Πώς ξέρουμε ότι μια Σύνοδος είναι Οικουμενική;

Πηγή: Βιβλιάριο Ι. Μ. Πειραιώς: "Ασματικαί Ακολουθίαι τής Αγίας Ογδόης (Η΄) Οικουμενικής Συνόδου". Πειραιεύς 2014.

Άγιος Νικόδημος Αγιορείτης

Τέσσαρά τινα χαρακτηριστικά ιδιώματα τών Οικουμενικών συνόδων ευρίσκω...

Και πρώτον μεν ιδίωμα όλων των Οικουμενικών είναι, το να συναθροίζωνται δια προσταγών, ουχί τού Πάπα, ή τού δείνος Πατριάρχου, αλλά δια προσταγών Βασιλικών...

Δεύτερον: Το να γίνεται ζήτησις περί πίστεως, και ακολούθως να εκτίθεται απόφασις, και όρος δογματικός εις κάθε μίαν από τας Οικουμενικάς...

Τρίτον, το να ήναι πάντα τα εκτιθέμενα παρ' αυτών δόγματα και οι Κανόνες, ορθόδοξα ευσεβή και σύμφωνα ταις θείαις Γραφαίς, ή ταις προλαβούσαις Οικουμενικαίς συνόδοις...

Τέταρτον δε και τελευταίον, το να συμφωνήσουν και να αποδεχθούν τα παρά τών Οικουμενικών συνόδων διορισθέντα, και κανονισθέντα άπαντες οι Ορθόδοξοι Πατριάρχαι και Αρχιερείς της Καθολικής Εκκλησίας, είτε δια τής αυτοπροσώπου παρουσίας αυτών, είτε δια των ιδίων τοποτηρητών, ή και τούτων απόντων, δια γραμμάτων αυτών.

(Αγίου Νικοδήμου Αγιορείτου, Πηδάλιον, εκδ. Αστέρος, σελ. 118).

Καθηγητής π. Ιωάννης Ρωμανίδης

Ο Εννέα ρωμαϊκές Οικουμενικές Σύνοδοι που συγκάλεσαν οι ρωμαίοι αυτοκράτορες, με πρώτο το Μέγα Κωνσταντίνο, σε συνεργασία με τα ρωμαϊκά Πατριαρχεία της Πρεσβυτέρας Ρώμης, της Νέας Ρώμης, της Αλεξανδρείας, της Αντιοχείας και τελικά των Ιεροσολύμων από τα 451 είναι:

(1) της Νικαίας 325,

(2) Κωνσταντινουπόλεως 381,

(3) Εφέσου 431,

(4) Χαλκηδόνος 451,

(5) Κωνσταντινουπόλεως 553,

(6) Κωνσταντινουπόλεως 680,

(7) Νικαίας 786/7,

(8) Κωνσταντινουπόλεως 879, και

 (9) Κωνσταντινουπόλεως 1341.

Εννέα Οικουμενικές Σύνοδοι που δημοσιεύτηκαν ως ρωμαϊκοί νόμοι υπογεγραμμένοι από τον Αυτοκράτορα αφού προηγουμένως τα πρακτικά τους υπογράφτηκαν από τους πέντε ρωμαίους Πατριάρχες, τους Μητροπολίτες και Επισκόπους τους. Εξαιρείται η Ένατη Οικουμενική Σύνοδος του 1341 που τα πρακτικά της προσυπέγραψαν μόνο τέσσερις ρωμαίοι Πατριάρχες και επικύρωσε ο ρωμαίος αυτοκράτορας. Απουσίαζε τώρα το Πατριαρχείο της Πρεσβυτέρας Ρώμης που εν τω μεταξύ είχε καταληφθεί βίαια από τους Φράγκους, Λογγοβάρδους, και Γερμανούς με τη βοήθεια των Νορμανδών.

Η τρέχουσα άποψη πολλών Ορθοδόξων ότι μια Οικουμενική Σύνοδος είναι έγκυρη όταν αναγνωρίζεται από κάποια μεταγενέστερη Οικουμενική Σύνοδο δεν έχει καμιά βάση στο Ρωμαϊκό Δίκαιο. Κάθε Σύνοδος γινόταν Ρωμαϊκός Νόμος από τη στιγμή που τα πρακτικά της υπέγραφαν επί τόπου τα μέλη της, Πατριάρχες και Μητροπολίτες, και συνυπέγραφε ο ίδιος ο Αυτοκράτορας. Οι αιρετικοί και οι αιρέσεις τους καταδικάζονταν εκείνη τη στιγμή και όχι από κάποια επόμενη Οικουμενική Σύνοδο. Τα Σύμβολα και οι Όροι τους γίνονταν Ρωμαϊκοί νόμοι αυτοστιγμεί.

Έτσι υπάρχουν σήμερα Ορθόδοξοι που αυτοαποκαλούνται Εκκλησία των Επτά Οικουμενικών Συνόδων. Πολλοί Ορθόδοξοι αγνοούν την Όγδοη και την Ένατη Οικουμενική Σύνοδο. Η Όγδοη Οικουμενική Σύνοδος το 879 απλά καταδίκασε αυτούς που "προσθέτουν" ή "αφαιρούν" από το Σύμβολο του 381 καθώς και όσους δεν αποδέχονται τη διδασκαλία περί Εικόνων της Έβδομης Οικουμενικής Συνόδου. Ο Φράγκοι που καταδικάζονται προς το παρόν δεν αναφέρονται καθαρά με σκοπό να τους δοθεί η ευκαιρία να αναθεωρήσουν.

Η Ένατη Οικουμενική Σύνοδος το 1341 καταδίκασε τον πλατωνικό μυστικισμό του Βαρλαάμ του Καλαβρού, ο οποίος είχε έρθει από τη Δύση ως προσήλυτος στην Ορθοδοξία. Φυσικά η απόρριψη του πλατωνικού τύπου μυστικισμού ήταν παραδοσιακή πρακτική των Πατέρων.

(http://www.romanity.org/htm/rom.e.00.vasikes_theseis_autou_tou_website.htm)

Οικουμενική Σύνοδος, είναι εκείνη που:

1. Συγκλήθηκε από Αυτοκράτορα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας με Οικουμενική (παν-Ρωμαϊκή ) εμβέλεια, αλλά φυσικά και πανχριστιανική.

2. Ο αποφάσεις της έγιναν αποδεκτές από ολόκληρη την ανά τον κόσμο Ορθόδοξη Εκκλησία, διαχρονικά.

3. Αποφάσεις της διατυπώθηκαν από Θεούμενο.

4. Ο αποφάσεις της υπεγράφησαν από τα Ρωμαϊκά Πατριαρχεία.