Στίχ. 7: «Διαγγέλλων το πρόσταγμα Κυρίου. Κύριος είπεν προς με: "Υιός μου ει συ, εγώ σήμερον γεγέννηκά σε"»

Ο ψαλμωδός στον στίχο αυτό εισάγει τον Μεσσία ως μεσίτη, του οποίου η μεσιτεία είναι το θεμέλιο και υπόβαθρο κάθε κοινωνίας και ενότητας μεταξύ Θεού και ανθρώπων⁵⁶ και ο Οποίος αποκαλύπτει τη γέννησή Του, δηλαδή την υιότητα, το βασιλικό Του αξίωμα και την εξουσία. Ο Θεός Πατήρ αποφασίζει να επιβάλει την κυριαρχία Του επί των εθνών «από θαλάσσης έως θαλάσσης και από ποταμού έως περάτων της οικουμένης» (Ψαλ. 72, 8). Με ποιο τρόπο; Μέσω εκείνου του τρόπου κατά τον οποίο αποστέλλει τον γιο Του, συνάπτει την «Καινή Διαθήκη», δηλαδή την νέα σχέση μεταξύ Θεού και ανθρώπου — τη σχέση υιότητας, —  και ιδρύει τη βασιλεία Του πάνω στη γη. Μέσω αυτής της Βασιλείας θα κυριάρχηση με τον συνβασιλέα Χριστό ο οποίος κάθεται «εκ δεξιών Του».

Κατά τους Ο΄ οι πρώτες λέξεις του στίχου «διαγγέλλων το πρόσταγμα» υπήρχαν πιθανότατα από την αρχή, και σήμερα οπωσδήποτε αποτελούν τη λογική συνέχεια του 6^ου στίχου. Δηλαδή, ο βασιλιάς τοποθετήθηκε στη Σιών για να αναγγείλει την απόφαση του Κυρίου. Τις λέξεις αυτού του στίχου δεν τις εκφωνεί πλέον ο Γιαχβέ, αλλά επέρχεται κάποια αλλαγή, και με αυτό τον τρόπο τις προφέρει το πρόσωπο περί του οποίου έγινε αναφορά στον προηγούμενο στίχο, δηλαδή ο ίδιος ο βασιλιάς.

Η λέξη 'asapperāh από το sapar (= απαριθμώ) στην Πίελ σημαίνει: αριθμώ, γράφω, αναφέρω, λέγω, διηγούμαι, ανακοινώνω. Το ρήμα 'asapperā είναι προστακτική α' προσώπου Ενικού αριθμού και μπορεί να μεταφρασθεί: «να, εγώ διαγγέλλω». Ο Ακύλας μεταφράζει: «αναγγέλλων ισχυρού ακριβασμού» και ο Θεοδοτίων «… ισχυρού πρόσταγμα».

Η έκφραση hοg σημαίνει: νόμος, πρόσταγμα, απόφαση, διαταγή, λύση, εγκατάσταση. Πρόκειται περί αποφάσεως η οποία δεν μπορεί να μεταβληθεί. Κατά μερικούς ερμηνευτές αναφέρεται στη σχέση του εγγράφου το οποίο κατά την ενθρόνισή του λάμβανε ο βασιλιάς από το αρχιερέα — «das Königsprοtοkοll».⁵⁷ Σύμφωνα με άλλους η εβραϊκή λέξη hοg δηλώνει τον «νόμο», το «δίκαιο», τον θρησκευτικό νόμο. Ο Μεσσίας κατ' αυτή την έννοια έρχεται να εξαγγείλει τον Νόμο του Κυρίου.⁵⁸ Σύμφωνα με τους αγίους Πατέρες, στην έκφραση «το πρόσταγμα Κυρίου» υπονοείται το ευαγγέλιο. Ο Ζιγαβηνός λέει σχετικά: «πρόσταγμα δε Κυρίου τας εντολάς ταύτας (τις ευαγγελικές) εκάλεσε».⁵⁹ Κατά τον Ευσέβιο είναι «το ευαγγελικό κήρυγμα»,⁶⁰ και κατά τον Θεοδώρητο, η «θεία διδασκαλία».⁶¹ στην Κ. Διαθήκη, ο Χριστός μας πληροφορεί ότι: «ο λόγος τον οποίο ακούτε δεν είναι δικός μου, αλλά Αυτού του Πατέρα που με απέστειλε». Το ιδιάζον στον Γιο του Θεού είναι ότι εκφράζει και «εξηγεί» τον Θεό Πατέρα.⁶²

Βασικό χαρακτηριστικό της μετάφρασης των Ο΄ είναι ότι στον 7ο στίχο διπλασιάζεται η λέξη «Κύριος»: «Το πρόσταγμα Κυρίου - Κύριος είπεν», ενώ στο Εβραϊκό κείμενο υπάρχει μια φορά η λέξη «Γιαχβέ». Πιθανότατα και στο Εβραϊκό υπήρχε δύο φορές η λέξη «Γιαχβέ», η οποία παραλείφθηκε λόγω απροσεξίας των αντιγραφέων. Αυτό αποτελεί τη λογικότερη εξήγηση. Το πρώτο «Γιαχβέ» στο α' μέρος του στίχου, και το δεύτερο «Γιαχβέ» στο β' μέρος του στίχου.⁶³

Η έκφραση elaj προέρχεται από το el (= προς) και του aj (= με). Το «Κύριος είπεν προς με» φανερώνει ότι ο Κύριος απευθύνεται ευθέως προς τον Γιο Του, και σε καμία περίπτωση οι λέξεις αυτές δεν είναι δυνατό να συνδεθούν με επίγειο άρχοντα της Ισραηλιτικής ιστορίας. Εξ άλλου η στιγμή κατά την οποία ειπώθηκε η παραπάνω φράση είναι κρυμμένο μυστήριο, ενώ ακόμη μεγαλύτερο είναι το μυστήριο των λέξεων beni ātta («Υιός μου ει συ»).

Ο Κύριος αποκαλύπτεται ως Πατέρας όλου του Ισραηλιτικού έθνους καθοδηγώντας τον Ισραηλιτικό λαό όπως ο Πατέρας τα τέκνα του. Η προσφώνηση «Υιός του Θεού» στην Π. Διαθήκη απευθύνεται στον Ισραήλ: «Τάδε λέει Κύριος· Υιός πρωτότοκός μου ο Ισραήλ» (Έξ. 4, 22. Βλέπε Δευτερονόμιο 14, 1. Ωσ. 2, 1. Ησαϊας. 1, 2). Ο Ισραήλ είναι «Υιός του Θεού» (Ωσ. 11, 1). Επίσης αναφέρεται σε εκείνους οι οποίοι τηρούν τον Νόμο του Θεού και καλούνται: «υιοί Υψίστου όλοι» (Ψαλ. 81, 6)· Ενώ ο Κύριος διαβεβαιώνει: «εγώ θα είμαι σ' αυτόν πατέρας κι αυτός θα είναι σ' εμένα γιος» (Β΄ Βασιλέων 7, 14), ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις σχετίζεται και με τους αγγέλους (Ιώβ 38, 7). Ιδιαίτερη αξία έχει το γεγονός ότι για κανέναν δεν ειπώθηκε ότι τον γέννησε ο Κύριος.

Στην Κ. Διαθήκη η φράση «Υιός Θεού» αναφέρεται σε κάθε πιστό ο οποίος γεννήθηκε από τον Θεό δια του Ιησού Χριστού. Τέλος σχετίζεται με τον Ιησού Χριστό ο οποίος αποκαλείται με το όνομα αυτό «εν δυνάμει κατά πνεύμα αγιοσύνης από ανάσταση νεκρών» (Ρωμαίους 1, 4. Παράβαλλε Ωσηέ 11, 1. Μάρκος 1, 1. Ιωάννης 20, 31. Λουκάς 1, 32, 35). Μόνο αυτός είναι «ο αληθινός Υιός του Πατρός» (Εβραίους 1, 5. 5, 5. Βλέπε Ρωμαίους 8, 3-4. 5, 10. 8, 29. Γαλ. 1, 16. Α' Θεσσ. 1, 10).⁶⁴

Είναι αναγκαίο να υπογραμμισθεί ότι οι εκφράσεις «Χριστός» και «Υιός» στον 2^ο ψαλμό αναφέρονται στο ίδιο πρόσωπο. Οι δύο λέξεις είναι άρρηκτα συνδεδεμένες.

Γεννιέται το ερώτημα: σε ποιο πρόσωπο αναφέρονται;

Η πρόθεση el (= προς), δηλώνει ότι το αντικείμενο αυτής της αποκάλυψης είναι ο «Υιός» με τον οποίο στον 8^ο στίχο συνδέεται η βασιλεία πάνω σε όλους τους λαούς και πάνω σ' ολόκληρη τη γη, αλλά και η δύναμη την οποία μόνο ο Παντοκράτορας Θεός έχει. Γι’ αυτό πιστεύουμε ότι οι παραπάνω λέξεις με κανένα τρόπο δεν μπορούν να συσχετισθούν με οποιονδήποτε από τους επίγειους βασιλιάδες του Ισραήλ.

Δεν πρέπει να παραβλέπουμε και το γεγονός ότι ήλθε εποχή κατά την οποία ζητιόταν η θανατική ποινή για εκείνον ο οποίος «έκανε τον εαυτό του γιο Θεού» (Ιωάννης 19, 7). Κατά τον Ευαγγελιστή Λουκά (13, 33) και κατά τον συγγραφέα της προς Εβραίους επιστολής (1, 5. 5, 5) το εξεταζόμενο χωρίο αναφέρεται στον Ιησού Χριστό. Αυτοί αντιλαμβάνονται τον Γιο ότι είναι «ο ων στον κόλπο του πατρός» (Ιωάννης 1, 18. Παράβαλλε Α' Τιμ. 3, 16), «μονογενής παρά πατρός» (Ιωάννης 1, 14). Επομένως η έκφραση «Υιός Θεού» αναμφίβολα εμπεριέχει χαρακτηριστικά της θεότητας.

Η έκφραση ani gajjōm jelidtika (= «Εγώ σήμερα σε γέννησα»), μαρτυράει περί τής προαιώνιας γέννησης του Υιού του Θεού από τον Πατέρα.

Η παράθεση της αντωνυμίας ani (= «Εγώ») στην αρχή της πρότασης και ο διαχωρισμός της από το ρήμα, σαφώς δηλώνει ότι ο ψαλμωδός επιθυμούσε να τονίσει και να υπογραμμίσει ακριβώς αυτήν. Ο Ίδιος ο Πατέρας τον γεννά. Είναι Πατέρας Του και κατά τη θεία και κατά την ανθρώπινη φύση: «κατά τη θεία μεν ουσιωδώς και κατά την ανθρώπινη δημιουργικά».⁶⁵ Ο Χριστός δηλαδή είναι: «κατά την θείαν μεν ουσιωδώς και κατά την ανθρωπίνην δημιουργικώς»,⁶⁶ και «κόλπω ουκ εκστάς ανάρχου Γεννήτορος, εν κόλποις αγνής κόρης υλίξεται, και καθίσταται ο αμήτωρ απάτωρ σαρκούμενος ο της δικαιοσύνης βασιλεύων Θεός τούτου αγενεαλόγητος, η φρικτή γενεά και απόρρητος». (Σε μετάφραση: "και χωρίς να απομακρυνθεί από την αγκαλιά τού ανάρχου Γεννήτορα, θα στρατοπεδεύσει στην αγκαλιά αγνής κόρης. Και θα καταστεί Απάτορας με την ενσάρκωσή του ο Αμήτορας. Με αυτό τον τρόπο θα καταστεί ο βασιλιάς τής δικαιοσύνης Θεός αγενεαλόγητος, η φοβερή γενεά και απόρρητη". ⁶⁷

Ο Χριστός σύμφωνα με τη μαρτυρία του 2^ου ψαλμού είναι ο «Υιός» του Πατρός με απόλυτα πραγματική, ουσιαστική και ειδική έννοια, επειδή η ρίζα, ο αίτιος και η πηγή της υιότητας και της θεότητάς Του είναι ο Πατέρας. Με τον ψαλμό αυτόν συμφωνεί και ο Απόστολος Παύλος στην προς Εβραίους Επιστολή όταν γράφει: «Τόσο ασύγκριτα ανώτερος από τους αγγέλους έγινε, όσο διαφορότερο απ' αυτούς κληρονόμησε όνομα. Επειδή σε ποιον από τους αγγέλους είπε ποτέ: "Γιός μου είσαι εσύ, Εγώ σήμερα γέννησα";» (1, 4-5).

Το ρήμα jalad σημαίνει: «γεννώ, φέρω στον κόσμο». Πρόκειται περί τής φυσικής γεννήσεως. Υπ' αυτή την έννοια το ρήμα jalad χρησιμοποιείται από τους Ο΄ στον Ψαλμό 109, 3: «εκ γαστρός προ εωσφόρου εξεγέννησά σε». (Σε μετάφραση: «από την κοιλιά, πριν από τον Εωσφόρο σε γέννησα»).

Ο όρος hajjom σημαίνει: «αυτή την ημέρα, σήμερα», και στην Αγία Γραφή δηλώνει τον ορισμένο χρόνο (Ησαΐας 58, 4), το αμετάβλητο κάποιου πράγματος (Ψαλ. 94, 7) και την αιωνιότητα (Ησαΐας 43, 13).

Οι Ο΄ μετέφρασαν «απ’ αρχάς», ενώ στο πρωτότυπο υπάρχει: «από σήμερα». Στον 2^ο ψαλμό το «σήμερα» συσχετίζεται προς την εσωτερική ενέργεια του Θεού και σημαίνει ότι η Υιότητα είναι κατ' ουσίαν εσωτερική και πραγματική. Είναι έκφραση για την ανέκφραστη συνέχεια της αιωνιότητας⁶⁸ και εμπεριέχει τον παρόντα, παρελθόντα και μέλλοντα χρόνο, το αδιαίρετο και αΐδιο, το οποίο μένει αιωνίως.⁶⁹

Στο εξεταζόμενο σημείο αναφέρεται στη στενότατη σχέση η οποία υφίσταται μεταξύ Πατρός και Υιού, δηλαδή στη σχέση Πατέρα και Γιου. Ο Υιός γεννώμενος από τον Πατέρα «δέχεται» τη φύση του Πατρός, τη θεία φύση, επειδή κατά τη γέννηση ο Θεός Πατέρας είναι στον Υιό και ο Υιός στον Πατέρα (Ιωάννης 14, 10). Ο Υιός είναι το «απαύγασμα της δόξης και χαρακτήρ της υποστάσεως αυτού» (Μετάφραση: «Έκλαμψη τής λάμψης και σταμπαρισιά τής ουσίας Του» (Εβρ. 1, 1), δηλαδή «εικόνα του Θεού» (Β΄ Κορινθίους 4, 4) και «πρωτότοκος κάθε κτίσεως» (Κολοσσαείς 1, 15).

Περί τής έκφρασης: «Γιός μου είσαι εσύ εγώ σήμερα σε γέννησα», όπως παρατηρεί εύστοχα ο άγιος Κύριλλος ο Αλεξανδρείας, «δηλώνει και πάλι την προαιώνια γέννησή του».⁷⁰

Ο άγιος Αθανάσιος γράφει επίσης: «Καλώς γαρ πρόσκειται το «ει», την προ αιώνων δηλούν γέννησιν ην γαρ αεί Υιός. Επήνεγκε δε το «σήμερον γεγέννηκά σε», ίνα την κατά σάρκα γέννησιν δείξη· το γαρ, «σήμερον», χρόνον εστί· διό και τέθειται περί της χρονικής γεννήσεως. Ακολούθως δε τω ανθρωπίνω και το επαγόμενα «γεγέννηκά σε… ».

[Σε μετάφραση: «Επειδή σωστά πρόσκειται το «ει (= είσαι)», δηλώνοντας την προαιώνια γέννηση, επειδή πάντοτε ήταν Υιός. Και μαζί μ' αυτό έβαλε και το «σήμερα σε γέννησα», έτσι ώστε να δείξει την κατά σάρκα γέννηση· επειδή το «σήμερα» δηλώνει χρόνο· γι' αυτό και χρησιμοποιείται περί τής χρονικής γεννήσεως. Και κατά συνέπεια εφαρμόζεται στα ανθρώπινα και το: «σε γέννησα …»].⁷¹

Ο ψαλμωδός αναγγέλλει το θείο μυστήριο, την Υιότητα Εκείνου ο οποίος γεννήθηκε προ όλων των αιώνων από την ουσία του Θεού Πατρός (Ησαΐας 42, 1). Έχουμε τη γνώμη ότι το ρήμα jelidtika πρέπει να εκληφθεί με πνευματική έννοια, επειδή εδώ σκοπός είναι η δήλωση ότι «γεννάται» ο Υιός του Θεού. Ο αιώνιος και συναΐδιος με τον Πατέρα γεννιέται «σήμερα», μολονότι η γέννησή Του είναι αιώνια και προαιώνια. Εδώ προεικονίζεται με θαυμάσιο τρόπο η εν χρόνω γέννησή του Υιού του Θεού.⁷² Δεν πρόκειται περί υιοθεσίας, και οι λέξεις δεν έχουν ηθική σημασία. Πρόκειται περί του φυσικού Υιού, ο οποίος γεννάται και επομένως οι λέξεις έχουν πραγματική σημασία, αναφέρονται στον Μεσσία, και μόνο σε αυτόν τον αληθινό Γιό οφείλουν όλοι οι λαοί να υποτάσσονται. Είναι, λοιπόν αδύνατο ο ψαλμός αυτός να ερμηνευθεί κατά λέξιν, να δεχθούμε δηλαδή ότι δήθεν ο 7^ος στίχος σχετίζεται με τον Δαβίδ ή τον Σολομώντα, ή γενικά προς οποιονδήποτε από τους βασιλιάδες του Ισραήλ.

Γι' αυτό ακριβώς, επειδή ο «Χριστός», είναι ο αληθινός «Υιός» του Κυρίου και όχι υιοθετηθείς, αυτό το γεγονός πρέπει να πείσει όλους τους εχθρούς, τόσο για την απερισκεψία της εχθρότητας και της εναντιώσεώς τους, όσο και για τον αιώνιο και δίκαιο χαρακτήρα της βασιλείας Του: «Ο θρόνος Σου, Θεέ, στον αιώνα του αιώνος· ράβδος ευθύτητας η ράβδος της βασιλείας σου· αγάπησες δικαιοσύνη και μίσησες ανομία· γι’ αυτό σε άλειψε Θεέ, ο Θεός σου, με λάδι αγαλλίασης περισσότερο από τους μετόχους σου» (Ψαλ. 44, 7-8).