Την έννοιαν της τραγωδίας συνήντησα το πρώτον κατά τους νεανικούς μου χρόνους ουχί εν τη πείρα της ζωής, αλλ’ εν τη αναγνώσει βιβλίων.

Η εντύπωσις μου περί αυτής ήτο η εξής: Ενώπιον του νου του ανθρώπου αποκαλύπτεται τι, όπερ ελκύει αυτόν ολοκληρωτικώς. Παλαιότερον το αντικείμενον της έλξεως ταύτης ωνομάζετο «ιδεώδες». Δια την επίτευξιν του κατά διαίσθησιν συλληφθέντος ιδεώδους ο άνθρωπος υποβάλλεται μετ’ αποφασιστικότητος εις πάντα κόπον, εις παν πάθημα, εκθέτων εις κίνδυνον και αυτήν εισέτι την ζωήν αυτού. Εν τούτοις, όταν κατορθούται το αντικείμενον της αναζητήσεως αυτού, τότε φανερούται η σκληρά πλάνη: Η πραγματικότης δεν ανταποκρίνεται εις εκείνο, όπερ εξέπληττε τον νουν, και φυσικώ τω λόγω η επακολουθούσα απογοήτευσις του τεθλιμμένου πνεύματος οδηγεί εις οικτρόν τέλος, συχνάκις δε και εις φοβερόν θάνατον.

Διάφορα ιδεώδη παρουσιάζονται εις τους ισχυρούς της γης. Πολλάκις ούτοι έχουν αξιώσεις δια την ύψιστην εξουσίαν. Τούτο συνέβη εις την περίπτωσιν του Βόριδος Γουδονώφ (Βόρις Γουδονώφ· αυλικός και σύμβουλος του Τσάρου Ιβάν του Τρομερού και πιθανόν ο δολοφόνος του νεωτέρου υιού του Ιβάν Δημητρίου. Διετέλεσε Τσάρος της Ρωσίας από του 1599 έως το 1605). Ούτος εις την πάλην προς πραγματοποίησιν της ενδομύχου επιθυμίας αυτού, όπως και πλήθος προκατόχων αυτού κατά τους παρελθόντας αιώνας, δεν απέφυγε τα αιματηρά εγκλήματα. Επιτυχών του σκοπού αυτού είδεν ότι δεν έλαβεν εκείνο, όπερ ανέμενε: «Κατέλαβον την υψίστην εξουσίαν…, αλλά δεν υπάρχει ευτυχία εν τη ψυχή μου».

Υπάρχουν και άλλαι αναζητήσεις επί του επιπέδου του πνεύματος, της τέχνης ή της επιστήμης, αίτινες είναι ευγενέστεραι. Εις τον μεγαλοφυή νουν αποκαλύπτονται νοεραί θεωρίαι, τας οποίας αδυνατεί ούτος να πραγματοποίηση, διότι υπερβαίνουν το μέτρον του επιτευκτού εν τω κόσμω τούτω. Πειθόμενος δια την ανεπάρκειαν αυτού όπως επιτύχη εν τη τελειότητι την αρχικήν αυτού θεωρίαν, την οποίαν έθεσεν ως μοναδικόν σκοπόν του είναι αυτού υφίσταται βαθύ ρήγμα εν τω πνεύματι αυτού και απόλλυται. Η μορφή αύτη του μοιραίου τέλους παρατηρείται συχνότερον μεταξύ των ποιητών.

Ουχί άνευ τρόμου παρετήρουν και παρατηρώ εισέτι τα πεπρωμένα του κόσμου. Η ανθρωπίνη ζωή εις οιονδήποτε επίπεδον και αν θεωρήσωμεν αυτήν, εμφανίζεται τραγική. Και η αγάπη εισέτι είναι πλήρης οξειών αντιφάσεων και ουχί σπανίως μοιραίων κρίσεων. Ούτω παν γήϊνον φαινόμενον εξ αυτής ταύτης της γενέσεως αυτού φέρει την σφραγίδα της φθοράς.