Τι άποψη είχε ο Αδ. Κοραής για την Αρχαία Ελληνική Θρησκεία:
«Εις τους χρόνους του
Ιεροκλέους είχε λάβειν τον τόπον της αληθινής παιδείας η
υποχονδριακή των ονομασθέντων Νεοπλατωνικών φιλοσοφία,
μίγμα τερατώδες πολλών και διαφόρων παλαιών
φιλοσοφικών ορθών δογμάτων, με του Ζοροάστρου τας δόξας, και με
των Χαλδαίων τας μαγείας. Η αναξία του ονόματος αύτη φιλοσοφία
εσύγχυσε τας εννοίας της αληθείας και του ψεύδους, της αρετής
και της κακίας, και ετάραξε την ηθικήν όλου του έθνους» (Προλεγόμενα
στους Αρχαίους Έλληνες συγγραφείς (Ιεροκλέους Φιλοσόφου Αστεία,
1812), τ. Β’, σ. 161)
«Οι Νεοπλατωνικοί έμιξαν την ορθήν φιλοσοφίαν με τα τερατώδη
της κεφαλής των γεννήματα» (Προλεγόμενα στους Αρχαίους Έλληνες
συγγραφείς (Ιεροκλέους Φιλοσόφου Αστεία, 1812), τ. Β’, σ. 162)
«Είναι γελοίος τον οποίον έγραψε μακρόν κατάλογον των
Νεοπλατωνικών ενθουσιαστών ο Νεοπλατωνικός Ευνάπιος» (Προλεγόμενα
στους Αρχαίους Έλληνες συγγραφείς (Ιεροκλέους Φιλοσόφου Αστεία,
1812), τ. Β’, σ. 162)
«Εξ ενός μέρους η φιλοσοφία των Νεοπλατωνικών, από τάλλο των
σοφιστών και των σχολαστικών φιλολόγων ο πολυπλασιασμός,
εσυνερίζοντο να εξαλείψωσιν από τας ψυχάς των Ελλήνων πάσαν
αίσθησιν καλού» (Προλεγόμενα στους Αρχαίους Έλληνες συγγραφείς (Ξενοκράτους
και Γαληνού, περί της από των ενύδρων τροφής, 1814), τ. Β’, σ.
191)
[ο Ιουλιανός] «ήθελε κατασταθήν ενδοξότερος, αν δεν
εκυριεύετο από την μανιώδη προθυμίαν να βάλη εις τόπον της
χριστιανικής θρησκείας, χειροτέραν και αυτής της ασοφίας, την
σοφίαν των Νεοπλατωνικών» (Προλεγόμενα στους Αρχαίους
Έλληνες συγγραφείς (Ξενοκράτους και Γαληνού, περί της από των
ενύδρων τροφής, 1814), τ. Β’, σ. 192)
«Τα ευρισκόμενα εις το σύνταγμα τούτο περί Ειμαρμένης, και
τας περί θεού και περί ψυχής εννοίας, όχι πάντοτε ορθάς,
είναι περιττόν να τας ελέγξω, επειδή λαλώ περί Στωϊκούς, και όχι
Χριστιανού φιλοσόφου. Εάν ημείς δοξάζωμεν περί των
τοιουτων ευσεβέστερα, χρεωστούμεν την τοιαύτην γνώσιν
εις την ιεράν ημών θρησκείαν»
(Προλεγόμενα στους Αρχαίους Έλληνες συγγραφείς (Μάρκου Αντωνίνου
Αυτοκράτορος τα εις εαυτόν, 1816), τ. Β’, σ. 404)
«Η θρησκεία, της οποίας ονομάζεται Καλίφης, είναι των ψευδών
όλων θρησκειών η ψευδεστάτη» (Προλεγόμενα στους Αρχαίους Έλληνες
συγγραφείς (Αριστοτέλους Πολιτικών τα Σωζόμενα, 1821), τ. Β’, σ.
731)
«Οι νόμοι μας δεν πρέπει να
συγχωρώσιν εις κανένα να πλανά τους ομοθρήσκους μας, και να τους
χωρίζη από την εκκλησίαν μας. Όστις από τους αποστόλους
της Ρώμης τολμήση τουλοιπού να σύρη με απάτην εις την Εκκλησίαν
του Γραικούς της Ανατολικής εκκλησίας, πρέπει να εξορίζεται
αδυσωπήτως από την Ελλάδα» (Προλεγόμενα στους Αρχαίους Έλληνες
συγγραφείς (Αριστοτέλους Πολιτικών τα Σωζόμενα, 1821), τ. Β’, σ.
732).
____________________________________________
Ο Κοραής πίστευε πως η επανάσταση του '21
έγινε άκαιρα και με πολλές απώλειες:
Δ. Τους μωρούς της Εταιρίας λέγεις, και κρίνεις χάριτος αξίους;
Μόλις είναι άξιοι
συγχωρήσεως.
Π. Συχωρήσεως οι ελευθερωταί του γένους!
Δ. Ναι, συγχωρήσεως˙ επειδή με αίματα πολλών μυριάδων ανδρών, με
καταισχύνας αναριθμήτων γυναικών, και φθοράς παρθένων, με πολλού
πλήθους κορασίων και μειρακίων τουρκισμόν, με ολοκλήρων πόλεων
καταστροφήν, ηγόρασαν ελευθερίαν, ή μάλλον είδωλον ελευθερίας,
ήτις μετά είκοσι, ή τοπολύ τριάκοντα έτη, έμελλ’ αληθώς και
απαραιτήτως να αποκτηθή χωρίς τα τόσα, ή καν με ασυγκρίτως
ολιγώτερα κακά.
(….)
Δ. Αντάρτης, φίλε μου, λογίζεται, όστις κινεί πολιτικήν
κατάστασιν έθνους, χωρίς την θέλησιν του έθνους.
Π. Ακόμη και κατάστασιν τυραννικήν;
Δ. Ακόμη και τυραννικήν, εάν το έθνος την υποφέρη;
(Προλεγόμενα στους Αρχαίους Έλληνες συγγραφείς (Περί των
ελληνικών συμφερόντων διάλογος δεύτερος, 1826), τ. Γ., σ. 533)
|
____________________________________________
ΑΔΑΜΑΝΤΙΟΥ ΚΟΡΑΗ,
ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ ΣΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ, ΤΟΜΟΣ Γ’
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΛΟΥΚΙΑΣ
ΔΡΟΥΛΙΑ, ΕΚΔΟΣΕΙΣ Μ.Ι.Ε.Τ., 1990:
Ηθικά Νικομάχεια
σ.65-66
…Αλλά τώρα τι
γίνεται; Ο επί θρόνου μακελλάριος του Βυζαντίου, πωλεί, ως κτήνη
εις την αγοράν, τας γυναίκας, τα τέκνα των ταλαίπωρων Γραικών,
ληστεύει τα υπάρχοντά των, κολυμβά ο αιμοβόρος αγαλλόμενος εις
αυτά των τα αίματα, και οι φωτισμένοι της Ευρώπης ηγεμόνες δεν
τολμούν να ραπίσωσι τον μακελλάριον! Ο μακελλάριος
Σουλτάνος κατασκάπτει τους χριστιανικούς ναούς, καταμιαίνει τα
ιερά θυσιαστήρια, κατασφάζει τους λειτουργούς των θυσιαστηρίων,
αναγκάζει τα ανήλικα των χριστιανών τέκνα να αποτάσσωνται τον
Χριστόν, και να συντάσσωνται με τον Σατανάν? και ο
Μακαριώτατος Πάπας, ο ονομαζόμενος από τους οικείους του κεφαλή
της Εκκλησίας και Χριστός άλλος επί γης, ως κτυπημένος από
θανατηφόρον αποπληξίαν , έχασε την φωνήν, με την οποίαν άλλοτε
οι προκάτοχοί του εσήκοναν τους ηγεμόνας εις τους σταυροφορικούς
πολέμους!..
σ. 83
δεν εντράπησαν
να κηρύξωσιν ως παράβασιν Ευαγγελίου και αυτάς των
ιερέων μας τας υπέρ της νίκης δεήσεις, τας οποίας και υπό τον
ζυγόν ακόμη αναστενάζουσα η εκκλησία μας δεν έπαυσε να αναφέρει
εις τον θεόν.
Άρα ο Κοραής ισχυρίζεται
- αντίθετα από τους πνευματικούς απογόνους του - ότι η Εκκλησία τόσο
κατά την Τουρκοκρατία όσο και κατά την Επανάσταση προσευχόταν για
την απελευθέρωση των Ελλήνων.
Περί των
ελληνικών συμφερόντων διάλογος
σ. 203
Η απόκτησις της
ελευθερίας είναι κατόρθωμα μόνων
των Χριστιανών Ελλήνων˙ αντί συνεργών, οι
Τούρκοι την επολέμουν, και οι Ιουδαίοι ηύχοντο κρυφά να μην την
αποκτήσωμεν ποτέ.
Άρα ο Κοραής ισχυρίζεται
- ενάντια σε όσα λεν οι πνευματικοί απόγονοί του - ότι ΜΟΝΟ οι
Χριστιανοί πολέμησαν κατά την Επανάσταση του 1821 και, ότι, φυσικά,
δεν υπήρχαν "Μουσουλμάνοι Έλληνες".
Ξενοφώντος
Απομνημονεύματα και Πλάτωνος Γοργίας
σ. 351
Είναι
μωρία η ελπίς τοιαύτης ενώσεως, ενόσω ο Πάπας ισχυρίζεται ότι
κρατή ενωμένα δύο πράγματ’ ασυμβίβαστα, την ποιμενικήν ράβδον
του Χριστού, και των κοσμικών ηγεμόνων το σκήπτρον.
Χάσμα μέγα έγινε μεταξύ των Ανατολικών και των Δυτικών
χριστιανών η τερατώδης αύτη σύγχυσις της πνευματικής και
κοσμικής εξουσίας˙ χάσμα όμως, το οποίον δεν εγέννησεν,
ουδ’ έπρεπε να γεννήση εις τας ψυχάς των Ανατολικών έχθραν κατά
των Δυτικών, οποίαν έδειξαν ούτοι κατ’ αυτών.
Άρα ο Κοραής - ενάντια
σε όσα ισχυρίζονται οι πνευματικοί του απόγονοι - ισχυρίζεται
1) ότι η Ένωση των
εκκλησιών είναι ανόητη επιδίωξη, πριν ο Πάπας εγκαταλείψει την
εξουσιομανία του
2) ότι το Σχίσμα έγινε
με υπαιτιότητα των Δυτικών
3) ότι οι παπικοί
μισούσαν τους Ορθόδοξους και όχι το αντίθετο
σ. 352
η τιμή της [της
προστασίας του Πάπα] είναι να μας γεμίση την Ελλάδα από σχεδόν
εκατό τάγματα μοναχών αγνώστων και εις την αρχαίαν και εις την
σημερινήν Ανατολικήν εκκλησίαν.
Περί των
ελληνικών συμφερόντων διάλογος δεύτερος.
σ. 424
Εάν ο μέλλων να
βασιλεύση ήναι της δυτικής εκκλησίας, να μη συγχωρήση ποτέ εις
τα πολυπληθή μοναστικά των δυτικών τάγματα, και εξαιρέτως του
φαρισαϊκού των Ιησουιτών τάγματος την είσοδον της Ελλάδος˙ ουδ’
ιερείς δυτικούς να εμβάση εις αυτήν πλειότερους,
παρά όσοι αρκούν αν υπουργώσιν εις τας εκκλησίας των ολίγων
ομογενών και συμπολιτών μας δυτικών χριστιανών.
σ. 425
Προτιμά [ο
Πάπας] να εξαλειφθώσιν ολότελ’ από το πρόσωπον της γης, ή καν να
τουρκίσωσιν όλοι οι Γραικοί, παρά να ζώσι χριστιανοί μη
γνωρίζοντες αυτόν κεφαλήν της εκκλησίας των. (…) εύχεται και
τρέφει την ελπίδα να υποταχθώσι καν εις τοιούτον ηγεμόνα, οποίος
να κατακαλύψη την Ελληνικήν γην από τους Ιησουΐτας
του. Δια τούτο κρίνω αναγκαίον να εμποδισθή ρητώς με
συνθήκην τούτο το κακόν, αν ο ηγεμών ήναι τέκνον της δυτικής
εκκλησίας.
σ. 426
Των Ανατολικών την θρησκείαν
χρεωστεί να πρεσβεύη όστις επιθυμεί να βασιλεύη εις την Ελλάδα.
Άρα ο Κοραής ήθελε ο
βασιλιάς - αν η Ελλάδα γινόταν βασιλεία κι όχι δημοκρατία - να είναι
Ορθόδοξος κι όχι Παπικός, όπως ακριβώς ήθελε ο Μακρυγιάννης.
σ. 430
Παρά τας οποίας
έλεγα αιτίας της δουλώσεως των Ελλήνων είναι και τούτο˙
όχι μόνον επίστευαν πολλούς θεούς, αλλά και θεούς τοιούτους, των
οποίων ο μυθολογούμενος και πιστευόμενος βίος δεν εσυγχώρει
κοσμικήν εύνομον πολιτείαν.
Άρα ο Κοραής ισχυρίζεται
- ενάντια σε όσα ισχυρίζονται οι πνευματικοί του απόγονοι - ότι
1)
αιτία της παρακμής της Ελλάδας είναι ο Πολυθεϊσμός
2) οι
θεοί των αρχαίων Ελλήνων ήταν τόσο ανήθικοι, ώστε ήταν αδύνατο με
τέτοια θρησκεία να υπάρξει εύνομη και ακμάζουσα πολιτεία και κράτος
σ. 431
Χ.
Των Ιουδαίων και των Τούρκων ο θεός είναι
αναμφιβόλως ανώτερος του Διός των Αθηναίων και των λοιπών
Ελλήνων, επειδή είναι ο αυτός και των Χριστιανών
ο θεός˙ αλλ’ ούτε οι Τούρκοι εμπορούν να συντάξωσιν αυτοί καθ’
αυτούς εύνομον πολιτείαν, ενόσω πιστεύουν τον Μωάμεθ, ούτε οι
Ιουδαίοι, ενόσω πείθονται εις τας Ταλμουθικάς μυθολογίας των
Ραββίνων.
Ε. Μόνη λοιπόν η
χριστιανική θρησκεία συμβιβάζεται με κοσμικήν εύνομον πολιτείαν.
Άρα ο Κοραής ισχυρίζεται
- ενάντια σε όσα λεν οι πνευματικοί του απόγονοι - ότι ο Γιαχβέ
είναι ανώτερος του Δία και των αρχαίων ελληνικών
θεών. (θα ήταν μισέλληνας, προφανώς).
σ. 432-433
Χ. Ουδ’ εγώ,
φίλε, διστάζω περί τούτου. Εξεναντία είμαι πληροφορημένος, ότι η
εκκλησία της Ανατολής φρονεί και πιστεύει ασυγκρίτως ορθότερα
παρά την Δυτικήν. και ότι αι δεισιδαιμονίαι μας, αν εισέβησαν
τινές και εις ημάς, δια την μακράν δουλείαν και την αχώριστον
αυτής απαιδευσίαν, λογίζονται σταλαγμοί τινές ολίγοι προς
ωκεανόν, παραβαλλόμεναι με τας παντός είδους δεισιδαιμονίας και
καταχρήσεις της Παπικής αιρέσεως.
Άρα ο Κοραής - ενάντια
σε όσα ισχυρίζονται οι πνευματικοί απόγονοί του - ισχυρίζεται ότι
Δυτική και Ορθόδοξη Εκκλησία δεν είναι το ίδιο.
________________________________________________
Αυτοβιογραφία
Κοραή Τόμος
Α’
Σελ. θ’
Η κατάστασις του
γένους ήτο τοιαύτη τότε, ώστε εις την μεγαλόπολιν Σμύρνην, μόναι
σχεδόν αι θυγατέρες του Ρυσίου ήξευραν να αναγιγνώσκωσι και να
γράφωσι
Σελ. ιδ’
Μανίαν τόσον
σφοδράν, ώστ’ ενόμιζαν, και νομίζουν ακόμη σήμερον, οι εχθροί
του Ιησού Ιησουίται την επιστροφήν ενός Γραικού εις την
εκκλησίαν των πολύ πλέον αξιόμισθον έργον παρά να κατηχήσωσι
δέκα Τούρκους, ή δέκα ειδωλολάτρας. Το πράγμα ήθελ’ είσθαι πολύ
δυσκολώτερον, αν έζη ο πάππος μου˙ πώς ήτο δυνατόν να με
παραδώση εις χείρας Ιησουιτών, ο Αδαμάντιος Ρύσιος,
όστις συνένταξε ποίημα ολόκληρον δια στίχων Ιαμβικών κατά των
καταχρήσεων του Παπισμού, επιγραφόμενον,
Λατίνων θρησκείας έλεγχος,
εις 36 κεφάλαιο, κ’ εφρόντισε να τυπωθή εις το Αμστελόδαμον δια
να το μοιράζη δωρεάν δωρεάν εις τους ομογενείς του, ως
προφυλακτικόν κατά της παπικής μανίας φάρμακον.
Σελ. κ’- κα’
Το παιδιόθεν
τρεφόμενον εις την ψυχήν κατά των Τούρκων μίσος, εκατήντησεν,
αφού εγεύθην ευνομουμένης πολιτείας ελευθερίαν, εις αποστροφήν
μανιώδη. Τούρκος και θηρίον άγριον ήσαν εις τον λογισμόν μου
λέξεις συνώνυμοι, και τοιαύται είναι ακόμη.
Σελ. ιβ’
..το εκ γενετής
τρεφόμενον εις την ψυχήν μου μίσος κατά των Τούρκων, ως αιτίων
της τοιαύτης ελλείψεως [παιδείας]
Άρα και ο Κοραής
ισχυρίζεται ότι αιτία για την έλλειψη παιδείας κατά την Τουρκοκρατία
ήταν όχι η Εκκλησία, αλλά η δουλεία |
|