69. Ποια καλά έργα βοηθούν στην προσευχή και ποια γεννιούνται απ' αυτή;

Την προσευχή βοηθάει πολύ η ελεημοσύνη, δεδομένου ότι η ελεημοσύνη είναι πτέρυγα της προσευχής (Όσιος Ιωάννης της Κλίμακος. Λόγος 28).

Επίσης την βοηθούν η ησυχία και η εγκράτεια κατά τον λόγο, που λέγει: Από τους σπόρους του ιδρώτος της νηστείας αυξάνεται ο στάχυς του πληρώματος της σοφίας και η ησυχία είναι η κορυφή της τελειότητας για τους προσευχομένους. Και πάλι, αυτός που δοκίμασε την γλυκύτητα της προσευχής θα φύγει από την ηδονή σαν ένα άγριο γαϊδούρι.

Την προσευχή βοηθάει ακόμη η ταπείνωση, διότι κατά τους Αγίους Πατέρας, όποιος δεν θεωρεί τον εαυτό του ότι είναι αμαρτωλός, η προσευχή του δεν είναι ευπρόσδεκτη στον Θεό, λέγει ο άγιος Ισαάκ ο Σύρος.

Και πάλι την βοηθούν τα δάκρυα και το πένθος διότι, κατά τον ίδιο άγιο συγγραφέα «τα δάκρυα στην προσευχή είναι σημείο του ελέους του Θεού».

Υπάρχουν ακόμη πολλά άλλα έργα που βοηθούν στην πρόοδο της προσευχής, αλλά αυτά είναι τα σπουδαιότερα.

Ενώ τα καλά έργα που γεννιούνται από την προσευχή είναι ομοίως πολλά:

•           η πίστη,

•           η ελπίδα,

•           η ευσπλαχνία,

•           η υπομονή,

•           η εγκράτεια κ.λ.π.

Το ανώτερο αγαθό έργο που βλαστάνει από την ιερά προσευχή είναι η Θεία αγάπη, όπως λέγουν οι περισσότεροι Άγιοι Πατέρες.