Διάβασα πρόσφατα ένα βιβλίο, με θέμα: "Ποιοι είναι ιερείς;" το οποίο υποτίθεται ότι αποδεικνύει, πως ο τρόπος λειτουργίας τής Ορθόδοξης Εκκλησίας είναι εσφαλμένος. Θέλω λοιπόν να κάνω κάποιες παρατηρήσεις για μερικά επιχειρήματα τού βιβλίου αυτού.

Όταν θέλουμε να αναιρέσουμε μια άποψη, δεν είναι σωστό να γράφουμε δικές μας θεωρίες για το τι πιστεύει ο άλλος, και μετά να αναιρούμε αυτό που ΕΜΕΙΣ νομίζουμε ότι πιστεύει. Το σωστό είναι (αν μπορούμε), να αναιρέσουμε τα πραγματικά του «πιστεύω».

Όσον αφορά την Ορθόδοξη Εκκλησία, σχεδόν πάντα, συμβαίνει το απαράδεκτο αυτό φαινόμενο: Να γράφει κάποιος δικές του θεωρίες για το τι πιστεύει η Εκκλησία, και μετά να αναιρεί το φανταστικό αυτό δόγμα. Το ίδιο συμβαίνει και στο εν λόγω βιβλίο που αναφέρομαι. Στο θέμα αυτό λοιπόν, θα τοποθετήσω μερικά πράγματα στη σειρά, ώστε αν μη μένουν εσφαλμένες εντυπώσεις.

Η λέξη «ιερέας», και βέβαια συμφωνούμε εμείς οι Ορθόδοξοι ότι αναφέρεται σε κάθε Χριστιανό, εφ’ όσον όλοι οι Χριστιανοί είναι «βασίλειον ιεράτευμα».

Η φράση: «ειδικό ιερατείο», έχει μόνο ΜΕΤΑΦΟΡΙΚΗ έννοια στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Με άλλα λόγια, δεν υπάρχει ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ διάκριση στους όρους: «ειδικό» και «γενικό» ιερατείο. Δεν υπάρχει καν διάκριση, γιατί αυτό που λέμε: «ειδικό ιερατείο», είναι «λειτούργημα» που πηγάζει και αυτό όπως και το λεγόμενο «γενικό» ιερατείο, από τον ίδιο το Χριστό, που είναι ο μόνος ιερέας μας.

Εδώ βρίσκεται και η λύση για το θέμα, στο οποίο μπερδεύονται οι Προτεστάντες κατήγοροί μας. Ο Χριστός είναι κεφαλή της Εκκλησίας, και η Εκκλησία είναι ΣΩΜΑ Του. Συνεπώς, κάθε Χριστιανός όταν «Χριστοποιηθεί», («είστε πάντες εις εν Χριστώ Ιησού»), μετέχει του ιερατικού αξιώματος του Κυρίου. Όμως επειδή όλοι οι Χριστιανοί είναι «μέλη αλλήλων» ως Σώμα Χριστού, έχουν ΠΟΙΚΙΛΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ στο σώμα αυτό. Κάποιοι από αυτό το βασίλειο ιεράτευμα εκτελούν χρέη Λαού (γενικό ιερατείο), και κάποιοι χρέη Διακόνου, Πρεσβυτέρου ή Επισκόπου.

Ούτε οι εκτελούντες χρέη Λαού (εξ’ ού «λειτουργία» = «το υπέρ του λαού έργον») μπορούν να τελέσουν τη Θεία Λειτουργία χωρίς το μέλος που λέγεται Πρεσβύτερος ή Επίσκοπος, αλλά ΟΥΤΕ Ο ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΣ Η Ο ΕΠΙΣΚΟΠΟΣ μπορεί να τελέσει τη Θεία Λειτουργία χωρίς το Λαό (σε αντίθεση με τους Παπικούς με τους οποίους μπερδεύουν την Ορθοδοξία οι Προτεστάντες). Αυτό που θα πρέπει να καταλάβει κάποιος, είναι ότι την αναίμακτη θυσία δεν την τελεί ο Πρεσβύτερος ή ο Επίσκοπος, αλλά Ο ΛΑΟΣ. Το λεγόμενο «ειδικό ιερατείο», είναι ΤΑ ΧΕΡΙΑ ΤΟΥ ΛΑΟΥ προς αυτό το σκοπό. Τη στιγμή εκείνη της θυσίας, προσφέρουν ΕΚ ΜΕΡΟΥΣ ΟΛΟΥ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ τη θυσία προς το Θεό.

Εδώ τώρα, να απαντήσουμε σε κάτι ακόμα που αδίκως μας κατηγορούν. Όταν λέμε «αναίμακτη θυσία», ΔΕΝ κάνουμε επανάληψη της θυσίας του Κυρίου. Προσφέρουμε στον Κύριο μέρος της υλικής κτίσης, ΩΣ ΙΕΡΕΙΣ (όλοι οι Χριστιανοί), δηλαδή άρτο και οίνο, γι’ αυτό λέμε: «τα σα εκ των σων σοι προσφέρομεν», δηλαδή «από τα δικά σου, σου προσφέρουμε τα δικά σου». Η προσφορά μας λοιπόν, είναι άρτος και οίνος, και όχι θυσία του Χριστού όπως ψευδώς μας κατηγορούν οι Προτεστάντες. Η ιερατική ΠΑΡΟΜΟΙΩΣΗ λοιπόν των λεγομένων «ειδικών ιερέων», είναι η εξής: Εφ’ όσον ιερέα λέμε αυτόν που προσφέρει χάριν κάποιων κάτι, ΤΟ ΜΕΡΟΣ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ που προσφέρει κάτι εκ μέρους των άλλων, τον λέμε: «ιερέα», χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι και οι άλλοι δεν είναι ΙΕΡΕΙΣ.

Πριν όμως αναφερθούμε στην ιερατική προσφορά του (γενικού) «βασιλείου ιερατεύματος», δηλαδή της Εκκλησίας, θέλουμε να διορθώσουμε δύο σοβαρές παρανοήσεις ακόμα, που είδαμε στο εν λόγω βιβλίο (χωρίς αυτό να σημαίνει ότι τα λάθη περιορίζονται μόνο ως εδώ).

Πρώτη παρανόηση: Συγχέει τη «μετουσίωση» των Παπικών με την «μεταβολή» των Ορθοδόξων. Εμείς δεν μιλάμε για μετουσίωση, αλλά για μεταβολή.

Δεύτερη παρανόηση: Η επανάληψη της Θείας Ευχαριστίας, δεν σημαίνει επανάληψη της «άπαξ γενομένης» θυσίας του Κυρίου, αλλά τη ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ μας σε αυτή. Εδώ θα πρέπει να πούμε ότι στην Εκκλησία μιλάμε για τον «Λειτουργικό Χρόνο», δηλαδή για την είσοδο των αγίων στην ανέσπερη ημέρα του Κυρίου. Εκεί δεν υπάρχει παρελθόν και μέλλον, αλλά ΑΙΩΝΙΟ ΠΑΡΟΝ, καθώς ο χρόνος καταλύεται. Έτσι, ο μέτοχος της Θείας Λειτουργίας, ΜΕΤΑΦΕΡΕΤΑΙ στην «ΑΠΑΞ ΓΕΝΟΜΕΝΗ» θυσία του Κυρίου, και η θυσία δεν επαναλαμβάνεται.

Όσον αφορά την έννοια της προσφοράς του λεγομένου «ειδικού ιερατείου», πέρα από τον άρτο και τον οίνο που προσφέρουμε στη Θεία Λειτουργία, (γιατί ο Θεός είναι εκείνος που «αντικαταπέμπει» τη Θεία Χάρη, και μεταβάλλει τον άρτο και τον οίνο στο «άπαξ» θυσιασθέν σώμα και αίμα του Κυρίου), είναι η εξής:

Ο καθένας από τους Χριστιανούς, ως μέρος της κτίσης, προσφέρει την κτίση και πάλι προς τον Θεό. Κυρίως προσφέροντας «τα σώματά τους θυσίαν ζώσαν» προς τον Θεό. Η κτίση δια του ανθρώπου, του ιερέα της, προσφέρει κάτι προς τον Θεό, και ο άνθρωπος προσεύχεται για την κτίση. Ας δούμε τι λέει γι’ αυτό ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος:

«Και τι εστί καρδία ελεήμων; Καύσις καρδίας υπέρ πάσης της κτίσεως: υπέρ των ανθρώπων, και των ορνέων, και των ζώων, και των δαιμόνων, και υπέρ παντός κτίσματος. Και εκ της μνήμης αυτών, και της θεωρίας αυτών, ρέουσιν οι οφθαλμοί αυτού δάκρυα. Εκ της πολλής και σφοδράς ελεημοσύνης, της συνεχούσης την καρδίαν, και εκ της πολλής καρτερίας, σμικρύνεται η καρδία αυτού, και ου δύναται βαστάσαι ή ακούσαι η ιδείν βλάβην τινά, ή λύπην μικράν, εν τη κτίσει γινομένην. Και δια τούτο και υπέρ των αλόγων και υπέρ των εχθρών της αληθείας και υπέρ των βλαπτόντων αυτόν, εν πάση ώρα, ευχήν μετά δακρύων προσφέρει, του φυλαχθήναι αυτούς και ιλασθήναι αυτοίς. Ομοίως και υπέρ της φύσεως των ερπετών, εκ της πολλής αυτού ελεημοσύνης της κινουμένης εν τη καρδία αυτού, αμέτρως καθ’ ομοιότητα του Θεού». – Ισαάκ του Σύρου «Τα ευρεθέντα ασκητικά» Λόγος 81/πα΄.

Προτού κλείσω αυτό το θέμα, θα αναφερθώ σε κάτι ακόμα, που είναι η ευθύνη των αναξίων «ειδικών ιερέων», μια και αναφέρεται στο βιβλίο εκείνο.

Εφ’ όσον δεν είναι ο Πρεσβύτερος ή ο Επίσκοπος ή ο Διάκονος ο προσφέρων, αλλά ο Λαός, δεν ισχύει το ότι «η λειτουργία του αναξίου Λειτουργού είναι βδέλυγμα», παρά μόνο αν δεν υπάρχει ΟΥΤΕ ΕΝΑΣ ΑΞΙΟΣ (κατά την κρίση και το έλεος του Θεού φυσικά). Αν λοιπόν υπάρχει έστω και ένας άξιος στο Εκκλησίασμα, η Θεία Λειτουργία ισχύει. Και φυσικά το ποιος είναι άξιος, δεν ανήκει να το πει κανένας Προτεστάντης, ούτε καν Χριστιανός.

Και διευκρινίζω, ότι όταν τόση ώρα μιλάω για Χριστιανό, που να αποτελεί μέρος του «βασιλείου ιερατεύματος», μιλάω ΜΟΝΟ για όσους «φέρονται από το Πνεύμα του Θεού», και λαλεί αυτό στις καρδιές τους «Αββά ο Πατήρ». Για κανέναν άλλο, είτε Ορθόδοξος λέγεται αυτός, είτε Ευαγγελικός, είτε οτιδήποτε άλλο.

Κείμενο: Ν. Μ. και Αγάπιος Ματσαγκούρας

Το άρθρο στα Αγγλικά