Συχνά παρατηρώ ότι πολλοί θεολόγοι χρησιμοποιούν μια ξύλινη θεολογική γλώσσα για να αναπτύξουν τις απόψεις τους. Αλλά τι εννοώ, όταν κάνω λόγο για ξύλινη θεολογική γλώσσα;

Ο όρος αυτός χρησιμοποιείται σήµερα για να δηλώση ένα κενό, φλύαρο πολιτικό λόγο. Νομίζω ότι μια τέτοια ξύλινη γλώσσα διακρίνεται από τέσσερα στοιχεία.

Πρώτον. Είναι κατασκεύασμα ιδεολογικό και προς χάρη τής ιδεολογίας. Καθορίζεται από µερικά κέντρα και έχει µέσα της μια συγκεκριμένη σκοπιμότητα. Η γλώσσα αυτή χρησιμοποιείται ευκαίρως - ακαίρως, χωρίς να την καταλαβαίνη αυτός που τη χρησιμοποιεί και βεβαίως χωρίς να την καταλαβαίνει και ο συζητητής. Οπότε η συζήτηση δεν μπορεί να επεκταθή δημιουργικά. Τα κατασκευάσµατα είναι ιδεολογικά «κλισέ», που είναι προστατευτικά φράγµατα τής πνευματικής πενίας και ένδειας. Με αυτήν την γλώσσα κόβεται ο διάλογος.

Δεύτερον. Η ξύλινη γλώσσα χρησιμοποιείται όχι για να διασαφηνίση κάτι, αλλά για να το καλύψη ακόμη περισσότερο, ώστε όσοι ακούνε να µη καταλαβαίνουν πολλά πράγµατα και έτσι ο συνομιλητής να ξεφεύγη από διάφορες παγίδες και να θεωρήται νικητής. Κυρίως διακρίνεται από την χρήση αφηρημένων ουσιαστικών χωρίς ρήμα.

Τρίτον. Δεν έχει πλαστικότητα, δεν διακρίνεται για την έκφραση τής προσωπικής ελευθερίας. Περιορίζεται κανείς σε μια ορολογία την οποία τού έμαθε, ύστερα από επίπονη άσκηση, ο καθοδηγητής του και δεν µπορεί να εκφράση µέ δικά του λόγια τα ίδια πράγματα. Έτσι, µέ την χρησιμοποιούμενη ξύλινη γλώσσα χρωματίζονται οι άνθρωποι ανάλογα µέ τα χρώματα τών πολιτικών σχηματισμών.

Τέταρτον. Η ξύλινη γλώσσα δεν έχει σχέση µέ τον προσωπικό πόνο, την προσωπική τραγωδία και την περιπέτεια τού καθενός.

Και τα τέσσερα αυτά γνωρίσματα συνιστούν και χαρακτηρίζουν και τον ξύλινο θεολογικό λόγο, όταν είναι ιδεολογικός, όταν δεν έχει προσωπική έκφραση και πλαστικότητα και δεν έχει καμμιά σχέση µέ τον προσωπικό πόνο και την αναζήτηση ελευθερίας και λύτρωσης, όταν συσκοτίζει περισσότερο τα πράγµατα. Ένας θεολογικός όρος που στέκεται στον ιδεολογικό χώρο, στον εγκέφαλο και δεν είναι έκφραση τής καρδιάς ή δεν γίνεται θεραπευτικό φάρμακο δεν αναπαύει τον άνθρωπο.

Βέβαια, όταν μιλώ για ξύλινο θεολογικό λόγο, δεν εννοώ τους όρους τών Οικουμενικών Συνόδων, για την κατάρτιση τών οποίων χρειάστηκαν αγώνες και θυσίες τών Πατέρων τής Εκκλησίας. Οι όροι τών Συνόδων έχουν ισχύ, αλλά θα πρέπει να τους κάνουμε ζωή, βίωµα, τόσο στην προσωπική µας ζωή, όσο και στην ζωή τής κοινότητας και τών Χριστιανών. Το πρόβληµα είναι όταν στεκόµαστε σε μερικές ορολογίες, τις οποίες πλάθουµε εμείς, για να εντυπωσιάζουμε και να κυριαρχούμε στην συζήτηση.

Για παράδειγµα, όταν ομιλούμε θεολογικά για τις άκτιστες ενέργειες τού Θεού, που είναι ουσιαστικό θέµα για την Ορθόδοξη Θεολογία, και ταυτόχρονα αρνούμαστε τον ησυχαστικό τρόπο ζωής ή τον χαρακτηρίζουµε ως νεοηθικισµό, τότε αυτή είναι ξύλινη θεολογική γλώσσα.