Επιστολές του Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, οι οποίες γράφηκαν ως απαντήσεις στις απορίες που εξέφρασε ένας οικονόμος στον Άγιο για τη λαμπρότητα των ναών.

Επιστολή 1η:

«Στον κύριο οικονόμο για την εκκλησιαστική λαμπρότητα»

Σας είναι αδιανόητο γιατί η Ορθόδοξη Εκκλησία επιτρέπει τόση εσωτερική λάμψη: πολύτιμες εικόνες, ασημένια καντήλια, χρυσά δισκοπότηρα, ακριβά άμφια, και άλλα ακριβά πράγματα.

Επειδή θέλει, όλη αυτή η εκθαμβωτική λάμψη να θυμίσει στους ανθρώπους την αιώνια λάμψη των ουρανών. Να τους τραβήξει έστω και για μία στιγμή, από τη γήινη αθλιότητά τους και να τους προειδοποιήσει για εκείνο τον άλλο κόσμο, την ουράνια πατρίδα τους, το βασίλειο της αιώνιας ευτυχίας και της αιώνιας χαράς. Να τους παρουσιάσει –όσο είναι δυνατό στη γη- με τρόπο υλικό και συμβολικό, εκείνη την πολυτέλεια και εκείνον τον πλούτο, που είναι γεμάτος ο πνευματικός κόσμος, και με τα οποία πρέπει να γεμίζει η ψυχή του χριστιανού, που είναι κλεισμένη στο σώμα, όπως είναι κλεισμένη μέσα στους πέτρινους τοίχους του ναού όλη εκείνη η λάμψη.

Όμως αυτό είναι μόνο μια γενική παρατήρηση. Το κάθε πράγμα ξεχωριστά, κάθε σχήμα, κάθε χρώμα, κάθε διακόσμηση, έχει στον ορθόδοξο ναό ιδιαίτερη πνευματική σημασία. Συνολικά και ξεχωριστά, λοιπόν, όλα αυτά συμβολικά εκφράζουν τη διδαχή, για την οδό της σωτηρίας, το σωτήριο δράμα της ζωής του Χριστού, τις υποσχέσεις του Χριστού, ή κάποιο μυστήριο του Ουράνιου Βασιλείου.

Εσείς νομίζετε πως όλα αυτά μπορούσαν να μεταμορφωθούν σε ψωμί και να φαγωθούν! Κι όταν φαγωθούν τότε τι; Εάν το σώμα φάει την πνευματική τροφή με τι θα τραφεί η ψυχή; Άραγε δεν ακούσατε εκείνο που άκουσε ολόκληρος ο κόσμος, πως οι άθεοι της Μόσχας όλα αυτά τα μεταμόρφωσαν σε ψωμί και τα έφαγαν, κι όμως τώρα πεινούν και μάλιστα πεινούν έτσι όπως στη Ρωσία δεν πεινούσαν ποτέ από την εποχή του Ασκόλδου και του Δίρου; «Ουκ επ’ άρτω μόνω ζήσεται άνθρωπος» (Ματθ. 4, 4). Εκτός από τον σωματικό άρτο, χρειάζεται και ο πνευματικός. Όλα τα πράγματα στον άγιο ναό, με τη σημασία τους, αποτελούν την πνευματική τροφή για τις ανθρώπινες ψυχές.

Μπείτε βαθύτερα στη χριστιανική διδασκαλία, η οποία για μάς τους ταξιδιώτες της γης είναι σημαντικότερη απ’ όλες τις άλλες διδασκαλίες και θα καταλάβετε. Και καταλαβαίνοντας θα πετάξετε τις τωρινές σκέψεις σας και θα τις αντικαταστήσετε με ορθές σκέψεις.

Ειρήνη σε σάς και ευλογία.

Επιστολή 2η:

Πάλι στον κύριο οικονόμο για την εκκλησιαστική λάμψη

Στο προηγούμενο γράμμα μου απαντάτε πάλι με ερώτηση: «Θα ανεχόταν ο Χριστός τόση λάμψη στην Εκκλησία;»

Οπωσδήποτε. Το ανεχόταν και τότε, θα το ανεχόταν και τώρα.

Τότε υπήρχε στα Ιεροσόλυμα ο ναός του Σολομώντα, ένα από τα σπάνια θαύματα της αρχιτεκτονικής και της πολυτέλειας στον κόσμο. Τούτος ο ναός είχε περισσότερο χρυσό και πολύτιμες πέτρες εσωτερικά περισσότερο απ’ ό,τι έχουν σήμερα όλοι οι χριστιανικοί ναοί στα Βαλκάνια. «Και όλον τον οίκον περιέσχε χρυσίω έως συντελείας παντός τού οίκου» (Γ΄ Βασ. 6, 22).

Σ’ αυτό τον ναό έμπαινε ο Χριστός πολλές φορές, όμως ποτέ δεν εξέφρασε τη δική σας σκέψη, ότι θα έπρεπε όλα αυτά να μεταμορφωθούν σε ψωμί και να φαγωθούν. Αυτός προέβλεψε την κατάρρευση αυτού του ναού, και ο ναός καταστράφηκε, αλλά όχι εξαιτίας του χρυσού στο ναό, αλλά εξαιτίας της λάσπης στις ανθρώπινες ψυχές.

Εμένα με ευχαριστεί που δείχνετε ελεήμων προς τους φτωχούς, αλλά ακόμα περισσότερο θα με ευχαριστούσε εάν δείχνατε ελεήμων με τη δική σας περιουσία και όχι των άλλων.

Δε θα ήθελα να σας δω όμως στην ίδια πλευρά με τον Ιούδα. Θα θυμάστε πως ο Ιούδας θέλησε κάποτε να φανεί πιο ελεήμων από τον Χριστό… Διαβάστε το δωδέκατο κεφάλαιο του κατά Ιωάννην Ευαγγελίου. Κάποια γυναίκα πήρε ένα μπουκαλάκι με πολύτιμο μύρο νάρδου και άλειψε τα πόδια του Ιησού. Ο Ιούδας, ο οποίος αργότερα πρόδωσε τον δάσκαλό του για τα λεφτά, θύμωσε και φώναξε: «Διατί τούτο το μύρον ουκ επράθη τριακοσίων δηναρίων και εδόθη πτωχοίς;» (Ιωάν. 12, 5). Σ’ αυτό του απάντησε ο Κύριος που ήταν καθ’ οδόν να δώσει και τη ζωή Του για τους φτωχούς: «Τους πτωχούς γαρ πάντοτε έχετε μεθ’ εαυτών, εμέ δε ου πάντοτε έχετε» (Ιωάν. 12, 8).

Ακούστε, λοιπόν, τι θα σας πω: εάν όλοι εμείς είχαμε πάντα τον Χριστό μαζί μας, δεν θα υπήρχαν φτωχοί ανάμεσά μας. Εκείνοι οι οποίοι έχουν τον Χριστό μαζί τους, εκείνοι προσέφεραν στην Εκκλησία όλα αυτά που εσείς ονομάζετε «λάμψη». Εκείνοι οι ίδιοι δίνουν τα μέγιστα στους φτωχούς. Η αγάπη προς τον ζωντανό Χριστό τους σπρώχνει και στις δυο θυσίες: στη θυσία προς την Εκκλησία τους και στη θυσία προς τα φτωχά αδέλφια τους. Ενώ εκείνοι που δεν έχουν τον Χριστό μαζί τους, δεν έχουν ούτε τους φτωχούς μαζί τους.

Εκείνοι θα ήθελαν να πάρουν από την Εκκλησία και να δώσουν στους φτωχούς, για να μην δίνουν τα δικά τους και για να μην τους ενοχλούν οι φτωχοί. Αυτός είναι ο βαθύτερος πειρασμός, που κάνει αυθάδη περίπατο ανάμεσά μας με το προσωπείο της ευεργεσίας.