Κουβέντα (τι άλλο;) πολιτική – από «αγανακτισμένους» και… ηπιότερους: «Αυτοί οι άχρηστοι, οι 300, οι απατεώνες, αυτοί φταίνε για όλα». «Σύμφωνοι, αλλά ποιος τους έστειλε εκεί; Εσύ δεν έχεις καμιά ευθύνη;» «Εγώ δεν ψηφίζω, αυτοί που τους έστειλαν πείστηκαν, φαίνεται, από τα ψέματά τους». «Τα εκλογικά τους όμως κριτήρια ήταν κυρίως ρουσφετολογικά – όχι για το καλό του τόπου». «Ετσι μας έμαθαν». «Ψεύτες και κλέφτες». «Οταν όμως κι εσύ επωφελείσαι από την κλεψιά; Ο νόμος τιμωρεί τον κλέφτη, αλλά και τον κλεπταποδόχο». «Δεν έχουμε ηγέτες». «Δεν διορθώνεται ο Ελληνας – αυτό έχω να πω εγώ…».

Ελαχε, ακούγοντας, να θυμηθώ –και αναζήτησα και βρήκα σχετικά- ένα άρθρο του Μάριου Πλωρίτη (1919 – 2006), που περιλαμβάνεται στο δίτομο «Μάριος Πλωρίτης – Επιφυλλίδες 1989 – 2004» (επιλογή Θανάσης Θ. Νιάρχος – Αντώνης Φωστιέρης, έκδοση Ιδρυμα της Βουλής των Ελλήνων 2010). Τίτλος του: «Ανευθυνοϋπεύθυνοι – Η ευθύνη – ως χρέος και ως άλλοθι» (γραμμένο στις 3 Νοεμβρίου 1991 – πριν από 21 και χρόνια). Οπου αναφέρεται στο (από αρχαιοτάτων χρόνων) μερίδιο της ευθύνης απέναντι στην πόλη–κράτος και το κοινωνικό σύνολο – τόσο των αρχόντων όσο και των πολιτών. Ενα χαρακτηριστικό απόσπασμα:

Το άλλοθι

«Κανένας –και ακόμα λιγότερο ο γράφων– δεν αρνιέται και δεν ξεχνά τις ξενοκρατίες, ξενοδουλείες και τις άλλες δουλείες όλες, που γνώρισε και γνωρίζει αυτός ο τόπος. Αλλά εμείς, αντί να τις αποτινάξουμε, βρήκαμε σ’ αυτές το βολικότερο άλλοθι για τις ευθύνες μας, τις απραξίες μας και τις κακοπραξίες μας.

»Για τις διχόνοιες μας και τους αλληλοσπαραγμούς, ευθύνονται μόνο οι ξένοι, που μας διχάζουν για να εκμεταλλευθούν τους αγώνες μας, του 1821, του 1915, του 1945 κ.λπ. – όχι εμείς, που προσφερόμαστε, αστόχαστα όργανα, στις επιβουλές τους.

»Για τη θρονοκρατία και αυλοκρατία του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα ευθύνονται μονάχα οι ξενόφερτοι μονάρχες – όχι και οι πολιτικοί, που γίνονταν “εργαλεία” τους, με το αζημίωτο.

»Για την κομματοκρατία και ρουσφετοκρατία, ευθύνονται μόνοι οι κομματάρχες – όχι και οι πολίτες που ρουσφετοζητούν και ψηφοπαζαρεύουν μανιακά και ακαταπόνητα.

»Για την παράλυση και την παραλυσία της δημόσιας διοίκησης ευθύνεται μόνο το κράτος, οι νόμοι, οι κυβερνήσεις – όχι και οι υπάλληλοι, που ονειρεύονται να γίνουν γρανάζια της κρατικής μηχανής για να αδρανούν, αν όχι να λαδώνονται, για να την ακινητοποιούν ολότελα.

»Για την περιφρόνηση των νόμων, ευθύνονται μόνο οι πολίτες που τους αψηφούν ανέμελα – όχι και οι κυβερνητικοί νομοφύλακες, που τους παραβιάζουν πρώτοι ασύστολα και τους ανοίγουν μύρια πορτοπαράθυρα, για να περνάνε τα “ημέτερα” κομματοπαράσιτα.

»Για την “άθλια κατάσταση” του περιβάλλοντος, της υγείας, της παιδείας κ.λπ. ευθύνονται μόνο οι κρατικοί και άλλοι φορείς – όχι και εμείς, που μολύνουμε τα πάντα, απαιτούμε τα πάντα, απεργούμε πάντα, κοροϊδεύουμε τους πάντες και αυτοκοροϊδευόμαστε.

Φαύλος κύκλος

 »Και φυσικά και γενικά, για τον πολιτικό, οικονομικό, κοινωνικό, ηθικό ευτελισμό του τόπου φταίνε μονάχα οι άλλοι – οι κυβερνώντες, κατά τους μη κυβερνώντες, οι άλλοτε κυβερνήσαντες κατά τους κυβερνώντες τώρα, κι ετούτοι κι εκείνοι κατά τους μη προσδοκώντες να κυβερνήσουν…

»Ετσι, κατά το νεοελληνικό ιδίωμα, “όλοι είναι υπεύθυνοι για όλα τα κακά και για όλους τους κακούς, και μόνο εμείς είμαστε ανεύθυνοι” […] Κι είναι, βέβαια, ολότελα περιττό να μας θυμίσει κάποιος τον απλό, σοφό λόγο του Σόλωνα: “Εύθυναν ετέρους αξιών διδόναι, και αυτός ύπεχε” (“Οταν αξιώνεις ευθύνες απ’ τους άλλους, πρέπει ν’ αποδέχεσαι τις δικές σου”).

»Χάρη σ’ αυτό τον φαύλο κύκλο ακατάσχετης ευθυνολογίας και ακαταλόγιστης ευθυνοφοβίας, τίποτα δεν διορθώνεται, τίποτα δεν ανορθώνεται, τίποτα δεν προχωρεί. Ανευθυνοϋπεύθυνοι, “άβουλοι και μοιραίοι”, βλέπουμε τον άλλο κόσμο να καλπάζει, τον δικό μας να βουλιάζει – και δεν σαλεύουμε ποτέ, αφού πάντα κάποιος άλλος είναι ο δράστης της αδράνειάς μας».

Και κάτι ακόμα από το ίδιο άρθρο: 

«Οι “πρόγονοί” μας –που αδιάκοπα τους επικαλούνται στους δεκάρικούς τους– θα θεωρούσαν έσχατο “έγκλημα κατά της δημοκρατίας” την καταστροφή υλικών και πολιτιστικών αγαθών της δημοκρατίας (κτιρίων, καλλιτεχνημάτων, αρχείων κ.λπ.) και θα εκήρυτταν “άτιμο” (θα του αφαιρούσαν τα πολιτικά του δικαιώματα και θα τον εξόριζαν ίσως), αλλά και όποιον “αρμόδιο” θ’ αμελούσε τη φύλαξή τους».