Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας

Κεντρική Σελίδα

Ορθοδοξία - Μυστήρια

27. Η Μεγάλη Είσοδος

Με τον Χερουβικό ύμνο και τις ευχές του Ιερέα έχει ολοκληρωθεί η πνευματική προετοιμασία όλων, ώστε τώρα, με τη Μεγάλη, λεγόμενη Είσοδο, τα προετοιμασμένα, ήδη Τίμια Δώρα, που έχουν τοποθετηθεί στο άγιο Δισκάριο και στο άγιο Ποτήριο, να μεταφερθούν, με επίσημη Λιτανεία, από την αγία Πρόθεση στην Αγία Τράπεζα.

Όπως είχαμε πει, στη Μικρά Είσοδο του Ιερού Ευαγγελίου, ο ιερέας κρύβει το πρόσωπό του με το ιερό Ευαγγέλιο: Ο Χριστός ήρθε για να κηρύξει το λόγο Του. Στη Μεγάλη Είσοδο ο ιερέας κρύβει το πρόσωπό του με τα προσφερόμενα Δώρα: ο Χριστός έρχεται για να θυσιαστεί. Φορτωμένος τον Σταυρό Του ανέρχεται από την πόλη της Ιερουσαλήμ στον λόφο του Γολγοθά, για να χύσει το Τίμιο και Ζωοποιό Αίμα Του "υπέρ τής τού κόσμου όλου ζωής και σωτηρίας". Ακόμη και υπέρ της ψυχικής σωτηρίας του μετανοημένου ληστή, που σταυρώθηκε δίπλα στον Ιησού. Αυτόν τον ληστή θυμόμαστε την ώρα εκείνη κι εμείς, παίρνουμε κουράγιο και επαναλαμβάνουμε τα λόγια του: "Μνήσθητί μου Κύριε όταν έλθῃς εν τη βασιλεία σου" (Λουκ. 23:42)· με τη πίστη και ελπίδα ότι ο εύσπλαχνος Κύριος, θα πει και σε μας - την ώρα που έχει ορίσει για τον καθένα μας- "Σήμερον μετ' εμού έση εν τω Παραδείσω" (Λουκ. 23:43).

Γι' αυτό ο ιερέας, ενώ κρατεί στα χέρια του τα Τίμια Δώρα, και προχωρεί δια μέσου του ναού, προσαρμόζοντας το αίτημα του ληστή γι ̓ όλους τους πιστούς, δέεται μεγαλοφώνως: "Πάντων υμών, και πάντων τών ευσεβών και Ορθοδόξων Χριστιανών, μνησθείη Κύριος ο Θεός, εν τη βασιλεία Αυτού, πάντοτε νυν και αεί και εις τους αιώνας τών αιώνων". Και ο λαός αποδέχεται το αίτημα με ένα εγκάρδιο "Αμήν". Ολόκληρο το εκκλησίασμα συμμετέχει ψυχικά στην πορεία του Ιησού προς τον τόπο της θυσίας. Όλοι υποκλινόμαστε βαθειά και με τα θυμιάματα, που προηγούνται, τις λαμπάδες, τα Εξαπτέρυγα και τους ύμνους, προσπαθούμε να μιμηθούμε τους αγίους Αγγέλους, που προτρέχουν αοράτως υμνούντες τον Βασιλέα Χριστόν.

Όπως όλοι θα έχετε παρατηρήσει, κατά τη θεία Λειτουργία, όταν η Ιερά πομπή διέλθει από το μέσον του ναού και φθάσει στο Άγιο Βήμα, με την τάξη που έχει καθιερώσει η Εκκλησία, ο ιερέας αποθέτει ευλαβικά τα Τίμια Δώρα επάνω στην Αγία Τράπεζα. Οι Πατέρες ερμηνεύουν ότι με την απόθεση του αγίου Δισκαρίου και του αγίου Ποτηρίου στην Αγία Τράπεζα έχουμε μια υπόμνηση του στρωμένου τραπεζιού στο Μυστικό Δείπνο. Στη συνέχεια αυτό το τραπέζι θα γίνει ο Σταυρός, ο Τάφος του Κυρίου, η Ανάσταση και η Ανάληψη.

Αποθέτοντας ο ιερέας τα Τίμια Δώρα στην Αγία Τράπεζα, που συμβολίζει τον Τάφο του Κυρίου, θυμάται επίσης τον ενταφιασμό του Ιησού από τον Ιωσήφ και γι' αυτό λέγει τον σχετικό ύμνο: «Ο ευσχήμων Ιωσήφ από τού ξύλου καθελών το άχραντόν σου Σώμα, σινδόνη καθαρά ειλήσας και αρώμασιν, εν μνήματι καινώ κηδεύσας απέθετο».

Ο άγιος Γερμανός Κων/πόλεως γράφει πως το Δισκάριο έχει τη θέση του Ιωσήφ και Νικοδήμου Αριμαθαίας που υποδέχθηκαν το Σώμα του Κυρίου από το Σταυρό, και ο Αέρας (το μεγαλύτερο κάλυμμα) τη θέση της σινδόνης με την οποία ο Ιωσήφ τύλιξε το νεκρόν Σώμα του Ιησού. Το θυμίαμα συμβολίζει τα αρώματα με τα οποία ο Νικόδημος άλειψε το Σώμα του Ιησού.

Στο σημείο αυτό να κάνουμε μία διευκρίνιση: Μερικοί ευλαβείς εκκλησιαζόμενοι, από άγνοια, όταν περνούν τα Άγια Δώρα από μπροστά τους, κατά την Μεγάλη Είσοδο, τα προσκυνούν με εδαφιαία μετάνοια, γιατί τα νομίζουν ως Άγιον Σώμα και Αίμα Χριστού. Αυτό είναι πλάνη. Πέφτουν σ' αυτό το σφάλμα επηρεασμένοι από τη Λειτουργία των Προηγιασμένων, που τελείται τις καθημερινές της Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Ως φαίνεται, δεν γνωρίζουν τη διαφορά της θείας Λειτουργίας της Προηγιασμένης και της θείας Λειτουργίας του Μεγάλου Βασιλείου και Αγίου Χρυσοστόμου, που τελείται όλον τον άλλον καιρό. Να θυμόμαστε ότι τα Τίμια Δώρα, κατά τη μεγάλη Είσοδο της θείας Λειτουργίας που μελετάμε, είναι ακόμη αθυσίαστα και ατέλειωτα, γι' αυτό προσφέρουμε τιμητική προσκύνηση με ευλαβική βαθειά υπόκλιση. Ενώ στη Μεγάλη Είσοδο των Προηγιασμένων Τιμίων Δώρων, είναι ήδη τέλεια, θυσιασμένα, έχουν ήδη μεταβληθεί σε Άγιο Σώμα και Αίμα Χριστού από την προηγούμενη Κυριακή, και όταν περνούν ανάμεσά μας, προσπίπτουμε με φόβο Θεού μέχρι το έδαφος και προσφέρουμε λατρευτική προσκύνηση, ως προς τον Κύριόν μας και Θεόν μας. Αλλά αυτά μόνον στην Μεγάλη Είσοδο της Προηγιασμένης.

Θεωρώ ωφέλιμο να γνωρίζουμε όλοι ότι, δύο ημέρες το χρόνο, αντί του συνηθισμένου Χερουβικού ύμνου (Οι τα Χερουβείμ μυστικώς εικονίζοντες...) ψάλλεται στη θεία Λειτουργία της Μεγάλης Πέμπτης, του Μεγάλου Βασιλείου ο γνωστός ύμνος "Του δείπνου σου τού Μυστικού σήμερον, Υιέ Θεού κοινωνόν με παράλαβε...". Στη δε, θεία Λειτουργία του Μεγάλου Σαββάτου ο συγκλονιστικός όντως αρχαίος ύμνος: "Σιγησάτω πάσα σαρξ βροτεία και στήτω μετά φόβου και τρόμου και μηδέν γήινον εν εαυτώ λογιζέσθω· ο γαρ Βασιλεύς τών βασιλευόντων και Κύριος τών κυριευόντων προσέρχεται σφαγιασθήναι και δοθήναι εις βρώσιν τις πιστοίς. Προηγούνται δε τούτου οι χοροί τών αγγέλων μετά πάσης αρχής και εξουσίας, τα πολυόματα Χερουβείμ και τα εξαπτέρυγα Σεραφείμ, τας όψεις καλύπτοντα και βοώντα τον ύμνον· Αλληλούια, αλληλούια, αλληλούια". Και ο ύμνος αυτός, κατά τρόπον συγκλονιστικόν, μας παρακινεί αφού πλέον, με την παρουσία του Κυρίου και των Ουρανίων Ασωμάτων Δυνάμεων η γη έγινε Ουρανός να υψωθούμε από τα γήινα και να μη σκεπτόμαστε τίποτε από αυτά, προκειμένου να υψωθούμε και να ενθρονίσουμε τον Χριστό στις καρδιές μας.

Για να ολοκληρώσουμε τα της Μεγάλης Εισόδου των Τιμίων Δώρων, να προσθέσουμε ότι, ενώ οι ψάλτες μετά την Είσοδο ψάλλουν τον υπόλοιπον ύμνον του Χερουβικού, ο Ιερέας καλύπτει τα Τίμια Δώρα που απέθεσε στην Αγία Τράπεζα, με τον "Αέρα", (το μεγαλύτερο από τα τρία καλύμματα που χρησιμοποιούνται) που, όπως ήδη είπαμε συμβολίζει την ιερά σινδόνα με την οποία ο Ιωσήφ τύλιξε το Σώμα του Ιησού, μετά την αποκαθήλωση από τον Σταυρό.