Σύμφωνα με τον Μέγα Βασίλειο, ο Θεός είναι «ο μόνος Υπάρχων».   Η δική μας η ύπαρξη είναι δώρο του Θεού, ο Οποίος είναι και ο Δημιουργός μας.  Ουδείς εξ ημών έχει μια «αυτοϋπάρχουσα» ζωή. Υπάρχουμε, επειδή ο Θεός μας συντηρεί στην ύπαρξη – μέσα σε Εκείνον ζούμε και κινούμεθα και έχουμε την ύπαρξή μας (πρβλ. Πραξ.17:28). «Αμαρτία» είναι η απόρριψη αυτού του δώρου – μια κίνηση απομάκρυνσης από την αληθινή ύπαρξη.

Μεγάλο μέρος της προσοχής μας μοιάζει να καταπιάνεται φαινομενικά με πράγματα που δεν έχουν «αληθινή ύπαρξη».  Καταπιανόμαστε με ψευδαισθήσεις, με ψηφιακές δομές.  Η οικονομία μας μάς επιτρέπει να ξεφεύγουμε από τις φυσιολογικές ανάγκες όπως είναι μια εποχιακή έλλειψη ή άλλες καθημερινές έγνοιες.  Όλο και περισσότερο απομακρυνόμαστε από το ίδιο το περιβάλλον μέσα στο οποίο ζούμε φυσιολογικά.

Λένε πως μετά από παρατεταμένη παραμονή στο διάστημα, οι αστροναύτες διαπιστώνουν πως παραμένουν  ορισμένες επιδράσεις που οφείλονταν στην έλλειψη βαρύτητας. Τα σώματα μας είναι φτιαγμένα για την βαρύτητα, και απαιτούν την συνεχή της έλξη για τα πάντα - από τον μυϊκό τόνο μέχρι την οστεϊκή πυκνότητα. Αλλά τώρα ζούμε σε καταστάσεις, όπου πολλές μορφές της φυσικής «βαρύτητας» έχουν μειωθεί ή αφαιρεθεί.  Ποια είναι η συνέπεια στο ανθρώπινο σώμα της μακροπρόθεσμης δυνατότητας του να έχεις σχεδόν οποιοδήποτε φαγητό, οποιαδήποτε στιγμή του έτους;  Ως άτομο που έχει περάσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του σε ένα γραφείο, μπορώ να σας βεβαιώσω για τις συνέπειες μιας καθιστικής ύπαρξης.  Η μέση μου, το εύρος των κινήσεών μου, η ευελιξία των αρθρώσεών μου - όλα ταυτίζονται με τον σύγχρονο εργαζόμενο «γραφιά».

Τι συνέπειες έχουν αυτά στην ψυχή;  Διότι, και η ψυχή επίσης χρειάζεται «βαρύτητα».  Ο Πλάτωνας τόνισε στην «Πολιτεία» του, πως όλα τα παιδιά πρέπει να μάθουν να παίζουν ένα μουσικό όργανο, επειδή η μουσική ήταν απαιτούμενο για την σωστή ανάπτυξη της ψυχής.  Δίνουμε μακράν πολύ λίγη σημασία σε αυτά τα πράγματα, υποθέτοντας πως - ασχέτως σε ποιό περιβάλλον ζούμε - η έμφυτη ελευθερία επιλογής παραμένει απρόσβλητη, και πως μπορούμε πάντα να αποφασίζουμε να κάνουμε κάτι διαφορετικό, ή να είμαστε κάτι διαφορετικό.

Θα μπορούσα να αποφασίσω να τρέξω έναν μαραθώνιο αύριο, αλλά ξέρω πως τα πρώτα τετρακόσια μέτρα θα με άφηναν χωρίς αναπνοή και εξαντλημένο.  Δεν γίνεται, μετά από 40 χρόνια καθιστικής ζωής σε γραφείο - να ανταποκριθείς στις απαιτήσεις ενός μαραθωνίου - μόνο και μόνο επειδή επέλεξες να το κάνεις.

Κι έτσι ερχόμαστε στην Μεγάλη Σαρακοστή.

Κάποιοι βλέπουν αυτή την περίοδο του έτους ως ένα πνευματικό μαραθώνιο. Σηκώνονται από τις «καθιστικές» πνευματικές ζωές τους, ξεκινούν με σπριντ, και αποτυγχάνουν πριν το τέλος της πρώτης εβδομάδας.  Η αποτυχία συνοδεύεται από θυμό, αυτό-κατηγορία, ακόμα και απελπισία.

Τον πρώτο χρόνο που «επέλεξα» να νηστέψω με τον ορθόδοξο τρόπο (ήταν 4 χρόνια πριν γίνω δεκτός στην Εκκλησία) ο ιερέας με τον οποίο συζητούσα για την νηστεία, μου δήλωσε: «Δεν μπορείς να κρατήσεις την νηστεία».  Διαφωνούσα μαζί του, ώσπου κατανόησα την σοφία του.

«Κάνε κάτι πιο εύκολο», μου είπε. «Απλά κόψε το  κόκκινο κρέας.»

«Και το κοτόπουλο;» τον ρώτησα.

«Όχι, Τρώγε κοτόπουλο. Τρώγε τα πάντα, εκτός από βοδινό και χοιρινό, και… ας προσεύχεσαι λίγο περισσότερο.»

Και έτσι επέστρεψα στην αγγλικανική ζωή μου, κάπως απογοητευμένος που ο ζήλος μου έκανε τόσο φτωχή εντύπωση. Όμως, η οικογένειά μου δέχτηκε την πρόταση και έτσι δεν φάγαμε καθόλου κόκκινο κρέας για την Σαρακοστή. Η «υστερνή μου γνώση» έδειξε πως εκείνη ήταν η καλύτερη Σαρακοστή που βίωσε ποτέ η οικογένειά μου. Δεν συλλογιζόμασταν πλέον «τι θα στερηθούμε για την Σαρακοστή», αλλά αντ’ αυτού, αποδεχθήκαμε μια πειθαρχία που μας είχε προταθεί.

Στα μετέπειτα χρόνια ο ίδιος εκείνος ιερέας (ο οποίος είναι τώρα ο Πνευματικός μου) αύξησε την πειθαρχία. Και ήμασταν έτοιμοι γι’ αυτήν.  Όμως για εμένα είχε ενδιαφέρον, πως η πρώτη μου εμπειρία Ορθόδοξης νηστείας ήταν η υπόδειξη «να μην είμαι τόσο αυστηρός».  Το «αυστηρό» στοιχείο ήταν να μάθω να υπακούω σε αυτό που μου έλεγαν.  Αυτό είναι μερικές φορές η πιο δύσκολη νηστεία απ’ όλες.

Η Σαρακοστή είναι ευκαιρία για να «προσγειωθούμε.»  Το να μην τρώμε ορισμένα πράγματα είναι στην πραγματικότητα κάτι φυσιολογικό. Στον μοντέρνο κόσμο μας, έχουμε να αγκαλιάσουμε μια φυσική «βαρύτητα»,  την οποία μπορούμε όμως εύκολα να αφήσουμε πίσω μας - τουλάχιστον οφείλουμε να το κάνουμε, αν θέλουμε να αποφύγουμε την ατροφία της ψυχής.  Το 2000, ο μέσος Αμερικανός κατανάλωσε 90 κιλά κρέατος σε έναν χρόνο (και 5 κιλά αντίστοιχα σε ψάρι και θαλασσινά).  Αυτό ήταν (περίπου) κατά 1/3 περισσότερο από ότι ήταν το 1959.  Η ανεπάρκεια δεν είναι ζήτημα στην διατροφή μας.  Η αφθονία μας απλά δεν είναι «πραγματική», και το περιβάλλον συχνά προβάλλει τα σημάδια της τεχνητής φύσης της τροφικής μας επάρκειας.   Δεν έχουμε όμως τρόπο να μελετήσουμε τι συμβαίνει με τις ψυχές μας.  Αυτό που ξέρω ότι αληθεύει είναι πως - όπως πάει το σώμα – έτσι πάει και η ψυχή.   Όσοι  «δένονται» με τον κόσμο ως καταναλωτές, καταναλώνονται από τον κόσμο στον αντίστοιχο βαθμό.

Κι έτσι, πρέπει να «προσγειωθούμε».

«Προσγείωση» σημαίνει να αποδεχόμαστε περιορισμούς και όρια.  Ο πολιτισμός μας είναι μια φούσκα τεχνητή.  Αναπαύεται  πάνω σε μια οικονομία υπερκαταναλωτισμού.  Το κραχ του 2008 ήρθε πολύ κοντά σε μια πολύ μεγαλύτερη καταστροφή και θα μπορούσε εύκολα να είχε καταλήξει σε ελεύθερη πτώση.

Πολλοί δεν μπορούν να καταλάβουν πόσο εύθραυστες είναι οι ζωές μας στην πραγματικότητα. Επιτρέπουμε στον κόσμο να μας πει «όχι» και αναλαμβάνουμε επιπρόσθετα φορτία και καθήκοντα. Αξίζει να έχουμε κατά νουν, πως κάτι τέτοια πράγματα δεν μας κάνουν πνευματικούς ήρωες·  πρωτίστως πρέπει να μας κάνουν ανθρώπινους.