Ποια είναι η Ορσηίδα;

Απάντηση στον σεναριογράφο (αντι)επιστημονικής φαντασίας, Μιχάλη Καλόπουλο

Τού Papyrus 52

Αντί άλλης εισαγωγής, και για να ξεκινήσουμε απευθείας από την απόδειξη ότι ο Μιχάλης Καλόπουλος άνετα θα μπορούσε να γράφει κείμενα που απαιτούν μυθοπλασία, όπως σενάρια, παραμύθια ή άρλεκιν, ας δούμε τι καινούριο αποφάσισε να γράψει.

Υποστηρίζει λοιπόν ο Καλόπουλος ότι είναι απόγονος μιας… νύμφης. Οι νύμφες, όπως είναι γνωστό, ήταν πνεύματα που κατοικούσαν στην ύπαιθρο και συχνά συνδέονταν με την έννοια της γονιμότητας[1]. Εκτός άλλων ρόλων, τις βρίσκουμε συχνά ως φιλενάδες του Απόλλωνα, του Ερμή ή του Διόνυσου. Επίσης τις βρίσκουμε και στο αιμομικτικό μοτίβο να έχουν εραστή τον Δία[2], δηλαδή τον ίδιο τους τον πατέρα, αφού σύμφωνα με τα ομηρικά έπη είναι κόρες του[3]. Επίσης, γνωστά αρσενικά πνεύματα της φύσης, όπως οι Σάτυροι ή ο Πρίαπος είναι συχνά εραστές τους, αλλά και ο γνωστός «θεός» Πάνας, όταν δεν έκανε σεξ με κάποια κατσίκα[4], κυνηγούσε και αυτός τις νύμφες[5].

Γράφει λοιπόν για την νύμφη Ορσηίδα ο Καλόπουλος, ότι είναι η «μητέρα των Ελλήνων». Και συνεχίζει ο γνωστός τηλεοπτικός αστέρας, προβάλλοντας ένα νέο «ερευνητικό» επίτευγμά του: «κατορθώνοντας» κάτι που και ένα παιδί του δημοτικού μπορεί, έγραψε λέει την λέξη-κλειδί «ορσηίς» στην ψηφιακή βιβλιοθήκη TLG και του επέστρεψε μόνο μία αναφορά στο όνομα αυτό!

Αντί λοιπόν, όπως θα ήταν φυσικό, να σκεφτεί ο Καλόπουλος ότι η απουσία περισσότερων ευρημάτων σημαίνει ότι ο μύθος της Ορσηίδας ήταν εντελώς ασήμαντος στην αρχαία γραμματεία, διαβάστε παρακάτω να δείτε τι σκαρφίστηκε:

Θεώρησε, με την γνωστή αυθαιρεσία που τον χαρακτηρίζει, ότι η έλλειψη πλήθους αναφορών στην Ορσηίδα αποτελεί την «συγκλονιστικότερη απόδειξη του ανελέητου διωγμού των προγόνων μας […] Στο ΤLG […] το όνομα αυτής της σημαντικής γυναίκας υπάρχει μια και μοναδική φορά! Κάτι που έμμεσα αλλά απολύτως ξεκάθαρα δηλώνει, τον ασύλληπτο βαθμό κατακρεούργησης της ελληνικής γραμματείας …»!!!

Πραγματικά, ο Καλόπουλος θα έπρεπε να γράφει σενάρια με θεματολογία παρόμοια με του Ιουλίου Βερν, αφού πλέον είναι προφανές, ότι γράφει και σκέφτεται σαν άνθρωπος από άλλον πλανήτη… Και δεν είναι μόνο οι συνειρμοί που κάνει, πρόχειροι, επιπόλαιοι και χωρίς αποδείξεις ή στοιχεία, επιπλέον, η ασχετοσύνη του ανθρώπου αυτού επάνω στα αντικείμενα που λέει ότι τα γνωρίζει, είναι εκτυφλωτική.

Διότι βγάζει από το μυαλό του ένα κατηγορητήριο για τους χριστιανούς, ότι τάχα κατέστρεψαν την αρχαία γραμματεία και εξαφάνισαν το όνομα της Ορσηίδας, ενώ προφανώς, δεν γνωρίζει ότι στην εποχή του Μεγάλου Βασιλείου ο Ησίοδος (ο οποίος διέσωσε δεκάδες ονόματα από νύμφες[6]) ήταν κάτι σαν… best seller, και ο ίδιος ο Μ. Βασίλειος προτρέπει τους νέους στην ανάγνωση διηγήσεων του Ησίοδου  επειδή περιέχουν διδακτικά μηνύματα, με τα εξής λόγια:

«Ή τίποτε άλλο διανοηθέντα τον Ησίοδον υπολάβωμεν ταυτί ποιήσαι τα έπη α πάντες άδουσιν͵ η ουχί προτρέποντα τους νέους επ΄ αρετήν;»[7].

Που σημαίνει:

«Τι άλλο μπορούμε να υποθέσουμε ότι θα έβαλε στο νου του ο Ησίοδος προκειμένου να στιχουργήση τα γνωστά του ποιήματα, που όλοι τα τραγουδούν, παρά το να προτρέπουν τους νέους στο δρόμο της Αρετής;».

Σε όλη την διάρκεια της βυζαντινής αυτοκρατορίας, οι σημαντικότερες πηγές θεογονίας και γενεαλογίας (Ησίοδος, Όμηρος) κατέχουν εξέχουσα θέση στην σχολική παιδεία, και είναι γνωστό πως ο Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης Ευστάθιος, ήταν ένας εξέχων βυζαντινός φιλόλογος του 12^ου αιώνα, ο οποίος συνέγραψε το «φιλολογικό επίτευγμα» (όπως το χαρακτηρίζει ο Herbert Hunger), «Παρεκβολαί εις την Ομήρου Ιλιάδα» και «Παρεκβολαί εις την Ομήρου Οδύσσειαν»[8].

Κατά συνέπεια, πως είναι δυνατόν να ισχυρίζεται ο κάθε Καλόπουλος, ότι τους χριστιανούς προγόνους μας, που διέσωσαν, διδάχτηκαν, σχολίασαν και υπομνημάτισαν τη μυθολογία μας, θα τους απασχολούσε ένα ακόμη όνομα κάποιας νύμφης, ανάμεσα στα χιλιάδες άλλα για να το… εξαφανίσουν;! Τέτοιες σκέψεις είναι τουλάχιστον αστείες.

Επιπλέον όμως, ο Καλόπουλος έχει τόσο βαθειά άγνοια για το ζήτημα, που δεν γνωρίζει ότι αυτή την μοναδική αναφορά στο όνομα της Ορσηίδας, την διέσωσαν οι χριστιανοί αντιγραφείς του Βυζαντίου, αφού ως γνωστόν, ο Μέγας Φώτιος κατά τον 9^ο αιώνα, είχε στα χέρια του αντίγραφο της «Βιβλιοθήκης» του ψευδο-Απολλόδωρου!

 Όπως γράφει ο Φώτιος, «Απολλοδώρου γραμματικού βιβλιδάριον ανεγνώσθη μοι· Βιβλιοθήκη αυτώ η επιγραφή· περιείχε δε τα παλαίτατα των Ελλήνων […] και ουκ άχρηστος τοις τα παλαιά επί μνήμης έχειν λόγον ποιουμένοις»[9].

Το οποίο σημαίνει:

«Διαβάσαμε και ένα βιβλιαράκι του Απολλοδώρου του γραμματικού, επιγραφόμενο ‘’Βιβλιοθήκη’’. Περιείχε τις παλαιότατες παραδόσεις των Ελλήνων […] και δεν είναι άχρηστο [ανώφελο] γι’ αυτούς που θεωρούν αξιόλογο να θυμούνται τα παλαιά»[10].

            Ο ευφάνταστος Καλόπουλος λοιπόν, κατηγορεί τους χριστιανούς για δήθεν προσπάθεια «εξαφάνισης» των… τεκμηρίων της καταγωγής μας από μια νύμφη(!), την στιγμή που το Βυζάντιο διέσωζε επί αιώνες το κείμενο με την ιστορία της Ορσηίδας, αντιγράφοντάς το! Και αντί να ευγνωμονεί τους χριστιανούς προγόνους του, εκείνος τους βρίζει!

            Και να προσθέσουμε το αυτονόητο:

            Ναι μεν ο Φώτιος θεωρούσε ότι συγγραφέας του έργου ήταν ο Απολλόδωρος Γραμματικός, σήμερα όμως γνωρίζουμε ότι, το έργο «Απολλοδώρου Βιβλιοθήκη», είναι ο τίτλος «ενός εγχειριδίου μυθολογίας, που ασφαλώς δεν έχει καμιά σχέση με τον Αθηναίο γραμματικό - Απολλόδωρο»[11] που έζησε τον 2^ο αι. π.Χ.[12]. Ο συγγραφέας της Βιβλιοθήκης λοιπόν, «δεν μπορεί να ταυτισθεί» με κάποιον από τους συγγραφείς που γνωρίζουμε, «ωστόσο, σύμφωνα με τη γλώσσα και το ύφος του», φαίνεται «να γεννήθηκε στον 1^ο αι. μ.Χ.»[13].

Άρα, από τη στιγμή που έχουμε στα χέρια μας την Ιλιάδα και την Οδύσσεια του Ομήρου, όπως και τα ποιήματα του Ησίοδου, όπου αναφέρονται δεκάδες ήσσονος σημασίας νύμφες, θέλει φιλοσοφία για να καταλάβει κάποιος ότι αν ο μύθος της Ορσηίδας ήταν σημαντικός και θεμελιώδης, θα αναγραφόταν στα κείμενα των μεγάλων αυτών παραμυθάδων της αρχαϊκής εποχής; Όταν όμως βλέπουμε έναν μύθο να αναφέρεται για πρώτη φορά στον 1^ο αι. μ.Χ., αυτό σημαίνει ότι πιθανότατα, είναι πλάσμα της φαντασίας νεώτερων συγγραφέων.

            Μάλιστα, άξιο αναφοράς είναι και ένα επίγραμμα που περιλαμβάνει η Βιβλιοθήκη του ψευδο-Απολλόδωρου και διασώζει ο Φώτιος:

«Έχει δε και επίγραμμα το βιβλιδάριον ουκ άκομψον τόδε.

            Αιώνος σπείρημα αφυσσάμενος απ΄ εμείο / Παιδείης͵ μύθους γνώθι παλαιγενέας͵ / Μηδ’ ες Ομηρείην σελίδ’ έμβλεπε μηδ΄ ελεγείην͵ / Μη τραγικήν Μούσαν͵ μηδέ μελογραφίην͵ / Μη κυκλίων ζήτει πολύθρουν στίχον. Εις εμέ δ’ αθρών / Ευρήσεις εν εμοί πάνθ΄ όσα κόσμος έχει»[14].

Το οποίο σημαίνει:

«Το βιβλιαράκι έχει κι επίγραμμα, όχι χωρίς χάρη, το εξής:
Τη σειρά των αιώνων ακολουθώντας στη δική μου διδαχή, μάθε τους παμπάλαιους μύθους. Μη ρίχνεις ματιές στις σελίδες του Ομήρου, ούτε στα ελεγεία ούτε στην τραγική Μούσα, ούτε στη μελική ποίηση. Μην αναζητείς των κύκλιων επών τον πλούσιο στίχο. Σ’ εμένα θα βρεις όλα όσα έχει ο κόσμος»[15].

Το επίγραμμα αυτό χρησιμεύει και ως διάψευση των φανταστικών, αυθαίρετων και επιπόλαιων συμπερασμάτων του Καλόπουλου, για την σημασία του μύθου αυτού, ή για το γεγονός ότι η απουσία του ονόματος της Ορσηίδας οφείλεται δήθεν σε σκόπιμη εξαφάνιση! Διότι, ο ίδιος ο ψευδο-Απολλόδωρος, με την προτροπή του να μην ψάχνουμε στα αρχαϊκά κείμενα για να βρούμε τις ιστορίες του, αλλά να χρησιμοποιούμε μόνο τον ίδιο ως πηγή, δείχνει να έχει συνείδηση ότι ο ίδιος έχει γράψει ένα έργο πληρέστερο των άλλων και όσα γράφει δεν περιλαμβάνονται κατ’ ανάγκη στα αρχαϊκά κείμενα. Το επίγραμμα αυτό λοιπόν, μαζί με την απουσία της Ορσηίδας από τους παλαιότερους μυθοπλάστες, δείχνει ότι ο ψευδο- Απολλόδωρος κομίζει και μύθους νεότερους, που δεν βρίσκονται στα παλαιά κείμενα.

Και βεβαίως, εάν πράγματι ο μύθος αυτός ήταν σημαντικός και η Ορσηίδα ήταν πρόσωπο άξιο αναφοράς, εκτός του Ομήρου και του Ησίοδου, θα είχε καταγραφεί και από τον Ηρόδοτο (π.χ. στο 1,56), από τον Θουκυδίδη (π.χ. στο 1,3), από τον Στράβωνα (π.χ. στο 8,7.1) ή από τον Διόδωρο Σικελιώτη (π.χ. στο 4,60) οι οποίοι, στα προαναφερθέντα σημεία του έργου τους ασχολήθηκαν ακριβώς με το ζήτημα της καταγωγής των Ελλήνων.

«Άνθρακες» λοιπόν ο υποτιθέμενος «θησαυρός» που «ανακάλυψε» (ή μάλλον, που γέννησε με τη φαντασία του) ο «μέγας» ερευνητής Μιχάλης Καλόπουλος…

Οι χριστιανοί πρόγονοι μας και πρόγονοι του Καλόπουλου και των νεοπαγανιστών, με φροντίδα διατήρησαν και αντέγραψαν το σπάνιο κείμενο που περιείχε το όνομα της Ορσηίδας, και γι’ αυτό μόνο ευγνωμοσύνη τους οφείλουν. Περιμένουμε λοιπόν μια συγγνώμη για τις συκοφαντίες τους κατά των χριστιανών.