«Χριστός Ανέστη»! Δεν υπάρχει μεγαλύτερος χαιρετισμός, που έχει μέσα του το στοιχείο τής χαράς, τής ελπίδας, τής αισιοδοξίας και τής αγάπης. Είναι ημέρα Αναστάσεως τού Χριστού. Λέμε «Πάσχα, Κυρίου Πάσχα». Η λέξη Πάσχα είναι εβραϊκή και σημαίνει διάβαση. Είναι μία διάβαση.

Πρώτα-πρώτα είναι η διάβαση εκ τού θανάτου στην ζωή. Ο θάνατος είναι ένα βιολογικό γεγονός το οποίο φέρουμε μέσα μας από την στιγμή κατά την οποία γονιμοποιήθηκε το πρώτο ωάριο, από την στιγμή κατά την οποία συλληφθήκαμε μέσα στη μήτρα τής μητέρας μας. Και τότε μέσα στο πρώτο αυτό ωάριο, στο πρώτο κύτταρο, υπήρχαν τα γονίδια τής γηράνσεως και τών ασθενειών. Και από τότε κουβαλάμε αυτόν τον θάνατο. Οπότε, αυτό που λέμε θάνατο δεν είναι το τελικό γεγονός, όταν ο άνθρωπος χάνη την επικοινωνία με το περιβάλλον, όταν η ψυχή φύγη από το σώμα, αλλά ο θάνατος είναι ένα γεγονός το οποίο έχουμε μέσα μας από την πρώτη στιγμή τής συλλήψεώς μας, και αυτό φαίνεται με την ηλικία, με τις αρρώστιες, με τα γηρατειά και πολλά άλλα.

Είναι ένα βαρύ φορτίο ο θάνατος, αλλά με την Ανάσταση τού Χριστού ξέρουμε ότι αυτό ξεπερνιέται· ξεπερνιέται από την άποψη ότι δεν διακατεχόμαστε από τον φόβο τού θανάτου και έχουμε την βεβαιότητα ότι η απομάκρυνση τής ψυχής από το σώμα είναι ένα γεγονός προσωρινό, όπως είπα προηγουμένως, και ότι θα γίνη και η ανάσταση τών νεκρών.

Πέρα όμως από τον βιολογικό θάνατο υπάρχει και ο πνευματικός θάνατος, που είναι η απομάκρυνση τού ανθρώπου από τον Θεό. Ο Θεός είναι η ζωή τών ανθρώπων και εκείνος ο οποίος απομακρύνεται από τον Θεό, που είναι η ζωή και το φως, βιώνει έναν ιδιότυπο πνευματικό θάνατο, ο οποίος μπορεί να είναι και ψυχολογικός θάνατος. Όταν ο άνθρωπος αισθάνεται την μοναξιά, την αδυναμία από τα προβλήματα τής ζωής, την μόνωση, την απελπισία, την απομάκρυνση από τους ανθρώπους, την στέρηση τών αγαπητών του ανθρώπων, ζη αυτόν τον ψυχολογικό και συναισθηματικό θάνατο.

Οπότε, Πάσχα σημαίνει διάβαση από τον θάνατο στην ζωή. Ο Χριστός είναι η ζωή και εκείνος που συνδέεται με τον Χριστό ζη πραγματικά. «Ουκ αληθώς ζη, λέει ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης, ο την αληθή μην έχων ζωήν», δηλαδή τον Χριστό.

Πάσχα όμως που σημαίνει διάβαση, είναι διάβαση από την θρησκεία στην Εκκλησία. Θρησκεία είναι η κατάσταση εκείνη η οποία διακρίνεται από τρία χαρακτηριστικά γνωρίσματα.

Το πρώτο γνώρισμα τής θρησκείας είναι η μαγεία. Δηλαδή, αισθάνεται κανείς ότι ο Θεός είναι οργισμένος, ότι είναι μακριά από τον Θεό, υπάρχει ένα τείχος μεταξύ τού ανθρώπου και τού Θεού και πρέπει να χρησιμοποιήση μερικούς τρόπους προκειμένου να υπερβή αυτό το τείχος και να φτάση στην κοινωνία με τον Θεό. Αυτό είναι το γνώρισμα τής μαγείας.

Δεύτερον, είναι το γνώρισμα τής δεισιδαιμονίας. Είναι η ταύτιση τών κτιστών με τα άκτιστα, τού Θεού με την κτίση.

Και τρίτον είναι ο μυστικισμός, όπως πρέσβευε ο Πλάτων και οι νεοπλατωνικοί αργότερα φιλόσοφοι. Ότι η ψυχή ήταν στον κόσμο τών ιδεών, εξέπεσε, κλείστηκε μέσα στο σώμα, έχει ανάμνηση τού κόσμου τών ιδεών και τώρα πρέπει να φύγη από το σώμα και να επιστρέψη στον κόσμο τών ιδεών. Αυτός είναι ο μυστικισμός. Άρα αυτό που λέμε θρησκεία αποτελείται από τα τρία αυτά γνωρίσματα: την μαγεία, την δεισιδαιμονία και τον μυστικισμό.

Η Ανάσταση τού Χριστού μάς έδωσε κάτι άλλο· μάς έδωσε νόημα· μάς έδωσε την δυνατότητα να φύγουμε από την θρησκεία και να πάμε στην Εκκλησία. Είναι διάβαση από την μαγεία, την δεισιδαιμονία και τον μυστικισμό στην εν Χριστώ ζωή. Είναι ζωή και κοινωνία με τον Θεό, πράγμα το οποίο γίνεται με το Βάπτισμα, με την προσευχή και με την όλη μυστηριακή ζωή την οποία έχει η Εκκλησία.

Πάσχα είναι σήμερα, και πράγματι είναι διάβαση από μία ψυχρή ιδεολογία στην ζωή και την κοινωνία. Η ιδεολογία συνδέεται με την λογική τού ανθρώπου, με την λογικοκρατία, με το να δημιουργή κανείς διάφορα ιδεολογικά συστήματα, τα οποία δεν αναπαύουν το πνεύμα τού ανθρώπου. Γιατί ξέρει, όπως το διδάσκει και το λέει και σήμερα η ψυχολογία, η υπαρξιακή ψυχολογία, ο υπαρξισμός, ότι πέρα από την λογική υπάρχει και ένας άλλος κόσμος που δεν ελέγχεται τόσο από την λογική. Άρα μπορεί κανείς να πη Πάσχα είναι διάβαση από την ιδεολογία στην ζωή, στην αγάπη. Βασικά να αγαπά κανείς τον Θεό και τον άλλον, γιατί αυτό δημιουργεί πληρότητα ζωής.

Ακόμη Πάσχα είναι διάβαση από την φιλαυτία στην φιλανθρωπία και την φιλοθεΐα. Η φιλαυτία είναι η αγάπη προς τον εαυτό μας, αλλά, κατά τον άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή, είναι «η άλογος τού σώματος φιλία», δηλαδή, είναι η παράλογη αγάπη τού σώματος. Αυτό λέγεται φιλαυτία και είναι το μεγαλύτερο αμάρτημα το οποίο υπάρχει στην σημερινή εποχή. Οπότε, Πάσχα είναι η διάβαση από την φιλαυτία στην φιλοθεΐα και την φιλανθρωπία. Όποιος είναι φίλαυτος και κλεισμένος μέσα στον εαυτό του και αγαπά υπερβολικά το σώμα και τις απαιτήσεις τού σώματος και αδιαφορεί, βέβαια, για την ψυχή, δεν μπορεί να είναι φιλάνθρωπος και δεν μπορεί να είναι φιλόθεος· δεν μπορεί να αγαπά τον Θεό και να αγαπά τον άνθρωπο.

Επομένως, αυτό είναι το Πάσχα. Δηλαδή, με άλλα λόγια το Πάσχα είναι η διάβαση από τον θάνατο στην ζωή, από την θρησκεία στην Εκκλησία, από την ιδεολογία στην αγάπη και στην ζωή και, βεβαίως, από την φιλαυτία στην φιλοθεΐα και την φιλανθρωπία.

Αυτό είναι το έργο τού Χριστού, αυτό είναι το έργο τής Εκκλησίας.