμφανίζεται καθαρά ως Θεός) τελειοποιείται μέσα στην αδυναμία ή την ασθένεια (Β΄ Κορ. 12, 8-9).

Έχοντας λοιπόν έναν τέτοιο Σωτήρα, το πιο φυσικό είναι να πέσει και ο ίδιος θύμα των εχθρών του, να βασανιστεί έως θανάτου και έτσι να νικήσει τους εχθρούς του και τον ίδιο το θάνατο. Ο Χριστός ΔΕ ΣΤΑΥΡΩΝΕΤΑΙ ΕΠΕΙΔΗ ΝΙΚΗΘΗΚΕ. Σταυρώνεται, γιατί αρνείται να διαφύγει ή να αμυνθεί (Ματθ. 26, 51-54). Με τη σταύρωσή Του όμως κατορθώνει το ακατόρθωτο: επανέρχεται στη ζωή και ανοίγει την πόρτα της ανάστασης για όλους τους ανθρώπους. Ο Ίδιος προλέγει ότι στο τέλος της ιστορίας όλοι οι άνθρωποι θα αναστηθούν. Αυτή η ανάσταση οφείλεται στο ότι Εκείνος (ο νέος Αδάμ, ο πνευματικός μας πρόγονος) αναστήθηκε. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο ήρθε στον κόσμο: όχι μόνο να μας φέρει το θέλημα του Θεού (όπως οι προφήτες) αλλά να σώσει τον κόσμο, ως Θεός. Και τον σώζει με τη σταύρωση και την ανάστασή Του.

Εννοείται ότι πεθαίνει ως άνθρωπος, όχι ως Θεός. Επειδή όμως είναι ο Ίδιος και Θεός και άνθρωπος, μπορούμε να πούμε ότι πεθαίνει ως Θεάνθρωπος.

Συνεπώς, καμιά παραδοξότητα δεν υπάρχει στο ότι ο Μεσσίας σταυρώθηκε.

Προφητείες για τη σταύρωση

Την ίδια ιδέα με τους μουσουλμάνους αδελφούς μας είχαν και οι Εβραίοι της εποχής του Χριστού (πράγμα που φανερώνει ότι οι μουσουλμάνοι έχουν παραμείνει στο προκαταρκτικό στάδιο της αποκάλυψης του Θεού, στην Παλαιά Διαθήκη, αρνούμενοι να προχωρήσουν στην Καινή Διαθήκη): όταν ο Ιησούς, μετά την ανάστασή Του, συνάντησε δύο μαθητές Του έξω από τα Ιεροσόλυμα –και τους εμφανίστηκε με άλλη μορφή, για να Τον αναγνωρίσουν την κατάλληλη στιγμή– εκείνοι Του είπαν πως είναι θλιμμένοι γιατί σταυρώθηκε ο Ιησούς. Τότε ο Ιησούς τους χαρακτήρισε «ανόητους και βραδυκίνητους στην πίστη προς τα λόγια των προφητών» και ΤΟΥΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕ ΤΙΣ ΠΡΟΦΗΤΕΙΕΣ που έλεγαν ότι ο Χριστός θα βασανιστεί και θα πεθάνει, αρχίζοντας από το Μωυσή (Λουκ. 24, 25-27).

Έχουμε λοιπόν μια αναίρεση των ισχυρισμών του κορανίου βασισμένη στην ίδια την Αγία Γραφή, την οποία οι αδελφοί μας μουσουλμάνοι σέβονται ως θεόπνευστη. Ας δούμε μερικές από αυτές τις προφητείες, ξεκινώντας κι εμείς από το Μωυσή:

Στη Γένεση, 3, 15, όπως είπαμε (την οποία έγραψε ο Μωυσής), ο Θεός αναφέρεται στο «σπέρμα της γυναίκας», που θα συντρίψει το κεφάλι του όφη (του διαβόλου) και εκείνος θα του πληγώσει τη φτέρνα. Η προφητεία αυτή ονομάζεται «πρωτευαγγέλιο» και είναι η πρώτη αναφορά του Θεού στο Μεσσία. Η πληγή στη φτέρνα ερμηνεύεται ως ένα ασήμαντο τραύμα, όπως ήταν (για τον παντοδύναμο Υιό του Θεού) η σταύρωση.

Ο προφήτης Ησαΐας, κεφ. 52, 13 – κεφ. 53, γράφει ξεκάθαρα ότι ο Μεσσίας θα βασανιστεί και θα σώσει τον κόσμο με το βασανισμό Του («σηκώνει τις αμαρτίες μας και υποφέρει για μας… τραυματίστηκε για τις αμαρτίες μας… οδηγήθηκε σαν πρόβατο στη σφαγή… από τις αμαρτίες του λαού μου οδηγήθηκε στο θάνατο…» κ.τ.λ.). Στο Ησαΐα 12, 6, ο «άγιος του Ισραήλ» (ο Θεός) είναι Εκείνος που «υψώθη εν μέσω της Σιών», δηλαδή ο Χριστός (βλ. Ησ. 52, 13: «ο παις μου υψωθήσεται και δοξασθήσεται και μετεωρισθήσεται σφόδρα» = ο δούλος μου θα υψωθεί και θα δοξαστεί και θα κρεμαστεί πολύ). Ο Ίδιος ο Χριστός ερμηνεύει την «ύψωση» ως σταύρωση (Ιω. 8, 28, και 12, 32-34). Προσοχή: ο Μεσσίας, κατά τον Ησαΐα, έρχεται για να σώσει τον κόσμο και όχι απλώς για να διδάξει ή για να μεταφέρει σ’ εμάς το θέλημα του Θεού.

Αλλά και ο άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, ο υιός του Ζαχαρία, χαρακτηρίζει το Μεσσία «αμνό του Θεού» (αρνάκι του Θεού), που σηκώνει την αμαρτία του κόσμου (Ιω. 1, 29), εννοώντας προφανώς ότι θα θυσιαστεί, όπως το αρνάκι, που ήταν το κατ’ εξοχήν ζώο για θυσίες. «Αρνίον εσφαγμένον» Τον ονομάζει και η Αποκάλυψη (Αποκ. 5, 6, και σε πολλά άλλα σημεία), ενώ οι άγιοί Του «έχουν λευκάνει τις στολές τους στο αίμα Του» και νίκησαν το διάβολο «διά το αίμα του αρνίου» (Αποκ. 7, 14, και 12, 11)

Ο Ιησούς αρκετές φορές προειδοποίησε τους μαθητές Του για τη σταύρωσή Του (π.χ. Ματθ. 16, 21-28, Λουκ. 18, 31-33, κ.α.). Στο Ματθ. 26, 31, αναφέρεται στην προφητεία «πατάξω τον ποιμένα και διασκορπισθήσονται τα πρόβατα της ποίμνης» (Ζαχαρία 13, 7).

Ο προφήτης Ζαχαρίας, 11, 12-13, μιλάει για τα τριάντα αργύρια (αργυρά νομίσματα), που εισέπραξε ο Ιούδας όταν πρόδωσε τον Ιησού. Ο άγιος ευαγγελιστής Ματθαίος αναφέρεται στην προφητεία (Ματθ. 27, 9), μόνο που την ενώνει με την προφητεία του Ιερεμία, 18, 2, που μιλάει για τον «αγρόν του κεραμέως», τον οποίο αγόρασαν με τα τριάντα αργύρια οι Εβραίοι αρχιερείς, όταν τα επέστρεψε ο Ιούδας.

Υπάρχουν ωστόσο και πολλές άλλες αναφορές στους Ψαλμούς, που αναφέρονται προφητικά στη σταύρωση και εκπληρώθηκαν στον Ιησού, όπως Ψαλμ. 68, 22 («μου έδωσαν χολή για τροφή και στη δίψα μου με πότισαν ξύδι», βλ. Ματθ. 27, 48), Ψαλμ. 21, 2 («Θεέ μου, Θεέ μου, πρόσεξέ με, γιατί με εγκατέλειψες;», βλ. Ματθ. 27, 46), Ψαλμ. 21, 19 («μοίρασαν μεταξύ τους τα ρούχα μου και έβαλαν κλήρο για τα ενδύματά μου», Ιω. 19, 23-24), κ.ά. (για τη θεία έμπνευση των Ψαλμών βλ. σούρα 4, 163).

Ο Ιησούς κραύγασε πάνω στο σταυρό «Θεέ μου, Θεέ μου, γιατί με εγκατέλειψες;», γιατί στην ανθρώπινη ζωή Του πέρασε όλα τα βάσανα που περνάει ο άνθρωπος, μεταξύ των οποίων και την αίσθηση ότι ο Θεός τον έχει εγκαταλείψει. Με αυτό τον τρόπο καθαγίασε τα βάσανα των ανθρώπων και τα μετέτρεψε σε δρόμο για να πλησιάσουμε το Θεό (αν τα υπομείνουμε με πίστη και υπομονή, όπως Εκείνος).

Επίσης, στην Παλαιά Διαθήκη περιλαμβάνονται πολλές προτυπώσεις του θανάτου του Ιησού και της σωστικής σημασίας του. «Τύπος» ή «προτύπωση» στην Αγία Γραφή είναι ένα πρόσωπο ή γεγονός της Παλαιάς Διαθήκης, που διαμορφώθηκε από το Θεό έτσι, ώστε να αντιστοιχεί σε ένα πρόσωπο ή γεγονός της Καινής Διαθήκης, το οποίο έμπρακτα συμβολίζει. Ο Ίδιος ο Ιησούς, όπως θα δούμε, αναγνώριζε αυτή την ερμηνεία ως σωστή. Το ίδιο και ο απόστολος Παύλος (βλ. π.χ. επιστολή προς Εβραίους, κεφ. 7 και 9 κ.λ.π.). Ας δούμε μερικές από αυτές τις αναφορές:

Ο φόνος του Άβελ, γιου του Αδάμ (Γένεσις, 4, 1-8): ο αθώος βοσκός θανατώθηκε από τον αδελφό του λόγω φθόνου, όπως ο Ιησούς (που είναι «ο ποιμήν ο καλός», Ιω. κεφ. 10, ο οποίος μάλιστα «θέτει την ψυχή του υπέρ των προβάτων», στίχ. 15) θανατώθηκε για τον ίδιο λόγο από τους αδελφούς Του, τους ανθρώπους.

Η θυσία του Αβραάμ (Γένεσις, 22, 1-13): όπως ο πατριάρχης Αβραάμ προσφέρθηκε να θυσιάσει το μοναχογιό του, ο οποίος μάλιστα πήγε για τη θυσία μόνος του, χωρίς βία, και μετέφερε και στους ώμους του τα ξύλα για τη φωτιά, έτσι και ο Θεός θυσίασε το Μονογενή Υιό Του για τη σωτηρία των ανθρώπων, ο Οποίος μάλιστα πήγε οικειοθελώς να θανατωθεί, κουβαλώντας στους ώμους Του το σταυρό του μαρτυρίου.

Ο αμνός του Πάσχα, δηλαδή το αρνάκι που έσφαξαν οι Εβραίοι το βράδυ πριν φύγουν από την Αίγυπτο: με το αίμα του σημάδεψαν τις πόρτες τους, ώστε ο εξολοθρευτής άγγελος, που θα σκότωνε τα πρωτότοκα παιδιά των Αιγυπτίων, να μη μπει στα σπίτια τους (Έξοδος, 12, 21-28). Έτσι κι ο Ιησούς θυσιάστηκε ως αμνός (βλ. και Ησαΐα, κεφ. 53) και με το Αίμα Του έσωσε το λαό Του (την ανθρωπότητα) από τον αιώνιο θάνατο. Γι’ αυτό και ο Ιωάννης είπε για το Χριστό: «Να ο αμνός του Θεού, που σηκώνει την αμαρτία του κόσμου». Γι’ αυτό επίσης οι Εβραίοι επί αιώνες έτρωγαν το Πάσχα αρνάκι, και μάλιστα χωρίς να του σπάσουν τα κόκαλα, επειδή και του Χριστού τα οστά στο σταυρό δεν έσπασαν (Ιω. 19, 33-37, βλ. και στην Παλαιά Διαθήκη, Αριθμοί, 9, 12, Ψαλμ. 33, 21). Γι’ αυτό, τέλος, ο Ιησούς σταυρώθηκε κατά την παραμονή του εβραϊκού Πάσχα, όπως και ο αμνός της Εξόδου σφάχτηκε την παραμονή του πρώτου Πάσχα, δηλαδή της απελευθέρωσης από την Αίγυπτο με τη διάβαση της Ερυθράς Θάλασσας.

Η ύψωση του φιδιού στην έρημο (Αριθμοί 21, 6-10): κατά το μακρύ ταξίδι της επιστροφής από την Αίγυπτο στη Χαναάν οι Εβραίοι αντιμετώπισαν πολλά προβλήματα. Ένα απ’ αυτά ήταν οι νυχτερινές επιθέσεις θανατηφόρων φιδιών. Ο Θεός διέταξε το Μωυσή να κατασκευάσει ένα χάλκινο φίδι και να το υψώσει πάνω σε μια ράβδο. Όποιος δαγκωνόταν από φίδι, έστρεφε το βλέμμα του στο υψωμένο χάλκινο φίδι και θεραπευόταν από το δηλητήριο (αυτό αποδεικνύει και ότι δεν είναι άτοπο να κάνει θαύματα ο Θεός μέσω εικόνων ή άλλων αντικειμένων). Ο Ίδιος ο Κύριός μας Ιησούς Χριστός αναφέρθηκε σ’ αυτό τον τύπο: «όπως ο Μωυσής ύψωσε το φίδι στην έρημο, έτσι πρέπει να υψωθεί ο υιός του ανθρώπου» (Ιω. 3, 14-17 –με πλήρη αναφορά στη σωτηρία του κόσμου διά του Χριστού, του Μονογενούς Υιού του Θεού). Ο Ιησούς ονόμαζε τον εαυτό Του «υιό του ανθρώπου» (=άνθρωπο) με βάση το Δανιήλ 7, 13.

Το «σημείον του Ιωνά του προφήτου»: ο Ιωνάς, ως γνωστόν, παρέμεινε τρεις ημέρες στην κοιλιά του θαλάσσιου κήτους και κατόπιν βγήκε στη στεριά σώος και αβλαβής. Ομοίως, και ο Ιησούς θα παρέμενε «εν τη καρδία της γης» τρεις ημέρες και τρεις νύχτες και κατόπιν θα επανερχόταν (όπως και επανήλθε) στη ζωή σώος και αβλαβής. Ο ΙΔΙΟΣ Ο ΙΗΣΟΥΣ αναφέρθηκε στην προτύπωση του Ιωνά στο Ματθ. 12, 38-40.

Ας αναφέρουμε τέλος ότι ο Ιησούς πολλές φορές μίλησε για το θάνατό Του και τη σωστική σημασία του. Στο Ιω. 12, 23-24, καταγράφεται ο λόγος Του ότι «ήρθε η ώρα να δοξαστεί ο υιός του ανθρώπου, γιατί ο κόκκος του σίτου» (σπόρος του σιταριού), «αν δεν πεθάνει πέφτοντας στη γη, μένει μόνος, αν όμως πεθάνει φέρνει πολύ καρπό». Στο Ματθ. 21, 33-44, καταγράφεται η παραβολή Του για τους «κακούς γεωργούς», διαχειριστές ενός αμπελιού, που θανάτωσαν όχι μόνο τους απεσταλμένους του ιδιοκτήτη του αμπελιού (προφήτες), αλλά και τον ίδιο το γιο του. Στο Ιω. 10, 15, όπως είπαμε, αναφέρεται ο λόγος Του για τον «καλό ποιμένα» (βοσκό), που δίνει τη ζωή του για να σώσει τα πρόβατά Του από το λύκο (σημειωτέον ότι στην Παλαιά Διαθήκη ποιμήν του λαού ονομάζεται ο Θεός, ενώ στην Καινή ο Χριστός – άλλη μια απόδειξη ότι ο Χριστός είναι Θεός).

Τεκμήριο της ανάστασης: το Άγιο Φως

Οι χριστιανοί αναφέρουν την ύπαρξη μυστηριώδους φωτοχυσίας στον Τάφο του Ιησού και φλόγας που ανάβει θαυματουργικά ήδη από τον 1^ο αι. μ.Χ. Για την ακρίβεια ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης (4^ο αι. μ.Χ.), στο έργο του «Δεύτερος λόγος περί αναστάσεως», αναφέρει ότι οι απόστολοι Πέτρος και Ιωάννης –τα ίδια τα ξημερώματα της ανάστασης– είδαν μέσα στον τάφο τα σάβανα του Ιησού, ενώ ήταν ακόμη σκοτάδι (για το σκοτάδι βλ. Ιω. 20, 1), επειδή ο τάφος μέσα ήταν λουσμένος στο φως. Το ίδιο αναφέρει και ο άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός τον 8^ο αι. μ.Χ., μοναχός στη μονή του αγ. Σάββα, έξω από τα Ιεροσόλυμα. Κατά κάποιους μάλιστα, από αυτό εμπνεύστηκε το στίχο «Νυν πάντα πεπλήρωται φωτός, ουρανός τε και γη και τα καταχθόνια», που βρίσκεται στην ακολουθία της νύχτας του Μ. Σαββάτου, ποίημα δικό του.

Άλλες πρώιμες μαρτυρίες για το Άγιο Φως:

Το 2^ο αι. μ.Χ., παρουσία του πατριάρχη Νάρκισσου, σημειώθηκε έλλειψη λαδιού και δε μπορούσαν να ανάψουν το καντήλι («λυχνάρι») για τη λειτουργία του Πάσχα. Ένας άντρας γέμισε το καντήλι νερό από την πηγή του Σιλωάμ. Το καντήλι άναψε θαυματουργικά με το νερό και παρέμενε αναμμένο, καθ’ όλη την διάρκεια της Πασχάλιας Λειτουργίας (Ευσέβιος, Ιστορία της Εκκλησίας, 4^ος αι., Βιβλίο ΣΤ’, κεφ. 9, 1-3).

Ο Μέγας Θεοδόσιος (4^ος αι.), κάποτε επισκέφθηκε κρυφά την Ιερουσαλήμ, και αμέσως μετά, ΟΛΑ τα λυχνάρια των εικόνων άναψαν. «Το θαύμα αυτό εξέπληξε τον Πατριάρχη, αλλά άγγελος του αποκάλυψε πως αυτός που προσευχόταν δεν ήταν απλός άνθρωπος, αλλά ο άγιος βασιλέας Θεοδόσιος»  (Επίσκοπος Πορφύριος (Ουσπένσκυ), Το βιβλίο του είναι μου, Μέρος 3, S-Pb., 1896, σελ. 299-300). [Ας σημειωθεί εδώ ότι ο Μ. Θεοδόσιος, παρά τα λάθη του, δεν ήταν ένας «σκληρός φανατικός», όπως τον νομίζουν πολλοί, αλλά ένας άνθρωπος με ειλικρινή πίστη, που υπήρξε, μετά το Μέγα Κωνσταντίνο, ο πρώτος αυτοκράτορας που δεν δίωξε την Ορθοδοξία (εκτός από τους δευτερεύοντες αυτοκράτορες που βασίλεψαν πάρα πολύ λίγο).]

Ο μοναχός Barnard τον 9^ο αιώνα (865 μ.X.) μιλάει εκτενώς για το Άγιο Φως, όπως το ξέρουμε και σήμερα: «Είναι περιττό να γράψω πολλά για τον τάφο αυτό, επειδή ο Bede λέει αρκετά γι’ αυτόν στην δική του Ιστορία (της Αγγλικής Εκκλησίας). Όμως αξίζει να αναφερθεί πως αυτό που συμβαίνει το Μεγάλο Σάββατο, την Παραμονή του Πάσχα.  Το πρωί αρχίζει η λειτουργία μέσα στην εκκλησία αυτή.  Μετά, όταν τελειώσει, μπαίνουν ψάλλοντας το «Κύριε Ελέησον» μέχρι να έρθει άγγελος και να ανάψει με φως τα κανδήλια που κρέμονται πάνω από τον τάφο.   Ο Πατριάρχης μεταδίδει αυτό το Φως στους επισκόπους και τον υπόλοιπο λαό, και ο καθένας έχει φως, εκεί που στέκεται.»  Mabilon. Acta Sancta. Τόμος. III. P. II. Σελ. 473.

Ισλαμικές μαρτυρίες

Εκτενείς περιγραφές του θαύματος του αγίου Φωτός κάνουν και οι Άραβες συγγραφείς Ahmed ibn al-Kassa (θ. 936 μ.Χ.) στο έργο του  "Signs of Quibla" (Σημεία του Κίμπλα), Abu l-Abbas Ahmad (θ. 947 μ.Χ.), al-Biruni (1000 μ.Χ.) κ.ά., ενώ η Ιερουσαλήμ ήταν ακόμη στα χέρια των μουσουλμάνων Αράβων και οι χριστιανοί που ζούσαν εκεί ήταν Ορθόδοξοι. Φυσικά, ΠΡΙΝ από τις σταυροφορίες και την κυριαρχία των παπικών («ρωμαιοκαθολικών») σταυροφόρων στους Αγ. Τόπους (η α΄ σταυροφορία κηρύχτηκε τον 11^ο αι., δηλ. το 1095 μ.Χ.).

Ο al-Biruni π.χ. γράφει: «Οι Χριστιανοί έχουν ήδη σβήσει τα φανάρια τους και τις δάδες τους από πριν, και περιμένουν, μέχρι να δουν μια καθαρή λευκή φωτιά, που κάνει το κανδήλι να ανάβει. Με την φωτιά αυτή ανάβουν τα κανδήλια μέσα στα τεμένη και τους ναούς.  Μετά γράφεται μια αναφορά προς τον Χαλίφη σχετικά με την ώρα που κατέβηκε η φωτιά. Αν γινόταν αμέσως μετά την μεσημβρινή ώρα, αναμενόταν γόνιμη χρονιά, αλλά αν καθυστερούσε μέχρι την εσπέρα ή αργότερα, τότε θα αναμενόταν άγονη χρονιά.  Η ίδια πηγή αναφέρει επίσης πως κάποιος κυβερνήτης είχε φέρει μαζί του ένα τεμάχιο χάλκινου σύρματος αντί φυτιλιού, για να μην μπορέσει να αναφλεγεί και να φανεί έτσι πως το όλο φαινόμενο απέτυχε.  Όμως κατέβηκε το πυρ, και ο χαλκός πήρε φωτιά.  Η κάθοδος αυτής της φωτιάς από ψηλά, σε μια μέρα που επαναλαμβάνεται μετά από συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, γίνεται αφορμή να μένουμε έκπληκτοι....» (άρα ήταν αυτόπτης μάρτυρας).

Ο Μητροπολίτης Καισαρείας Αρέθας, στο μήνυμά του προς τον Εμίρη της Δαμασκού (αρχές 10^ου αι.) γράφει:  «Κάθε χρόνο μέχρι τώρα, την ημέρα της αγίας Του Αναστάσεως, ο Πανάγιος και Πολύτιμος Τάφος Του κάνει θαύματα.... (όντας όλα τα φώτα της Ιερουσαλήμ σβηστά και)..... με την θύρα (του Παναγίου Τάφου) σφραγισμένη....και οι Χριστιανοί να στέκονται τριγύρω του, μέσα στον Ναό της Αναστάσεως […], φωνάζοντας «Κύριε Ελέησον!», ξαφνικά εμφανίζεται μια αστραπή φωτός και ανάβει το καντήλι, και στην συνέχεια όλοι οι κάτοικοι της Ιερουσαλήμ παίρνουν από το φως αυτό και ανάβουν τα δικά τους τα κεριά...».

Εντυπωσιακή αναφορά στο θαύμα του Αγίου Φωτός κάνει ο κληρικός Νικήτας, το 947 μ.Χ., σε επιστολή του προς τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Ζ΄ τον Πορφυρογέννητο.

Ας σημειωθεί τώρα ότι οι σταυροφόροι, που ήταν παπικοί, δεν αγαπούσαν καθόλου το θαύμα του αγίου Φωτός, γιατί το άναβαν πάντοτε οι Ορθόδοξοι, πράγμα που αποδυνάμωνε την κυριαρχία του καθολικισμού στους Αγ. Τόπους, που επιδίωκαν αυτοί. Έτσι, ο στρατιωτικός ιερέας του πρώτου βασιλέα της Ιερουσαλήμ  Βαλδουίνου Fulcher (Fulk) της Σαρτρ, έγραψε ότι το Άγιο Φως δεν εμφανίστηκε μέχρι να απομακρυνθούν οι Λατίνοι μοναχοί και κληρικοί από την εκκλησία του Αγίου Κουβουκλίου. Avdulovsky F.M., Holy Fire Coming From Holy Sepulchre of Our God and Savior Jesus Christ on The Great Saturday in Jerusalem. («Το Άγιο Φως το Προερχόμενο από τον Πανάγιο Τάφο του Θεού και Σωτήρος Ημών Ιησού Χριστού κατά το Μεγάλο Σάββατο») Μόσχα, 1887, σελ. 37-41.

Ο Αρμένιος ιστορικός του 12^ου αι. Ματθαίος Εδέσσης μάς λέει πως το 1102 το Άγιο Φως αρνήθηκε να εμφανιστεί, αφού οι Φράγκοι (σταυροφόροι) είχαν αρπάξει τους Αγίους Τόπους από τους τοπικούς ιερείς και είχαν βγάλει τους Έλληνες έξω από τα μοναστήρια με τις κλωτσιές.  Οι νεόφερτοι «πήραν το μήνυμα», και αποκατέστησαν τους διωγμένους. Το Φως εμφανίστηκε, με μια μέρα καθυστέρηση.

Οι μαρτυρίες αυτές, καθώς και άλλες, μεταγενέστερες, περιλαμβάνονται στις μελέτες:

Όλγα Τερζή, «Ιστορική μελέτη για το Άγιο Φως»: http://www.impantokratoros.gr/7F53C195.el.aspx.

Κατερίνα Ν. (μετάφραση): «Πρώιμες μαρτυρίες περί του Αγίου Φωτός»: http://www.oodegr.com/oode/asynithista/thavmata/agio_fws1.htm (μτφρ. από το αγγλικό, που δημοσιεύεται εδώ: http://www.holyfire.org/eng/history.htm).

Βλ. ακόμη: Λυκούργου Μαρκούδη, «Μαρτυρία περί του Αγίου Φωτός»: http://www.oodegr.com/oode/asynithista/thavmata/agio_fws_martyria1.htm.

Θα πρέπει επίσης να λάβουμε υπόψιν την περίπτωση του αγίου μάρτυρα Τούνομ, Άραβα εμίρη, που, στις 18 Απριλίου 1579, είδε το Άγιο Φως να βγαίνει από την κολώνα της πλαϊνής πύλης του Ναού της Αναστάσεως (όπου είχαν συγκεντρωθεί οι Ορθόδοξοι διωγμένοι από τους Τούρκους), έπεσε από το μιναρέ χωρίς να πάθει κακό, διακήρυξε ότι η Ορθοδοξία είναι η αληθινή πίστη και εκτελέστηκε από τους πρώην ομοθρήσκους του μουσουλμάνους.

ΣΗΜΕΡΙΝΕΣ ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ: Τέλος, πρέπει να αναφέρουμε ότι, ανεξάρτητα από τις αρχαίες πηγές, οι σημερινές μαρτυρίες για την τέλεση του θαύματος (όχι μόνο για το ότι εμφανίζεται χωρίς να το ανάψει ανθρώπινο χέρι, αλλά και ότι δεν καίει) είναι αρκετές για να λύσουν κάθε απορία αν πρόκειται για «θαύμα ή μύθο». Περιορίζομαι να παραπέμψω σε συγκλονιστικό βίντεο αφιέρωμα («Άγιο Φως – μαρτυρίες και εμπειρίες»), με πλάνα και μαρτυρίες, που δημοσιεύτηκε πέρυσι στην παρούσα ιστοσελίδα και από τότε έχει μεταφραστεί σε πέντε έξη γλώσσες. Το βίντεο δημοσιεύεται εδώ: http://www.oodegr.com/english/ekklisia/holylight.htm.

Βέβαια κάποιοι θα μπουν εδώ και θα παπαγαλίσουν ό,τι λέει ο Καλόπουλος, για απάτη με φώσφορο κ.τ.λ. Απάτη δεν θα μπορούσε να γίνει υπό μουσουλμανική και παπική (των σταυροφόρων) κατοχή, και μάλιστα επί τόσους αιώνες, χωρίς να ανακαλυφθεί και τιμωρηθεί ΟΥΤΕ ΕΝΑΣ «απατεώνας». Για τον ένθερμο ερευνητή, παραπέμπω και εδώ: http://www.oodegr.com/oode/asynithista/thavmata/expaganus_agio_fws_1.htm.

Μια αυτοψία θα πείσει κάθε ειλικρινά ενδιαφερόμενο – του χρόνου, αδελφοί, εύχομαι να κάνετε Πάσχα στον Άγιο Τάφο.