1. Μια φαινομενικά παράλογη εκστρατεία του Τύπου

Νομίζω ότι κανείς δεν μπορεί να πει στη χώρα μας (όπως και σε πολλές ακόμα χώρες), ότι δεν άκουσε τις τελευταίες ημέρες το ζήτημα που εγέρθηκε με το ψευδεπίγραφο Γνωστικό ψευτοευαγγέλιο "του Ιούδα". Και το γεγονός αυτό, δημιούργησε απορίες σε πολύ κόσμο, για διάφορες αιτίες. Το να γίνει τόσος ντόρος για ένα Γνωστικό ψευδεπίγραφο "ευαγγέλιο", που η ύπαρξή του είναι γνωστή από τον 2ο αιώνα μ. Χ., δεν φαίνεται να είναι κάτι λογικό. Όπως δεν φαίνεται να είναι λογικοί οι πηχιαίοι τίτλοι περί "αποκατάστασης του Ιούδα", περί "νέας θεώρησης του Ιούδα", και περί "άλλης εκδοχής των γεγονότων του θανάτου του Χριστού", ή περί "διαφορετικών Χριστιανισμών του πρώτου αιώνα". Ακόμα πιο "ύποπτος" είναι ο χρόνος που επελέγει για να δημοσιευθεί σε τόσες χώρες ταυτόχρονα: Εν μέσω Σαρακοστής κοντά στο Πάσχα!

Άραγε, γιατί τόσος ντόρος, τόσος σχεδιασμός, και τέτοιο "τάιμινγκ" για ένα Γνωστικό κείμενο, για το οποίο τόσοι λίγοι φυσιολογικά θα έπρεπε να ενδιαφέρονται; Ένα βιβλίο που θα ενδιέφερε καθαρά και μόνο τους ΕΙΔΙΚΟΥΣ που ασχολούνται με τις θρησκευτικές κινήσεις της μακρινής εκείνης εποχής, φαίνεται παράλογο να κυκλοφορεί σε τόσο ευρεία έκταση, ώστε να το αποκτήσει "και η κουτσή Μαριώ", μέσω του Νάσιοναλ Τζεογκράφικ.

 

2. Οι υποψίες που δημιουργήθηκαν

Φυσικά όλες αυτές οι καταστάσεις, έτυχαν σφοδρής εκμετάλλευσης από τους εχθρούς της Εκκλησίας. Ανόητες φυλλάδες, άρθρα και μέηλ, "πληροφορούσαν" τους Χριστιανούς για την αθωότητα του Ιούδα, και την "απόδειξη" της προδοσίας όλων ημών από τον... Χριστό! Αλλά φυσικά τέτοια ανόητα "επιχειρήματα" πείθουν μόνο όσους είναι ήδη πεπεισμένοι κατά της Χριστιανικής πίστης! Και κανένας Χριστιανός δεν θα μπορούσε να πιστέψει ως "έγκυρο ιστορικό σύγγραμμα του Ιούδα" ένα κείμενο που γράφτηκε ένα αιώνα μετά από τον θάνατο του Ιούδα! Όλες αυτές οι φυλλάδες λοιπόν, παρέμειναν για "εσωτερική κατανάλωση" μεταξύ των εχθρών της Χριστιανικής πίστης, ώστε να να τονίζεται περισσότερο η ανοησία τους.

Μία μόνο ζημιά προκλήθηκε από αυτό το μπαράζ δημοσιεύσεων. Σε ανθρώπους με διανοητικά προβλήματα κατανόησης, σε παιδιά, σε ελάχιστα πληροφορημένους (αλλά άπιστους), ίσως έμειναν στο μυαλό μόνο οι μεγάλοι τίτλοι περί "διαφορετικής εκδοχής" της ιστορίας του Χριστού. Μια ζημιά για την οποία φυσικά θα δώσουν λόγο κάποτε στον Θεό, οι εμπνευστές αυτής της εκστρατείας, παρά το ότι "τα πρόβατα του Χριστού δεν μπορεί να τα αρπάξει κανείς από τα χέρια Του" (Ιωάννης 10/ι: 28).

Βλέποντας την ανωτέρω εκμετάλλευση του ζητήματος από εχθρούς της πίστης, πολλοί Χριστιανοί έσπευσαν να μιλήσουν για "επίθεση" μερίδας του Τύπου εναντίον της Εκκλησίας, από "ξένα κέντρα". Και μια ολόκληρη συνωμοσιολογία άρχισε να πλέκεται γύρω από το ζήτημα. Ακούστηκαν πολλά, όπως:

-Γίνεται επίθεση στην Εκκλησία εν μέσω του Πάσχα.

-Η Νέα Εποχή προσπαθεί να χτυπήσει τη Χριστιανική πίστη.

-Σατανιστικά κέντρα που ελέγχουν τις παγκόσμιες εξουσίες, προσπαθούν να αποτινάξουν την πίστη από τον κόσμο.

-Γίνεται προσπάθεια σύγχυσης των πιστών, για να ακυρώσουν την πίστη στη σταύρωση και την ανάσταση.

-Γίνεται προσπάθεια να επανεισαχθεί ο Γνωστικισμός στον κόσμο.

-Δημιουργούνται από τους Σιωνιστές οι κατάλληλες προϋποθέσεις για να προχωρήσει ο Πάπας στην "αποκατάσταση" του Ιούδα, ώστε να βελτιωθούν οι σχέσεις του με τον Ιουδαϊσμό.

-Γίνεται προσπάθεια να εισαχθούν αντεστραμμένες αξίες στη θρησκευτική συνείδηση του κόσμου, ώστε να μην γνωρίζει τι είναι καλό και τι είναι κακό, δικαιολογώντας ακόμα και την προδοσία.

Αυτά τα παραπάνω, και πολλά ακόμα ακούσθηκαν και θα ακουσθούν, από Χριστιανούς και μη. Και πιθανόν κάποια από αυτά, να έχουν κάποια βάση, ή τουλάχιστον κάποια από αυτά (ή όλα), τυγχάνουν εκμετάλλευσης από ανθρώπους (και δαίμονες), που επωφελούνται της κατάστασης αυτής με κάθε δυνατό τρόπο, ώστε να ζημιώσουν κατά το δυνατόν τη Χριστιανική πίστη.

Όμως, υπάρχουν λόγοι να πιστεύουμε ότι το θέμα είναι πολύ απλούστερο. Περισσότερο ρηχό, και περισσότερο "πεζό" από όλα αυτά. Ναι, ίσως ΚΑΙ αυτά να ισχύουν σε κάποιο βαθμό. Όμως το σίγουρο είναι ότι το πραγματικό ζήτημα είναι καθαρά ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ! Είναι η συνεχιζόμενη προσπάθεια, να διαιωνισθεί η προδοσία του Ιούδα, όχι αυτή τη φορά μόνο για τριάντα αργύρια, αλλά για... εκατομμύρια ευρώ!!!

 

3. Μια ιστορία διεθνούς αρχαιοκαπηλίας

Για να καταλάβουμε τι συμβαίνει, είναι χρήσιμο να δούμε περιληπτικά το ιστορικό της "απόκτησης" των δικαιωμάτων έκδοσης από το Νάσιοναλ Τζεογκάφικ, αυτού του αρχαίου κειμένου:

Το ίδιο το Νάσιοναλ Τζεογκράφικ, τόσο στο ίδιο το περιοδικό, όσο και στο βιβλίο που δημοσίευσε ένθετο για το Ευαγγέλιο του Ιούδα, κάνει εκτενή ανάλυση των γεγονότων της απόκτησης αυτής. Γεγονότα που για τα προγενέστερα απ' αυτά τουλάχιστον, υπάρχει κάποια αμφισβήτηση για την ακρίβειά τους, μια και εκφράζονται απόψεις ότι απλώς καλύπτουν τους παλαιότερους αρχαιοκαπήλους που πήραν μέρος στην ιστορία, και ότι ο κώδικας αυτός, δεν είναι παρά κλεμμένο μέρος των κωδίκων του Nag Hammadi, που ανακαλύφθηκαν το 1945. Αλλά εμείς θα αναφέρουμε εδώ μόνο την "επίσημη" εκδοχή, όπως την περιγράφει το Νάσιοναλ Τζεογκράφικ:

Κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1970, κοντά στο Beni Masar της Αιγύπτου ανακαλύπτεται ένα χειρόγραφο σε πάπυρο, που περιέχει μεταξύ άλλων κειμένων, το λεγόμενο "Ευαγγέλιο του Ιούδα".

Το 1978 ένας χωρικός αρχαιοκάπηλος, το πουλάει σε έναν Αιγύπτιο "έμπορο αρχαιοτήτων", ονόματι "Χάνα".

Στις αρχές του 1980, κατά τον καιρό που η Αιγυπτιακή κυβέρνηση χαρακτηρίζει παράνομη την κατοχή αδήλωτων αρχαιοτήτων, και την εξαγωγή τους χωρίς κρατική άδεια, και ενώ ο Χάνα προσπαθεί να το πουλήσει σε πολύ υψηλή τιμή στο εξωτερικό, γίνεται διάρρηξη και του το κλέβουν.

Με τη βοήθεια ενός Έλληνα ανακατεμένοι σε παρόμοιες δοσοληψίες, ο Χάνα καταφέρνει να ξαναπάρει στην κατοχή του μέρος του χειρογράφου, στο οποίο υπάρχει και το Ευαγγέλιο του Ιούδα.

Το Μάιο 1983 ο Χάνα πηγαίνει στη Γενεύη για να πουλήσει το χειρόγραφο σε κάποιον Στίβεν Εμλ, μεταπτυχιακό φοιτητή που εργαζόταν στη Ρώμη, όμως η υψηλή τιμή που ζητούσε, (3.000.000 δολάρια), χαλάνε τη συμφωνία. Γιατί ο Εμλ διέθετε μέχρι 50.000 δολάρια. Στη συνάντηση, υπήρχε και ένας Έλληνας, που έκανε τον διερμηνέα.

Αποφασισμένος ο Χάνα να πιάσει μεγάλη τιμή, πάει στη Νέα Υόρκη, όμως και πάλι δεν καταφέρνει να πάρει τα χρήματα που υπολόγιζε. Τότε, ο Χάνα κρύβει τον πάπυρο σε μια θυρίδα της Σίτυμπανκ στο Χίκσβιλ του Λονγκ Άιλαντ, και γυρίζει στην Αίγυπτο.

Κατά τη δεκαετία του 80, ο καθηγητής Τζέημς Ρόμπινσον Αμερικανός ειδικός σε τέτοιου είδους Αιγυπτιακά κείμενα, έρχεται σε επαφή με τον Χάνα.

Το 1991 η αγοροπωλησία ακυρώνεται, εξ αιτίας του πολέμου του Κόλπου, όταν εμποδίζεται έτσι η συνάντηση που θα είχαν.

Το 2000 Το Πανεπιστήμιο του Γέηλ απορρίπτει προσφορά για την αγορά του Ευαγγελίου του Ιούδα.

Την ίδια χρονιά, το αγοράζει η Ελληνικής καταγωγής έμπορος αρχαιοτήτων Φρίντα Νούσμπεργκερ - Τσάκος με έδρα τη Ζυρίχη, για 300.000 δολάρια περίπου. Επιτέλους, ο Χάνα το ξεφορτώνεται για μια σχετικά καλή τιμή. Αυτή είναι η πρώτη επώνυμη ιδιοκτήτης του κώδικα.

Τον Σεπτέμβριο του 2000 η Τσάκος πουλάει τον κώδικα στον Μπρους Φερίνι, έναν άλλο έμπορο αρχαιοτήτων στο Οχάιο, όμως εκείνος δεν καταφέρνει να ανταποκριθεί στα χρήματα που συμφωνήθηκαν, και τον Φεβρουάριο του 2001 επιστρέφει τον κώδικα στην Τσάκος, αλλά με πολύ σοβαρές φθορές. Εδώ να σημειώσουμε, ότι από όπου περνούσε ο κώδικας, υφίστατο όλο και μεγαλύτερη φθορά, μια και ήταν εξαιρετικά εύθραυστος, και κάθε νέος κάτοχος, όχι μόνο τον φωτογράφιζε, αλλά και ανακατέτασσε τα φύλλα του, ώστε να τον κάνει πιο εμφανίσιμο, και να πιάσει καλύτερη τιμή. Ειδικά ο τελευταίος αυτός κάτοχος όμως, ο Φερίνι, μέχρι που τον... κατέψυξε, με αποτέλεσμα οι αλλαγές θερμοκρασίας και υγρασίας να τον καταστρέψουν πολύ, και να κάνουν μαύρα κάποια φύλλα του.

Οι επιταγές του Φερίνι (ο οποίος τότε βρέθηκε σε πτώχευση), έληγαν στις αρχές του 2001. Τότε εμφανίζεται στην ιστορία ο Μάριο Ρομπέρτι, Ελβετός δικηγόρος της Τσάκος "που διευθύνει ένα ίδρυμα για την ανάδειξη της αρχαίας τέχνης" (όπως χαρακτηριστικά γράφει στη σελίδα 19 το Νάσιοναλ Τζεογκράφικ Μαϊου 2006, ΧΩΡΙΣ ΟΜΩΣ ΝΑ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΕΥΘΕΩΣ, ΠΑΡΑ ΜΟΝΟ ΣΥΓΚΑΛΥΜΜΕΝΑ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ, που είναι "Maecenas Foundation for Ancient Art" ). Αυτός για πιέσει τον Φερίνι να επιστρέψει τον κώδικα, επιστρετεύει τον πρώην έμπορο αρχαιοτήτων Μισέλ Βαν Ριν, που διαθέτετι δικτυακό τόπο αρχαιολογικού ενδιαφέροντος. Αυτός διαδίδει τα νέα για την πτώχευση του Φερίνι, και για τον κώδικα που έχει στην κατοχή του, και τον αναγκάζει να φοβηθεί την ποινική δίωξη, ώστε τον επιστρέφει. (Αργότερα ο Βαν Ριν, στράφηκε και ενάντια στον Ρομπέρτι και την Τσάκος...) Έτσι τον Φεβρουάριο του 2001 ο κώδικας επιστρέφει στην Ελβετία.

Το 2002 ξεκινάει η μετάφραση του χειρογράφου, με επιμέλεια του Ελβετού ειδικού της Κοπτικής γλώσσας Ρόντολφ Κασσέρ. Ο Κώδικας δωρίζεται στο Κοπτικό Μουσείο του Καϊρου.

Το 2005 Γίνεται ραδιοχρονολόγηση, που δείχνει ότι ο πάπυρος είναι μεταξύ του 220 και του 340 μ.Χ.

Το Maecenas Foundation for Ancient Art υπό τη διεύθυνση του δικηγόρου της Τσάκος Μάριο Ρομπέρτι, κλείνει συμφωνία με την National Geographic Society να πουλήσει το το χειρόγραφο για το φημολογούμενο ποσό του 1.000.000 δολαρίων. Η προσπάθεια χρηματοδοτείται από το Ινστιτούτο Waitt Institute for Historical Diskcovery και την National Geographic Society, η οποία έχει εξασφαλίσει τα δικαιώματα έντυπης δημοσίευσης και τηλεοπτικής προβολής του κειμένου.

Το 2006 ανακοινώνεται η 17η Απριλίου ως ημέρα έκδοσης του Ευαγγελίου του Ιούδα.

Στις 6 Απριλίου 2006 οι πάπυροι του Ευαγγελίου, παρουσιάζονται για πρώτη φορά στα γραφεία της National Geographic Society στην Ουάσιγκτον.

Στις 11 Απριλίου 2006 κυκλοφορεί για πρώτη φορά στα νέα Ελληνικά το Ευαγγέλιο του Ιούδα από το Νάσιοναλ Τζεογκράφικ, εν μέσω εκτενέστατης και παραφουσκωμένης διαφήμισης από όλα τα ΜΜΕ, και ιδίως από τα ΜΜΕ του Οργανισμού Λαμπράκη (ΔΟΛ), που εκπροσωπεί στην Ελλάδα το Νάσιοναλ Τζεογκράφικ.

Αυτά είναι τα επίσημα στοιχεία. Φυσικά, από την ιστοσελίδα του Μισέλ Βαν Ριν που αναφέραμε πιο πάνω, μαθαίνουμε πολλές ακόμα γαργαλιστικές λεπτομέρειες για την υπόθεση αυτή. Αντιλαμβανόμαστε για παράδειγμα, ότι το "Maecenas Foundation for Ancient Art", είναι εκείνο το ίδρυμα του οποίου ο διευθυντής είναι ο δικηγόρος της Τσάκος Μάριο Ρομπέρτι. Αντιλαμβανόμαστε ότι το ίδρυμα αυτό, έχει ένα όνομα που μοιάζει με το όνομα ενός σχετικού ιδρύματος του ΟΗΕ, που δημιουργήθηκε το 1998, και λέγεται: "Maecenas World Patrimony Foundation", με τέτοια ομοιότητα που να δημιουργεί σύγχυση, και να εκλαμβάνεται εύκολα το ίδρυμα του Ρομπέρτι, ως το ίδρυμα του ΟΗΕ!

Το ίδρυμα του Ρομπέρτι, δεν φαίνεται να έχει άλλα αντικείμενα διαχείρησης εκτός από το Ευαγγέλιο του Ιούδα, και ελάχιστα είναι γνωστά γι' αυτό. Αυτό δημιουργεί σε πολλούς την υποψία, ότι στην πραγματικότητα εξυπηρετεί απλώς και μόνο στην νομιμοποίηση του Ευαγγελίου του Ιούδα, (λόγω της παράνομης προέλευσής του), και τη δυνατότητα διαχείρησης των συμφωνιών με την "National Geographic Society", για οικονομική εκμετάλλευση του κώδικα.

Στην ιστοσελίδα του Μισέλ Βαν Ριν, υπάρχει μια συζήτηση για την επιστροφή του κώδικα από τον Φερίνι στην Τσάκος, που αξίζει να δούμε περιληπτικά:

Εκεί προτείνεται η δημιουργία ενός μη κερδοσκοπικού ιδρύματος που θα ονομάζεται "Logos Foundation", θα έχει έδρα την Ελβετία λόγω των ευνοϊκότερων νόμων που υπάρχουν σε αυτή για τη νομιμοποίηση αρχαίων παράνομης προέλευσης. Ο ιδιοκτήτης του Κώδικα θα τον μεταβιβάσει στο ίδρυμα αυτό, έναντι 300.000 δολαρίων και του 80% των ακαθάριστων εσόδων που θα προέλθουν από την εκμετάλλευσή του, και ότι η εκμετάλλευση θα σημαίνει τη δημοσίευση του περιεχομένου του Κώδικα. Πρόκειται δηλαδή γι' αυτό που τελικά έγινε, μόνο που το όνομα του υπό ίδρυσιν ιδρύματος, τελικά ονομάσθηκε με ένα όνομα που να μοιάζει με το ανάλογο ίδρυμα του ΟΗΕ.

Η συμφωνία εκείνη, προέβλεπε ότι ο Φερίνι θα κρατήσει το τμήμα τού Κώδικα που περιλαμβάνει τις "Επιστολές του Παύλου" και τη "Μαθηματική Πραγματεία" αντί 300.000 δολαρίων. Η Φρίντα Τσάκος αντίστοιχα δεσμεύεται προς τον Μπρους Φερίνι να του επιστρέψει τις δύο επιταγές του, ύψους 1.500.000 δολαρίων η κάθε μία!!!

Παρατηρούμε λοιπόν ένα χορό εκατομμυρίων δολαρίων, γύρω από έναν αρχαίο κώδικα. Πόσα λοιπόν θα έπρεπε να κερδίσουν όλοι αυτοί για να είναι ικανοποιημένοι από την "επένδυση" που ανέλαβαν; Σύμφωνα με άρθρο των Guy Gugliotta και Allan Coperman που δημοσιεύθηκε στην Ουάσιγκτον Ποστ στις 7 Απριλίου 2006, υπολόγισαν να κερδίσουν γύρω στα 10.000.000 δολάρια! (Περιοδικό Τρίτο Μάτι Νο 141 Μαϊου 2006 σελ. 42).

 

4. Να λοιπόν γιατί όλος αυτός ο θόρυβος!

Στην ανωτέρω ιστορία τεραστίων συμφερόντων λοιπόν, έχουν επενδυθεί πολλά. Έχουν επενδυθεί περιουσίες ολόκληρες! Εκατομμύρια δολάρια πρέπει να βρουν χρηματοδότες, ώστε να δικαιολογήσουν όλη αυτή τη φασαρία, όλη αυτή την επένδυση, και τα κέρδη που αναμένουν από αυτά οι κάτοχοι του Ευαγγελίου του Ιούδα. Ποιος όμως θα ήταν διατεθειμένος να αγοράσει ένα τόσο εξειδικευμένο, Γνωστικό και ψευδεπίγραφο κείμενο σαν αυτό;

Εδώ λοιπόν είναι το μυστικό, και εδώ έπιασαν δουλειά οι διαφημιστές των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης! Ορίσθηκε ως χρόνος δημοσίευσης του κειμένου, η 17η Απριλίου, δηλαδή κοντά στο Πάσχα, τόσο των Ορθοδόξων, όσο και των Παπικών. Μια περίοδος κατά την οποία υπάρχει ισχυρότερο ενδιαφέρον για την προδοσία του Χριστού.

Επί πλέον, για να κινηθεί η περιέργεια του κόσμου, έπρεπε να γίνει αυτό με εντυπωσιακούς (έστω και παραπλανητικούς) τίτλους, όπως τα περί "διαφορετικής εκδοχής των γεγονότων", περί "διαφορετικών Χριστιανισμών στον πρώτο αιώνα", περί "δικαίωσης του Ιούδα", κλπ.

Με τον τρόπο αυτό, οι εχθροί της Χριστιανικής πίστης, θα έσπευδαν να πάρουν το "Ευαγγέλιο του Ιούδα" για να βρουν όπλα κατά των Χριστιανών. Ομοίως, και εμείς οι Χριστιανοί, θα σπεύδαμε να το αγοράσουμε, ώστε να γνωρίζουμε τι λέει, και να αποκρούσουμε την επίθεση! (Κάτι που βεβαίως ΚΙ ΕΜΕΙΣ ΚΑΝΑΜΕ, αγοράζοντας με 15 ευρώ το ένθετο του Νάσιοναλ Τζεογκράφικ!)

Έτσι, δημιούργησαν οι πονηροί των ΜΜΕ με έντεχνο τρόπο, ένα κλίμα πολεμικής προς τον Χριστιανισμό εν μέσω των αγίων ημερών του Πάσχα, και ως αποτέλεσμα εξαργύρωσαν για μια φορά ακόμα τα "χρήματα του Ιούδα" από χιλιάδες ανθρώπους, που αγόρασαν έτσι το εμπόρευμά τους αυτό, και γέμισαν τις τσέπες των δικαιούχων των δικαιωμάτων έκδοσής του! Οι επενδύσεις πρέπει να καλύπτονται!

Φυσικά το θέμα δεν τελειώνει εδώ. Έπονται νεότερες πληρέστερες εκδόσεις, ντοκυμανταίρ, αναλύσεις για τους Γνωστικούς και άλλα κείμενα... σε δουλειά να βρισκόμαστε! Και χρήμα να κερδίζουν οι επενδυτές με τα δικαιώματα του Ευαγγελίου του Ιούδα!

Βεβαίως, ούτε για εμάς το θέμα τελειώνει εδώ. Στο άρθρο αυτό, είδαμε την εμπορική πλευρά του. Σε άλλα άρθρα, θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε το γελοίο περιεχόμενό του, και να μάθουμε πολλά για τους Γνωστικούς, και να αναλύσουμε διάφορους ισχυρισμούς των ΜΜΕ που στρέφονται ενάντια στη Χριστιανική αλήθεια. Και (μη σας φανεί παράξενο), να δούμε σε ποια σημεία μπορούμε εμείς οι Χριστιανοί να χρησιμοποιήσουμε το Ευαγγέλιο του Ιούδα, για να αποδείξουμε την αξιοπιστία της Χριστιανικής πίστης! Γιατί, ναι, υπάρχουν κι αυτά!

 

Βιβλιογραφία:

Νάσιοναλ Τζεογκράφικ Μαϊου 2006 και ένθετο αυτού του τεύχους.

Περιοδικό "Τρίτο Μάτι" Νο 141 Μαϊου 2006 σελ. 34-43 με το άρθρο: "Εξαργύρωσαν και τον Ιούδα!" (Γιατί βλέπετε, αυτά τα εμπορικά κόλπα των ΜΜΕ, δεν τα βλέπουμε μόνο οι Χριστιανοί, αλλά και περιοδικά άλλου είδους!)