Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας

Κεντρική Σελίδα

Βιβλία και Προσωπικότητες

Βιβλιοπαρουσίαση τού μυθιστορήματος

«Η Τελευταία Εξίσωση του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή»

Τού Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη

Πηγή: https://www.paratiritis-news.gr/politismos

«“Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΞΙΣΩΣΗ του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή” μας κέρδισε τόσο για τον περιεκτικό και δομημένο λόγο αλλά και για τη σωστή αναλογία αληθινής ιστορίας και μυθοπλασίας»

Aυτή εκφωνήθηκε στην Αλεξανδρούπολη.

«Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΞΙΣΩΣΗ του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή» του Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη διεκδικεί μια θέση στην Ιστορία των Μαθηματικών και Φυσικών Επιστημών, φωτίζοντας πτυχές της ζωής, της δράσης και της προσωπικότητας του μεγάλου Έλληνα μαθηματικού, με καταγωγή από το Βοσνάκιοϊ της Ανατολικής Θράκης

Η παρουσίαση του μυθιστορήματος «Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΞΙΣΩΣΗ του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή», αν και κυκλοφόρησε πριν τέσσερα χρόνια, από τις εκδόσεις «Στοχαστής», ήρθε στον Έβρο, στην Αλεξανδρούπολη, και πιο συγκεκριμένα στο όμορφο και ατμοσφαιρικό καφεβιβλιοπωλείο, της Κούλας και του Ανδρέα Καφετζή, στον κατάλληλο χρόνο! Και εξηγούμαι. Λίγες μέρες μετά την ολοκλήρωση των τριήμερων εορταστικών εκδηλώσεων για το ΕΤΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΚΑΡΑΘΕΟΔΩΡΗ, που συνδιοργανώθηκαν με μεγάλη επιτυχία από τον Δήμο Ορεστιάδας, τη Μητρόπολη Διδυμοτείχου-Ορεστιάδας-Σουφλίου και τη Δημοτική Κοινωφελή Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Ορεστιάδας (ΔΗΚΕΠΑΟ), 23-25 Σεπτεμβρίου 2017, παρουσία του Οικουμενικού Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Βαρθολομαίου, βρισκόμαστε σε έναν ξεχωριστό χώρο, που με την αρχιτεκτονική του διαρρύθμιση διεκδικεί δικαίως μια περιφερειακή πρωτοτυπία και όχι μόνο, για να συζητήσουμε για ένα λογοτεχνικό έργο, που αφορά και ουσιαστικά αναδεικνύει με τον πλέον υπεύθυνο και τεκμηριωμένο τρόπο πτυχές της ζωής και της δράσης μιας μεγαλειώδους, μιας φωτεινής προσωπικότητας του νεότερου Ελληνισμού, του μεγαλύτερου μετά την κλασική αρχαιότητα Έλληνα μαθηματικού, του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή, την αίγλη του οποίου υπερβαίνει ή συναγωνίζεται μια άλλη μορφή παγκόσμιας ακτινοβολίας, ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Πρίνστον των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής (ΗΠΑ), Χρίστος Παπακυριακόπουλος, «που πήρε το διδακτορικό του το 1943, ύστερα από σύσταση του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή».

Στις 176 σελίδες του μυθιστορήματος ο συγγραφέας μαζί με τους πρωταγωνιστές της μυθοπλασίας του, «εγκιβωτίζει» τη βιογραφία του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή και αξιοποιεί ένα πλούσιο ερευνητικό, αρχειακό υλικό, που είναι αποτέλεσμα πολυετούς έρευνας στην Ελλάδα και τη Γερμανία. Φωτίζει τη σχέση, την επιστημονική και την ανθρώπινη, που είχαν αναπτύξει κορυφαίοι επιστήμονες του μεγέθους του Μαξ Πλανκ, του Άλμπερτ Άινσταϊν και του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή, που θα τους φέρει πιο κοντά η «θεωρία της σχετικότητας», την οποία θα υποστηρίξουν από την αρχή τόσο ο Μαξ Πλανκ όσο και ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή.

Η σχέση Άλμπερτ Άινσταϊν και Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή είναι από μόνη της ένα κεφάλαιο στην Ιστορία των Μαθηματικών και των Φυσικών Επιστημών. Μεταξύ των δυο κορυφαίων επιστημόνων υπήρχε εξαιρετική χημεία και δυνατός συναισθηματικός και ψυχικός δεσμός. Αυτό καταμαρτυρείται και από το γεγονός ότι ο Άλμπερτ Άινσταϊν, όταν είναι ήδη στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, φροντίζει να επισκεφθεί ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής και να έρθει σε επαφή όχι μόνο με τα πανεπιστήμια και τους εκεί ερευνητές αλλά και με τις αμερικανικές αρχές, οι οποίες δεν υπήρχε περίπτωση να μην βρουν τρόπο για να έχουν την άποψη του σημαντικού και οξυδερκούς επιστήμονα για τα όσα συνέβαιναν στη ναζιστική Γερμανία του Αδόλφου Χίτλερ. Αδιαμφισβήτητα στοιχεία για τη μεταξύ τους αναπτυχθείσα επιστημονική σχέση, είναι οι επιστολές, στις οποίες ο πατέρας της σχετικότητας αναζητά απαντήσεις στα μαθηματικά προβλήματα που αντιμετωπίζει και έπρεπε να λύσει, για να προχωρήσει παραπέρα στην έρευνά του. Σ΄ αυτές ο Άινσταϊν εκφράζει στον Καραθεοδωρή την ευγνωμοσύνη του και τον θαυμασμό του. Η αείμνηστη κόρη του, Δέσποινα Καραθεοδωρή-Ροδοπούλου, στην από αυτήν συνταχθείσα βιογραφία του πατέρα της υπό τον τίτλο «ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΡΑΘΕΟΔΩΡΗ, Ο ΣΟΦΟΣ ΕΛΛΗΝ ΤΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ», παρουσίασε τις επιστολές, που αποτελούν τεκμήρια μνημειώδους χαρακτήρα και σημασίας. Υπάρχουν και στο βιβλίο του μαθηματικού και συγγραφέα Ευάγγελου Σπανδάγου υπό τον τίτλο «Η ζωή και το έργο του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις «ΑΙΘΡΑ» και βραβεύτηκε το 2000 από την Ακαδημία Αθηνών, και η Δέσποινα Καραθεοδωρή-Ροδοπούλου το χαρακτηρίζει ως «την πιο ολοκληρωμένη βιογραφία του Καραθεοδωρή, παγκοσμίως».

Με το μυθιστόρημά του, που είναι ταυτόχρονα προϊόν της επιστημονικής έρευνάς του και της μυθοπλασίας του, ο συγγραφέας Ελπιδοφόρος Ιντζέμπελης θέτει στο σωστό πλαίσιο τη σχέση μεταξύ των δυο κορυφαίων επιστημόνων και δεν επιτρέπει περιθώρια για θεωρίες συνωμοσίας, σύμφωνα με τις οποίες «ο κακός Γερμανοεβραίος Άινσταϊν έκλεψε τη θεωρία της σχετικότητας από τον Έλληνα Καραθεοδωρή»! Προσωπικά, το είχα θέσει στην αείμνηστη Δέσποινα Καραθεοδωρή-Ροδοπούλου, η οποία είχε απορρίψει κατηγορηματικά τη διατύπωση αυτών των συνωμοσιολογικών θεωριών, που, κατά την ίδια, ήταν μια ύβρις στη μνήμη και την προσφορά τους στην ανθρωπότητα.

Από μόνα τους, τα όσα έγραψε ο Άινσταϊν στις επιστολές του προς τον Καραθεοδωρή, αποτελούν μοναδικά ντοκουμέντα για το μέγεθος και την ακτινοβολία του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή.

Η θεωρία αυτή που είναι ένα ελληνικό ενδημικό φαινόμενο, ξεκίνησε πριν τριάντα χρόνια, όταν στις 20 Οκτωβρίου 1987 ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Κυριάκος Διακογιάννης, στη στήλη του «Καθαρά και ξάστερα», στην εφημερίδα «Αυριανή», αναφερόμενος στην αμφισβητούμενη ως τελευταία συνέντευξη του Άλμπερτ Άινσταϊν, που όμως δεν υπάρχει πουθενά αλλού, ή σε κάποια άλλη βιβλιογραφική πηγή, δημοσίευε το υποτιθέμενο χαρακτηριστικό απόσπασμά της, όπου ο Άινσταϊν φέρεται να είπε: «Κύριοι, ζητήσατε να σας απαντήσω σε χίλια δυο πράγματα, κανείς σας όμως δεν θέλησε να μάθει ποιος ήταν ο δάσκαλός μου, ποιος μου έδειξε και μου άνοιξε τον δρόμο προς την ανώτερη μαθηματική επιστήμη, σκέψη και έρευνα. Και για να μην σας κουράσω, σας το λέω έτσι απλά, χωρίς λεπτομέρειες, ότι μεγάλος μου δάσκαλος υπήρξε ο αξεπέραστος Έλληνας Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή, στον οποίο εγώ προσωπικά, αλλά και η μαθηματική επιστήμη, η φυσική, η σοφία του αιώνα μας, χρωστάμε τα πάντα».

Δυο χρόνια αργότερα, το σχετικό απόσπασμα θα το ενσωματώσει στο βιβλίο του υπό τον τίτλο «ΤΟ ΓΕΝΟΣ ΤΩΝ ΚΑΡΑΘΕΟΔΩΡΗ» ο αείμνηστος ερευνητής της τοπικής ιστορίας Τάκης Τσονίδης. Κυκλοφόρησε το 1989 με την υποστήριξη και τη χρηματοδότηση του Πολιτιστικού Συλλόγου Νέας Βύσσας «ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΚΑΡΑΘΕΟΔΩΡΗΣ», χωρίς ωστόσο να το υιοθετεί ή να προβαίνει σε άλλες ακραίες εκδοχές και σενάρια. Απλώς το είχε παραθέσει.

Πράγματι, ένα βιβλίο της μυθοπλασίας, που διεκδικεί μια θέση στη βιβλιογραφία της Ιστορίας των Μαθηματικών και των Φυσικών επιστημών, είναι μια παγκόσμια πρωτοτυπία! Η «εγκιβωτισμένη» μυθιστορηματική βιογραφία Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή στηρίζεται σε ένα πλουσιότατο ερευνητικό, αρχειακό υλικό, που φωτίζει τη δράση ενός κορυφαίου επιστήμονα με αδαμάντινο χαρακτήρα, που έπαιρνε πολλά ρίσκα και ήταν πάντα από τη σωστή πλευρά. Άλμπερτ Άινσταϊν-Μαξ Πλανκ-Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή, με κορυφαίο παράδειγμα και σύμβολο τον πρώτο, δεν συμπορεύτηκαν με τους ναζί. Το αντίθετο μάλιστα! Ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή με κίνδυνο της ζωής του βοήθησε πάρα πολλούς να γλυτώσουν από τα ναζιστικά κρεματόρια. Ειδικά ο προστατευόμενος ανιψιός του, ο περίφημος Ιωάννης Αργύρης (John Argyris), «η μεγαλύτερη επιστημονική προσωπικότητα παγκοσμίως στον τομέα της Υπολογιστικής Μηχανικής», που διέφυγε, με κίνδυνο της ζωής του, κολυμπώντας στον Ρήνο ποταμό, στα σύνορα Γερμανίας-Ελβετίας, «δεν επέτρεψε ούτε στο ελάχιστο την αμφισβήτηση της μνήμης του θείου του», όταν είχα την τιμή να τον συναντήσω στη δεξίωση, που είχε παραθέσει προς τιμήν του η εξαδέλφη του Δέσποινα Καραθεοδωρή-Ροδοπούλου, στο σπίτι της στο Παλαιό Ψυχικό, το 1995, με αφορμή την αναγόρευσή του σε επίτιμο διδάκτορα του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου (ΕΜΠ). Ο συγγραφέας είναι κατηγορηματικός, γιατί η έρευνά του τον οδηγεί στο συμπέρασμα, που μας το παρουσιάζει με βεβαιότητα και απόλυτη σαφήνεια, χωρίς να θέλει ή να επιδιώκει να υποτιμήσει ή να υποβαθμίσει και κυρίως να ωραιοποιήσει τα πραγματικά ιστορικά γεγονότα και τις συνθήκες της εποχής, για το χατίρι μιας ομολογουμένως συγκλονιστικής μορφής, που ούτως ή άλλως τον έχει γοητεύσει.

Αυτή είναι μια εξαιρετική συμβολή του συγγραφέα-ερευνητή Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη και οφείλουμε ως Έλληνες και επιπρόσθετα ως Θρακιώτες, αφού ο μεγάλος μαθηματικός κατάγεται από το Βοσνάκιοϊ της Ανατολικής Θράκης, που είναι η αρχετυπική κοιτίδα του ΓΕΝΟΥΣ ΤΩΝ ΚΑΡΑΘΕΟΔΩΡΗ και των κατοίκων της Νέας Βύσσας Δήμου Ορεστιάδας, να του το αναγνωρίσουμε, να τον ευχαριστήσουμε και κυρίως να τον τιμήσουμε γι’ αυτήν την μοναδική και ξεχωριστή προσφορά του.

Ειδικό κεφάλαιο είναι και η σχέση του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή με τον Ελευθέριο Βενιζέλο, που πάντοτε στα καλέσματά του θα δίνει το παρών του διακινδυνεύοντας μια ήδη λαμπρή επιστημονική σταδιοδρομία με δάφνες και περγαμηνές! Θα αναλάβει να στήσει από το μηδέν το ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΣΜΥΡΝΗΣ «ΤΟ ΦΩΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΗΣ», τον εξοπλισμό του οποίου θα διαφυλάξει μεταφέροντάς τον στην Αθήνα μέσα σε εκείνες τις συγκλονιστικές ώρες του χαλασμού.

Μέσα στο κλίμα του Εθνικού Διχασμού, το κλίμα στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτχενείο (ΕΜΠ) ήταν πολύ βαρύ για έναν άνθρωπο που είχε βρεθεί πολύ κοντά στον Βενιζέλο. Να υπογραμμίσω ότι, μετά τη μικρασιατική καταστροφή, στη γνωστή «Δίκη των Έξι», καταδικάστηκε σε θάνατο και τουφεκίστηκε στις 28 Νοεμβρίου 1922 ο καθηγητής και από τους πρωτεργάτες της ίδρυσης του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης. Καθηγητής Σιδηροδρομικής και μετέπειτα πρύτανης ήταν ο αδερφός του Δημοσθένης Πρωτοπαπαδάκης, με τον οποίο θα συγκρουστεί ο ανιψιός του και απόγονος του Ρήγα Φεραίου Ιωάννης Αργύρης (John Argyris), οποίος θα διακόψει τις σπουδές του, για να τις ολοκληρώσει τελικά, κοντά στον θείο του, στο Μόναχο. Θα έπρεπε να περάσουν 60 και πλέον χρόνια για να αποκαταστήσει ο Ιωάννης Αργύρης τη σχέση του με το κορυφαίο ίδρυμα της χώρας μας σε μια τελετή ιδιαίτερου και πολλαπλού συμβολισμού.

Τελευταία προσφορά του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή ήταν η σύνταξη του ιδρυτικού κανονισμού εσωτερικής λειτουργίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), μετά από πρόσκληση και πάλι του Ελευθέριου Βενιζέλου, με τον αρμόδιο υπουργό Παιδείας Γεώργιο Παπανδρέου να διατυπώνει την πρόταση πρόσκλησής του από το βήμα της Βουλής των Ελλήνων.

Μέσα από τους ήρωες της μυθοπλασίας, του Μιχάλη και της Μαρκέλλας, που τους ενώνει η αγάπη τους για τα μαθηματικά και τη μαθηματική λογοτεχνία, ο συγγραφέας μας δίνει όμορφες περιγραφές, στο πνεύμα της ταξιδιωτικής και μεταναστευτικής λογοτεχνίας, από το Μόναχο, την «Αθήνα του Ίζαρ», λόγω του ποταμού, που διασχίζει την πρωτεύουσα και κυρίως για τα δημόσια κτίριά του, τα εμπνευσμένα από την κλασική Αθήνα αρχιτεκτονικά μνημεία του, που σχεδίασε και κατασκεύασε, με εντολή του βασιλιά της Βαυαρίας Λουδοβίκου Α΄, πατέρα του Όθωνα, ο νεοκλασικός αρχιτέκτονας, ζωγράφος και συγγραφέας Λέο φον Κλέντσε, με την Πλατεία του Βασιλιά, με τα Προπύλαια όπως στην Ακρόπολη, και τη Γλυπτοθήκη, να αποτελούν «το γνωστότερο σύγχρονο ελληνιστικό αρχιτεκτονικό σύνολο παγκοσμίως».

Κι όταν η αφήγηση θα μας παρασέρνει σε μια νοερή περιδιάβασή μας στον Κεντρικό Σιδηροδρομικό Σταθμό (Hauptbahnhof), όπου αντάμωναν οι συμπατριώτες όλων των μεταναστευτικών φυλών, μαζί και οι δικοί μας μετανάστες, θα έχουμε την αίσθηση ότι θα ακούσουμε το κλικ της μηχανής του «φωτογράφου του Μονάχου» Δημήτρη Σούλα, να πιάνει το ελληνικό καμάκι, που μόλις έχει μάθει τι σημαίνει το «Φρόιλαϊν, ιχ λίμπε ντιχ», για να μπορέσει να πιάσει κουβέντα με την Γερμανίδα που πολιορκεί! Μετά με την ελληνική εφημερίδα στη μασχάλη για καφέ, μπίρα και κουβέντα στο γνωστό στέκι των Ελλήνων, στο “THESSALONIKI”, όπου σίγουρα θα ακούσεις τον Στράτο Διονυσίου να ερμηνεύει, σε στίχους του Άκη Πάνου, ένα από τα πιο αγαπημένα και εμβληματικότερα τραγούδια για τη μετανάστευση εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων, που έφταναν «Στο σταθμό του Μονάχου» με το “AKROPOLIS EXPRESS”, για να προωθηθούν στη συνέχεια σε άλλες πόλεις της Γερμανίας.

«Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΞΙΣΩΣΗ του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή» του Ελπιδοφόρου Ιντζέμπελη μας κέρδισε τόσο για τον περιεκτικό και δομημένο λόγο του αλλά και για τη σωστή αναλογία αληθινής ιστορίας και μυθοπλασίας.

Δεδομένες οι συγγραφικές αρετές του μυθιστοριογράφου και επίσης σεβαστότερη η ιστορική του έρευνα.

Αδημονούμε για τη συνέχεια.

Είναι προσδοκώμενη και αναμενόμενη.

Το υλικό της έρευνας προοιωνίζεται συγκλονιστικότερο και συναρπαστικότερο!

 **********************

* Ο Σταύρος Παπαθανάκης είναι δημοσιογράφος, μεταφραστής και εκδότης. Δημιούργησε τον εκδοτικό οίκο Ρήσος και εξέδιδε επί σειρά ετών το ιδιαίτερα σημαντικό, για την καταγραφή των πολιτισμικών πόρων και των αναπτυξιακών προοπτικών της Θράκης, περιοδικό «Βορέας». Σήμερα διατηρεί το ομώνυμο blog. Διαβάστε ολόκληρο ένθετο αφιέρωμα από τη βιβλιοπαρουσίαση εδώ.