Βιβλιοπαρουσίαση τού Papyrus 52 για το νέο περιοδικό:

Νέος Ερμής ο Λόγιος

Έτος 1^ο, τεύχος 1^ο, ΙΑΝ - ΑΠΡ 2011.

Τετραμηνιαία, περιοδική έκδοση, της «Εταιρείας Μελέτης Ελληνικού Πολιτισμού»

Διαδικτυακός τόπος: http://www.emep.gr

Λίγο πριν υποδεχτούμε το 2011, είχαμε στα χέρια μας το πρώτο τεύχος του περιοδικού «νέος Ερμής ο Λόγιος». Πρόκειται για μια καλαίσθητη έκδοση της «Εταιρείας Μελέτης Ελληνικού Πολιτισμού», η οποία περιλαμβάνει 250 περίπου σελίδες με επιλεγμένη αρθρογραφία, υπό την αρχισυνταξία του συγγραφέα Γιώργου Καραμπελιά, και με τη συμμετοχή μιας ομάδας πενήντα περίπου συνεργατών (βλ. σελ. 2 του περιοδικού).

Η τιμή του τεύχους στα σημεία πώλησης είναι 13 ευρώ, ενώ η ετήσια συνδρομή δεν ξεπερνά τα 35 ευρώ (τρία τεύχη ανά έτος), τιμές ιδιαίτερα καλές αν τις συγκρίνει κανείς με ανάλογες εκδοτικές προσπάθειες.

Πριν δούμε όμως πιο αναλυτικά τον «νέο Λόγιο Ερμή», αξίζει να κάνουμε μια πολύ σύντομη ιστορική αναδρομή και να μεταφερθούμε στη Βιέννη, την Πρωτοχρονιά του 1811, πριν από ακριβώς 200 χρόνια (πράγματι, έξυπνος σχεδιασμός ως προς την κυκλοφορία της έκδοσης: Λόγιος Ερμής, Γενάρης του 1811 - νέος Λόγιος Ερμής Γενάρης του 2011)

«Ερμής ο Λόγιος»: Βιέννη 1811-1821

«Ερμής ο Λόγιος» ήταν ο τίτλος ενός πατριωτικού, φιλολογικού/επιστημονικού περιοδικού, το πρώτο τεύχος του οποίου εκδόθηκε στη Βιέννη, την 1^η Ιανουαρίου του 1811 και το τελευταίο, την 1^η Μαΐου του 1821[1]. Πρώτος εκδότης ήταν ο Θεσσαλός αρχιμανδρίτης Άνθιμος Γαζής[2], τότε εφημέριος της ελληνικής εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου στην αυστριακή πρωτεύουσα. Η έκδοση πραγματοποιήθηκε με την ηθική και οικονομική ενίσχυση της «Φιλολογικής Εταιρείας του Ελληνικού Λυκείου» που είχε ιδρυθεί στο Ιάσιο[3] με επικεφαλής τον μητροπολίτη Ουγγροβλαχίας, πρώην Άρτης και Ναυπάκτου, Ιγνάτιο[4].

Στα δέκα χρόνια κυκλοφορίας του το περιοδικό γνώρισε κρίσεις και διακυμάνσεις, είτε οικονομικές, είτε ιδεολογικές.

Τα οικονομικά προβλήματα από το 1813 έως το 1816, συνέβαλαν στην αραιή έκδοσή του περιοδικού κατά τα χρόνια αυτά. Από τον Απρίλιο του 1813 ο Γαζής είχε συνεκδότη τον αρχιμανδρίτη Θεόκλητο Φαρμακίδη[5] ο οποίος, από το 1816 έως το 1821, συνέχισε -χωρίς τον Γαζή- την έκδοση του περιοδικού (που είχε διακοπεί) μαζί με τον Χιώτη λόγιο Κωνσταντίνο Κοκκινάκη. Κατά την δεύτερη αυτή περίοδο, ο «Ερμής ο Λόγιος» γίνεται όργανο της κοραϊκής ιδεολογίας, αφού οι Κοκκινάκης και Φαρμακίδης ήταν αφοσιωμένοι οπαδοί του Κοραή[6].

Δεν θα πρέπει ασφαλώς να νομίσουμε ότι ο Άνθιμος Γαζής ήταν αντίπαλος του Κοραή. Το αντίθετο. Ενώ οι αρχικές σελίδες στο πρώτο τεύχος του Λογίου Ερμή είναι αφιερωμένες στον Ιγνάτιο Ουγγροβλαχίας, η πρώτη σελίδα του δεύτερου τεύχους (15/1/1811) ξεκινά με μια αφιέρωση στον «φιλογενέστατο και ανά πάσαν την Ευρώπην περιβόητο εν παιδεία Ιατρό Αδαμαντίνο Κοραή».

Πάντως, η εργογραφία του Κοραή που παραθέτει στο δεύτερο τεύχος ο Γαζής, δείχνει να επικεντρώνεται περισσότερο στο πατριωτικό και φιλολογικό του έργο και όχι στις αντι-ορθόδοξες εκκλησιαστικές του απόψεις, παρ’ όλο που πρώτη στη σειρά, παραθέτει μια μετάφραση της «Ορθοδόξου Ομολογίας της Ανατολικής Εκκλησίας» του αρχιεπισκόπου Μόσχας Πλάτωνος, έργο ενός φωτισμένου και αξιόλογου ιεράρχη, όμως με κάποιες προτεσταντικές επιρροές[7]. Δεν έχουμε πάντως υπόψη μας, υπόνοιες για αντίστοιχες επιρροές του Γαζή.

«νέος Ερμής ο Λόγιος»

Οι στόχοι που θα υπηρετήσει το νέο αυτό έντυπο περιγράφονται λεπτομερώς στις πρώτες σελίδες του περιοδικού, στο κείμενο που έχει τίτλο, «Το εγχείρημα του Λόγιου Ερμή».

Θα λέγαμε συνοπτικά ότι πρόκειται για μια έκδοση που στοχεύει όχι απλά στην ιστοριογραφία, αλλά στην ιστορική αυτογνωσία. Κινείται μακριά από κάθε εθνοκεντρισμό, ταυτόχρονα όμως, είναι ενάντια στη μόδα του εθνομηδενισμού και κάθε μηδενισμού γενικότερα. Για το λόγο αυτό αγκαλιάζει όλες τις περιόδους και όλους τους παράγοντες που έχουν παίξει θετικό ρόλο στη διαμόρφωση της ιστορικής πορείας του τόπου και του λαού, χωρίς να αφήνει καμιά στο περιθώριο. Για να γίνει όμως αυτό, χρειάζεται πρώτα να σπάσουν τα τετριμμένα στερεότυπα, και με τρόπο έγκυρο και μεθοδικό να έρθουν στην επιφάνεια όσα έχει σκεπάσει η νεωτερική συνθηματολογία.

Για το πλαίσιο στο οποίο κινείται η αρθρογραφία, σίγουρα έχουμε ένα στίγμα από τον τίτλο και τον υπότιτλο του περιοδικού, αλλά και από την παρουσία του Γιώργου Καραμπελιά στην αρχισυνταξία. Όποιος τα τελευταία χρόνια παρακολουθεί την αρθρογραφία του στο περιοδικό «Άρδην» και έχει διαβάσει βιβλία του, όπως το «1922, Δοκίμιο για τη νεοελληνική ιδεολογία» (2002), ή έχει μελετήσει το εντυπωσιακό και εξαντλητικά τεκμηριωμένο «1204 η Διαμόρφωση του Nεώτερου Eλληνισμού» (2006) και το εξαιρετικό και αποκαλυπτικό «Κοραής και Γρηγόριος Ε΄. Κοινωνικές Συγκρούσεις και Διαφωτισμός στην Προεπαναστατική Σμύρνη (1788-1820)» (2009), καταλαβαίνει τη σημασία του έργου του αλλά και την ποιοτική στάθμη που περιμένει από κάθε νέα του συγγραφική δουλειά.

Το περιοδικό

Πραγματικά, το υψηλό επίπεδο είναι αυτό που σίγουρα πέτυχε στο πρώτο τεύχος η ομάδα του «νέου Λόγιου Ερμή» και από την πρώτη ανάγνωση καταλάβαμε ότι οι υπεύθυνοι της έκδοσης είχαν κάνει μια πολύ καλή προετοιμασία και όπως οι ίδιοι σημειώνουν, το περιοδικό κυκλοφόρησε «μετά από μια μακρά και κάποτε επίπονη επώαση σχεδόν τριών χρόνων» (σελ. 5).

Το εξώφυλλο, και ως προς τα χρώματα και ως προς τη σύνθεση που επιλέχθηκε είναι όμορφο και παραπέμπει στον υπότιτλο, «για έναν νέο Διαφωτισμό», ενώ ο σχεδιασμός των σελίδων, προδίδει ότι οι δημιουργοί έχουν ανεπτυγμένο αισθητήριο ως προς τη λειτουργική ταξινόμηση της ύλης: τα κείμενα είναι ευκολοδιάβαστα καθώς απλώνονται στις σελίδες κατά στήλες (δύο ανά σελίδα) και οι υποσημειώσεις -πολύ σημαντικό- είναι τοποθετημένες στο κάτω μέρος κάθε σελίδας, με συνεχή αρίθμηση ανά άρθρο. Εκτιμήσαμε ιδιαίτερα τη θέση των υποσημειώσεων, διότι είναι αδύνατον να μελετήσει κανείς ένα κείμενο, όταν κάθε τόσο είναι υποχρεωμένος να αναζητά τις πηγές του συγγραφέα στο τέλος του άρθρου.

Ως προς την αισθητική, μια λεπτομέρεια που μας άρεσε ιδιαίτερα είναι ότι η αρχή και το τέλος των περισσότερων άρθρων, προσδιορίζονται από ένα μικρό σχέδιο που παραπέμπει στη λαϊκή παράδοση και θυμίζει τα αντίστοιχα διαχωριστικά σχέδια που συναντάμε σε φιλολογικού περιεχομένου έντυπα του 19^ου ή των αρχών του 20^ου αιώνα.

Θεωρήσαμε πολύ χρήσιμο το 12σέλιδο «Εισαγωγικό σημείωμα» το οποίο αποτελεί μια περίληψη όλου του περιεχομένου του εντύπου, και μας προσφέρει έτοιμο το θέμα και την κεντρική ιδέα κάθε άρθρου μαζί με τον τίτλο και τον συγγραφέα του. Τα στοιχεία αυτά είναι σημαντικά, πρώτ’ απ’ όλα γιατί ο αναγνώστης μπορεί να επισημάνει αμέσως τα άρθρα που κεντρίζουν το ενδιαφέρον του. Επιπλέον όμως, οι περιλήψεις αυτές μπορούν να χρησιμοποιηθούν από έντυπα ή διαδικτυακά μέσα για να προβάλουν κάποιο από τα άρθρα του περιοδικού, ή για να το τεκμηριώσουν ως βιβλιογραφία.

            Τα ίδια τα άρθρα είναι εξαιρετικά. Επιλεγμένα ένα προς ένα, ποιοτικά, περιεκτικά, τεκμηριωμένα, και σε απόλυτη αρμονία με το υποσχόμενο περιεχόμενο του περιοδικού. Πρόκειται για ένα υλικό που θα κρατήσει «απασχολημένους» και θετικά προβληματισμένους τους αναγνώστες για αρκετό διάστημα.

            Αν ξεχωρίσουμε κάποιο άρθρο περισσότερο από κάποιο άλλο, πιθανόν θα αδικήσουμε τους συντάκτες. Όμως, θα κάνουμε μια εξαίρεση για το υπέροχο κείμενο του ποιητή και βιβλιοθηκονόμου Στέφανου Μπεκατώρου («Ιωάννης Πρίγκος, εραστής των βιβλίων» σελ. 105-124) ο οποίος έφυγε πρόωρα από τη ζωή, το καλοκαίρι του 2006. Η γλαφυρότητα του ύφους, το λεξιλόγιο, οι περιγραφές, μας ανάγκασαν να το ξεχωρίσουμε και να το «φυλάξουμε», ώστε να το χαρούμε σε μια από εκείνες τις στιγμές ξεκούρασης, που το βιβλίο γίνεται η πιο απολαυστική παρέα.

Ως προς το γενικό περιεχόμενο, το περιοδικό ακολουθεί την κλασική γραμμή του κεντρικού αφιερώματος, και βέβαια περιλαμβάνει βιβλιοπαρουσιάσεις και βιβλιοκρισίες, ενώ προσθέτει και μια συνέντευξη, γεγονός που μας άρεσε ιδιαίτερα λόγω της ζωντάνιας που αναδίδει πάντα ο προφορικός λόγος ανθρώπων που πράγματι έχουν κάτι να πουν. Η συνέντευξη, είναι από τα στοιχεία του περιοδικού που θα θέλαμε πολύ να διατηρηθεί και στα επόμενα τεύχη.

Αν θα είχαμε κάτι να προτείνουμε -σύμφωνα με την προσωπική μας άποψη- ως μελλοντική ύλη της έκδοσης, αυτό θα ήταν καταρχάς, μια στήλη επικοινωνίας, η οποία να παρουσιάζει ερωτήματα αναγνωστών καίρια και με ουσία, και αντίστοιχες απαντήσεις από τη σύνταξη. Η γνώμη μας είναι ότι μια τέτοια στήλη μπορεί να αποδειχθεί εξίσου χρήσιμη με ένα καλό άρθρο.

Επίσης, θα ήταν χρήσιμο στην εποχή μας, να συμπεριληφθούν εκτός από βιβλιοπαρουσιάσεις, και παρουσιάσεις διαδικτυακών τόπων που πραγματικά κρατούν ένα καλό επίπεδο πληροφόρησης και σεβασμού προς τον αναγνώστη. Στην εποχή που η ελευθερία του διαδικτύου αγγίζει τα όρια της ασυδοσίας, δεν θα ήταν καθόλου περιττή μια τέτοια πληροφόρηση.

Τέλος, στις βιβλιοκρισίες, στο μέλλον θα θέλαμε να συμπεριληφθούν βιβλία που επιχειρηματολογούν επάνω σε αντίθετες προς το περιοδικό απόψεις, και επάνω σε αυτές τις αντιθέσεις να αναπτυχθεί ένας διάλογος ή αντίλογος από τη σύνταξη του περιοδικού, ώστε να πληροφορείται ο αναγνώστης τις διάφορες ιδεολογικές τάσεις που υπάρχουν και τους εκπροσώπους τους. Εναλλακτικά, το ίδιο ακριβώς περιεχόμενο θα μπορούσε να συμπεριληφθεί σε άρθρο του περιοδικού και όχι απαραίτητα στις βιβλιοκρισίες.

Η ανάγκη αποκάλυψης των μύθων της νεωτερικότητας και η αναζήτηση της συλλογικότητας

Πιστεύουμε ότι ο νέος Λόγιος Ερμής μπορεί να βοηθήσει προς την κατεύθυνση μιας γνωριμίας με το πρόσφατο παρελθόν μας, απαλλαγμένο από νεωτερικούς μύθους, μηδενισμούς και συνθηματικές αξιολογικές κρίσεις της ιστορίας[8]:

Ποια στοιχεία συνέθεσαν αυτόν τον τόπο και αυτό τον λαό; Τι ακριβώς συνέβη σε εποχές που έχουν σκεπαστεί από ισοπεδωτικές απλουστεύσεις της νεωτερικής ιδεολογίας; Ποια λάθη έγιναν; Πώς μπορούν να χρησιμεύσουν τα μαθήματα του παρελθόντος για το μέλλον το δικό μας αλλά και το μέλλον της συνεργασίας μας με τους βαλκάνιους γείτονες; Ποια πολιτισμικά στοιχεία μπορούν να εξισορροπήσουν το φορτίο του ατομικισμού και να λειτουργήσουν ενοποιητικά για όλους όσοι ζουν, παράγουν και προσφέρουν στον τόπο αυτό;

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι η νεωτερική εποχή και η ειδωλοποίησή της ιδεολογίας της, έχουν ανάγκη από μια σειρά μύθους για να εδραιωθούν. Είναι πραγματική ειρωνεία το γεγονός ότι, οι εκπρόσωποι της τάσης αυτής, κατηγορούν άλλους για δημιουργία μύθων.

Για παράδειγμα, ο εορτασμός της 25^ης Μαρτίου συχνά γίνεται στόχος λαϊκισμού και προχειρολογίας όταν αναλύεται σε πρόσωπα και ημερομηνίες. Μα ο εορτασμός αυτός είναι ένα σύμβολο, και το σύμβολο είναι όχημα για την αλήθεια και όχι υποχρεωτικά ιστορική καταγραφή. Συμπυκνώνει τις καλύτερες των αναμνήσεων μιας σπουδαίας περιόδου, εκφράζει τη συλλογική μνήμη και κάποιες συλλογικές αξίες. Κάτι ανάλογο είναι π.χ. η αναφορά στους «300 του Λεωνίδα» ή στην «Αθηναϊκή Δημοκρατία»: εκφράζουν συμβολικά την αλήθεια, χωρίς αναχρονισμούς και χωρίς να επικεντρώνονται στην ιστορική λεπτομέρεια.

Εκείνοι όμως που επιθυμούν να «καταρρίπτουν» μύθους, γιατί επάνω στην αποδόμηση ενός συμβόλου, χτίζουν άλλους, νεωτερικούς μύθους όπως για παράδειγμα το παραμύθι της «εθελοδουλείας»; Γιατί με προχειρολογίες αποδόμησης αναδεικνύουν το μέρος σε όλον, και εκεί επάνω χτίζουν νέους μύθους, ως όχημα για την ιδεολογία τους;

Η αναξιότητα ιεραρχών στην Τουρκοκρατία, η προδοσία ενός Ανδρούτσου, τα λάθη ενός Καραϊσκάκη, η σκληρή βία στην Τριπολιτσά, οι ακρότητες των Κλεφτών, αρκούν για μαζική διαγραφή και μηδενισμό των πάντων και για τον ισχυρισμό ότι μάθαμε μια «ψεύτικη ιστορία» που πρέπει να «αναθεωρηθεί» εκ βάθρων; Κατά τη γνώμη των νεωτεριστών και δήθεν «προοδευτικών», αποτελεί γερό υλικό για χτίσιμο επιχειρηματολογίας, το να διογκώνεις το αυτονόητο για κάθε άνθρωπο, δηλ. το λάθος, το ελάττωμα, την ολιγωρία και να «φτιάχνεις» ιστορία αποκλειστικά επάνω σε αυτό;

Δηλαδή, κατά το ίδιο σκεπτικό, οι σφαγές δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων μετά την επικράτηση της Γαλλικής επανάστασης, αρκούν για την αποδόμηση της νεωτερικότητας; Οι αιματηροί πόλεμοι του Ναπολέοντα; Η βιαιότητα της νεωτερικής φεουδαρχίας και το μοίρασμα του πλανήτη σε αποικίες με βίαιη άντληση κάθε πόρου από τις περιοχές επιρροής; Η εργατική φρίκη της βιομηχανικής επανάστασης και τα νεκρά παιδάκια στα λαγούμια των ανθρακωρυχείων; Οι πρόσφατες σφαγές και τα μαζικά εγκλήματα από τα καθεστώτα του αθεϊσμού στις ανατολικές δικτατορίες; Ο φυλετικός ρατσισμός των ευρωπαίων «διαφωτιστών»; Το γεγονός ότι ο Βολταίρος έκανε περιουσία από το δουλεμπόριο; Η υποτέλεια του Ανδρέα Λασκαράτου στους Άγγλους κατακτητές, η αντίθεσή του στα δικαιώματα ελευθερίας τύπου και ψήφου και οι ύβρεις του για τον λαό και τους ελευθερωτές Ριζοσπάστες;

Έχουν άραγε οι νεωτεριστές να αναδείξουν πρόσωπα και ιδέες που εφαρμόστηκαν από ανθρώπους και είναι «αμόλυντες» και «άφθαρτες»; Αν δεν έχουν, τότε δεν είναι καιρός κάποιος να αναχαιτίσει το σαθρό οικοδόμημα της νεωτερικής μυθολογίας;

Ως πότε θα συντηρείται ο μύθος της αναγκαιότητας ενός διαφωτισμού στη δυτική του εκδοχή, τον οποίο προ ημερών ο Θάνος Λίποβατς εξέφρασε ως εξής:

«Είναι γνωστό ότι η Εξέγερση του 1821 δεν θα γινόταν, αν δεν είχαν υπάρξει ομάδες πεφωτισμένων ατόμων, οι οποίες εμπνευσμένες από τις αρχές της αμερικανικής και της γαλλικής Επανάστασης, οργάνωσαν μαζί με άλλες, ακόμα προνεωτερικές ομάδες, την εξέγερση»[9].

Μπορεί όμως κάποιος να αναφέρεται στην επανάσταση του ’21, σα να ήταν μια στιγμή που αναφάνηκε έτσι ξαφνικά; Υπάρχουν μέσα στην Τουρκοκρατία άλλα 40 περίπου κινήματα ενάντια στον κατακτητή[10]. Αυτά με ποιας «έμπνευσης» ιδέες πραγματοποιήθηκαν; Αν πραγματοποιήθηκαν χωρίς τις ιδέες της Γαλλικής Επανάστασης, για ποιο λόγο δεν θα μπορούσε να πραγματοποιηθεί και το 41^ο κίνημα, αυτό του 1821; Αποτελεί δείγμα σοβαρότητας να επικαλείται κάποιος αποκλειστικά το κίνημα αυτό επειδή τελικά πέτυχε, και να αγνοεί όλα τα υπόλοιπα; Και μάλιστα, ενώ ήταν πετυχημένο όχι εξαιτίας της νεωτερικής ιδεολογίας αποκλειστικά, αλλά λόγω ποικιλίας ευτυχών συγκυριών; Και αρκεί ίσως να θυμηθούμε ότι πολλοί υπέρμαχοι του παιδευτικού φωτισμού των υπόδουλων όπως ο Κοραής ή ο Άνθιμος Γαζής, θεωρούσαν πρόωρη την επανάσταση, ενώ ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο της νίκης, οι υπόδουλοι μαχητές, διέθεταν και στρατηγική μεγαλοφυΐα και γενναιότητα ενώ μάχονταν διαποτισμένοι από το πνεύμα της ορθόδοξης παράδοσης, και σίγουρα δεν έπεφταν για ύπνο με τα αντίτυπα του Βολταίρου στο προσκεφάλι τους…

Όπως επισημαίνει ο Γιώργος Καραμπελιάς, στο άρθρο του «Η ελληνική Αναγέννηση» (σελ. 78 του περιοδικού), η οπτική των νεωτεριστών αποτελεί ακραία υπερβολή:

«σύμφωνα… με αυτή τη νέα οπτική, ο «διαφωτισμός» καταλαμβάνει μια ευρύτερη χρονική περίοδο και εκτοπίζει σταδιακώς τις δύο άλλες εκφάνσεις του συνολικού φαινομένου, την οικονομικο-κοινωνική και την πολιτικοστρατιωτική για να καταλάβει προνομιακά τον ιστορικό ορίζοντα και να μεταβληθεί σε ένα εγχείρημα ενταγμένο σε σαφείς πολιτικές και ιδεολογικές επιδιώξεις. Σχηματικά, δεν έχουμε πλέον να κάνουμε με την ‘‘ελληνική παλιγγενεσία’’, στα πλαίσια του οποίου εντάσσεται και το διαφωτιστικό φαινόμενο, αλλά με τον ‘’Διαφωτισμό’’, παραπλήρωμα του οποίου καθίσταται η παλιγγενεσία!».

Σαφέστατα και είναι καιρός, οργανωμένα, μεθοδικά και τεκμηριωμένα, να κατατριφθούν όλοι οι νεωτερικοί μύθοι που συντηρούν ένα νοσηρό καθεστώς ερήμωσης και μηδενισμού χωρίς αντιστάθμισμα. Ταυτόχρονα είναι ανάγκη να δοθούν ιδέες για συνθετικές κατευθύνσεις: καμία «επιστροφή» σε κανένα ιδεατό παρελθόν δεν μπορεί να ευδοκιμήσει. Τα αποτελέσματα μιας τέτοιας νοοτροπίας είναι η στασιμότητα και η γραφικότητα (βλέπε αρχαιολατρία).

Αν και το πολιτισμικό πλαίσιο του τόπου μας είναι πολυδιάστατο, αν θέλαμε να επικεντρωθούμε στην Ορθόδοξη Παράδοση, θα λέγαμε πως ο καθένας θα μπορούσε να αντλήσει σημαντικά οφέλη ως προς το νόημα που δίνει στη ζωή τη δική του και των γύρω του: ο ορθόδοξος ησυχασμός, ο οποίος περικλείει και μια υγιή υπενθύμιση της φθαρτότητάς μας, μπορεί να δώσει ορθή διάσταση στην παθογένεια αλλά και τη ματαιότητα του καταναλωτισμού, η εκκλησιαστική τέχνη αξίζει προσοχής καθώς αναδεικνύει την πνευματικότητα και όχι τις εξωτερικές εντυπώσεις, οι εκδηλώσεις της ορθοδοξίας δημιουργούν συνάξεις «προσώπων», η φιλική γνωριμία με τους αγίους της Εκκλησίας, μας φέρνει σε επαφή με το χάρισμα που μπορεί να κρύβει και ο πιο ταπεινός άνθρωπος, αλλά και με την απλότητα του βίου και την αγάπη για τη φύση.

Χρειάζεται όμως και ο συνολικός και πολυδιάστατος πολιτισμικός μας πλούτος να αναδειχθεί, να εκτιμηθεί και να αγαπηθεί ξανά, ως ενιαίο σώμα. Σε αυτό πιστεύουμε ότι μπορεί να συμβάλλει το εγχείρημα του νέου Λόγιου Ερμή.

Από εκεί και πέρα, εμείς ως πρόσωπα καλούμαστε να συμβάλλουμε έμπρακτα, ώστε αυτά τα αγαθά να καταφέρουν να διαποτίσουν την καθημερινότητα, τις σχέσεις, την οικογένεια, και κατ’ επέκταση την κοινωνία. Περιθώρια για παλαιομοδίτικους διχασμούς, ωχαδερφισμούς και μηδενισμούς,  δεν υπάρχουν πια.

Τα περιεχόμενα του 1^ου τεύχους

(και στο διαδίκτυο ΕΔΩ)

• Εισαγωγικό σημείωμα (Σελ. 5-16)
• Το εγχείρημα του Λόγιου Ερμή (Σελ. 17-26)
• Μιχάλης Μερακλής, «Ανθρωπιστικές σπουδές: το πώς και το γιατί» (σελ. 27-32)
• Δημήτρης Μαυρίδης, «Η ανέγερση της Αγίας Σοφίας και η συνέχεια του ελληνισμού» (σελ. 33-38)
• Σπύρος Βρυώνης, «Κοινωνικές επιστήμες, έθνος και εθνικισμός» (σελ. 39-46)
• Ερατοσθένης Καψωμένος, «Η νεοελληνική κουλτούρα και το μεσογειακό πολιτισμικό πρότυπο» (σελ. 47-70)

Αφιέρωμα: Ελληνική Αναγέννηση και Δυτικός Διαφωτισμός

• Γιώργος Καραμπελιάς, «Η ελληνική Αναγέννηση» (σελ. 73-88)
• Απόστολος Διαμαντής, «Έθνος και λόγιοι στην Τουρκοκρατία» (σελ. 89-96)
• Δημήτριος Καραμπερόπουλος, «Το γνωστικό επίπεδο των ιατρικών γνώσεων κατά τη Νεοελληνική Αναγέννηση» (σελ. 97-104)
• Στέφανος Μπεκατώρος, «Ιωάννης Πρίγκος, εραστής των βιβλίων» (σελ. 105-124)
• Αλέξανδρος Παπαδερός, «Μετακένωσις» (σελ. 125-136)
• Τάσος Χατζηαναστασίου, «Κοινοί τόποι στη βαλκανική λογοτεχνία της Τουρκοκρατίας» (σελ.137-150)
• Γιώργος Κοντογιώργης, «Η γνωσιολογία των συλλογικών ταυτοτήτων» (σελ. 151-172)
• Παναγιώτα Βάσση, «Η θεώρηση της ουτοπίας στο έργο του Κ. Παπαϊωάννου» (σελ. 173-191)
• Χρίστος Δάλκος, «Η ανάγκη υπέρβασης της νεωτερικής και μετανεωτερικής αντίληψης για την γλώσσα και την διδασκαλία της» (σελ. 192-204)
• Νίκος Βαρβατάκος, «Η καθιέρωση του θεσμού των οικογενειακών επισκέψεων στην ελληνική νομοθεσία και η κοινωνική επανένταξη των κρατουμένων» (σελ. 205-224)

Βιβλιοκριτικές

• Δημήτρης Μπαλτάς, «Ζακ Ελύλ, Αναρχία και χριστιανισμός» (σελ. 225)
• Δημήτρης Μπαλτάς, «Β. Μαρκεζίνης, Το καλό και το κακό στην τέχνη και το δίκαιο» (σελ. 226)
• Σπύρος Κουτρούλης, «Α. Νταβούτογλου, Το στρατηγικό βάθος: η θέση της Τουρκίας» (σελ. 227-233)

Συνέντευξη

• Βασίλης Καραποστόλης, «Διχασμός και εξιλέωση» (σελ. 234-245)