Α. Φίλος καλός και αγαπητός μας κάλεσε στο σπίτι του για φαγητό σε ημέρα νηστείας. Αν και με μεγάλη χαρά ανταποκριθήκαμε στην πρόσκλησή του, βρεθήκαμε σε αμηχανία όταν μας ανακοίνωσε πως το γεύμα μας θα  ήταν στιφάδο. Ευτυχώς, όμως, πριν προλάβουμε να αρνηθούμε την προσφορά του, επικαλούμενοι το «νηστήσιμον» της ημέρας, ο καλός μας φίλος έσπευσε να μας εξηγήσει πως το στιφάδο του δεν περιείχε ούτε ίχνος… κρέατος (επρόκειτο δηλαδή περί στιφάδου «ορφανού»). Τον αφήσαμε, λοιπόν, να μας σερβίρει και ακούσαμε από τα χείλη του το εξής σχόλιο: «Δυστυχώς, όσο καλά και να το μαγειρέψει κανείς δεν είναι ποτέ δυνατόν να συγκριθεί με το πραγματικό στιφάδο».

Β. Κατά τη διάρκεια του γεύματος ο οικοδεσπότης μας ζήτησε να ακούσει τη γνώμη μας για το επίκαιρο αίτημα του χωρισμού της Εκκλησίας από το κράτος, χωρίς να  μας αποκρύψει την, κατ’ αρχάς τουλάχιστον, θετική του στάση απέναντι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο. Η αναμφισβήτητη αγάπη του προς  το πρόσωπο μας και ο καλοπροαίρετος χαρακτήρας του μας ανάγκασαν να μιλήσουμε για ένα θέμα, για το οποίο -σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση- θα προτιμούσαμε τη σιωπή.

Γ.  Έτσι, εξηγήσαμε στο φίλο μας ότι, κατά την ταπεινή –και πιθανώς λανθασμένη- κρίση μας, η απάντηση του συγκεκριμένου ζητήματος πρέπει να δοθεί σε δύο διαφορετικά «επίπεδα». Κατά πρώτο λόγο, ΩΣ ΧΡΙΣΤΙΑΝΟΙ αδιαφορούμε πλήρως για το ζήτημα αυτό. Η όποια σχέση της  κρατικής εξουσίας με την Εκκλησία του Χριστού δεν μπορεί ούτε να προσθέσει κάτι στο πνευματικό της μεγαλείο, ούτε να αφαιρέσει οτιδήποτε από αυτό. Στα δύο χιλιάδες χρόνια της ιστορία της η Εκκλησία  γνώρισε και τον ανηλεή διωγμό και τον ασφυκτικό εναγκαλισμό της κρατικής εξουσίας. Τι σημασία μπορεί να έχει, λοιπόν, το ενδεχόμενο να γνωρίσει στο μέλλον και τη δημοκρατική «ανοχή» της; Όπως και να έρθουν τα πράγματα είμαστε απόλυτα σίγουροι για το ότι ΚΑΜΙΑ ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΔΥΝΑΜΗ ΚΑΙ ΕΞΟΥΣΙΑ ΔΕΝ ΘΑ ΜΠΟΡΕΣΕΙ ΠΟΤΕ ΝΑ ΚΑΤΑΣΤΡΕΨΕΙ ΤΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ. «Πύλαι άδου ου κατισχύσουσιν αυτής» (Μτθ. 16,18) κατά τον αψευδή λόγο του Θεανθρώπου. Έχουμε, ως εκ τούτου, το αναφαίρετο δικαίωμα να αισιοδοξούμε και να βρισκόμαστε μόνιμα έξω από το φθοροποιό «κράτος» του φόβου και της αγωνίας.

Δ. Κατά δεύτερο, όμως, λόγο, ΩΣ «ΕΝΕΡΓΟΙ ΠΟΛΙΤΕΣ» προβληματιζόμαστε σοβαρά για το ίδιο θέμα. Φυσικά, μας αφήνουν και στην περίπτωση αυτή παγερά αδιάφορους οι όποιες οικονομικές, νομικές και λοιπές «εγκόσμιες» πλευρές του ζητήματος. Αυτό που βαραίνει στη συνείδησή μας είναι Η ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΗ ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΗΣ ΠΙΣΤΗΣ, ΩΣ ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΥ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ, ΑΠΟ ΤΗΝ «ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ» ΤΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ. Για εμάς έχει μικρή σημασία το εάν θα πληρώνονται οι κληρικοί μας από το Δημόσιο Ταμείο ή το εάν η Εκκλησία θα αντιμετωπίζεται από το κράτος ως «Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου». Θα μας ενοχλούσε, όμως, αφάνταστα, για παράδειγμα, η διαγραφή του Μεγάλου και Φοβερού Ονόματος της «Αγίας και Ομοουσίου και Ζωοποιού και Αδιαιρέτου Τριάδας» από την προμετωπίδα του Ελληνικού Συντάγματος ή η αφαίρεση του συμβόλου του Τιμίου Σταυρού από τη σημαία της πατρίδας μας. Θα μας ενοχλούσε, επίσης, η κατάργηση του ομολογιακού χαρακτήρα του μαθήματος των θρησκευτικών ή της πρωινής προσευχής ή της εορτής των «Τριών Ιεραρχών» στα σχολειά μας. Θα μας ενοχλούσε, ακόμη, η αντικατάσταση της δοξολογίας των εθνικών μας εορτών με μια άχρωμη δεξίωση σε κάποιο σαλόνι του Δήμου ή της Νομαρχίας μας. Θα μας ενοχλούσε, τέλος, η αποκαθήλωση της εικόνας του Χριστού από τις δικαστικές και σχολικές μας αίθουσες και, γενικά, κάθε «μέτρο» που θα συντελούσε προς αντίστοιχες κατευθύνσεις. Αν, λοιπόν, με τη λέξη «χωρισμός» εννοούνται όσα προαναφέραμε, τότε εμείς, ως ενεργοί πολίτες, είναι βέβαιο ότι δεν θα συναινέσουμε ποτέ στην πραγμάτωσή τους. Και όποιοι αναλάβουν τον αγώνα για την επιβολή τέτοιων αντιλήψεων ή και όσοι θα συναινέσουν, με οποιοδήποτε τρόπο, σε αυτές, ας αναλάβουν και την προσωπική ευθύνη των επιλογών τους απέναντι στο Θεό, το λαό μας και την ιστορία του.

Ε. Ενώ «σκουπίζαμε» ελληνοπρεπώς τα υπολείμματα της σάλτσας του πιάτου μας με ένα κομμάτι ψωμί, ο καλός μας φίλος σφράγισε τη συζήτησή μας με μια απροσδόκητη παρατήρηση.

- Δηλαδή, μας είπε φανερά προβληματισμένος, αν κατάλαβα καλά, η Νεοελληνική μας «ταυτότητα» χωρίς την Ορθοδοξία είναι κάτι σαν το «ορφανό» στιφάδο που σου μαγείρεψα σήμερα!!!

Δεν μπορούσαμε παρά να συμφωνήσουμε μαζί του, προσθέτοντας τα ακόλουθα:

- Ακριβώς έτσι είναι και, συνεπώς, ισχύει και στην περίπτωση αυτή η παρατήρηση που έκανες όταν σερβίριζες το πιάτο μου: «ΟΣΟ ΚΑΛΑ ΚΑΙ ΝΑ ΤΟ ΜΑΓΕΙΡΕΨΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΠΟΤΕ ΔΥΝΑΤΟ ΝΑ ΣΥΓΚΡΙΘΕΙ ΜΕ ΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΣΤΙΦΑΔΟ».

 

Μπερκουτάκης Μιχαήλ

Θεολόγος - Εκπαιδευτικός

Πύργος 20-2-2005. (Κυριακή «Τελώνου και Φαρισαίου»).

Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα "ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ" (με τη μορφή επιστολής ενός αναγνώστη) στις1/3/2005 (σελ. 12) και αναδημοσιεύθηκε σε τοπική εφημερίδα του Πύργου ("ΠΑΤΡΙΣ") στις 9/3/2005 (σελ. 12).