Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας

Κεντρική Σελίδα

Θεολογικά

"Υιός μου είσαι συ..." ανάλυση από το ΕβραϊκόΗ κτιστή ανθρώπινη φύση του Χριστού * Τι εννοούσε ο Τερτυλλιανός όταν μιλούσε για χρονική αρχή τού Υιού;

Το ψαλμικό χωρίο ‘Υιός μου ει συ, Εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’ (Β:7)

σε ποια φύση τού Υιού τού Θεού αναφέρεται, στη Θεία ή την ανθρώπινη;

Γεωργίου Τσιμπιρίδη

 

Εις τον ΨΑΛΜ. Β:7, σαφώς μεσσιακό Ψαλμό, ο Θεός λέγει εις τον Μεσσία: «Υιός μου εί συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε». Εδώ ο Μεσσίας διακηρύσσεται Υιός τού Θεού ως άνθρωπος. Εις το ‘Υιός μου’ και εις το ‘εγώ’ υπάρχει μεγίστη έμφαση η οποία διαφεύγει από τούς μελετητές.

 

Η δε έννοια τού ψαλμικού τούτου λόγου, λαμβάνοντας υπ’ όψιν τις εν λόγω εμφάσεις, είναι:

«Δικός μου Υιός είσαι συ, ώ Μεσσία. Δεν είσαι υιός κανενός ανδρός. Εγώ σήμερα σε γέννησα. Εγώ ο Θεός εις τον ωρισμένο τούτο χρόνο με την παντοδυναμία μου σε εσχημάτισα από τα καθαρά αίματα τής Παρθένου και σε έφερα εις τον κόσμο ως άνθρωπο».

Αξίζει όμως να εμβαθύνουμε εις τον υπέροχο τούτον λόγο. Επειδή τινές ευσεβείς χριστιανοί, θεωρώντες ότι ο ανωτέρω ψαλμός κάνει λόγω περί τής αχρόνου γεννήσεως τού Υιού, ίσως εγείρουν ενστάσεις περί τής ημετέρας ερμηνείας, παραθέτουμε την εξήγηση τού ψαλμού εκ τού ιδίου τού πανσόφου και θεσπεσίου Παύλου, η οποία παρατίθεται εις τις ΠΡΑΞ. ΙΓ: 32-33:

«Και ημείς υμάς ευαγγελιζόμεθα την προς τούς πατέρας επαγγελίαν γενομένην, ότι ταύτην ο Θεός εκπεπλήρωκε τοις τέκνοις αυτών, ημίν, αναστήσας Ιησούν, 33. ως και εν τω ψαλμώ τω δευτέρω γέγραπται· υιός μου εί συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε».

«Και εμείς κηρύττουμε εις εσάς για την υπόσχεση η οποία εδόθη εις τούς πατέρες, ότι ο Θεός την εκπλήρωσε εις τα τέκνα του (εις εμάς δηλαδή), με το να φέρει εις τον κόσμο τον Ιησού, 33. όπως είναι γραμμένο εις τον δεύτερο ψαλμό: Δικός μου Υιός είσαι συ (δεν είσαι υιός κανενός ανδρός), εγώ σήμερα σε εγέννησα (σε έφερα εις τον κόσμο ως άνθρωπο)». Ο Θεός εξεπλήρωσε την υπόσχεσή Του για τον Μεσσία ‘αναστήσας Ιησούν’. Και τούτο είναι σύμφωνο με τον λόγο τού Θεού προς τον Μεσσία εις τον δεύτερο Ψαλμό:

«Υιός μου εί συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε». Αλλά πώς το ‘αναστήσας Ιησούν’ είναι σύμφωνο με το Ψαλμικό χωρίο; Αυτός ο στίχος είναι δύσκολος. Πολλοί νομίζουν ότι η λέξη ‘αναστήσας’ εννοείται η εκ νεκρών ανάσταση τού Ιησού. Πολλοί επίσης νομίζουν ότι το Ψαλμικό χωρίο «Υιός μου εί συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε» εφαρμόζεται εις την ανάσταση τού Ιησού, ότι δηλαδή ο Θεός με την ανάσταση, γέννησε κατά έναν τρόπο τον Χριστό και τον διεκήρυξε Υιό Του. Άλλοι δε, νομίζουν, ότι αυτό το χωρίο αναφέρεται εις την προαιώνιο γέννηση τού Υιού από τον Πατέρα, όπως προείπαμε.

Είναι άξιο παρατηρήσεως, ότι εις τούς επομένους στίχ.34-35 για την εκ νεκρών ανάσταση τού Ιησού χρησιμοποιούνται άλλα χωρία τής Παλαιάς Διαθήκης. Εισάγονται δε με τέτοιον τρόπο, ώστε να φαίνεται, ότι εις τον παρόντα στίχ.33 το Ψαλμικό χωρίο «Υιός μου εί συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε» δεν χρησιμοποιήθηκε για την εκ νεκρών ανάσταση. Άλλωστε ο στίχ.32 λέγει ‘αναστήσας’, δεν λέγει ‘αναστήσας εκ νεκρών’. Το ‘ανιστάναι’ εδώ χρησιμοποιείται με την ίδια έννοια που χρησιμοποιείται και εις τα εξής χωρία:

«Προφήτην εκ τών αδελφών σου ως εμέ αναστήσει σοι Κύριος ο Θεός σου» (ΔΕΥΤ. ΙΗ:15 Ο΄ προς το οποίο πρβλ. ΠΡΑΞ. Γ:22 και Ζ:37) δηλ. «Προφήτη εκ τούς ομοεθνείς σου, όπως έφερε εμένα (ως νομοθέτη και μεσίτη), θα φέρει εις τον κόσμο για εσένα ο Κύριος ο Θεός σου».

«Αναστήσω τω Δαυίδ ανατολήν δικαίαν» (ΙΕΡ. ΚΓ:5 Ο΄ προς το οποίο πρβλ. Εβρ. «θέλω ανεγείρει εις τον Δαυίδ βλαστόν δίκαιον»), «Και αναστήσω επ’ αυτούς ποιμένα ένα και ποιμανεί αυτούς, τον δούλόν μου Δαυίδ, και έσται αυτών ποιμήν» (ΙΕΖ. ΛΔ:23) δηλ. «Και θα παρουσιάσω (θα φέρω εις ύπαρξη) εις αυτούς έναν ποιμένα και θα τούς ποιμάνει, τον δούλο μου Δαυίδ, και θα είναι ποιμήν γι’ αυτούς».

«Υμίν πρώτον ο Θεός αναστήσας τον παίδα αυτού Ιησούν απέστειλεν αυτόν ευλογούντα υμάς εν τω αποστρέφειν έκαστον από τών πονηριών υμών» (ΠΡΑΞ. Γ:26) δηλ. «Εις εσάς πρώτα ο Θεός, αφού έφερε εις τον κόσμο τον δούλο του Ιησού, τον απέστειλε για να σάς ευλογεί, όταν ο καθένας αφήνετε τις κακίες και τις κακές πράξεις σας»

«Ανέστη βασιλεύς έτερος, ός ουκ ήδει τον Ιωσήφ» (ΠΡΑΞ. Ζ:18) δηλ. «Παρουσιάστηκε (εμφανίσθηκε) άλλος βασιλεύς, ο οποίος αγνοούσε τον Ιωσήφ»

«Προφήτης ουν υπάρχων, και ειδώς ότι όρκω ώμοσεν ο Θεός εκ καρπού τής οσφύος αυτού το κατά σάρκαν αναστήσειν τον Χριστόν καθίσαι επί τού θρόνου αυτού» (ΠΡΑΞ. Β:30) δηλ.«Αλλά επειδή ήτο προφήτης (ο Δαυίδ) και γνώριζε, ότι ο Θεός τού υποσχέθηκε με όρκο, ότι από απόγονο τών σπλάχνων του θα φέρει ως άνθρωπο εις την ύπαρξη τον Χριστό (τον Μεσσία), για να καθίσει εις τον θρόνο του».

Το ρήμα ‘ανιστώ’ σημαίνει δηλαδή ‘εγείρω εις ύπαρξη, φέρνω εις τον κόσμο’, κάτι που συμβαίνει δια τής γεννήσεως.

Περί τής εκ νεκρών αναστάσεως τού Ιησού γίνεται λόγος εις τούς επομένους στίχ.34-35, όπως προείπαμε, και μάλιστα κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να φαίνεται, ότι γίνεται μετάβαση εις άλλο θέμα, την εκ νεκρών ανάσταση, για την οποία χρησιμοποιούνται άλλα προφητικά χωρία: «Ότι δε ανέστησεν αυτόν εκ νεκρών..., ούτως είρηκεν...». «Το ότι δηλαδή ο Θεός ανέστησε τον Ιησού εκ νεκρών...προείπεν ως εξής...».

Το προηγουμένως συνεπώς εις τον στίχ.33 χρησιμοποιηθέν χωρίο ΨΑΛΜ. Β:7 δεν ήτο περί τής εκ νεκρών αναστάσεως τού Ιησού, όπως πολλοί νομίζουν, αλλά ήτο περί τής ενανθρωπίσεως Αυτού! Συνεπώς η φράση ‘αναστήσας Ιησούν’ σημαίνει, ότι ο Θεός έφερε τον Ιησού εις τον κόσμο, έδωσε γέννηση εις τον Ιησού ως άνθρωπο. Άρα το Ψαλμικό χωρίο «Υιός μου εί συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε» αναφέρεται εις την ανθρώπινη γέννηση τού Ιησού. Δηλαδή ο άνθρωπος Ιησούς δεν προήλθε από άνδρα, αλλά από τον Θεό.

Ο Θεός ήτο νυμφίος τής Παρθένου. Γι’ αυτό ο Ιησούς, όπως είναι ΔΥΟ φορές Κύριος, ως Θεός και ως άνθρωπος, διότι έλαβε κάθε εξουσία (πρβλ. «εδόθη μοι πάσα εξουσία εν ουρανώ και επί γης» ΜΑΤΘ. ΚΗ:18), έτσι είναι και ΔΥΟ φορές Υιός Θεού!

Κατωτέρω παραθέτουμε γνώμες Πατέρων και Εκκλησιαστικών Συγγραφέων οι οποίοι πιστεύουν, ότι το Ψαλμικό χωρίο «Υιός μου εί συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε» αναφέρεται εις την εν χρόνω γέννηση τού Μεσσίου:

«το Πνεύμα ουν το άγιον, και δια τούς ανθρώπους, ως προέφην, εν είδει περιστεράς επέπτη αυτώ, και φωνή εκ τών ουρανών άμα εληλήθει, ήτις και δια Δαβίδ λεγομένη, ως από προσώπου αυτού λέγοντος όπερ αυτώ από τού Πατρός έμελλε λέγεσθαι· ‘Υιός μου ει συ· εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’· τότε γένεσιν αυτού λέγων γίνεσθαι τοις ανθρώποις, εξ ότου η γνώσις αυτού έμελλε γίνεσθαι· ‘Υιός μου ει συ· εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’...Και γαρ αυτός ο διάβολος, άμα το αναβήναι αυτόν από τού ποταμού τού Ιορδάνου, τής φωνής αυτού λεχθείσης, ‘Υιός μου ει συ· εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’, εν τοις απομνημονεύμασι τών αποστόλων γέγραπται προσελθών αυτώ και πειράζων μέχρι τού ειπείν αυτώ...» (Ιουστίνου Φιλοσόφου και Μάρτυρος, Διάλογος προς Τρύφωνα, κεφ.88, 103, Patrologia Graeca, τόμ.06, στ.688Β, 717Β).

«Τίς ουν η κληρονομιά τού Χριστού; Ουχί τα έθνη; Τίς η διαθήκη τού Θεού; Ουχ ο Χριστός; Ως και αλλαχού φησίν· ‘Υιός μου ει συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’· αίτησε παρ’ εμού και δώσω σοι έθνη την κληρονομίαν σου και την κατάσχεσή σου τα πέρατα τής γης. Ως ουν πάντα ταύτα είρηται προς τον Χριστόν και τα έθνη, ούτως κακείνα ειρήσθαι νομίζετε» (Ιουστίνου Φιλοσόφου και Μάρτυρος, Διάλογος προς Τρύφωνα, κεφ.122-123, Patrologia Graeca, τόμ.06, στ.760CD).

«Κύριος είπε προς με· ‘Υιός μου ει συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’. Το ‘σήμερον’ όνομα χρόνου εστί· ισοδυναμεί δε τη ενεστώση ημέρα· ημέρα δε διάστημα τι χρονικόν εστι. Τί ουν φησί προς αυτόν ο Κύριος· ‘εγώ σήμερον γεγέννηκά σε;’ δηλονότι περί τής χρονικής έφη γεννήσεως τής κατ’ οικονομίαν· περί γαρ τής ανάρχου φησίν αυτός ο Δαυίδ· ‘Εκ γαστρός προ εωσφόρου εγέννησά σε’. Γεννάται δε σήμερον ουχί αρχήν συστάσεως εν τω γεννάσθαι λαμβάνων, κατά δε την σαρκικήν οικονομίαν εις υιοθεσίαν ελθών» (Ευσεβίου Καισαρίας, Ερμηνεία εις τούς Ψαλμούς, Patrologia Graeca, τόμ.23, στ.88AB).

«Ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, ο μονογενής Υιός τού Θεού τού ζώντος, μετά την εκ νεκρών ανάστασιν απολαβών την επαγγελίαν τού Θεού και Πατρός αυτού ειπόντος δια Δαβίδ τού προφήτου· ‘Υιός μου ει συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’...προσλαβόμενος τούς εαυτού μαθητάς, φανεροί αυτοίς πρώτον την δοθήσαν αυτώ εξουσίαν παρά τού Πατρός...» (Μεγ. Βασιλείου, Α΄ Λόγος περί Βαπτίσματος, Patrologia Graeca, τόμ.31, στ.1513Β).

«Και μετά το ειπείν πολλά, επιφέρει, ότι, τού λαού βαπτισθέντος, ήλθε και Ιησούς, και εβαπτίσθη υπό τού Ιωάννου. Και ως ανήλθεν από τού ύδατος, ηνοίγησαν οι ουρανοί, και είδεν το Πνεύμα τού Θεού το άγιον εν είδει περισταράς κατελθούσης και εισελθούσης εις αυτόν. Και φωνή εγένετο εκ τού ουρανού, λέγουσα· ‘Συ εί ο Υιός μου ο αγαπητός, εν σοι ηυδόκησα’· και πάλιν· ‘Εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’. Και ευθύς περιέλαμψε τον τόπον φως μέγα» (Επιφανίου Κύπρου, Κατά Αιρέσεων, Λόγος κατά Εβιωναίων, Patrologia Graeca, τόμ.41, στ.429A).

«Τίνι γαρ είπε ποτε τών αγγέλων, ‘Υιός μου ει συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε;’ και πάλιν, ‘Έγώ έσομαι αυτώ εις Πατέρα, και αυτός έσται εις Υιόν’; Ταύτα είρηται μεν και εις την σάρκα· το γαρ, ‘Εγώ έσομαι αυτώ εις Πατέρα, και αυτός έσται εις Υιόν’, τής ενανθρωπήσεως εστι παραστατικόν· το δε, ‘Υιός μου ει συ’, ουδέ έτερον δηλοί, ή ότι εξ αυτού εστι. Ώσπερ δε ών λέγεται από τού ενεστώτος καιρού· ούτος γαρ μάλιστα αρμόζει αυτώ· ούτω και το, ‘Σήμερον’, ενταύθα μοι δοκεί εις την σάρκα ειρήσθαι» (Ιωάννου Χρυσοστόμου, Ερμηνεία εις την προς Εβραίους Επιστολή, Ομιλία Β΄, Patrologia Graeca, τόμ.63, στ.24-25).

«Και ώσπερ Υιός υπάρχων τού Θεού και Πατρός, και εκ τής ουσίας αυτού γεγεννημένος, και προ τής ενανθρωπήσεως, μάλλον δε και προ πάντων αιώνων, κατ’ ουδέν όλως ασχάλλει λέγοντος τού Θεού και Πατρός προς αυτόν ότε γέγονεν άνθρωπος ‘Υιός μου ει συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’. Τον γαρ προ αιώνων όντα Θεόν, εξ αυτού γεγεννημένον, σήμερον γεγεννήσθαί φησιν» (Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Υπόμνημα εις το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο, Patrologia Graeca, τόμ.73, στ.753Β).

«Κύριος είπε προς με ‘Υιός μου ει συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε·’ το γάρτοι σήμερον καιρού τού ενεστηκότος καθ’ όν και γέγονε σαρξ ποείται την δήλωσιν·» (Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Εις την Εβραίους Επιστολή τού Αγίου Παύλου, (4090: 006) Sancti patris nostri Cyrilli archiepiscopi Alexandrini in D. Joannis evangelium’, vol. 3, Ed. Pusey, P.E.Oxford: Clarendon Press, 1872, Repr. 1965, Page 365, line 15)

«Έφη γαρ αυτός περί εαυτού· ‘Κύριος είπε προς με· Υιός μου εί συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’, καίτοι τού ‘σήμερον’ αεί πως ημίν ουχί τον παρωχηκότα, τον ενεστώτα δε μάλλον καταδηλούντος καιρόν» (Κυρίλλου Αλεξανδρείας, De incarnatione unigeniti (4090: 026) ‘Cyrille d'Alexandrie. Deux dialogues christologiques’, Ed. de Durand, G.M. Paris: Cerf, 1964; Sources chrétiennes 97, Aubert page 696, line 5 και Patrologia Graeca, τόμ.76, στ.1196C).

«…επειδή γέγονεν σαρξ, και ανθρωπίνη ανέτλη γέννησιν οικονομικώς, και ο χρόνου παντός ποιητής και τεχνίτης, ως εις αρχάς τού είναι παρενηνεγμένος, ότε γέγονε καθ’ ημάς, ήκουσε τού Πατρός λέγοντος· ‘Έγώ σήμερον γεγέννηκά σε’» (Κυρίλλου Αλεξανδρείας, Ομιλίες Εορταστικές, Ομιλία ΙΖ, Patrologia Graeca, τόμ.77, στ.773C).

«Κύριος είπε προς με· ‘Υιός μου ει συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε. Αίτησαι παρ’ εμού και δώσω σοι έθνη την κληρονομίαν σου, και την κατάσχεσίν σου τα πέραρα τής γης’. Ταύτα δε ως άνθρωπος είρηκεν. Ως γαρ άνθρωπος λαμβάνει άπερ έχει ως Θεός» [Θεοδωρήτου Κύρρου, Epistulae: Collectio Sirmondiana (epistulae 96–147) (4089: 007) ‘Théodoret de Cyr. Correspondance III’, Ed. Azéma, Y., Paris: Cerf, 1965; Sources chrétiennes 111.Epistle 147 Ιωάννη Οικονόμω, line 125 και Patrologia Graeca, τόμ.83, στ.1396Α].

«‘και εγώ έσομαι αυτώ εις πατέρα, και αυτός έσται μοι εις υιόν’. Ότι δε ταύτα περί τού Δεσπότου ερρέθη Χριστού, μάρτυς ο θείος Απόστολος, ούτως ειπών εν τη προς Εβραίους Επιστολή· ‘Τίνι γαρ ποτε τών αγγέλων αυτού είπεν, ‘Υιός μου ει συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε;’ (Θεοδωρήτου Κύρρου, Ερωτήσεις εις την Δευτέραν Βίβλον τών Βασιλειών, Ερώτηση ΚΑ΄, Patrologia Graeca, τόμ.80, στ.617B).

«Και μην το Υιός μονογενής όνομα προ τών αιώνων είχεν ο Θεός Λόγος τω πράγματι συμφυές· αλλ’ όμως έχων ως Θεός την τού Υιού προσηγορίαν, λαμβάνει αυτήν και ως άνθρωπος. Διο και εν τω προκειμένω ψαλμώ επήγαγε λέγων· ‘Κύριος είπε προς με, Υιός μου εί σύ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε». (Θεοδωρήτου Κύρρου, Ερμηνεία εις τούς Ψαλμούς, Patrologia Graeca, τόμ.80, στ.880AB).

«Τίνι γαρ είπέ ποτε τών αγγέλων· ‘Υιός μου ει συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’; Και πάλιν· ‘Εγώ έσομαι αυτώ εις Πατέρα, και αυτός έσται μοι εις υιόν;’ Ταύτα δε πάλιν κατά το ανθρώπινον είρηκε. Τούτο γαρ δηλοί το ‘Έσομαι αυτώ εις Πατέρα, και αυτός έσται μοι εις υιόν’. Μέλλοντος γαρ ταύτα χρόνου. Και μέντοι και το, ‘Σήμερον γεγέννηκά σε’, ου την αιώνιον δηλοί γέννησιν, αλλά την τω χρόνω συνεζευμένην» (Θεοδωρήτου Κύρρου, Ερμηνεία τής προς Εβραίους Επιστολής, Patrologia Graeca, τόμ.82, στ.684D - 685A).

«‘Υιός μου ει συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε. Αίτησε παρ’ εμού, και δώσω σοι έθνη την κληρονομίαν σου, και την κατάσχεσίν σου τα πέρατα τής γης’. Ταύτα δε ως άνθρωπος είρηκεν. Ως γαρ άνθρωπος λαμβάνει άπερ έχει ως Θεός». (Θεοδωρήτου Κύρρου, Επιστολή, Patrologia Graeca, τόμ.83, στ.1396A)

«Πότε δε τίθεται, ή ότε είρηται προς αυτόν· ‘Εγώ σήμερον γεγέννηκά σε;’ Τούτο δε εις τον καιρόν τής οικονομίας απετείνατο» (Ιωάννου Δαμασκηνού, Ερμηνεία εις την προς Εβραίους Επιστολή, Patrologia Graeca, τόμ.95, στ.929C).

«Πού γαρ ανεκτόν αντί τού ‘Υιός μου ει συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’ προς τον σαρκωθέντα λέγειν ‘Πατήρ μου ει συ, σήμερον γεγέννηκάς με» [Μεγ. Φωτίου Κωνσταντινουπόλεως, Βιβλιοθήκη (ή Μυριόβιβλος) (4040: 001). ‘Photius. Bibliothèque, 8 vols.’, Ed. Henry, R. Paris: Les Belles Lettres, 1:1959; 2:1960; 3:1962; 4:1965; 5:1967; 6:1971; 7:1974; 8:1977, Codex 222, Bekker page 193a, line 23 και Patrologia Graeca, τόμ.103, στ.777ΑΒ].

«Το δε· ‘Εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’ ότι προόντα ήδη τών αιώνων λέγει εν τοις ουρανοίς, εβουλήθην και τω κόσμω γεννήσαι, ό δη εστι πρόσθεν αγνοούμενο» [Μεγ. Φωτίου Κωνσταντινουπόλεως, Βιβλιοθήκη (ή Μυριόβιβλος), Codex 237, Bekker page 311a, line 35 και Patrologia Graeca, τόμ.103, στ.1172Β].

«‘Κύριος είπε προς με, Υιός μου ει συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε’, την χρονική αυτού δηλοί γέννησιν, την εκ τής Παρθένου. Γεγέννηκα γαρ, αντί τού γεννηθήναι ευδόκησα, ή έκτισα» (Ευθυμίου Ζιγαβηνού, Πανοπλία Δογματική, Τίτλος Η, Patrologia Graeca, τόμ.130, στ.264D)._

Δημιουργία αρχείου: 16-8-2018.

Τελευταία μορφοποίηση: 16-8-2018.

ΕΠΑΝΩ