Εισαγωγικά

Ο απόστολος Πέτρος, στην πρώτη του επιστολή, αναφέρει την Εκκλησία ως ‘’οίκο πνευματικό, ιεράτευμα άγιον’’ (β 5). Αυτό δείχνει ότι δεν καταργήθηκε η ιεροσύνη. Με το ‘’τετέλεσται’’ που είπε ο Κύριος όταν ήταν καρφωμένος στον Σταυρό για τις αμαρτίες μας, αυτό που καταργήθηκε ήταν η ιεροσύνη της Παλαιάς Διαθήκης με τις προσφορές και τις θυσίες των ζώων που είχαν ως σκοπό τον εξαγνισμό του ανθρώπου.

Η Εκκλησία ως ‘’ιεράτευμα άγιον’’, μετέχει την ιεροσύνης του Χριστού καθώς Εκείνος την έχει αμετάθετη. Δεν έχει δική της ιεροσύνη, αλλά μετέχει στην ιεροσύνη του Χριστού. Ο όρος ‘’βασίλειο ιεράτευμα’’, δεν εμποδίζει την ύπαρξη της ειδικής ιεροσύνης. Αυτό μπορούμε να το διαπιστώσουμε από την ίδια την Αγία Γραφή.

Ο Θεός εξέλεξε τον Ισραήλ από όλα τα άλλα έθνη στην Παλαιά Διαθήκη και του υποσχέθηκε ότι ‘’σεις θέλετε είσθαι εις Εμέ βασίλειον ιεράτευμα, έθνος άγιον’’ (Έξοδος ιθ 6), όταν εκείνοι θα υπάκουαν στο θέλημά Του. Η γενική ιεροσύνη, λοιπόν, δεν εμποδίζει την ύπαρξη της ειδικής, εφόσον ο ίδιος ο Θεός εξέλεξε τον Ααρών και τους υιούς του να ιερατεύουν, όπως φαίνεται στην Έξοδο κη 1. 37-39, κθ 9, λ 30 κτλ. Μάλιστα, αυτή η τάξη ήταν απαραβίαστη. Κανένας δεν μπορούσε να μετέχει της ειδικής ιεροσύνης αν δεν ανήκε στην φυλή του Λευί. Ο Κορέ, λόγου χάρη, που ήθελε να σφετεριστεί την ιερατική εξουσία της Παλαιάς Διαθήκης, τιμωρήθηκε παραδειγματικά. Το ίδιο και ο βασιλιάς Οζίας, ο οποίος έμεινε λεπρός μέχρι τον θάνατό του.

Παρατηρούμε ότι στην Παλαιά Διαθήκη υπάρχει η ειδική ιεροσύνη παράλληλα με την γενική ιεροσύνη του λαού Ισραήλ. Στην Καινή Διαθήκη, ο Ιησούς Χριστός είναι ιερέας μίας άλλης ανώτερης ιεροσύνης, ανώτερης διαθήκης, με ανώτερες επαγγελίες. Είναι μοναδικός ιερέας και αρχιερέας, ο οποίος έχει αμετάθετη την ιεροσύνη.

Ο απ Παύλος, στην προς Εβραίους επιστολή, διασαφηνίζει την μεγάλη διαφορά μεταξύ της Λευιτικής ιεροσύνης και αυτής κατά την τάξη Μελχισεδέκ του Χριστού. Στην Εκκλησία στην Καινή Διαθήκη, όλοι είναι ‘’είς εν Χριστώ Ιησού’’ (Γαλάτες, γ 28). Όλοι μαζί, ως Σώμα Χριστού, μετέχουν της ιεροσύνης Του. Όμως, κάποια μέλη, εκτελούν μία διαφορετική λειτουργία μέσα στο Σώμα. Υπάρχει λειτουργικός διαχωρισμός. Όπως λέει ο απ Παύλος ‘’εάν  όλο το σώμα είναι οφθαλμός, που η ακοή; Εάν όλο ακοή, που η όσφρησις;’’ (Α Κορινθίους ιβ 17). 

Ακριβώς όπως και στο ανθρώπινο σώμα που υπάρχουν διαφορετικά μέλη που εκτελούν διαφορετικές λειτουργίες, χωρίς το ένα να είναι ανώτερο του άλλου, εφόσον το ένα εξαρτάται από το άλλο, ώστε να αποτελούν ένα σώμα. Έτσι λοιπόν, η ειδική ιεροσύνη αποτελεί τα ‘’χέρια’’ της Εκκλησίας που προσφέρει τον άρτο και τον οίνο της Θείας Ευχαριστίας. Δεν έχει δική της ιεροσύνη, αλλά όλοι μετέχουν της μοναδικής του Χριστού. Οι απόστολοι χειροτονούσαν μέλη από την Εκκλησία για αυτήν την υπηρεσία.

Με την αποστολική διαδοχή η ιεροσύνη ανάγεται στους αποστόλους και στον ίδιο τον Κύριο. Η ιεροσύνη στην Εκκλησία δεν είναι ανεξάρτητη με αυτήν του Χριστού, όπως δεν είναι ανεξάρτητη η αναίμακτη θυσία που τελείται στην Εκκλησία από την μοναδική θυσία του Χριστού. 

Μετά από αυτά τα λίγα και επεξηγηματικά, θα καταπιαστούμε με αρχέγονες μαρτυρίες.

Μαρτυρίες ειδικής ιεροσύνης

Ησαϊας (γέννηση 770 π Χ)

«Έρχομαι συναγαγείν πάντα τα έθνη και τας γλώσσας, και ήξουσι και όψονται την δόξαν μου. 19 και καταλείψω επ‘ αυτών σημεία και εξαποστελώ εξ αυτών σεσωσμένους εις τα έθνη, εις Θαρσίς και Φουδ και Λούδ και Μοσόχ και εις Θοβέλ και εις την Ελλάδα και εις τας νήσους τας πόρρω, οί ουκ ακηκόασί μου το όνομα ουδέ εωράκασί μου την δόξαν, και αναγγελούσι την δόξαν μου εν τοις έθνεσι. 20 και άξουσιν τους αδελφούς υμών εκ πάντων των εθνών δώρον Κυρίω μεθ ‘ ίππων και αρμάτων εν λαμπήναις ημιόνων μετά σκιαδίων εις την αγίαν πόλιν Ιερουσαλήμ, είπε Κύριος, ως αν ενέγκαισαν οι υιοί Ισραήλ τας θυσίας αυτών εμοί μετά ψαλμών εις τον οίκον Κυρίου. 21 και απ‘ αυτών λήψομαι εμοί ιερείς και Λευίτας, είπε Κύριος» (Ησαϊας, ξς 18-21).

Είναι μία σπουδαία προφητεία του Ησαϊα που αφορά την εποχή της Καινής Διαθήκης. Ο Κύριος θα μαζέψει όλα τα έθνη και όλες τις γλώσσες για να δουν την δόξα Του. Θα αποστείλει σεσωσμένους από αυτούς στα έθνη, προς εκείνους που δεν άκουσαν για τον Θεό, ούτε γνωρίζουν το όνομά Του. Αυτοί θα αναγγείλουν την δόξα του Κυρίου προς τα έθνη, και θα φέρουν τους αδελφούς από όλα τα έθνη ως δώρο στον Κύριο, στην Ιερουσαλήμ, που για μας κατά τα λόγια του απ Παύλου είναι η Εκκλησία και βασιλεία των ουρανών. (Εβραίους ιβ 22).  Και από αυτούς (από τους πιστούς δηλαδή που θα έρθουν κοντά Του από τα έθνη), θα πάρει ιερείς και λευίτες. Θα εκλέξει ανθρώπους δηλαδή από τους ήδη πιστούς, δίνοντάς τους μετοχή στην ιεροσύνη Του.

Άλλο χωρίο από τον Ησαϊα, είναι το ακόλουθο· «και αντί χαλκού οίσω σοι χρυσίον, αντί δε σιδήρου οίσω σοι αργύριον, αντί δε ξύλων οίσω σοι χαλκόν, αντί δε λίθων σίδηρον. και δώσω τους άρχοντάς σου εν ειρήνη και τους επισκόπους σου εν δικαιοσύνη» (Ησαϊας ξ 17-18).

Εδώ, έχουμε μαρτυρία και ερμηνεία του αγίου Κλήμη Ρώμης, ο οποίος στην επιστολή του προς Κορινθίους, επικαλείται το συγκεκριμένο χωρίο του Ησαϊα, δείχνοντας ότι οι απόστολοι κήρυξαν, βάπτισαν, οργάνωσαν τις τοπικές Εκκλησίες εγκαθιστώντας επισκόπους και διακόνους.

Κλήμης Ρώμης (Πρώτος- δεύτερος αποστολικός αιώνας)

«Προδήλων ουν ημίν όντων τούτων, και εγκεκυφότες εις τα βάθη της θείας γνώσεως, πάντα τάξει ποιείν οφείλομεν όσα ο δεσπότης επιτελείν εκέλευσεν κατά καιρούς τεταγμένους· Τας τε προσφοράς και λειτουργίας επιτελείσθαι, και ουκ εική ή ατάκτως εκέλευσεν γίνεσθαι, αλλ’ ορισμένοις καιροίς και ώραις. Που τε και δια τίνων επιτελείσθαι θέλει, αυτός ώρισεν τη υπερτάτω αυτού βουλήσει, ιν’ οσίως πάντα γινόμενα εν ευδοκήσει ευπρόσδεκτα ειη τω θελήματι αυτού. Οι ουν τοις προστεταγμένοις καιροίς ποιούντες τας προσφοράς αυτών ευπρόσδεκτοι τε και μακάριοι· τοις γαρ νομίμοις του δεσπότου ακολουθούντες ου διαμαρτάνουσιν. Τω γαρ αρχιερεί ίδιαι λειτουργίαι δεδομέναι εισί, και τοις ιερεύσιν ίδιος ο τόπος προστέτακται, και Λευίτες ίδιαι διακονίαι επίκεινται· ο λαϊκός άνθρωπος τοις λαϊκοίς προστάγμασιν δέδεται». (Αποστολικοί Πατέρες, Α Τόμος, κου Χ. Κρικώνη, σελ. 82- 85.)

Αναφορά από τον Κλήμη Ρώμης στους τρείς βαθμούς της ιεροσύνης στην Εκκλησία του πρώτου αποστολικού αιώνα.
 

Διδαχή των Αποστόλων (90 μ Χ- 110 μ Χ)

«Επίσης ο αληθινός διδάσκαλος δικαιούται και αυτός, όπως ο εργάτης, την τροφή του. Κάθε λοιπόν πρωτογέννημα, ητοι το πρώτο και εκλεκτότερο μέρος των γεννημάτων από το πατητήρι των σταφυλιών και από το αλώνι και από τα βόδια και τα πρόβατα αφού λάβεις να προσφέρεις στους προφήτες, διότι αυτοί είναι οι αρχιερείς σας» (Κεφάλαιο 13, 2-3, σελ 29 Αποστολικοί Πατέρες, Χ. Κρικώνης, Τόμος Α).

Αναφορά σε αρχιερείς στην αποστολική Εκκλησία.
 

Ιππόλυτος Ρώμης (170 μ Χ- 235 μ Χ)

‘’…το εν τη Εκκλησία παραδοθέν Άγιον Πνεύμα, ου τυχόντες πρότεροι οι απόστoλoι μετέδοσαν τοις ορθώς πεπιστευκόσιν ων ημείς διάδοχοι τυγχάνοντες της τε αυτής χάριτος μετέχοντες αρχιερατείας τε και διδασκαλίας και φρουροί της Εκκλησίας λελογισμένοι ουκ οφθαλμώ νυστάζoμεν ουδέ λόγον ορθόν σιωπώμεν…’’ (Κατά Πασών αιρέσεων Έλεγχος, ΒΕΠ σ. 199).

Αναφορά σε μετοχή του αγίου Ιππολύτου αλλά και των λοιπών επισκόπων στην αρχιερατεία των αποστόλων ως διάδοχοι εκείνων, μάλιστα με την μετάδοση της χάρης του Αγίου Πνεύματος δια της χειροτονίας, το οποίο δείχνει το μυστήριο της ιεροσύνης.

Επίσης, στο έργο του ‘’Φιλοσοφούμενα’’, πάλι κάνει λόγο για κληρικούς που συνάπτουν γάμο μετά την χειροτονία.‘’Είδε και τις εν κλήρω ων γαμοίη, μένειν τον τοιούτον εν τω κλήρω ως μη ημαρτηκότα’’ (Φιλοσοφούμενα, IX, 12,Πρβ με Εκκλησιαστική Ιστορία Φειδά, σελ. .208- 209).
 

Τερτυλλιανός (150/60- 225/40 μ Χ)

 ‘’ημείς οι λαϊκοί δεν είμεθα και κληρικοί’’ (De pudicitia, 7). (πρβ με Εκκλησιαστική Ιστορία Φειδά σελ 209).

Μαρτυρία Τερτυλλιανού περί ειδικής ιεροσύνης.
 

Μαρτυρία Πολυκράτη, επίσκοπο Εφέσου (190 μ Χ), όπως την διασώζει ο ιστορικός Ευσέβιος

«…έτι δε και Ιωάννης, ο επί το στήθος του Κυρίου αναπεσών, ος ΕΓΕΝΗΘΗ ΙΕΡΕΥΣ το ΠΕΤΑΛΟΝ πεφορεκώς και μάρτυς και διδάσκαλος, ούτος εν Εφέσω κεκοίμηται». (Τρίτο βιβλίο , κεφάλαιο 31,3, Πρβ με εκκλησιαστική Ιστορία Στεφανίδη, σελ. 39 , 6^η εκδοση).

Ξεκάθαρη αναφορά στην ιεροσύνη του Ιωάννη του αποστόλου και ευαγγελιστή.
 

Άγιος Επιφάνιος Κύπρου (310 μ Χ- 402)

«…συγγνώμων τη των ανθρώπων πλάσει και ασθενεία χαίρει μεν επι τοις τα δοκίμια της θεοσεβείας δυνάμενοις αναδείκνυσθαι και παρθενίαν ασκείν αιρουμένοις και αγνείαν και εγκράτειαν, την δε μονογαμίαν τιμά, ει και μάλιστα τα χαρίσματα της ιεροσύνης δια των από μονογαμίας εγκρατευομένων και των εν παρθενία διατελούντων τω κόσμω προδιετύπου, ως και οι αυτού απόστολοι τον εκκλησιαστικόν κανόνα της ιεροσύνης ευκτάκτως και οσίως διετάξαντο»

(Πανάριον,48, 9. Πηγή TLG).

Ο άγιος Επιφάνιος Κύπρου αναφέρει ότι ο Κύριος αρέσκεται σε αυτούς που διαλέγουν την παρθενία, συγκαταβαίνοντας όμως στην ανθρώπινη αδυναμία τιμά την μονογαμία. Μάλιστα αναφέρει ότι τα χαρίσματα της ιεροσύνης προεικονίζονταν από εκείνους που εγκρατεύονταν με την μονογαμία και την παρθενία, όπως οι απόστολοι του Κυρίου διέταξαν τον εκκλησιαστικό κανόνα της ιεροσύνης, με τάξη και οσιότητα.

Οι αναφορές δεν σταματούν εδώ. Αυτά ήταν ενδεικτικά, για να καταλάβουμε το μέγεθος της διαστροφής των αιρετικών, όταν κατακρίνουν την ιεροσύνη. Διότι δεν είναι δυνατόν εκείνοι που έζησαν χρονικά πιο κοντά στους αποστόλους, να μην εννόησαν ορθά την πίστη.

Πηγές

Βιβλίο προφήτη Ησαϊα

Αποστολικοί Πατέρες, Α Τόμος, κου Χ. Κρικώνη

Βιβλιοθήκη Ελλήνων Πατέρων, τόμος 5

Εκκλησιαστική Ιστορία Φειδά, Α τόμος.

Εκκλησιαστική Ιστορία Στεφανίδη

TLG (Πατερικά κείμενα στο αρχαίο)

Πατρολογία Στ. Παπαδόπουλου, Α,Β τόμος.

‘’Η Ορθοδοξία μας’’, του π Αλεβιζόπουλου.