Ο φιλόσοφος αυτός έχει αποκληθεί «ο πρώτιστος υπέρμαχος του αθεϊστικού υλισμού και ο πλέον αδιάλλακτος πολέμιος της θρησκείας κατά τον Διαφωτισμό»¹ Ήταν αναμφίβολα ένας από εκείνους τους δέκα-δώδεκα «γνωστούς απίστους» τους προ της Γαλλικής Επανάστασης στην οποία αναφέρθηκε ο James Turner.

Ο d’Holbach είχε γεννηθεί Paul Henri Thiry σε οικογένεια μικρομεσαίων γαιοκτημόνων μέσα στο Γερμανικό παλατινάτο.² Δεν γνωρίζουμε τίποτε για τον χαρακτήρα του πατέρα του, τον Johann Jakob Thiry, ούτε της μητέρας του, της Katerina, του γένους Holbach. Όμως, όταν ο Paul-Henri ήταν μικρός ακόμα, τον έστειλαν να ζήσει με τον εκ μητρός θείο του, τον Francois-Adam Holbach, ο οποίος είχε πρόσφατα αποκτήσει μεγάλη περιουσία. Συνεπώς, ο θείος του αγόρασε για λογαριασμό του αρχοντικά κτήματα και τίτλους – εξ ου και το αριστοκρατικό d’Holbach (δηλ. «των» Holbach).³ Ως αγόρι ή νέος άνδρας, ο Paul-Henri απέκτησε από τον θείο του το όνομά του, τον τίτλο του, και την περιουσία του. Τα νεανικά χρόνια του το παιδί τα πέρασε στην οικία του θείου στο Παρίσι, και στη συνέχεια στο κτήμα του θείου του στο Hesse. Το 1744, όταν έγινε 21 ετών, εγγράφθηκε στο Πανεπιστήμιο του Leyden με το όνομα Paulus van Holbach.⁴ Το 1749 επέστρεψε στο Παρίσι και έγινε Γάλλος πολίτης. Αργότερα, στο Παρίσι, αγόρασε μια θέση που τον μετέτρεψε σε αριστοκρατία.⁵ Περιγράφεται ως άνδρας «που μάλλον επεδίωκε κατά καιρούς να διογκώσει τις καταβολές του».⁶ Αγόρασε σπίτι στο Παρίσι, επί της οδού Rue Royale (=βασιλική οδός), το οποίο για τα επόμενα 25 χρόνια υπήρξε κατ’ εξοχήν κέντρο για τους ελεύθερα σκεπτόμενους. Εδώ, ο απέραντα πλούσιος d’Holbach φιλοξενούσε σε τακτική βάση αυτό που ήταν γνωστό ως “coterie” (δηλ. τον κύκλο του), πολλά μέλη του οποίου υπήρξαν και τα μεγαλύτερα μυαλά του Γαλλικού Διαφωτισμού. Ο Diderot, για παράδειγμα, ήταν τακτικό μέλος.⁷

Ο Paul δεν φαίνεται να πέρασε πολύ καιρό με τον πατέρα ή την μητέρα του. Προσέλαβε το όνομα του θείου του, όμως δεν βρέθηκαν καταγεγραμμένα οποιαδήποτε θετικά σχόλια γι’ αυτόν. Επίσης, όπως ήδη επισημάνθηκε, είχε δείξει μεγάλη επιθυμία να «διογκώνει» τις καταβολές του. Εν πάσει περιπτώσει, ήταν μόνιμα αποχωρισμένος από τον πατέρα του, του οποίου το όνομα είχε απορρίψει, και του οποίου την κοινωνική υπόσταση είχε βρει εντελώς ανεπαρκή.

 

Σημειώσεις

---