Στις 25/05/2018 αναρτήθηκε ένα άρθρο με τίτλο «Χριστιανισμός και φύλο» από τον κ. Γιώργο Στείρη (αναπληρωτής καθηγητής Φιλοσοφίας, ΕΚΠΑ) στον ιστότοπο huffingtonpost.gr.

Ο αρθρογράφος αντιμετωπίζοντας πολύ ελεύθερα και χωρίς προϋποθέσεις κάποιες διδασκαλίες των αγίων και Πατέρων της Εκκλησίας Γρηγορίου Νύσσης και Μάξιμου Ομολογητή, προσπάθησε να δείξει ότι στις πρόσφατες συζητήσεις περί έμφυλων ταυτοτήτων, η Εκκλησία «δεν είχε και τόσο δίκιο» όταν «υποστήριξε εμφατικά ότι το φύλο αποτελεί ιερή παρακαταθήκη, είναι θείο χάρισμα στον άνθρωπο και αυτός πρέπει να το αξιοποιήσει για τον αγιασμό του».

Φυσικά, με την πρώτη ανάγνωση γίνεται σαφές ότι το κείμενο του κ. Στείρη στοχεύει στην υποστήριξη των διεμφυλικών ανθρώπων, εκείνων δηλαδή που δεν αποδέχονται ή δυσφορούν για το βιολογικό τους φύλο.

Δεν είναι βεβαίως ο πρώτος που προσπάθησε να χρησιμοποιήσει την διδασκαλία των Πατέρων αυτών για να αμβλύνει τις αντιθέσεις ανάμεσα σε χριστιανική διδασκαλία και διεμφυλικότητα/ομοφυλοφιλία. Σε πρόσφατη βιβλιοπαρουσίαση του, ο κ. Διονύσιος Σκλήρης αναφέρθηκε στον Adam G. Cooper και στην προσπάθεια του να προσαρμόσει τη διδασκαλία του Μάξιμου Ομολογητή με τέτοιο τρόπο ώστε να προσφέρει στους διεμφυλικούς έναν «ανακουφιστικό αγνωστικισμό»[1] σύμφωνα με τον οποίο «τελικά», το βιολογικό φύλο στον Χριστιανισμό «μπορεί» και να μην έχει τη βαρύνουσα σημασία που «κάποιοι νομίζουν». Επίσης, ο π. Βασίλειος Θερμός στο βιβλίο του «Έλξη και πάθος, μια διεπιστημονική προσέγγιση της ομοφυλοφιλίας» αφιερώνει μια ενότητα (σελ. 605-631) στην κριτική απόψεων που διατείνονται ότι για την Αγία Γραφή «η ετεροφυλοφιλία δεν αποτελεί δεσμευτικό κανόνα».

Η σχολή αυτή που προωθεί μια ιδεολογία «ρευστότητας φύλου» επικεντρώνεται όπως και ο κ. Στείρης στους Γρηγόριο Νύσσης και Μάξιμο Ομολογητή, όμως, έχοντας αποκόψει από το σύνολο της διδασκαλίας τους κάποιες αναφορές τους στην εσχατολογική υπέρβαση του φύλου[2] οδηγούνται σε παράδοξα συμπεράσματα δήθεν «βιβλικής» και «Πατερικής» δικαίωσης της ομοφυλοφιλίας και της διεμφυλικότητας.

Με αυτό τον τρόπο λοιπόν, μια αναγκαία συζήτηση περί των δικαιωμάτων των ανθρώπων που προβληματίζονται από ζητήματα διεμφυλικότητας ή έχουν αναπτύξει την ψυχοσωματική ιδιαιτερότητα της ομοφυλοφιλίας, μεταφέρεται στο θεολογικό πεδίο και επενδύεται με μια «χριστιανική» ιδεολογία που χαρακτηρίζει αυθαίρετα τις καταστάσεις αυτές ως δήθεν «πρόγευση της θεωμένης ανθρώπινης φύσης» (Θερμός, σελ. 607) και μάλιστα με την «υπογραφή» των Πατέρων της Εκκλησίας.

Τι συμβαίνει λοιπόν εδώ;

Όπως γράφει ο π. Θερμός, είναι δεδομένο ότι αυτή η θρησκευτικού τύπου ιδεολογία περί «ρευστότητας φύλου» έχει προεκτάσεις και συνδέεται από τους εμπνευστές της με την ομοφυλοφιλία και με τους γάμους του ιδίου φύλου (σελ. 606).

Όμως, ακόμα και κάποιος που έχει ελάχιστη επαφή με τα εκκλησιαστικά κείμενα δεν θα μπορούσε να πιστέψει ότι οι Πατέρες της Εκκλησίας ενέκριναν αντιλήψεις σαν κι αυτές που περιγράφει ο κ. Στείρης:

Είναι πράγματι αυτές οι θέσεις του αγ. Μάξιμου Ομολογητή; Η πραγματικότητα δείχνει το ακριβώς αντίθετο:

Πώς είναι δυνατόν να ισχυρίζεται κάποιος ότι το βιολογικό φύλο δεν είναι τόσο σημαντικό ή ότι η διάκριση των φύλων δεν αποτελεί αναγκαία συνθήκη για τον άγιο ή ότι η συμπεριφορά με βάση το βιολογικό φύλο δεν είναι αναγκαία συνθήκη για την ολοκληρωμένη επαφή μας με τον Θεό, όταν ο Μάξιμος Ομολογητής:

1) Θεωρεί τις συμπεριφορές που απορρέουν από τις διεμφυλικές αντιλήψεις ως «ποδοπάτημα» (‘πατήσασι’) του «νόμου της φύσης»;

2) Χαρακτηρίζει κάθε έμπρακτη σχετικοποίηση της βιολογικής ταυτότητας φύλου ως «κακή χρήση» (‘παραχρήσει’) των εκ Θεού δοσμένων χαρακτηριστικών που οδηγεί τον άνθρωπο σε εντονότατο «έλεγχο της συνείδησης»;

3) Αντιμετωπίζει κάθε συμπεριφορά που αντιτίθεται στις λειτουργίες του βιολογικού φύλου ως «διαβολή κατά της πρόνοιας του Κυρίου» και πράξη που αρμόζει όχι στους «οικείους» του Θεού που φωτίζονται από τη λάμψη Του αλλά στους «ενάντιους» Του που νιώθουν να φλέγονται απ’ αυτήν;

Είναι λοιπόν σαφές ότι η «διάκριση» και ο σεβασμός των βιολογικών φύλων αποτελεί αναγκαία συνθήκη για τους αγίους και την πορεία ένωσης μας με τον Θεό διότι το αντίθετο ανήκει σε ένα πλαίσιο πράξεων που αρμόζουν μόνο στον «διάβολο και τοις αγγέλοις αυτού»…

Μήπως όμως αφήνει κάποιο υπονοούμενο υπέρ των διεμφυλικών αντιλήψεων ο Γρηγόριος Νύσσης;

Όπως βλέπουμε, η Συμφωνία Πατέρων είναι και εδώ εκκωφαντική:

Για τον άγιο Γρηγόριο Νύσσης (η συγκεκριμένη διδασκαλία του αποτελεί και Ιερό Κανόνα της Εκκλησίας) η ομοφυλοφιλική (‘κατά του άρρενος’) μίξη αποτελεί «μοιχεία της φύσεως», «παρά φύσιν αδικία» και «απαγορευμένο κακό». Η πράξη αυτή θεωρείται σαφώς «αμαρτία» και απαιτεί «θεραπεία» μέσω της ειλικρινούς «μεταμέλειας».

Και βεβαίως, το γεγονός ότι τότε ήταν πιο διαδεδομένη η σαρκική μίξη μεταξύ ανδρών δεν σημαίνει ότι σήμερα θα την περιορίσουμε μόνο στους άνδρες διότι η έννοια της «παρά φύσιν αδικίας» αφορά γενικότερα την ομοφυλοφιλία.

Όποιος λοιπόν διαβάσει το κείμενο του κ. Στείρη και κατόπιν δει τις τοποθετήσεις των Πατέρων, θα διαπιστώσει ότι δεν αφήνουν το παραμικρό περιθώριο για απόψεις περί «ρευστότητας» του βιολογικού φύλου ενώ περιγράφουν κάθε διεμφυλική συμπεριφορά ως εμπόδιο για την πορεία προς τη Θέωση.

Θα έπρεπε λοιπόν να γίνεται σεβαστό το γεγονός ότι οι Πατέρες της Εκκλησίας είναι ασφαλώς φιλόσοφοι, όμως ανήκουν σε μια συγκεκριμένη σχολή φιλοσοφίας και η Πατερική Φιλοσοφία είναι κατεξοχήν βιβλική.

Η Πίστη της Εκκλησίας παραμένει αιωνίως ίδια και απαράλλακτη: «οι προφήται ως είδον, οι απόστολοι ως εδίδαξαν, η εκκλησία ως παρέλαβεν, οι διδάσκαλοι ως εδογμάτισαν […] αύτη η πίστις των αποστόλων, αύτη η πίστις των Πατέρων»[3]. Όμως, όπως διδάσκει ο Μ. Αθανάσιος, όταν αναφερόμαστε στην «παραδοθείσαν ημίν παρά των πατέρων αποστολικήν πίστιν» δεν εννοούμε κάποια αυθαίρετη διδασκαλία που κάποιος «έξωθεν επινοήσας», αλλά την πίστη που έχει χαραχτεί «συμφώνως ταις Αγίαις Γραφαίς» (PG 26,605 D).

            Σύμφωνα λοιπόν με την Καινή Διαθήκη «Ιησούς είπεν […] από δε αρχής κτίσεως άρσεν και θήλυ εποίησεν αυτούς ο Θεός» (Μάρκ. 10,5-6) και αυτή η παραπομπή στο Γεν. 1,27 αφορά φυσικά και τον επίλογο που περιγράφει την δημιουργία των δύο φύλων ως «καλά λίαν» (Γεν. 1,31).

            Πώς θα ήταν δυνατόν απέναντι σε αυτό το «καλά λίαν» του έργου του Θεού που αφορά και το βιολογικό φύλο, να προβάλλουν οι άγιοι Πατέρες αντίθετες διδασκαλίες; Πόσο μάλλον που η Γραφή με τη φράση «μετήλλαξαν την φυσικήν χρήσιν» (Ρωμ. 1,26) θέτει εμπόδιο σε κάθε συμπεριφορά που απορρέει από την διεμφυλικότητα;

            Ο κ. Στείρης λοιπόν -καλοπροαίρετα ίσως- έχει εφαρμόσει ένα τέχνασμα  για να πετύχει ένα άλλου τύπου «Ορθόδοξο» άνοιγμα στα ζητήματα φύλου: προσπαθεί να δημιουργήσει τον «ανακουφιστικό αγνωστικισμό» που προαναφέραμε παρουσιάζοντας Πατερικές διδασκαλίες που αφορούν την κατάσταση του ανθρώπου στη Βασιλεία των Ουρανών, σαν να έχουν ισχύ και στην παρούσα φάση της Θείας Οικονομίας που είναι η φάση της Πτώσης.

Με ένα απλό παράδειγμα μπορούμε να διαπιστώσουμε πόσο παρεκκλίνει από τα αυτονόητα το κείμενο του κ. Στείρη:

Ο Γρηγόριος Νύσσης στο «Περί κατασκευής του Ανθρώπου» (κεφ. 19) γράφει π.χ. πως όταν o άνθρωπος βρεθεί στη Βασιλεία των Ουρανών δεν θα ζει «εν βρώσει και εν πόσει», αλλά «μετά ταύτα [δηλ. στη Βασιλεία των Ουρανών] της τοιαύτης λειτουργίας αφεθησόμεθα» (PG 44,196 BC).

Άραγε δικαιούται κάποιος να παραβλέψει ότι η ανάγκη για λήψη τροφής θα εκλείψει μόνο στη Βασιλεία των Ουρανών; Δικαιούται κάποιος να γράψει ένα άρθρο ότι δήθεν ο Γρηγόριος Νύσσης μας προτρέπει να σταματήσουμε τη λήψη τροφής από τώρα, οδηγώντας μας έτσι σε αυτοκτονία;

Εξίσου λοιπόν παράδοξο κρίνεται και το κείμενο του κ. Στείρη που αναμιγνύει όλα τα δεδομένα χωρίς να λαμβάνει υπόψη τις οριοθετήσεις των Πατέρων για όσα ισχύουν «πριν» και «μετά» τη Δευτέρα Παρουσία… Δεν είναι δυνατόν π.χ. από τα κεφάλαια 16 και 17 του «Περί κατασκευής Ανθρώπου» του Γρ. Νύσσης να παραβλέψουμε ότι σήμερα δεν βρισκόμαστε ούτε στην εποχή του Παραδείσου των Πρωτοπλάστων, ούτε στη Βασιλεία των Ουρανών. Ζούμε στη φάση της Πτώσης όπου ισχύουν τα «καλά λίαν» βιολογικά φύλα που η Πρόνοια του Θεού έδωσε στον άνθρωπο για να τα «αξιοποιήσει προς αγιασμό του» στην πορεία του για τη Θέωση. Ο Γρηγόριος Νύσσης και ο Μάξιμος Ομολογητής είναι μεγάλα μεγέθη της ορθόδοξης φιλοσοφίας και είναι πολύ καλύτερα να μελετούμε αυτά που πραγματικά διδάσκουν, ανόθευτα.

Κλείνοντας ας θυμίσουμε ότι όλοι οι άνθρωποι φέρουμε τα βάρη του κόσμου της Πτώσης (γενετικά χαρακτηριστικά, αναπηρίες, ψυχολογικές ποιότητες, οικογενειακό ιστορικό) στον οποίο μέσα, ο καθένας κάνει τον δικό του αγώνα μικρό ή μεγάλο, με καλές και κακές στιγμές, με νίκες και ήττες. Ο Απ. Παύλος πίστευε (και γι’ αυτό άλλωστε το έλεγε), ότι ήταν από τους «αμαρτωλούς» ο «πρώτος» (Α΄ Τιμ. 1,15) και ο Ευαγγελιστής Ιωάννης έγραψε, «εάν είπωμεν ότι αμαρτίαν ουκ έχομεν, εαυτούς πλανώμεν» (Α' Ιωάν. 1,8). Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει ούτε ένας αναμάρτητος μέσα στην Εκκλησία ώστε ο ομοφυλόφιλος ή διεμφυλικός να νιώσει απόβλητος επειδή βρίσκεται τάχα σε έναν χώρο «αγίων». Και όσοι θέλουν να θεωρούν τα προβλήματα των «άλλων» ως «βαρύτερα» από τα δικά τους, ας θυμούνται πάντα το «μην κρίνετε για να μην κριθείτε».

Παραπέμπουμε λοιπόν κάθε άνθρωπο με διεμφυλικές ανησυχίες αλλά και κάθε χριστιανό στην εξαιρετική ιστοσελίδα https://omofylofilia.gr που δημιούργησε ένας αγωνιζόμενος Ορθόδοξος με ομόφυλες έλξεις, μέσα από την οποία μας βοηθά όλους να κατανοήσουμε τις πολλαπλές πτυχές του ζητήματος.