«Διαλογισμός Βιπάσσανα» και Ορθόδοξο Μονοπάτι

Ένα ατελές μονοπάτι

Αναδημοσίευση από: http://o-nekros.blogspot.gr/2013/10/blog-post_30.html

Ένα καινούργιο φρούτο που μας ήρθε από την ανατολή - αναμφίβολα με καλή πρόθεση - είναι ο διαλογισμός Βιπάσσανα. Μια προσπάθεια να ξεριζωθεί η δυστυχία από τις καρδιές των ανθρώπων που ζουν χωρίς ρίζες σε όλο τον κόσμο και αναζητούν το Μονοπάτι που θα τους οδηγήσει στο Φως. Ένας άνθρωπος, που επίσης αναζητούσε, βρήκε ένα μονοπάτι και θεώρησε ότι ήταν Το Μονοπάτι. Έτσι, το ακολούθησε και κατόπιν άρχισε να οδηγεί εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους σ' αυτό.

Ο διαλογισμός Βιπάσσανα εφαρμόζεται σε πολλές χώρες με συγκλονιστικά αποτελέσματα: μετατρέπει βαρυποινίτες σε ανθρώπους της ειρήνης, κάνοντάς τους ακόμη και να μετανοήσουν για τα εγκλήματα που κάποτε είχαν διαπράξει. Υπάρχουν ντοκιμαντέρ για την εφαρμογή του διαλογισμού σε φυλακές, που ασφαλώς συγκλονίζουν κάθε θεατή.

Είναι εξάλλου χαρακτηριστικό ότι τα σεμινάρια Βιπάσσανα διεξάγονται δωρεάν και χρηματοδοτούνται μόνο από δωρεές. Αυτό, εκ πρώτης όψεως, θέτει τους διάφορους διδασκάλους υπεράνω υποψίας για κερδοσκοπία.

Θεού θέλοντος, με σεβασμό στους ανθρώπους που ψάχνουν τη γαλήνη, θα δούμε μερικά πράγματα και θα τα σχολιάσουμε.

Να αναφέρω προκαταβολικά ότι στη δική μας πνευματική παράδοση, των Ελλήνων και όλων των ορθόδοξων χριστιανικών λαών (π.χ. Βαλκανίων, Ρωσίας, Γεωργίας, αλλά και των ορθόδοξων πληθυσμών που ζουν στην Κεντρική Ευρώπη, ακόμη και στη Δύση, στην Αφρική και την Ασία), ο δρόμος της ευτυχίας, της αρμονίας, της βαθιάς και μόνιμης εσωτερικής ειρήνης, της μετάνοιας, της μετατροπής θηρίων σε ανθρώπους (ακόμη περισσότερο: σε αγίους) και της υψηλής πνευματικότητας μέσα σε φρικτές φυλακές είναι κάτι γνωστό και πρακτικά εφαρμοσμένο εδώ και αιώνες.

Και προχωρά πολύ - πολύ πιο πέρα από τα αποτελέσματα του διαλογισμού: δε φέρνει τον άνθρωπο μόνο σε εσωτερική γαλήνη και αρμονία, αλλά τον φέρνει σε ενότητα με το Θεό - και με όλα τα πλάσματα του κόσμου και όλους τους ανθρώπους - και τον κάνει άγιο (θεό σε όλα εκτός από τη θεϊκή ουσία), μια κατάσταση που αρχίζει εδώ και τώρα και συνεχίζεται στην αιωνιότητα.

Το παρακάτω ντοκιμαντέρ που έχει κάνει το γύρο του κόσμου - όπως και άλλα - το βρίσκουμε εδώ: (δυστυχώς χωρίς ελληνικούς υπότιτλους). Εκεί αναφέρεται η ιστορία γύρω από αυτό.

********

Στην ιστοσελίδα ελληνικού παραρτήματος διδασκαλίας της Βιπάσσανα διαβάζουμε μερικά στοιχεία γι' αυτήν:

"Τι είναι η Βιπάσσανα

Eίναι μια τεχνική που ξεριζώνει τη δυστυχία.

Είναι μια μέθοδος διανοητικής κάθαρσης που επιτρέπει στον καθένα να αντιμετωπίσει τις εντάσεις και προβλήματα της ζωής με ήρεμο κι ισορροπημένο τρόπο.

Είναι η τέχνη του ζην που μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει για να συνεισφέρει θετικά στην κοινωνία.

Ο διαλογισμός της Βιπάσσανα στοχεύει στις ύψιστες πνευματικές επιδιώξεις της ολοκληρωτικής απελευθέρωσης και της καθολικής φώτισης. Σαν αποτέλεσμα όμως της διανοητικής κάθαρσης, εξαφανίζονται πολλές ψυχοσωματικές παθήσεις, παρόλο που ο σκοπός της δεν είναι, απλά και μόνο να θεραπεύσει τις σωματικές ασθένειες. 

Η Βιπάσσανα εξαλείφει τα τρία αίτια κάθε δυστυχίας: τον πόθο, την απέχθεια και την άγνοια. Με συνεχή άσκηση, ο διαλογισμός απελευθερώνει τις εντάσεις που αναπτύσσονται στην καθημερινή ζωή, λύνοντας έτσι τους κόμπους που δένει η παλιά μας συνήθεια της ανισόρροπης αντίδρασης στις ευχάριστες και δυσάρεστες καταστάσεις που συναντάμε.

Μολονότι η Βιπάσσανα αναπτύχθηκε σαν τεχνική από τον Βούδα, η άσκησή της δεν περιορίζεται στους Βουδιστές. Δεν τίθεται κανένα απολύτως θέμα προσηλυτισμού. Η τεχνική βασίζεται πάνω στο απλό γεγονός πως όλοι οι άνθρωποι έχουν κοινά προβλήματα και πως μια τεχνική που μπορεί να ξεριζώσει αυτά τα προβλήματα, έχει και παγκόσμια εφαρμογή. Άνθρωποι από διαφορετικές θρησκευτικές ομάδες έχουν ήδη βιώσει τα οφέλη του διαλογισμού της Βιπάσσανα, χωρίς να έχουν διαπιστώσει καμιά σύγκρουση με την πίστη ή το επάγγελμά τους. 

Οπωσδήποτε η διαδικασία της αυτο-κάθαρσης μέσω της ενδοσκόπησης δεν είναι εύκολη κι απαιτεί πολύ σκληρή δουλειά. Κάθε εκπαιδευόμενος με δική του προσπάθεια αποκτά την προσωπική του ενόραση. Κανένας άλλος δεν μπορεί να το κάνει γι’ αυτόν. Γι’ αυτό κι ο διαλογισμός ταιριάζει μόνο σε όσους είναι διατεθειμένοι να δουλέψουν σοβαρά και ν’ ακολουθήσουν τους κανόνες πειθαρχίας, που έχουν συνταχθεί προς όφελος και για την προστασία των μαθητών κι αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της πρακτικής του διαλογισμού.

Η Βιπάσσανα είναι μια από τις αρχαιότερες τεχνικές διαλογισμού της Ινδίας. Κι ενώ είχε χαθεί από την ανθρωπότητα για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, την ανακάλυψε ξανά ο Γκοτάμα ο Βούδας πριν από 2500 χρόνια περίπου. 

Βιπάσσανα σημαίνει να βλέπεις τα πράγματα όπως είναι στην πραγματικότητα κι είναι η διαδικασία της αυτο-κάθαρσης με την αυτο-παρατήρηση.

Αρχίζει κανείς την άσκηση της Βιπάσσανα παρατηρώντας την φυσική του αναπνοή, για να συγκεντρώσει το νου του. Έχοντας έτσι οξύνει την επίγνωσή του, συνεχίζει παρατηρώντας τη διαρκή αλλαγή της φύσης του σώματος και του νου, βιώνοντας τις παγκόσμιες αλήθειες της προσωρινότητας, της δυστυχίας και της απουσίας του εγώ. 

Η συνειδητοποίηση αυτής της αλήθειας μέσα από την άμεση εμπειρία, αποτελεί τη διαδικασία της κάθαρσης.

Το μονοπάτι αυτής της γνώσης, (το Ντάμμα) αποτελεί παγκόσμια θεραπεία για παγκόσμια προβλήματα και δεν έχει καμιά απολύτως σχέση μια κανένα είδος οργανωμένης θρησκείας ή αίρεσης ούτε με οποιαδήποτε τελετουργία ή δοξασία. Γι' αυτό μπορεί να ασκείται ελεύθερα από όλους, σε οποιοδήποτε τόπο ή χρόνο, χωρίς να έρχεται σε σύγκρουση με φυλή ή θρησκεία και έτσι μπορεί να αποδειχθεί εξίσου ωφέλιμο για όλους.

Ο Κώδικας της Πειθαρχίας

Θεμέλιο της πρακτικής είναι η sila -η ηθική συμπεριφορά. Η sila παρέχει τη βάση για την ανάπτυξη του samadhi -της συγκέντρωσης του νου, κι ο εξαγνισμός του νου επιτυγχάνεται με την panna -τη σοφία της ενόρασης.

Οι κανόνες

Όλοι όσοι συμμετέχουν σ' ένα σεμινάριο της Βιπάσσανα πρέπει να τηρήσουν συνειδητά τους ακόλουθους πέντε κανόνες καθ' όλη τη διάρκεια του σεμιναρίου:

Να απέχουν από το να σκοτώσουν οποιοδήποτε ζωντανό πλάσμα.

Να απέχουν από το να κλέψουν.

Να απέχουν απ' οποιαδήποτε σεξουαλική δραστηριότητα.

Να απέχουν απ' το να λένε ψέματα.

Να απέχουν από κάθε είδος τοξικών ουσιών.

Υπάρχουν κι άλλοι τρεις κανόνες που ζητείται να τηρήσουν οι παλιοί μαθητές, δηλαδή όσοι έχουν ήδη τελειώσει ένα σεμινάριο με τον S. N. Goenka ή μ' έναν από τους επίκουρους δασκάλους:

Να απέχουν από το να τρώνε μετά το μεσημέρι.

Να απέχουν από κάθε αισθησιακή ψυχαγωγία και διακόσμηση του σώματος.

Να απέχουν από το να χρησιμοποιούν ψηλά ή πολυτελή κρεβάτια.

Για να τηρήσουν τον έκτο κανόνα, οι παλιοί μαθητές μπορούν να πίνουν μόνο αφέψημα ή νερό με λεμόνι, στο διάλειμμα των πέντε, ενώ οι νέοι εκπαιδευόμενοι μπορούν να πίνουν τσάι με γάλα και να τρώνε μερικά φρούτα. Ο δάσκαλος μπορεί να απαλλάξει έναν παλιό μαθητή από την τήρηση αυτού του κανόνα για λόγους υγείας, ενώ ο έβδομος κι ο όγδοος κανόνας πρέπει να τηρηθούν από όλους τους παλιούς μαθητές.

Αποδοχή του δασκάλου και της τεχνικής

Οι εκπαιδευόμενοι πρέπει να δηλώσουν πως είναι διατεθειμένοι ν' ακολουθήσουν κατά γράμμα τις οδηγίες και την καθοδήγηση του δασκάλου, καθ' όλη τη διάρκεια του σεμιναρίου. Επίσης να τηρούν την πειθαρχία και να ασκούνται στο διαλογισμό ακριβώς όπως τους το ζητάει ο δάσκαλος, χωρίς ν' αγνοούν κάποιες οδηγίες του, ή να προσθέτουν κάτι σ' αυτές. Η αποδοχή αυτή θα πρέπει να είναι το αποτέλεσμα προσωπικής τους επιλογής και κατανόησης κι όχι τυφλής υποταγής. Μόνο έχοντας εμπιστοσύνη μπορεί ένας μαθητής να δουλέψει μ' επιμέλεια κι αποτελεσματικότητα. Η εμπιστοσύνη στο δάσκαλο και στην τεχνική είναι ουσιαστική για την επιτυχία στο διαλογισμό.

Άλλες τεχνικές, τελετουργίες και μορφές λατρείας

Κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου είναι απόλυτα απαραίτητο να ανασταλεί κάθε μορφή προσευχής, λατρείας, ή θρησκευτικής τελετουργίας, όπως το κάψιμο λιβανιού, το μέτρημα προσευχών στο κομποσκοίνι, η απαγγελία mantras, το τραγούδι, ο χορός κι η ολική νηστεία. Επίσης πρέπει να σταματήσουν κι όλες οι άλλες τεχνικές διαλογισμού, θεραπείας, ή πνευματικής πρακτικής. Κι αυτό όχι γιατί καταδικάζουμε τις άλλες πρακτικές ή τεχνικές, αλλά για να δώσουμε μια δίκαιη ευκαιρία στην τεχνική της Βιπάσσανα, στην πιο αγνή μορφή της.

Οι μαθητές πρέπει να ξέρουν πως η εσκεμμένη ανάμιξη άλλων τεχνικών διαλογισμού με τη Βιπάσσανα, όχι μόνο θα παρεμποδίσει, αλλά και θα αντιστρέψει την πρόοδό τους. Παρά τις επανειλημμένες προειδοποιήσεις του δασκάλου, υπήρξαν περιπτώσεις στο παρελθόν, όπου μαθητές ανακάτεψαν εσκεμμένα αυτή την τεχνική με κάποια τελετουργία, ή κάποια άλλη τεχνική, κι έβλαψαν σοβαρά τον εαυτό τους. Οποιαδήποτε αμφιβολία ή σύγχυση μπορεί να προκύψει σχετικά μ' αυτό το σημείο, πρέπει να διευκρινιστεί σε μια συνάντηση με το δάσκαλο.

Συναντήσεις με το δάσκαλο

Προβλήματα ή ερωτήσεις που αφορούν το διαλογισμό θα πρέπει να απευθύνονται για διευκρίνιση μόνο στο δάσκαλο. Η ώρα μεταξύ 12 και 1 το μεσημέρι έχει αφιερωθεί για προσωπικές συναντήσεις με το δάσκαλο. Επίσης μπορεί κανείς να θέσει ερωτήσεις δημόσια στο δάσκαλο, το βράδυ μεταξύ 9:00 κι 9:30, στην αίθουσα του διαλογισμού.

Ο χρόνος των συναντήσεων και των ερωτήσεων έχει αφιερωθεί με μόνο σκοπό την διευκρίνιση πραγματικών, πρακτικών προβλημάτων σχετικά με την τεχνική. Δεν πρέπει να θεωρηθεί σαν μια ευκαιρία για να εντρυφήσει κανείς σε φιλοσοφικές συζητήσεις ή διανοητικές λογομαχίες. Ο διαλογισμός της Βιπάσσανα είναι από φύση του μοναδικός κι οι μαθητές πρέπει να συγκεντρώνονται αποκλειστικά στην πρακτική του εφαρμογή.

Ευγενής Σιωπή

Όλοι οι μαθητές πρέπει να τηρούν Ευγενή Σιωπή από την αρχή του σεμιναρίου ως το πρωινό της δέκατης μέρας. Ευγενής Σιωπή σημαίνει σιωπή στο σώμα, στο λόγο και στο νου. Οποιοδήποτε είδος επικοινωνίας μεταξύ των μαθητών με χειρονομίες, σήματα, σημειώματα κτλ, απαγορεύεται.

Ωστόσο οι μαθητές μπορούν να μιλήσουν στον δάσκαλο, αν υπάρξει ανάγκη, και να απευθυνθούν στο διοικητικό προσωπικό για οποιαδήποτε προβλήματα παρουσιαστούν σχετικά με την τροφή, το δωμάτιο τους, την υγεία τους κτλ. Αλλά ακόμα κι αυτές οι επαφές θα πρέπει να περιοριστούν στο ελάχιστο. Οι μαθητές πρέπει να καλλιεργήσουν την αίσθηση ότι δουλεύουν σε πλήρη απομόνωση.

Διαχωρισμός φύλων

Ο απόλυτος διαχωρισμός μεταξύ αντρών και γυναικών είναι απαραίτητος. Τα ζευγάρια, παντρεμένα ή μη, δεν πρέπει να έχουν καμιά επαφή μεταξύ τους καθ' όλη τη διάρκεια της Ευγενούς Σιωπής. Το ίδιο ισχύει και για φίλους, ή συγγενείς.

Σωματική επαφή

Εξαιτίας της ενδοσκοπικής φύσης της πρακτικής του διαλογισμού αυτού, είναι σημαντικό οι μαθητές να αποφεύγουν κάθε σωματική επαφή με άτομα του ιδίου ή του αντίθετου φύλου, καθ' όλη τη διάρκεια της παραμονής τους στο κέντρο.

Γιόγκα και σωματική άσκηση

Παρ' ότι η γιόγκα κι άλλες σωματικές ασκήσεις δεν αντιτίθενται στη Βιπάσσανα, δεν πρέπει να ασκούνται κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου, γιατί δεν υπάρχουν ειδικά απομονωμένες, διαθέσιμες εγκαταστάσεις στους χώρους του σεμιναρίου. Ούτε το τροχάδην επιτρέπεται. Οι μαθητές μπορούν να ασκούνται στις περιόδους ανάπαυσης, περπατώντας στις περιοχές που έχουν καθοριστεί.

Θρησκευτικά αντικείμενα, κομποσκοίνια, κρύσταλλα, φυλαχτά, κτλ.

Παρόμοια αντικείμενα δεν επιτρέπονται στο σεμινάριο. Αν τα έχετε κατά λάθος μαζί σας, αφήσετε τα στη διεύθυνση για όλη τη διάρκεια του σεμιναρίου.

Τοξικές ουσίες και ναρκωτικά

Δεν πρέπει να έχετε μαζί σας ναρκωτικά, αλκοόλ, ή άλλες τοξικές ουσίες στο χώρο του διαλογισμού. Το ίδιο ισχύει και για τα ηρεμιστικά, υπνωτικά κι αγχολυτικά χάπια. Όσοι παίρνουν φάρμακα ή ναρκωτικά με συνταγή γιατρού, θα πρέπει να ενημερώσουν τον δάσκαλο.

Κάπνισμα

Το κάπνισμα, το μάσημα κι οι εισπνοές καπνού δεν επιτρέπονται στο χώρο του σεμιναρίου.

Τροφή

Δεν είναι δυνατόν να ικανοποιήσουμε τις ιδιαίτερες διατροφικές προτιμήσεις κι απαιτήσεις του κάθε μαθητή. Παρακαλούνται λοιπόν οι μαθητές να δεχτούν τ' απλά χορτοφαγικά γεύματα που τους προσφέρονται. Η κουζίνα του σεμιναρίου παράγει ένα ισορροπημένο, χορταστικό μενού, κατάλληλο για διαλογισμό. Αν κάποιοι μαθητές πρέπει ν' ακολουθήσουν μια ειδική δίαιτα για λόγους υγείας, θα πρέπει να ενημερώσουν τη διεύθυνση την ώρα της εγγραφής τους.

Ρουχισμός

Τα ρούχα των μαθητών θα πρέπει να είναι απλά, σεμνά κι άνετα. Δεν πρέπει να φοράνε διαφανή, αποκαλυπτικά, στενά ή εντυπωσιακά ρούχα (όπως σορτς, μίνι-φούστες, ξεμανίκωτα ή μικροσκοπικά μπλουζάκια). Η ηλιοθεραπεία και το ημίγυμνο δεν επιτρέπονται. Όλα αυτά είναι σημαντικά για να μην αποσπάται η προσοχή των άλλων μαθητών.

Μπουγάδα και μπάνιο

Δεν υπάρχουν διαθέσιμα πλυντήρια ή στεγνωτήρια, γι' αυτό οι μαθητές θα πρέπει να έχουν αρκετά ρούχα μαζί τους. Μικρά τεμάχια ρουχισμού μπορούν να πλυθούν στο χέρι. Το μπάνιο κι η μπουγάδα πρέπει να γίνονται μόνο στα διαλείμματα κι όχι στις ώρες του διαλογισμού.

Εξωτερικές επαφές

Οι μαθητές πρέπει να παραμείνουν μέσα στον καθορισμένο χώρο του σεμιναρίου καθ' όλη τη διάρκειά του. Μπορούν να φύγουν μόνο με την συγκατάθεση του δασκάλου. Καμιά εξωτερική επαφή δεν επιτρέπεται πριν τη λήξη του σεμιναρίου κι αυτό συμπεριλαμβάνει την αλληλογραφία, τα τηλεφωνήματα και τις επισκέψεις. Σε περίπτωση επείγουσας ανάγκης, μπορεί να επικοινωνήσει με τη διεύθυνση κάποιος φίλος ή συγγενής.

Μουσική, διάβασμα και γράψιμο

Στη διάρκεια του σεμιναρίου δεν επιτρέπονται μουσικά όργανα, ραδιόφωνα κτλ. Επίσης δεν πρέπει κανείς να φέρει μαζί του υλικό για διάβασμα ή γράψιμο. Οι μαθητές δεν πρέπει να αποσπούν την προσοχή τους κρατώντας σημειώσεις. Το διάβασμα και το γράψιμο δεν επιτρέπονται για να δοθεί έμφαση στην καθαρά πρακτική φύση αυτού του διαλογισμού.

Κασετόφωνα και κάμερες

Αυτά δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται παρά μόνο με την άδεια του δασκάλου.

Τα Οικονομικά του Σεμιναρίου

Σύμφωνα με την παράδοση της αγνής Βιπάσσανα τα σεμινάρια χρηματοδοτούνται αποκλειστικά και μόνο από δωρεές. Οι δωρεές αυτές γίνονται δεκτές μόνο από παλιούς μαθητές, δηλαδή αυτούς που έχουν ολοκληρώσει τουλάχιστον ένα εννιαήμερο ή δεκαήμερο σεμινάριο με τον S. N. Goenka, ή με κάποιο βοηθό του. Ένας μαθητής που παρακολουθεί το σεμινάριο για πρώτη φορά, μπορεί να προσφέρει μια δωρεά στο τέλος του σεμιναρίου, ή και αργότερα όποτε θελήσει. 

Μ' αυτόν τον τρόπο, τα σεμινάρια στηρίζονται αποκλειστικά από αυτούς που έχουν συνειδητοποιήσει μόνοι τους τα οφέλη της άσκησης. Κι επειδή επιθυμούν να μοιραστούν αυτά τα οφέλη με τους άλλους, κάνουν μια δωρεά σύμφωνα με τις δυνατότητες και τις προθέσεις τους. 

Τέτοιου είδους προσφορές αποτελούν το μοναδικό μέσο χρηματοδότησης των σεμιναρίων αυτής της παράδοσης παντού στον κόσμο και δεν κρύβεται πίσω τους κάποιο εύπορο ίδρυμα ή κάποιος πλούσιος χορηγός. Οι δάσκαλοι κι οι οργανωτές δεν δέχονται κανενός είδος πληρωμής για τις υπηρεσίες τους. Έτσι, η εξάπλωση της Βιπάσσανα πραγματοποιείται διατηρώντας την αγνότητα του σκοπού της, απαλλαγμένη από κάθε εμπορικότητα.

Κάθε δωρεά, μικρή ή μεγάλη, θα πρέπει να προσφέρεται με την επιθυμία να βοηθήσει τους άλλους και με τη σκέψη: «Το σεμινάριο που παρακολούθησα πληρώθηκε από την γενναιοδωρία των προηγούμενων μαθητών. Ας δώσω τώρα κι εγώ κάτι για το κόστος ενός μελλοντικού σεμιναρίου, ώστε να μπορέσουν κι άλλοι να επωφεληθούν απ' αυτή την τεχνική». 

Περίληψη

Στην προσπάθεια να ξεκαθαρίσουμε ακόμα περισσότερο το πνεύμα πίσω από τον κώδικα πειθαρχίας και τους κανόνες ηθικής, μπορούμε να τους συνοψίσουμε ως εξής: Φρόντιζε οι πράξεις σου να μην ενοχλούν κανέναν. Μη λαμβάνεις υπ' όψη σου τις τυχόν ενοχλήσεις που σου προκαλούν οι άλλοι. Είναι πιθανό κάποιος μαθητής να μην μπορέσει να καταλάβει τους πρακτικούς λόγους ενός ή περισσοτέρων από τους παραπάνω κανόνες. Αντί όμως ν' αναπτύξει αρνητισμό ή αμφιβολία, καλύτερα να ζητήσει αμέσως διευκρίνιση από τον δάσκαλο.

Μόνο με μια πειθαρχημένη αντιμετώπιση και κάνοντας τις μεγαλύτερες προσπάθειες στη διάρκεια του σεμιναρίου, θα μπορέσει ένας μαθητής να κατανοήσει την άσκηση και να ωφεληθεί από αυτήν. Η έμφαση, κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου, είναι μόνο πάνω στην εργασία. Κι ο χρυσός κανόνας είναι να διαλογίζεται κανείς σαν να ήταν μόνος του, με το νου στραμμένο προς τα μέσα, αγνοώντας τις δυσκολίες και τις ενοχλήσεις που μπορεί να συναντήσει. 

Οι μαθητές θα πρέπει να γνωρίζουν ότι η πρόοδος τους στην Βιπάσσανα εξαρτάται αποκλειστικά από τις δικές τους καλές ιδιότητες και σε πέντε παράγοντες: ειλικρινείς προσπάθειες, εμπιστοσύνη, ειλικρίνεια, υγεία και σοφία".

*****

Και τώρα τα σχόλιά μας, με αγάπη, σεβασμό και επίγνωση κάθε λέξης που γράφουμε:

Κατ' αρχάς, εύχομαι ολόψυχα η ειρήνη και η μετάνοια που προσφέρουν οι ειλικρινείς διδάσκαλοι της Βιπάσσανα στους συνανθρώπους μας, όσο ατελής κι αν είναι σε σύγκριση με την ορθόδοξη ατραπό, να τους οδηγήσει στο Θεό - δηλ. με αφορμή αυτή την πράξη, ο Κύριος, που δεν είναι μόνο Κύριος αλλά και Αδελφός για μας (ο Ιησούς Χριστός) και που θέλει όλοι οι άνθρωποι να σωθούν, να τους σώσει. Υπενθυμίζω την προσευχή του αγίου Γέροντα Ευμένιου Σαριδάκη - του Λεπροκομείου Αθηνών - για τη σωτηρία όλων των ανθρώπων όλων των θρησκειών και όλων των αιρέσεων ^[1].

Η Βιπάσσανα ευδοκιμεί στις δυτικές κοινωνίες, γιατί εκείνες βρίσκονται ήδη στο τρίτο από τα τρία στάδια του αθεϊσμού (όπως τα καταγράφει ο Ολιβιέ Κλεμάν ^[2]): στην αντικατάσταση της πνευματικής τους παράδοσης, που αρχικά πολέμησαν σκληρά (α΄ στάδιο) και έπειτα αδιαφόρησαν και την ξέχασαν (β΄ στάδιο), με μια ξένη παράδοση, που εισάγεται για να καλύψει το πνευματικό κενό τους.

Στην Ελλάδα η Βιπάσσανα επίσης άρχισε να βρίσκει έδαφος, μαζί με κάθε λογής εισαγόμενα προϊόντα, επειδή κι εδώ έχουμε περάσει στο β΄ στάδιο και οδεύουμε προς το γ΄.

Ωστόσο, στην Ελλάδα, και στις άλλες ορθόδοξες χώρες, υπάρχουν ακόμη πολλοί άνθρωποι που γνωρίζουν και ακολουθούν το δικό μας Μονοπάτι και καλό είναι να τους αναζητήσουμε γύρω μας, πριν κοιτάξουμε προς την Ασία.

Ένας ορθόδοξος χριστιανός με κάποια πληροφόρηση για τη δική του πνευματική κληρονομιά – που δε νομίζει δηλ. ότι η Ορθοδοξία είναι θεωρητικολογίες περί Θεού, αλλά γνωρίζει ότι πρόκειται για οδό πνευματικής θεραπείας και προόδου ^[3] – αμέσως καταλαβαίνει ότι η Βιπάσσανα είναι για την εποχή μας ό,τι ήταν κάποτε ο υπερβατικός διαλογισμός: μια μόδα. Μια πηγή νερού, από την οποία τρέχει να πιει το διψασμένο πλήθος, εντυπωσιασμένο από την επιφάνεια (χωρίς να ξέρει ότι και στην αυλή του έχει παρόμοιες πηγές και καλύτερες).

Υποτίθεται ότι δε σχετίζεται με καμιά θρησκεία. Τη δίδαξε η Βούδας, αλλά "ο Βούδας δεν ίδρυσε μια θρησκεία", λένε οι προωθητές της. Δεν είναι έτσι, ο Βούδας ίδρυσε μια θρησκεία με σαφές μεταφυσικό και δογματικό υπόβαθρο, που περιλαμβάνει δόγματα, όπως ότι η ζωή και η ίδια η ύπαρξη δεν υπάρχουν πραγματικά (είναι ψευδαισθήσεις), ότι, όσο (νομίζουμε ότι) υπάρχουμε, διαρκώς πονάμε, ότι ενσαρκωνόμαστε ξανά και ξανά και ότι λύτρωση σημαίνει παύση των μετενσαρκώσεων και ανυπαρξία. Ο διαλογισμός συμβάλλει στην αποκοπή από τον κόσμο που μας περιβάλλει, γι' αυτό και κατά το βουδισμό συντελεί στην παύση των μετενσαρκώσεων.

Ας μου επιτραπεί να θεωρήσω ότι, αν η Βιπάσσανα δεν παρέλαβε από το βουδισμό τα παραπάνω δόγματα, τότε δεν είναι "ο δρόμος που δίδαξε ο Βούδας", αλλά μια δυτικοποιημένη light εκδοχή του. Ίσως βέβαια είναι καλύτερα έτσι (ως υποπροϊόν του βουδισμού), παρά να επρόκειτο για κανονικό βουδισμό.

Σε άλλη διαφήμιση της Βιπάσσανα διαβάζουμε:

"Η Vipassana είναι η τεχνική διαλογισμού η οποία έχει οδηγήσει τους περισσότερους πνευματικούς αναζητητές στη «φώτιση» και αποτελεί τη βάση και τον πυρήνα όλων των άλλων διαλογιστικών τεχνικών. O διαλογισμός αυτός δόθηκε από τον Βούδα, αλλά στην πραγματικότητα είναι ακόμα πιο παλιός, μια που υπάρχει εδώ και τουλάχιστον 10.000 χρόνια.

Η εκτέλεση της Vipassana είναι απλή.

Σε καθιστή θέση, παρατηρούμε την αναπνοή μας καθώς μπαίνει και βγαίνει από το σώμα. Η ουσία της παρατήρησης της αναπνοής, βρίσκεται στην παρατήρηση του κενού που υπάρχει πριν την εισπνοή ή την εκπνοή. Το κενό αυτό είναι η «πύλη». Εκεί, μπορεί να συναντήσει κάποιος τον Θεό, την Ύπαρξη, τον Ανώτερο Εαυτό του. Και αυτό γιατί όταν σταματάει η αναπνοή, σταματάει ο νους και όταν σταματάει ο νους είμαστε στο παρόν.

Παρατηρούμε την αναπνοή μας για 45’ και στη συνέχεια κάνουμε βάδισμα Ζεν για 15’ έχοντας όλη μας την επίγνωση στα πέλματα που πατάνε στο έδαφος. Το δεύτερο μέρος είναι και αυτό ένα στάδιο παρατήρησης.

Ο Osho λέει ότι όσοι εξασκούνται συστηματικά στην Vipassana νιώθουν μια απότομη άνοδο στην ενέργεια τους, γίνονται πιο ζωντανοί, πιο αισθησιακοί, πιο ευαίσθητοι, πιο σιωπηλοί …

Λίγα λόγια για τον Γιώργο - Shunyam Ατσαμετάκη.

Ο Γιώργος έχει στη ζωή του δοκιμάσει πολλούς πνευματικούς δρόμους. Το 1990 γνώρισε τις διδασκαλίες του Osho και σε αυτόν βρήκε τον πνευματικό δάσκαλο που πάντα αναζητούσε. Από τότε, το ταξίδι της αυτογνωσίας στη ζωή του, πορεύθηκε μέσα από το «δρόμο».

Το πνευματικό όνομα του Γιώργου, είναι Amrit Shunyam (αιώνια κενότητα)".

Ώστε λοιπόν, δεν έχουμε μόνο μια άσκηση για την απόχτηση εσωτερικής ειρήνης, αλλά μια οδό προς τη "φώτιση", καθώς και μια "πύλη", όπου μπορεί "να συναντήσει κάποιος τον Θεό, την Ύπαρξη, τον Ανώτερο Εαυτό του". Προφανώς δεν υποψιάζεται καν ο ασκούμενος ότι στις "πύλες" καραδοκούν κι άλλες οντότητες εκτός από "θεούς" και "εαυτούς". Και αυτό δεν είναι θεωρία ή δεισιδαιμονία, αλλά διαπίστωση πνευματικών διδασκάλων με τουλάχιστον ίση πείρα με των βουδιστών και ινδουιστών διδασκάλων που γνωρίζει εκείνος.

Έχουμε επίσης εδώ ένα δάσκαλο, που δε θεωρεί "πνευματικό" το όνομα Γιώργος (προφανώς αγνοεί απελπιστικά το τεράστιο πνευματικό μέγεθος που λέγεται άγιος Γεώργιος, αλλά και το τι είναι άγιος κατά την Ορθοδοξία - εντάξει, προφανώς αγνοεί και ότι Ορθοδοξία είναι η αρχαία αυθεντική οδός του χριστιανισμού), αγνοεί φυσικά και τι είναι το χριστιανικό του βάπτισμα, άρα ούτε το όνομα "χριστιανός" τού κάνει ως πνευματικό του όνομα (δε φταίει ο άνθρωπος, αλλά κάποιοι άλλοι που δεν του είπαν και δεν του λένε τίποτα για τα θέματα αυτά) και επιλέγει ως "πνευματικό όνομά του" ένα όνομα που σημαίνει... αιώνια κενότητα! (Για το βουδισμό δεν υπάρχουν πρόσωπα βεβαίως, μόνο κενό).

Παρατηρούμε επίσης, στον κώδικα της Βιπάσσανα, όχι μόνο μια σειρά ηθικών κανόνων αλλά και μια έντονη ασκητική (π.χ. "ευγενής σιωπή", αποχή από το σεξ, διαχωρισμός των φύλων, απαγόρευση και του απλού αγγίγματος, απλό και σεμνό ντύσιμο, χορτοφαγία κ.ά. όσο διαρκούν τα σεμινάρια), ακόμη και την έμφαση που δίνεται στην παρατήρηση της αναπνοής - πράγματα που, όταν προτείνονται από τους διδασκάλους της ορθόδοξης πνευματικότητας, πολλοί τα κοροϊδεύουν και τα απορρίπτουν μετά βδελυγμίας, όμως είναι πρόθυμοι να τα δεχτούν όταν προτείνονται από εισαγόμενα μονοπάτια εξωτικής πνευματικότητας.

Επαναλαμβάνω ότι τα αποτελέσματα της Βιπάσσανα είναι γνωστά στην Ορθοδοξία από την αρχή της (εδώ και 20 αιώνες) και παρατηρούνται ακόμη και σήμερα στους ορθόδοξους λαούς, γι' αυτό και συνεχώς στην Ορθοδοξία αναδεικνύονται άγιοι. Ας σκύψουμε λίγο και στους δικούς μας ανεκτίμητους θησαυρούς, που μας τους δυσφήμισαν κι εμείς τους περιφρονήσαμε αναζητώντας το χρυσάφι των ξένων.

Είναι όμως χρυσάφι το "χρυσάφι των ξένων"; Ή μήπως όχι;

Δε θα σταθώ στο ότι "κατά τη διάρκεια του σεμιναρίου πρέπει να ανασταλεί κάθε προσευχή ή τέλεση λατρείας" (άρα όποιος ασκεί τη νοερά προσευχή πρέπει να τη διακόψει - σχήμα λόγου, γιατί ένας πραγματικός "εργάτης της νοεράς προσευχής" δε νιώθει την ανάγκη να ασκήσει διαλογισμό - όποιος φορά σταυρό πρέπει να τον βγάλει και ούτε μπορεί να πάει στην εκκλησία ή να κοινωνήσει κατά το διάστημα αυτό). Δε θα σταθώ εδώ, επαναλαμβάνω (αν και ίσως θα έπρεπε). Θα πω απλά ότι:

Το πνευματικό Μονοπάτι της Ορθοδοξίας οδηγεί στην ενότητα με το Θεό διά του Χριστού. Το μονοπάτι της Βιπάσσανα πού οδηγεί; Στην επίτευξη εσωτερικής γαλήνης και ηθικής συμπεριφοράς - σε μια ψευδαίσθηση πνευματικής ολοκλήρωσης, όπως δεκάδες άλλες ψευδαισθήσεις, που τελικά αφήνει τον άνθρωπο χωρίς Χριστό;

"Όσοι εξασκούνται συστηματικά στην Vipassana νιώθουν μια απότομη άνοδο στην ενέργεια τους, γίνονται πιο ζωντανοί, πιο αισθησιακοί, πιο ευαίσθητοι, πιο σιωπηλοί …"  λέει ο δάσκαλος Osho. Δεκτόν, αλλά αδιάφορο (και μάλιστα δόλωμα - αληθινό μεν, αλλά δόλωμα). Άγιοι, ενωμένοι με τον Τριαδικό Θεό διά του Χριστού, γίνονται; (Στο δικό μας το Μονοπάτι, αυτό γίνεται, ακόμη και σήμερα).

Να διευκρινίσουμε ότι "με το Χριστό" είναι όποιος εντάσσεται στην Εκκλησία του Χριστού, γιατί αυτό είναι το πανανθρώπινο σώμα Χριστού (Εκκλησία = το σύνολο των χριστιανών, με τη συμμετοχή όμως και των αγγέλων, των αγίων και του ίδιου του Χριστού σε μια αδιάσπαστη ενότητα, που τελικά εκτείνεται σε όλα τα όντα, εκτός από εκείνα που συνειδητά αποκλείουν τον εαυτό τους από αυτήν). Γι' αυτό, δεν είναι "του Χριστού" εκείνος που αποδέχεται το Χριστό ως ένα "μεγάλο δάσκαλο", όχι ως το μονογενή Υιό του Θεού και Θεό, αλλά παραμένει έξω από την Εκκλησία θεωρώντας προτιμότερο να τραβήξει ένα "διαφορετικό μονοπάτι". Αυτό το μονοπάτι φοβούμαι πως δεν τον οδηγεί στους ανθρώπους, ούτε στο Χριστό (όσο κι αν οι δάσκαλοί του τού λένε πως εξελίσσεται και τελειοποιείται ηθικά και πνευματικά).

Αρκετά γράψαμε. Τώρα θα παραθέσουμε ως τεκμηρίωση ορισμένες αναρτήσεις και σας ικετεύω, αδελφοί (ό,τι κι αν πιστεύετε), να τις επισκεφτείτε.

Σας ευχαριστώ, με αγάπη Χριστού.

ΟΟΔΕ: Στον ιστότοπο της αρχικής δημοσίευσης του παρόντος (βλ. παραπομπή στην αρχή της σελίδας) δίνονται εδώ αρκετοί σύνδεσμοι προς άρθρα που αφορούν στο ζήτημα. Σας προτρέπουμε να τα επισκεφτείτε.

Στις φυλακές:

• Πώς οι ορθόδοξοι χριστιανοί διατήρησαν την εσωτερική τους ειρήνη και τη δίδαξαν και σε άλλους, ευρισκόμενοι σε απάνθρωπες φυλακές, όπου όχι μόνο δεν τους επέτρεπαν να προσεύχονται (όπως τα σεμινάρια Βιπάσσανα έγιναν με τη βοήθεια της διεύθυνσης πολλών φυλακών), αλλά τους βασάνιζαν καθημερινά για να τους ξεριζώσουν την πίστη και την αξιοπρέπεια: Στις αθεϊστικές φυλακές της Ρουμανίας (και β΄ μέρος εδώ).

• Από το Ημερολόγιο της Ευτυχίας, του Νικολάε Στάινχαρτ.

• Οι αρχαίοι μάρτυρες και οι νεομάρτυρες της Τουρκοκρατίας (και όχι μόνο) και η ειρήνη μέσα τους, με την πνευματική ατραπό του δικού τους και δικού μας πολιτισμού, του πολιτισμού της αγιότητας.

• π. Αρσένιος - Ο Κατάδικος ΖΕΚ-18376: πώς ένας άγιος, φυλακισμένος για την πίστη του, μπορεί να εξημερώσει και θηριώδεις εγκληματίες (πατήστε "Μαρτυρίες"). Αναζητήστε το βιβλίο (2 μικροί τόμοι), εκδ. Ιεράς Μονής Παρακλήτου, Ωρωπός.

• Η μετάνοια της Ζαμφίρας της τσιγγάνας

• Οι φυλακές ανηλίκων, η παρακμή, ο Χριστός, τα δάκρυα της Παναγίας... (ντοκιμαντέρ για ένα συστηματικό πρόγραμμα ορθόδοξης πνευματικότητας στις φυλακές) 

• Ο παπάς στη φυλακή, οι φονιάδες & οι σατανιστές

• Ο παπάς & ο φονιάς (αυστηρώς ακατάλληλο για ηθικιστές)

• Ένας παπάς τρόφιμος στο τμήμα απεξάρτησης στο Δαφνί

• Ο μεγαλομάρτυρας Εφραίμ & οι ναρκομανείς

• Ο Χριστός στις αμερικάνικες φυλακές

Σημειώσεις

1. Διαβάστε την εδώ:

2. Διαβάστε τα εδώ:

«Το πρώτο είναι ο αντιθεϊσμός, η επανάσταση ενάντια στο Θεό, στο όνομα της ελευθερίας και της δικαιοσύνης. Ο αντιθεϊσμός γεννιέται από την αποσύνθεση της χριστιανοσύνης, όταν αυτή, σιωπηρά νεκρή, μεταμορφώνεται σε ιδεολογία και αναζητάει τον ολοκληρωτισμό για να αντικαταστήσει τη χαμένη δύναμη του ολόκληρου». Μια κατεστημένη θρησκεία, που έχει μεταβληθεί σε ιδεολογία, απογοητεύει τους ανθρώπους, οι οποίοι επηρεασμένοι και από άλλα κοσμοθεωρητικά κίνητρα πολεμούν ανοιχτά αυτήν την νεκρά και αποστεωμένη θρησκεία. Οι αντιδράσεις είναι ισχυρές. Κοροϊδεύουν όλα τα της θρησκείας και μάλιστα στο όνομα της δικαιοσύνης και της ελευθερίας. Είναι δηλαδή επαναστατικός και αντιθετικός.

Το δεύτερο στάδιο έρχεται μετά το προηγούμενο. Αφού κουράσθηκαν να εμπαίζουν και να πολεμούν φθάνουν σε άλλη κατάσταση. «Ο επαναστατικός και μαχητικός αθεϊσμός εξασθενεί από την ίδια του τη νίκη. Ενώ οι μάζες γλιστράνε στην αδιαφορία… ή γλιστράνε στη φυγή και τη “διασκέδαση” της “κοινωνίας του θεάματος”, οι πιο απαιτητικοί προσκρούουν στο πεπερασμένο και παραιτούνται από την αισιοδοξία, αναπτύσσουν φιλοσοφίες του παραλόγου και της ναυτίας». Έτσι η αδιαφορία και η απελπισία είναι εκείνα που διακρίνουν αυτό το δεύτερο στάδιο του αθεϊσμού. Από θρησκευτικό βίωμα γίνεται κοινωνιολογικό. Κουρασμένος από την μάχη του ο άνθρωπος πέφτει σε απελπισία, που δεν θεραπεύει απολύτως τίποτα. Αντί να το μετατρέψει αυτό σε απελπισία κατά Θεόν, δηλαδή σε μετάνοια, το μετατρέπει σε απελπισία κατά κόσμον. Είναι απογοητευμένος από όλα. Και ψάχνει να βρει τρόπους για να απαλύνει τον πόνο του, αλλά δεν μπορεί να το καταφέρει.

Όταν τελείως απελπισθεί, τότε καταλήγει σε ένα ιδιότυπο στάδιο αθεϊσμού. «Διαγράφεται κιόλας ένας τρίτος τύπος αθεϊσμού, που θα μπορούσαμε να τον ονομάσουμε μυστικιστικό. Ψάχνει κανείς για αντίδοτα της “κόκκινης ερήμου” της επιστήμης και της τεχνικής, ζητώντας μια εσωτερίκευσή τους, πάντοτε όμως μέσα στα όρια και της μιας και της άλλης – δηλ. μένοντας στην άρνηση του προσωπικού Θεού που έγινε άνθρωπος. Ανακαλύπτουν και πάλι το παράξενο, τις απόκρυφες δυνατότητες του ανθρώπου, τον παλιό συμβολισμό του σύμπαντος». Στο τρίτο αυτό στάδιο αναζητούν την «πνευματικότητα» των ανατολικών θρησκειών, της φιλοσοφίας, αλλά και την ψευδαίσθηση της κοινωνικής δικαιοσύνης μέσα από ψευτομεσσιανισμούς. Και μπορούμε να πούμε ότι ο σύγχρονος άνθρωπος διακατέχεται από αυτόν τον μυστικισμό που είναι αρρωστημένος.