Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας

Κεντρική Σελίδα

Ορθοδοξία - Μυστήρια

8. Α' ΜΕΡΟΣ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ:

Η Ιερουργία τού Λόγου τού Θεού           

Κυριακή πρωί. Στις Ορθόδοξες χώρες, (και όπου η σχετική νομοθεσία δεν το απαγορεύει) οι καμπάνες των ναών προσκαλούν τους πιστούς πανηγυρικά να συναχθούν, ως μία οικογένεια -η οικογένεια του Θεού- στον Άγιο Οίκο του Πατέρα τους. Όλοι πηγαίνουν στον ναό του Θεού για την μεγάλη Συνάντηση. Οι καρδιές συγκλονισμένες από την ευσπλαχνία του Θεού στις πτώσεις μας και και στα λάθη μας, πρόθυμα προσφέρουν τη συγχώρηση στους αδελφούς, που τους έχουν λυπήσει. Άλλωστε ξέρουν ότι εάν δεν συγχωρήσουν τους άλλους δεν θα συγχωρήσει κι αυτούς ο Θεός.

Το ίδιο και οι ιερείς και οι διάκονοι, με ειδική σύντομη Ακολουθία, προετοίμασαν τις ψυχές τους διά προσευχής, να αξιωθούν ακατακρίτως να διακονήσουν στο Μυστήριον της θ. Ευχαριστίας και ζήτησαν και έλαβαν συγχώρηση από όλους γύρω τους. Οι ιερείς και οι Διάκονοι ντυμένοι κατά την εκκλησιαστική τάξη, τα ειδικά στον ιερατικό βαθμό τους άμφια, προετοιμάζονται για την τέλεση της θείας Λειτουργίας.

Εδώ να κάνουμε μία υπενθύμιση:

Στους Ορθοδόξους ναούς μας τελείται συχνά η θεία Λειτουργία που φέρει το όνομα του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, που διετέλεσε αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλως. Δέκα μόνον ημέρες τον χρόνο τελείται η θεία Λειτουργία του Αγίου Βασιλείου, αρχιεπισκόπου Καισαρείας της Καππαδοκίας. Η δομή και των δύο αυτών θ. Λειτουργιών είναι παρόμοια, διαφέρουν μόνον ως προς το περιεχόμενον και την διάρκεια της Μεγάλης Ευχής της Αναφοράς και ωρισμένων άλλων ευχών, που είναι εκτενέστερες στη θ. Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου. Το περιεχόμενό τους όμως είναι παρόμοιον.

Καθόλην την διάρκεια της θείας Λειτουργία οι εκκλησιαζόμενοι πιστοί αισθανόμαστε και ζούμε- ως να συμβαίνουν σήμερα -όλα όσα η αγάπη του Θεού έχει κάνει για την ωφέλεια και την σωτηρία του ανθρώπου. Στην μεγάλη Ευχή της Αναφοράς αναφέρονται ακόμη και λεπτομέρειες: για τη δημιουργία του ανθρώπου, τη ζωή του στον Παράδεισο, την απάτη του σατανά με μορφή φιδιού, την απώλεια του παραδείσου, την καθοδήγηση του λαού από τους Προφήτες, την προστασία δια των Αγγέλων, τα θαύματα με τα οποία έσωσε ο Θεός τον λαόν σε μεγάλες δοκιμασίες, όπως πείνα, δίψα, αρρώστιες, πολέμους, συμφορές. Τέλος δε, για τον ερχομό του Σωτήρα Χριστού στη γη, την αποκάλυψη της αλήθειας του Ευαγγελίου Του, την θυσία Του στον Γολγοθά, την Τριήμερο Ταφή και την κάθοδο στον Άδη, για να απελευθερώσει τις ψυχές από την τυραννία του διαβόλου, την ένδοξη Ανάσταση και την Ανάληψή Του με όλη τη δόξα Του στους Ουρανούς.

Και το ποιό εκπληκτικό είναι ότι όλα αυτά δέν τα θυμόμαστε απλώς, για να εκφράσουμε την ευχαριστία μας προς τον Θεόν, αλλά μέσω του λειτουργικού χρόνου όλα αυτά τα κοσμοσωτήρια γεγονότα έχουν ενσωματωθεί και εναρμονισθεί στη θεία Λειτουργία, κι εμείς απολαμβάνουμε εδώ και τώρα τις ευεργετικές συνέπειές τους.

Μπροστά στα μάτια μας ξετυλίγεται ολόκληρη η ζωή του Χριστού, γράφουν οι θεοφόροι Πατέρες μας. Είναι χαρακτηριστική η παρουσία της μελλοντικής Βασιλείας. " Συ ο Θεός... εκ τού μη όντος εις το είναι ημάς παρήγαγες, και παραπεσόντας ανέστησεας πάλιν, και ουκ απέστης πάντα ποιών, έως ημάς εις τον ουρανόν ανήγαγες, και την βασιλείαν σου εχαρίσω την μέλλουσαν" (Ευχή Αναφοράς Αγ. Ιωάννου Χρυσοστόμου). Μετά την ευχαριστία τολμούμε να ικετεύσουμε τον Πατέρα των φώτων να στείλει τον Παράκλητο, το Άγιο Πνεύμα, για να καθαγιάσει την προσφορά του Υιού. Και ο Παράκλητος έρχεται και ενεργεί το "θαύμα τών μυστηρίων: μας χαρίζει τον Χριστό με την μορφή του Άρτου και Οίνου, για να μπορούμε εύκολα να Τον κοινωνούμε. Δηλαδή, συντελείται ένα ακατάληπτο Μυστήριο παρόμοιο με το Μυστήριο της ενανθρωπήσεως του Υιού του Θεού, "εκ Πνεύματος Αγίου και  Μαρίας τής Παρθένου"!

Ας προσπαθήσουμε, λοιπόν από σήμερα, με τον φωτισμό του Θεού και την καθοδήγηση των φωτισμένων Αγίων Πατέρων μας, στη σειρά αυτή των Ομιλιών μας, να ερμηνεύσουμε τα τελούμενα κατά την Θεία Λειτουργία.

Η Ακολουθία της Θείας Λειτουργίας αποτελείται από δύο βασικά Μέρη.  Από το πρώτο, που λέγεται Ιερουργία του Λόγου του Θεού (δηλαδή του Κυρίου μας Ιησού Χριστού) και από το δεύτερο, που τελείται η Ιερουργία του Μυστηρίου της Θείας Ευχαριστίας.

Το πρώτο Μέρος αρχίζει με την δοξολογική εκφώνηση του Ιερέα:

 "Ευλογημένη η βασιλεία τούο Πατρός και τού Υιού και τού Αγίου Πνεύματος, νυν και αεί και εις τους αιώνας τών αιώνων." Συγχρόνως ο Ιερέας, αφού έχει προσκυνήσει τρεις φορές την Αγία Τράπεζα και ασπαστεί το Ιερό Ευαγγέλιον, το παίρνει με τα δύο του χέρια και το υψώνει, σχηματίζοντας το σημείο του Σταυρού, πάνω από την Αγία Τράπεζα, όπως ασφαλώς όλοι θα έχετε παρατηρήσει. Όλοι οι πιστοί, εκείνη τη στιγμή, υποκλίνονται προς το Ιερό Ευαγγέλιο κάνοντας το σημείο του σταυρού ευλαβικά, και συμμετέχουν με το Αμήν.

Στο πρώτο Μέρος της θείας Λειτουργίας περιλαμβάνονται:

-Τα "Ειρηνικά"

-Τα "Αντίφωνα"

-Η Μικρά Είσοδος μετά του Ιερού Ευαγγελίου

-Ο Τρισάγιος Ύμνος

-Τα Ιερά Αναγνώσματα

-Το θείον Κήρυγμα

-Η Εκτενής

-Τα Αιτήματα και η Ευχή υπέρ των Κατηχουμένων

Με τα θέματα αυτά θα αρχίσουμε - Θεού θέλοντος- να ασχολούμαστε αναλυτικά από την ερχόμενη Κυριακή.