Ο σκοπός της Εκκλησίας δεν είναι κοινωνικός, ηθικός, φιλοσοφικός κλπ., αλλά κατ’ εξοχήν σωτηριολογικός και θεολογικός. Αυτό, εκτός των άλλων, φαίνεται από την σχέση μεταξύ του Πάσχα, της Πεντηκοστής και της εορτής των Αγίων Πάντων.

«Ποιος είναι ο σκοπός της Ορθοδοξίας; Φαίνεται σαφώς από το εορτολόγιο. Έχουμε Πάσχα, έχουμε Πεντηκοστή. Το Πάσχα γίνεται το βάπτισμα του ύδατος. Την Πεντηκοστή γίνεται το βάπτισμα του Πνεύματος. Οπότε, μέχρι την Πεντηκοστή γίνεται η επίσκεψη του Αγίου Πνεύματος στους πιστούς. Και το αποτέλεσμα τι είναι; Η Κυριακή των Αγίων Πάντων. Να συγκαταλεγούν, δηλαδή όλοι οι Ορθόδοξοι μεταξύ των Αγίων. Ο καρπός του Αγίου Πνεύματος της Πεντηκοστής είναι η αγιοποίηση του ανθρώπου. Αυτός είναι ο σκοπός του Βαπτίσματος.

Τώρα, αυτό έχει γίνει σκοπός μόνο των μοναχών, έχει γίνει το επάγγελμα των μοναχών. Δηλαδή, δεν είναι για όλους τους ανθρώπους να γίνουν Άγιοι; Μόνο οι καλόγεροι; Αυτό όμως τι σημαίνει; Δεν χρειάζονται όλοι θεραπεία; Είναι σαν να έχουμε καρκίνο και να λέμε πως η θεραπεία χρειάζεται μόνο για τους γιατρούς, όχι για όλους τους άλλους. Ποια ιατρική επιστήμη δέχεται θεραπεία για μια ομάδα ανθρώπων μόνο; Η θεραπεία είναι για όλους τους ανθρώπους που είναι άρρωστοι».

Κατά την περίοδο του Πάσχα αναγινώσκεται το κατά Ιωάννην ευαγγέλιο, που χαρακτηρίζεται «πνευματικό ευαγγέλιο», μέσα στο οποίο συγκαταλέγεται η αρχιερατική προσευχή του Χριστού, που αναφέρεται στην θέα της δόξης του Θεού και στο να αποκτήσουν οι Απόστολοι ενότητα μεταξύ τους μέσα στην δόξα του Θεού. Αυτό πραγματοποιήθηκε την ημέρα της Πεντηκοστής και αυτό δείχνει και η εορτή των Αγίων Πάντων, που είναι καρπός της Πεντηκοστής. 

Ο σκοπός της Εκκλησίας που απέβλεπε στην θέωση-αγιοποίηση του ανθρώπου είναι ο αρχικός σκοπός της δημιουργίας των Πρωτοπλάστων. Αυτό φαίνεται στο ότι στην αγιότητα μπορούν να φθάσουν και τα μικρά παιδιά. Με την γέννησή τους έχουν φωτισμένο νου, λειτουργεί η νοερά ενέργεια, αλλά η νοερά ενέργεια σκοτίζεται από το σκότος και τις συνθήκες του περιβάλλοντος.

Μερικοί εκλαμβάνουν την Εκκλησία ως μια θρησκεία που ικανοποιεί τα συναισθήματά τους και τις βιοτικές τους μέριμνες. Όμως η Εκκλησία δεν είναι θρησκεία.

«Έχουμε απλώς ανθρώπους θρησκευομένους που πάνε στην Εκκλησία και ανάβουν το κερί και προσεύχονται να παντρέψουν τα κορίτσια τους με έναν πλούσιο άνδρα ή τα αγόρια τους να πάρουν μια καλή προίκα. Αυτή είναι η Εκκλησία, δηλαδή; να προσευχόμαστε θρησκευτικά, ας πούμε, για τα αμπέλια μας; Ναι, αυτά είναι βέβαια της θρησκείας, γιατί ο Θεός ενδιαφέρεται για όλες τις φάσεις της ζωής του ανθρώπου. Δεν είναι έτσι; Οπότε, όταν έχουμε προβλήματα, βέβαια θα παρακαλάμε τον Θεό να μάς βοηθήσει».

Άλλοι θεωρούν ότι σκοπός της Εκκλησίας είναι απλώς η σωτηρία της ψυχής μετά θάνατον.

«Βλέπεις το μεγάλο πρόβλημα σήμερα τι είναι; Ότι ταυτίσθηκε η Ορθοδοξία με το ενδιαφέρον για την σωτήρια της ψυχής μετά τον θάνατο. Αυτό είναι το πρόβλημα. Και εφ' όσον έχει ταυτισθεί με ζωή μετά τον θάνατο και δεν υπάρχουν πλέον κριτήρια σήμερα ποιος είναι μέλος της Εκκλησίας, εάν έχει θεραπεία ή δεν έχει θεραπεία, εάν έχει φώτιση ή δεν έχει φώτιση, δεν εφαρμόζονται σήμερα πλέον τα πατερικά κριτήρια για την τωρινή ζωή του ανθρώπου».

Η Εκκλησία αποτελεί ένα πολίτευμα, μέσα στο οποίο υπάρχουν άλλοι νόμοι από εκείνους που ισχύουν στα κοσμικά πολιτεύματα. 

«Τι είναι η Ορθοδοξία; Βέβαια, η Ορθοδοξία έχει επικοινωνία με τον Θεό, λατρεύει η Ορθοδοξία τον Θεό και έχει μέθεξη με την δόξα του Θεού κ ο κ. Η Εκκλησία αποτελείται από ανθρώπους που είναι το Σώμα του Χριστού, άλλα διακρίνονται σε διάφορες καταστάσεις. Δηλαδή, δεν υπάρχει στην Ορθοδοξία δημοκρατία και απόλυτη ισότητα των πολιτών του Σώματος του Χριστού. Υπάρχει ανισότητα. Και μάλιστα, πολλές φορές, και μεγάλη ανισότητα.

Αυτό σημαίνει ότι το πολίτευμα της Εκκλησίας δεν έχει καμία σχέση ούτε με δημοκρατίες ούτε με δικτατορίες ούτε με τίποτα, Είναι μια χαρισματούχος κοινωνία από ανθρώπους που αποτελούν το Σώμα του Χριστού. Μέσα σε αυτούς διακρίνονται Πατριάρχες, Προφήτες, Απόστολοι, Επίσκοποι, Πρεσβύτεροι, Διάκονοι και λαϊκοί. Και μετά οι Θεούμενοι, οι φωτισμένοι, οι προς κάθαρση, κ.ο.κ. Έχουμε πάρα πολύ μεγάλη ποικιλία».

Επίσης, δεν υπάρχουν όρια μεταξύ Εκκλησίας και κόσμου. Αυτό σημαίνει ότι η κοσμική νοοτροπία μπορεί να εισέλθει και μέσα στα μέλη της Εκκλησίας. Μπορεί μερικά μέλη να μην ανταποκρίνονται στην ενεργοποίηση της Χάριτος του Βαπτίσματος. Μέσα στο πλαίσιο αυτό πρέπει να δούμε ποιοι αποτελούν τα μέλη της Εκκλησίας, που είναι μέλη του Σώματος του Χριστού. Μέλη της Εκκλησίας είναι όσοι βαπτίζονται και χρίονται, όσοι κοινωνούν του Σώματος και Αίματος του Χριστού και έχουν νοερά προσευχή στην καρδιά.

«Κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας αυτοί είναι μέλη της Εκκλησίας, όσοι βρίσκονται σε αυτήν την κατάσταση. Αν πάρετε τον Χρυσόστομο ως παράδειγμα, π. χ. εκείνος ο ιδιώτης που λέει το "αμήν" είναι ο λαϊκός της Εκκλησίας. Δηλαδή, όλοι οι άλλοι δεν είναι λαϊκοί. Τότε τι είναι; Τι είναι τότε; Κληρικοί. Διότι υπάρχει κλήρος και λαός στην Εκκλησία. Δεν είναι έτσι;

Οπότε, εκείνος που λέει το "αμήν", εκεί στο 13° κεφάλαιο της Α΄ προς Κορινθίους Επιστολής, ο ιδιώτης του Αποστόλου Παύλου στους Πατέρες της Εκκλησίας είναι ο λαϊκός, ο οποίος όμως δεν είναι με τους άλλους "ους έθετο ο Θεός εν τη Εκκλησία", "πρώτον Αποστόλους" και μέχρι "γένη γλωσσών" (Α Κορινθίους ιβ’, 28). Αυτός είναι εκτός, είναι ο ιδιώτης δηλαδή».

Μέλη της Εκκλησίας είναι όσοι έχουν λάβει το Άγιον Πνεύμα. Αυτό φαίνεται από το χωρίο του Αποστόλου Παύλου; «ους μεν έθετο ο Θεός εν τη Εκκλησία πρώτον Αποστόλους, δεύτερον προφήτας, τρίτον διδασκάλους, έπειτα δυνάμεις, είτα χαρίσματα ιαμάτων, αντιλήψεις, κυβερνήσεις, γένη γλωσσών» (Α Κορινθίους ιβ', 28).

«Ο Θεός θέτει στην Εκκλησία, πρώτον Αποστόλους, δεύτερον προφήτας, τρίτον διδασκάλους κλπ. Και τελειώνει με γένη γλωσσών. Ο Θεός έθεσε στην Εκκλησία. Διότι στην αρχαία Εκκλησία θεωρείτο μέλος της Εκκλησίας εκείνος στον οποίο ήλθε και κατοίκησε το Πνεύμα το Άγιον. Και απόδειξη ότι κατοικεί το Πνεύμα το Άγιον μέσα στον άνθρωπο, ήταν η γλωσσολαλία. Δηλαδή, το να λαλεί μέσα στον άνθρωπο το Πνεύμα το Άγιον, να προσεύχεται μέσα στον άνθρωπο, αυτό ήταν το χρίσμα».

Έτσι, οποίος δεν έχει το Άγιον Πνεύμα, δεν συνδέεται με τον Χριστό, δεν γνωρίζει τον Χριστό και φθάνει στην άρνηση του Χριστού.

«Γι' αυτό στην αρχαία Εκκλησία οποίος αρνιόταν τον Χριστό, ήταν απόδειξη ότι δεν ήταν σε κατάσταση φωτισμού, άρα δεν ήταν μέλος της Εκκλησίας, γι' αυτό ο Απόστολος Παύλος λέει "ους έθετο ο Θεός εν τη Εκκλησία, πρώτον Αποστόλους" και τελειώνει με "γένη γλωσσών". Όποιος δεν είναι ναός του Αγίου Πνεύματος δεν είναι μέλος της Εκκλησίας και απόδειξη ότι δεν είναι μέλος της Εκκλησίας είναι ότι αρνείται και τον Χριστό.

Γι' αυτό και στην αρχαία Εκκλησία εκείνοι που αρνούνται τον Χριστό δεν επιτρεπόταν να κοινωνήσουν, εκτός επί κλίνης θανάτου. Γιατί; Όχι επειδή η Εκκλησία ήταν σκληρή, αλλά επειδή ο αρνητής του Χριστού δεν ήταν σε κατάσταση φωτισμού. Δεν ήταν τιμωρία. Είναι αναγνώριση πραγματικότητος ότι δεν είναι φωτισμένος, άρα δεν κοινωνάει».

Η βασική διδασκαλία των Πατέρων για την Εκκλησία είναι ότι χαρακτηρίζεται θεραπευτήριο-νοσοκομείο που θεραπεύει τους ανθρώπους από την πτώση τους, η οποία είναι μια βαθειά πληγή.

«να φανταστούμε ότι η Εκκλησία από την ίδρυσή της ήταν ένα ιατρείο, δηλαδή ένα νοσοκομείο, στο οποίο μπαίνουν οι άνθρωποι για να θεραπευθούν, και αυτή η θεραπεία ήταν η κάθαρση του νοός, μετά ο φωτισμός του νοός, μετά η θέωση του ανθρώπου, να έρχεται, δηλαδή, ο άνθρωπος σε μια φυσιολογική κατάσταση, που η φυσιολογική κατάστασή του είναι ν' αγαπάει χωρίς να ενδιαφέρεται για τον εαυτό του, ο άνθρωπος δηλαδή να έχει την αγάπη, η οποία "ου ζητεί τα εαυτής" (Α΄ Κορινθίους ιγ: 5)».

«Για να μπορεί κανείς να αξιολογήσει, να εντοπίσει το θέμα της θεολογίας στην Ελλάδα, τις καταστάσεις της Εκκλησίας, μπορεί να χαρακτηρίσει την αρχαία Εκκλησία σαν ένα μεγάλο νοσοκομείο, το οποίο θεραπεύει τους αρρώστους. Οπότε ο αρχηγός του νοσοκομείου αυτού λέγεται Επίσκοπος. Και οι γιατροί λέγονται Πρεσβύτεροι και Διάκονοι. Οι Διάκονοι και Διακόνισσες, ας πούμε, είναι οι νοσοκόμες. Και οι Πρεσβύτεροι είναι οι γιατροί. Και ο Επίσκοπος είναι ο πρόεδρος του Πρεσβυτερίου, δηλαδή του νοσοκομείου, δηλαδή της ενορίας.

Οπότε, το νοσοκομείο είναι η ενορία. Μέσα είναι οι προς θεραπεία και οι θεραπευτές. Αυτό είναι το νοσοκομείο. Έτσι δεν είναι; Οπότε, υπάρχει παράδοση που έχουμε ένα σπουδαίο νοσοκομείο, έχουμε όλα τα μέσα θεραπείας των ανθρώπων, πολύ μεγάλη επιτυχία στην θεραπεία και λίγοι είναι αυτοί που ξεφεύγουν από το νοσοκομείο χωρίς να θεραπεύονται. Και, βέβαια, μέσα στο νοσοκομείο υπάρχει και ιατρική σχολή. Όπως στην Αμερική, συνήθως, στα μεγάλα νοσοκομεία υπάρχει ιατρική σχολή μέσα στο νοσοκομείο. Υπάρχει ιατρική σχολή που βγάζει τους ιατρούς.

Για κάποιο λόγο εκάμφθηκε σιγά-σιγά αυτή η ιατρική επιστήμη, και ενώ το ποσοστό των θεραπευομένων στα πρώτα χρόνια του νοσοκομείου ήταν 80-85% που θεραπεύονταν από όλες τις αρρώστιες, αρχίζει με την πάροδο του χρόνου να πέφτει. Ας πούμε από 85% πάει 75%, 55%, 50% μετά φθάνουμε στο 30% κ ο κ. Και αυτό σημαίνει ότι δεν πάει καλά η ιατρική, διότι δεν συνεχίζεται η ιατρική επιστήμη σωστά, δεν υπάρχει παράδοση που να διατηρείται σωστά, διότι μπήκαν μέσα μερικοί σκάρτοι γιατροί που δεν ξέρανε καλά, περιοριστήκανε στα λίγα και δεν αυξήσανε την ικανότητά τους στην ακρίβεια και έγιναν λιγάκι τσαπατσούληδες κ.ο.κ.

Οπότε, οι 30% λένε δεν πάμε καλά τώρα. Και είπαν: Δεν  πάμε να κάνουμε ένα άλλο νοσοκομείο, ένα παράρτημα; Και το κάνουν. Αυτός είναι ο μοναχισμός. Καταλάβατε, όταν εκάμφθηκαν οι ενορίες, έφυγαν από τις ενορίες εκείνοι που είχαν πράξη, κάθαρση, φωτισμό και θέωση, δηλαδή την νοερά προσευχή, το κομποσχοίνι, όλη την ασκητική κλπ. Και φούντωσε ο μοναχισμός.

Βέβαια, οι Προτεστάντες κατ’ ουδένα τρόπο μπορούν να δεχθούν ότι ο μοναχισμός είναι βιβλικός, δηλαδή μπορεί να βγήκε από την Αγία Γραφή ο μοναχισμός. Γι' αυτούς ο μοναχισμός είναι ένα καρκίνωμα που εμφανίζεται στην Εκκλησία, Είναι καρκίνωμα ο μοναχισμός, δεν είναι γνήσιο πράγμα που ανήκει στον Χριστιανισμό. Γι' αυτό οι Προτεστάντες είναι όλοι εναντίον του μοναχισμού.

Τώρα άρχισαν διάφορα κινήματα και οι Αμερικανοί φθάνουν μέχρι τα Μοναστήρια, επανέρχονται στην ιδέα ότι μάλλον πρέπει να έχουν μοναχούς και μοναχές κ.ο.κ. Αλλά στην Αγγλία υπάρχουν κάτι μοναχοί, που ήσαν μερικοί δικοί μας σε μια δεξίωση και εκεί που ήρθαν, άρχισαν να βλέπουν τους μοναχούς να κάνουν (χορεύουν) Ροκενρόλ, δηλαδή. Οπότε κανείς έχει το δικαίωμα τώρα να υποψιασθεί ότι μήπως δεν πάει καλά και αυτό το θέμα, δηλαδή, για να κάνει Ροκενρόλ…

Λοιπόν, αυτό το κτίριο που λέγεται νοσοκομείο, έχει εκείνο το παραρτηματάκι που λέγεται Μοναστήρι. Εκεί στο Μοναστήρι όσοι μπαίνουν μέσα σχεδόν όλοι θεραπεύονται, ενώ στο μεγάλο κτίριο πάλι δηλαδή 80% δεν θεραπεύονται. Πριν 80% θεραπεύοντο, τώρα 80% δεν θεραπεύονται πλέον».

«Έχουμε νοσοκομείο, όλα τα εξαρτήματα, όλα τα όργανα, ό,τι χρειάζεται για να λειτουργήσει σωστά το νοσοκομείο και να θεραπεύονται οι άνθρωποι. Αλλά έχουμε ένα διευθυντή του νοσοκομείου, ο οποίος δεν ξέρει τι είναι αυτά τα πράγματα. Έχουμε γιατρούς μέσα στο νοσοκομείο, οι οποίοι δεν ξέρουν τι είναι αυτά τα πράγματα και φθάσαμε σε σημείο να πάμε πίσω στην εποχή του Αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου. 

Έκαναν ένα παρανοσοκομείο οι καλόγεροι, δηλαδή, αλλά μετά επανέκτησαν την Ιεραρχία και περάσαμε στην Τούρκοκρατία με επανακτημένη την Ιεραρχία, εξ αιτίας του ησυχασμοί), που ξανάφερε μέσα στην Εκκλησία τον θεραπευτή Επίσκοπο και Κληρικό, ο οποίος ξέρει και να κάνει διάγνωση και ξέρει και να θεραπεύει. Αυτός ο Επίσκοπος επανήλθε στην Εκκλησία με την αναβίωση του μοναχισμού εξ αιτίας του Αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου».

«Εκείνο, όμως, που έχει σημασία είναι ότι, εάν κανείς τώρα εξετάσει την αρχαία Εκκλησία και τον κλήρο, τις σχέσεις μεταξύ Επισκόπων, Πρεσβυτέρων, Διακόνων, λαϊκών κ.ο.κ., διαπιστώνει αμέσως κάτι το παράδοξο, ότι η αρχαία Ορθόδοξη θεολογία ομοιάζει πάρα πολύ με την σημερινή ψυχιατρική. Διότι ο σκοπός της θεολογίας και της ψυχιατρικής τι είναι; Είναι η θεραπεία του ανθρώπου. Και η θεραπεία του ανθρώπου γίνεται με συγκεκριμένη μέθοδο».

«Η Εκκλησία, αν αφεθεί στον εαυτό της, κάνει το έργο της. Και ποιο είναι το έργο της; να θεραπεύει τους ανθρώπους από την κατάσταση που βρίσκονται, να τους περάσει από την κάθαρση στον φωτισμό. Αυτό είναι το έργο της Εκκλησίας, να φωτίζει τον κόσμο».

Η διδασκαλία ότι η Εκκλησία είναι πνευματικό νοσοκομείο, συνδέεται με την άλλη διδασκαλία ότι οι Κληρικοί είναι θεραπευτές-ιατροί και εξασκούν την διάγνωση και θεραπεία. Μερικές φορές οι Κληρικοί ανελάμβαναν και άλλα καθήκοντα, ιδίως κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας, που οι Επίσκοποι ασκούσαν και εθναρχικά καθήκοντα, αλλά γνώριζαν σαφέστατα ποιο είναι το έργο των Κληρικών.

«Υπάρχει σχέση μεταξύ της Εκκλησίας και της κοινωνίας, ακριβώς όπως θα ήταν μεταξύ ιατρών και κοινωνίας. Ας υποθέσουμε ότι ο κλήρος είναι ένας σύλλογος ιατρών, οι οποίοι ασχολούνται με την διάγνωση και την θεραπεία. Όταν ο γιατρός αυτός, τον οποίο θα τον ονομάσουμε Επίσκοπο, αναλαμβάνει καθήκοντα και πολιτικής φύσεως, δεν θα πούμε ότι παύει να είναι γιατρός. Είναι τώρα και πολιτικός αρχηγός.

Το ότι εκτελεί καθήκοντα πολιτικού, δεν επιτρέπεται να γίνεται σύγχυση της ιατρικής επιστήμης και της πολιτικής. Διότι, αυτό το άτομο, όταν λειτουργεί ως γιατρός, λειτουργεί ως γιατρός. Θεραπεύει τις αρρώστιες. Όταν όμως ασκεί καθήκοντα πολιτικού, ξέρουμε όλοι ότι ασκεί καθήκοντα πολιτικού και δεν συγχέουμε τα καθήκοντα του ιατρού με τα καθήκοντα του πολιτικού».

«Η Εκκλησία έχει διάγνωση-θεραπεία. Πρέπει να κάνετε αυτό και αυτό και αυτό για να θεραπευθείτε. Γιατί χρειάζεται θεραπεία; Διότι θα δεις την δόξα του Θεού, και αν δεν έχεις πάθει μια μετατροπή στην προσωπικότητά σου, να μεταβληθεί η ιδιοτελής αγάπη σε ανιδιοτελή αγάπη, τότε, εάν είσαι πεπωρωμένος στην καρδιά σου, αντί να δεις τον Θεό ως δόξα, θα τον δεις ως πυρ καταναλίσκον, σκότος εξώτερον κ.ο.κ. Καταλάβατε;

Όλοι θα δούμε τον Θεό, αλλά ο άλλος θα τον δει έτσι και ο άλλος έτσι. Εάν δεν θεραπευθείς, θα τον δεις έτσι, και αρχίζει η μέρα της Κρίσεως και το ένα και το άλλο.

Μετάνοια. Τι είναι η μετάνοια, Η μετάνοια σημαίνει αλλαγή του νοός, πρέπει ο νους να αλλάξη, να καθαρισθή κ,ο.κ. ».

Δυστυχώς, σε πολλές φάσεις του ιστορικού βίου της Εκκλησίας, χάθηκε αυτός ο θεραπευτικός της χαρακτήρας και αυτό συνιστά εκκοσμίκευση.

«Κατάντησε η Εκκλησία αντί να είναι θεραπευτήριο, έχει γίνει ένας χώρος μαγικών τελετών. Και η Ορθοδοξία, χωρίς την θεραπευτική αυτή όψη και αγωγή που είναι κάθαρση-φωτισμός-θέωση, κινδυνεύει να καταντήσει μια δεισιδαιμονία σκέτη.

Το μόνο πράγμα που μας σώζει είναι όλα τα τελετουργικά μας που κληρονομήθηκαν από ανθρώπους που βρίσκονταν ή στον φωτισμό ή στην θέωση. Οπότε, τα λειτουργικά μας βιβλία είναι πάρα πολύ εντάξει, οι αποφάσεις των Οικουμενικών Συνόδων είναι πάρα πολύ εντάξει, το καλούπι είναι εντάξει κλπ., αλλά το γέμισμα αυτό, η εσωτερική ζωή της Εκκλησίας είναι κάτι που πρέπει να μελετηθεί».

«Αυτό είναι το έργο της Εκκλησίας, αλλά όπως έχει εξελιχθεί η Εκκλησία, αντί να είναι ένα συγκρότημα από Πνευματικούς Πατέρες, όπως ένα νοσοκομείο, που έχει, ας πούμε, πενήντα γιατρούς, πέρασαν δύο χιλιάδες χρόνια και βρέθηκε νοσοκομείο χωρίς γιατρούς, αλλά λέγονται γιατροί αυτοί που δεν θεραπεύουν τίποτα. Δηλαδή, κινδυνεύουμε να φθάσουμε σε αυτό το σημείο και το μόνο πράγμα που θα μας γλυτώσει είναι η επάνοδος στους Πατέρες της Εκκλησίας».

Συνηθίζεται να θεωρείται η επιτυχία της Εκκλησίας στην σχέση της με την κοινωνία και το περιβάλλον. Είναι και αυτή μια πλευρά του αγώνα της Εκκλησίας.

«Σε αυτήν την πορεία η Εκκλησία αντιμετωπίζει και ιστορικά γεγονότα, τα οποία δεν είναι εσωτερικής εκκλησιαστικής μορφής ή χαρακτήρος, αλλά είναι η πάλη της Εκκλησίας με την στρουκτούρα της κοινωνίας. Έχουμε μια κοινωνική στρουκτούρα. Δεν έχουμε μόνο την εκκλησιαστική, έχουμε και την κοινωνική στρουκτούρα».

Η επιτυχία, όμως, της Εκκλησίας βρίσκεται στο κατά πόσον αγιάζει τον άνθρωπο.

«Το βασικό κριτήριο, αν πάει καλά ή δεν πάει καλά η Εκκλησία, είναι η επιτυχία. Αν σε έναν αιώνα έχουμε χιλιάδες θεούμενους, τότε η Εκκλησία πάει καλά. Αν έχουμε ολιγοστεύσει, τότε κάτι δεν πάει καλά. Έτσι πρέπει να κρίνει κανείς την ιστορία της Εκκλησίας. Σε εποχές που έχουμε πάρα πολλούς θεραπευμένους, δηλαδή φωτισμένους, η Εκκλησία πάει καλά.

Αν είμαστε κάτω από διωγμό, αν έπεσε η Κωνσταντινούπολη, δεν είναι το κριτήριο. Κριτήριο είναι πόσοι φθάνουν στον φωτισμό και στην θέωση, άσχετα με την κατάσταση του έθνους. Στον νεοελληνισμό έχουμε μάθει να κρίνουμε την επιτυχία της Εκκλησίας από την επιτυχία του Κράτους. Οπότε, ταυτίζεται η επιτυχία του Κράτους με την επιτυχία της Εκκλησίας. Από απόψεως πατερικής, μπορεί το Κράτος να έχει απόλυτη επιτυχία και η Εκκλησία να έχει απόλυτη αποτυχία. Δεν μπορούμε να κρίνουμε την ιατρική επιστήμη από το πώς πάει η εθνική οικονομία. Οι Νεοέλληνες όμως έχουν ταυτίσει τις τύχες της Εκκλησίας με την τύχη του Κράτους. Προσπαθούν να εξηγήσουν την καταστροφή της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και να ρίξουν τις ευθύνες στην Εκκλησία».

«Πρέπει να έχει κανείς αυτά υπ’ όψη, διότι συνηθίζεται η ιστορία της Εκκλησίας σήμερα να έχει καταντήσει να είναι μια ιστορία εκπληκτικών γεγονότων, όπως μια Οικουμενική Σύνοδος, κάποιο σκάνδαλο κανενός Πάπα της Ρώμης, κάποιος πόλεμος ή διωγμός. Η πραγματική ιστορία της Εκκλησίας είναι η ενέργεια του Αγίου Πνεύματος, μέσα στην καρδιά των πιστών και το ότι οι πιστοί περνάνε από το ένα στάδιο της τελειότητος σε ένα άλλο στάδιο της τελειότητος. Αυτή είναι η ιστορία της Εκκλησίας.

Και η μεγάλη εορτή της Εκκλησίας είναι το Αγιολόγιον, το Εορτολόγιον, όταν εορτάζουμε την μνήμη των Αγίων, διότι κάθε άγιος της Εκκλησίας συνιστά τον θρίαμβο της πίστεως από τις δυνάμεις του διαβόλου κλπ.

Επομένως, εκτός από το ότι μέσω των Μυστηρίων μετέχουμε όλοι μαζί στο Σώμα του Χριστού και συμπορευόμαστε στην ημέρα της Κρίσεως, κάνουμε αυτόν τον αγώνα να είμαστε εντάξει με τον Θεό την ημέρα της Κρίσεως.

Μέσα σε αυτή την πορεία της Εκκλησίας, οι μεγάλοι θρίαμβοι της Εκκλησίας είναι η αγιοποίηση των ανθρώπων. Γι' αυτόν τον λόγο, μετά το Σώμα και το Αίμα του Χριστού, έχουμε τις εικόνες του Χριστού και της Παναγίας κλπ., αλλά και τα ιερά λείψανα. Είναι τα αποδεικτικά σημεία, που αποδεικνύουν ότι η Εκκλησία βαδίζει σωστά, διότι έχει αυτούς τους ανθρώπους ως αρχηγούς και πνευματικούς οδηγούς.

Ο σκοπός της Εκκλησίας είναι να κάνει άγια λείψανα. Δεν υπάρχει άλλος σκοπός της Εκκλησίας. Διότι μέσα στα άγια λείψανα συμπεριλαμβάνεται ολόκληρο το οικοδόμημα το δογματικό της Εκκλησίας».

Έτσι, η επιτυχία της Εκκλησίας δεν ταυτίζεται με την επιτυχία του Κράτους, αλλά έχει άλλους προσδιορισμούς για να καθορίζει την επιτυχία της. Επομένως, όταν κάνουμε λόγο για επιτυχία της Εκκλησίας, εννοούμε να υπάρχουν νηπτικοί και ησυχαστές Πατέρες που θεραπεύουν τους Χριστιανούς. 

«Αυτή είναι η πνευματικότητα. Εμείς την λέμε "πνευματικότητα", είναι μια μοντέρνα ορολογία. Δεν υπάρχει στους Πατέρες της Εκκλησίας πνευματικότητα και τέτοια πράγματα.

Και δημιουργείται και τώρα μια άλλη ορολογία παράξενη. Λέμε "νηπτικοί Πατέρες της Εκκλησίας". Τι λέμε νηπτικοί Πατέρες της Εκκλησίας; Όλοι οι Χριστιανοί στην αρχαία Εκκλησία ήταν νηπτικοί, διότι εάν δεν ήσουνα νηπτικός, πώς είναι δυνατόν να γίνεις ναός του Αγίου Πνεύματος; Πώς θα φθάσεις στα "γένη γλωσσών"; Αυτά τα "γένη γλωσσών" ήταν το πρώτο στάδιο να είσαι μέλος της Εκκλησίας».

Υπάρχουν σαφή τεκμήρια της επιτυχίας της Εκκλησίας, και αυτά, όπως προαναφέρθηκε, είναι τα ιερά λείψανα, που δείχνουν την πραγματοποίηση του σκοπού της Εκκλησίας.

«Η εμπειρία της Θεώσεως συμπεριλαμβάνει ολόκληρο τον ανθρωπο. Όχι μόνον την ψυχή, αλλά και το σώμα. Και από τα λείψανα γνωρίζουμε μετά την εκδημία του προς Κύριον ότι πρόκειται περί θεουμένου και αυτομάτως κατατάσσεται μεταξύ των Αγίων της Εκκλησίας.

Γι' αυτό και εμείς δεν έχουμε παράδοση, σαν τους Παπικούς, να φτιάχνουμε τους Αγίους, αλλά ο Θεός μας αποκαλύπτει τους Αγίους, συνήθως μέσω των λειψάνων και των θαυμάτων κ.ο.κ.».

Η ύπαρξη των Ιερών λειψάνων είναι απόδειξη ότι η Εκκλησία βαδίζει σωστά, ανταποκρίνεται στον σκοπό της, που είναι να αγιάζει τους ανθρώπους. Τα ιερά λείψανα είναι μια πραγματικότητα που δείχνουν την νίκη επί του θανάτου. Διότι το σώμα του ανθρώπου είναι ένα άθροισμα κυττάρων, που με τον θάνατο διαλύονται. Όταν, όμως, σε έναν άνθρωπο παραμένει αδιάφθορο το σώμα, σημαίνει ότι υπάρχει μια υπερτέρα δύναμη που δεν το αφήνει να διαλυθεί. Αυτή η δύναμη είναι η ενέργεια τής ακτίστου Χάριτος του Θεού. Οπότε, αυτό το γεγονός πρέπει να μελετηθεί από πλευράς θεολογικής, αλλά και από πλευράς βιολογικής.

«Τα άγια λείψανα τι είναι; Δεν είναι μια χημική πραγματικότητα; Είναι μια πραγματικότητα. Γιατί δεν υπάρχει μια εξήγηση; Γιατί δεν μπορούμε να βρούμε μια βιολογική εξήγηση σε αυτό το θέμα, ιατρική κ.ο.κ;  Δεν υπάρχει εξήγηση. Και αυτό το Άγιο λείψανο δεν αποτελείται από κύτταρα; Αποτελείται από κύτταρα και δεν υπάρχει αποσύνθεση.

Γιατί δεν υπάρχει αποσύνθεση, αφού το σώμα αποτελείται από κύτταρα, όλο το σώμα είναι ένα σύστημα κυττάρων; Λοιπόν, επειδή τα κύτταρα παθαίνουν διάλυση, γι' αυτό τον λόγο εξαφανίζεται το σώμα και γίνεται χώμα κ.ο.κ. Το λείψανο τι έχει πάθει; Έχει πάθει αναστολή της διαλύσεως των κυττάρων, γι' αυτό και βρίσκεται σε αυτή την κατάσταση.

Αυτό δεν είναι θέμα για έναν βιολόγο ή έναν χημικό; Αλλά, δυστυχώς, στην Ελλάδα επειδή είναι κομπλεξικοί οι γιατροί, όσοι έχουν ενδιαφερθεί γι' αυτά τα θέματα είναι οι αντίθετοι. Το άρχισαν και το έχουν αφήσει το θέμα».

Υπάρχουν ολόκληρα σώματα Αγίων που είναι αδιάφθορα, όπως του Αγίου Σπυρίδωνος. Έτσι, το θέμα των αδιάφθορων λειψάνων είναι ένα θεολογικό γεγονός.

«Το Άγιο λείψανο του Αγίου Σπυρίδωνος, που σώζεται ολόκληρο, είναι αναστολή της διαλύσεως του κυτταρικού συστήματος. Δηλαδή, το να υπάρχουν τα δέρματα και όλα αυτά, σημαίνει ότι το κυτταρικό σύστημα δεν διαλύθηκε. Αυτό σημαίνει.

Γιατί δεν διαλύθηκε; Γιατί έχει αυτήν την ευωδία το Άγιο λείψανο; Απορώ πώς οι βιολόγοι στην Ελλάδα δεν έχουν ενδιαφερθεί για το θέμα. Όσοι έχουν ενδιαφερθεί είναι μόνο για να ρεζιλεύουν τα λείψανα. Όχι να το μελετήσουν αντικειμενικά».

Έπειτα, ο σκοπός της Εκκλησίας, που είναι η σωτηρία των μελών της, συνεχίζεται και μετά θάνατον. Γι' αυτό η Εκκλησία προσεύχεται πάντοτε για τα μέλη της, γιατί και μετά θάνατον υπάρχει εξέλιξη στην σωτηρία, δηλαδή υπάρχει συνεχής άνοδος στην μέθεξη της Χάριτος του Θεού, αρκεί ο Χριστιανός να βρίσκεται με την μετάνοια στην προοπτική της καθάρσεως και του φωτισμού του νοός.