Οι θεόπτες διατυπώνουν την εμπειρία περί της Αγίας Τριάδος για ποιμαντικούς και αντιαιρετικούς σκοπούς. Υπάρχει λόγος που οι Πατέρες δημιουργούν ειδικούς όρους για να εκφράσουν τον Θεό.

«Νομίζω ότι πρέπει να είναι σαφής ο σκοπός και ο χαρακτήρας της ορολογίας που χρησιμοποιείται στην θεολογία, δηλαδή στην γλώσσα της Παλαιός Διαθήκης, της Καινής Διαθήκης, στην γλώσσα των Πατέρων και των Συνόδων. Και τι σκοπό έχει η ορολογία που χρησιμοποιείται; Η θεολογική ορολογία της Ορθοδόξου Εκκλησίας φαίνεται σαφώς από το γεγονός ότι ολόκληρη η Ορθόδοξη θεολογία βασίζεται σε εμπειρία».

Η ορολογία που χρησιμοποιεί η Εκκλησία για τον Θεό δεν γίνεται για την κατανόηση του Θεού, αλλά για την αντιμετώπιση διαφόρων αιρετικών που εμφανίζονται, γι' αυτό και μερικές φορές και η ίδια η Εκκλησία αλλάζει και ορολογία.

«Αυτό σημαίνει ότι η Εκκλησία δεν είναι προσκολλημένη σε μια ορισμένη ορολογία από έναν αιώνα σε άλλο. Δεν μπορεί να κολληθεί επάνω σε μια μόνιμη ορολογία περί Θεού, διότι οι ορολογίες περί Θεού ρυθμίζονται από τις συνθήκες με τις οποίες χρησιμοποιούμε την ορολογία. Όταν χρειασθεί, η Εκκλησία μπορεί να προσθέσει έναν όρον που δεν υπήρχε πριν. Μπορεί ακόμη και να πάρει έναν όρο αιρετικό και να τον χρησιμοποιήσει Ορθόδοξα».

Η ορολογία καθορίζεται και κατοχυρώνεται από τους θεουμένους-θεόπτες Πατέρες των Οικουμενικών Συνόδων και στην συνέχεια γίνεται αυθεντικό τμήμα της Ορθόδοξης παράδοσης.

Επομένως, το δόγμα περί της Αγίας Τριάδος δεν είναι φιλοσοφικές θεωρίες, αλλά καρπός της θείας αποκαλύψεως. «Για τους Πατέρας της Εκκλησίας, όταν λέμε δόγμα της Αγίας Τριάδος είναι οι θεοφάνειες», οι οποίες στην συνέχεια καταγράφονται σε όρους-δόγματα και σε κηρύγματα. Ήδη οι επιστολές των Αποστόλων είναι καταγραφή των θεοφανειών. Παρά το ότι οι Πατέρες προσπαθούν να οριοθετήσουν την αποκάλυψη περί της Αγίας Τριάδος, εν τούτοις η Αγία Τριάδα παραμένει πάντα απόρρητο μυστήριο. Έτσι, κάνουμε την διάκριση για το ότι άλλο είναι το δόγμα περί της Αγίας Τριάδος, που γίνεται καταληπτό διανοητικά και άλλο είναι το μυστήριο της Αγίας Τριάδος που είναι ακατάληπτο από τον άνθρωπο.

«Στην εποχή προ της Α' Οικουμενικής Συνόδου γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια από τους Πατέρες να χαράξουν μια ομοφωνία πάνω στα θέματα ορολογίας. Δίνεται η εντύπωση στους σημερινούς ερευνητές, ότι οι Πατέρες ψάχνουν να νοηματοποιήσουν το δόγμα της Αγίας Τριάδος. Γίνεται μια προσπάθεια να καταλάβουν το δόγμα. Και αφού καταλάβουν το δόγμα, να εκφράσουν το δόγμα.

Ούτε μπορούμε να εννοήσουμε τον Θεό ούτε μπορούμε να εκφράσουμε τον Θεό. Αυτό που είπε ο Γρηγόριος ο Θεολόγος "Θεόν φράσαι αδύνατον, νοήσαι αδυνατώτερον", αποτελεί το κλειδί της όλης ιστορίας. Οι Πατέρες ξέρανε ότι δεν μπορούν να εκφράσουν τον Θεό, παρά ταύτα έψαχναν να βρουν διατύπωση. Για ποιούς λόγους; Διότι, υπήρχε ταυτότητα εμπειρίας του φωτισμού και της Θεώσεως μεταξύ των Πατέρων.

Όλοι γνωρίζανε, και Ανατολικοί και Δυτικοί, εκτός από τον Αυγουστίνο, ότι είναι αδύνατον να διατύπωση κανείς το μυστήριο της Αγίας Τριάδος. Οπότε, το μυστήριο της Αγίας Τριάδος υπερβαίνει πάντοτε την νόηση. Και το παράξενο είναι, ότι, όταν φθάνει κανείς στην θέωση, στην άλλη ζωή, το μυστήριο της Αγίας Τριάδος θα παραμείνει μυστήριο. Δεν θα λυθεί ποτέ το μυστήριο του Θεού».

Η εμπειρία της θεολογίας περί του Τριαδικού Θεού από τους θεόπτες εκφράζεται μέσα από όρους που λαμβάνουμε από την ορολογία της εποχής και με ονόματα που λαμβάνουμε από τα κτίσματα.

«Ό,τι ονόματα έχουμε περί Θεού, τα ονόματα αυτά τα έχουμε από τα κτίσματα. Βλέπουμε τα κτίσματα, που έχουν δύναμη, και λέμε, όπως είναι δυνατό το κτίσμα, ο Θεός είναι παντοδύναμος και έχει όλη την δύναμη και υπεράνω απ’ ό,τι μπορούν να έχουν τα κτίσματα. Αλλά η εικόνα περί δυνάμεως είναι από τα κτίσματα. Δεν είναι κατ’ ευθείαν από τον Θεό.

Όταν κανείς έχει την εμπειρία της Θεώσεως, καταλαβαίνει ότι ο Θεός υπερβαίνει όλα τα νοήματα, ακόμη και την δύναμη και την ενέργεια και την τριάδα και την μονάδα. Αυτά τα νοήματα είναι οι εμπειρίες που έχουμε από τα κτίσματα. Οι Θεούμενοι που έχουν την θεοπνευστία, χρησιμοποιούν εικόνες από την καθημερινή εμπειρία των ανθρώπων, για να μπορούν να οδηγήσουν τον άνθρωπο προς τον Θεό».

Η εμπειρία εκφράζεται με πολλούς όρους, όπως φαίνεται στους Πατέρες της Εκκλησίας, που έζησαν σε διάφορες εποχές και διάφορους χώρους.

«Μερικές φορές μπορεί να μην είναι αίρεση η κακή έκφραση με νοήματα της εμπειρίας της Εκκλησίας, αλλά μπορούμε να έχουμε περιπτώσεις που εκφράσθηκε αυτή η εμπειρία, όχι μόνο με μια ορολογία, αλλά με δύο τρεις ορολογίες. Δηλαδή, μπορούμε να έχουμε πρόβλημα, ώστε μια παράδοση να επιμένει στην δική τους ορολογία και να αποκλείει τις άλλες ορολογίες, ενώ και οι δύο ορολογίες ισχύουν».

Οι Άγιοι Πατέρες είχαν το Άγιον Πνεύμα και θεολογούσαν, και γι' αυτό δεν αυτοσχεδίαζαν, δεν ήταν «αυτοχειροτόνητοι θεολόγοι». Αντίθετα, μερικοί θεολογούν στηριζόμενοι στον στοχασμό τους και στον θεσμικό τους ρόλο, αγνοώντας ή παραθεωρώντας την Παράδοση της Εκκλησίας.

«Όταν λένε οι Άγιοι Απόστολοι "έδοξε τω Πνεύματι τω Αγίω και ημίν" (Πράξεις ιε΄, 28), πώς ξέρουν τι "έδοξε τω Αγίω Πνεύματι"; Διότι το Άγιον Πνεύμα ήταν μέσα τους και είχαν την εμπειρία Του. Άμα λένε σήμερα οι δεσποτάδες το "έδοξε τω Αγίω Πνεύματι και ημίν", λένε ανοησίες».

Η Σύνοδος των Επισκόπων είναι Ορθόδοξη εάν υπάρχουν Επίσκοποι που βρίσκονται στον φωτισμό και την θέωση, διαφορετικά θα είναι Ορθόδοξη εάν ακολουθεί την διδασκαλία και την εμπειρία των Προφητών, Αποστόλων και Πατέρων.