Η ειρήνη, που επεκράτησε στην αρχή της βασιλείας του Γάλλου (251-253) και του γιου του Βολουσιανού (251-253), δεν κράτησε για πολύ. Ο Επίσκοπος Καρχηδόνος Κυπριανός είχε προαισθανθεί ότι ο διωγμός θα ανανεωνόταν (Επιστολή ad Demetrianum) και γι’ αυτό συγκάλεσε το 252 σύνοδο στην Καρχηδόνα, από 42 Αφρικανούς Επισκόπους, για να αποφασίσουν για τους πεπτωκότες Χριστιανούς που διατελούσαν ακόμη στο στάδιο της μετανοίας και, κατά συνέπεια, δεν ανήκαν στο σώμα της Εκκλησίας. Ο Κυπριανός θεώρησε σκόπιμο να ληφθεί απόφαση για την ενσωμάτωση των πεπτωκότων αυτών στην Εκκλησία έτσι ώστε η Εκκλησία να αντιμετωπίσει ενωμένη τον επικείμενο διωγμό, κατά τον οποίο οι Εθνικοί και πάλι θα ήταν συνασπισμένοι και θα εμφανίζονταν σύσσωμοι κατά του Χριστιανισμού. Η σύνοδος αυτή όρισε να συγχωρηθούν οι θυσιάσαντες (sacrificati) Χριστιανοί και να ενωθούν με την Εκκλησία με τον όρο όμως να μην έχουν δικαίωμα να γίνουν κληρικοί. Ο στενός σύνδεσμος των Χριστιανών στις δύσκολες περιστάσεις του διωγμού ήταν ζήτημα ανάγκης.

Το 252 φθοροποιός λοιμός ξαπλώθηκε σιγά σιγά σ' όλη την αυτοκρατορία. Ο λιμός, που ακολούθησε, και ο αυχμός, διέγειραν τη μανία του ειδωλολατρικού όχλου κατά των Χριστιανών. Οι Εθνικοί εκδήλωσαν τότε όλη τους την αγριότητα και την απανθρωπιά. Καθένας, στις δύσκολες εκείνες καταστάσεις της φοβερής αρρώστειας, της πείνας και της δυστυχίας σκεφτόταν μόνο τη δική του ζωή. Είχαν εξαφανιστεί οι δεσμοί της φιλίας και της συγγένειας. Οι ασθενείς στερούνταν κάθε φροντίδας και περιποίησης και οι νεκροί ρίχνονταν από τα παράθυρα των σπιτιών στους δρόμους και αφήνονταν άταφοι. Ο Κυπριανός Καρχηδόνος παρότρυνε τότε τους Χριστιανούς της Επισκοπής του να πράξουν το καθήκον τους, να επιδείξουν αυταπάρνηση και να εκδηλώσουν εμπράκτως τα αισθήματα της αγάπης τους προς τους δεινοπαθούντες ανθρώπους, ανεξαρτήτως αν αυτοί ήταν Χριστιανοί ή Εθνικοί (Κυπριανού, De mortalitate, κεφ. 15). Ο ζήλος των Χριστιανών εκδηλώθηκε έντονα και η αγάπη τους εντυπωσίασε τους Εθνικούς. Πολλοί Χριστιανοί έπεσαν τότε θύματα του καθήκοντος τους θάπτοντες τους νεκρούς και περιποιούμενοι τους προσβληθέντες από την επιδημία. (Παράβαλλε όσα λέγει και ο Επίσκοπος Αλεξανδρείας Διονύσιος για τις πράξεις αυτοθυσίας των Χριστιανών της Αλεξανδρείας, Ευσεβίου, εκκλησιαστική Ιστορία, Ζ' 22). Ήταν επόμενο οι διαθέσεις των Χριστιανών και η στάση τους στις δύσκολες αυτές ώρες να προκαλέσουν μεγάλη εντύπωση στους Εθνικούς και να οδηγήσουν πολλούς από αυτούς να προσέλθουν στο Χριστιανισμό και να γίνουν μέλη της Εκκλησίας (PG 45, 956-7). Το μέγα πλήθος όμως των ειδωλολατρών έμεινε ασυγκίνητο και σε λίγο βρήκε την ευκαιρία να επιτεθεί κατά των Χριστιανών. Οι Χριστιανοί θεωρούσαν τους Εθνικούς αίτιους όλων των συμφορών, που τους έπλητταν, γιατί δεν ήθελαν να αντιληφθούν την ειδωλολατρική τους πλάνη και να πιστέψουν στο μόνο αληθινό Θεό, ενώ οι Εθνικοί, αντιστρόφως, κατηγορούσαν τους Χριστιανούς για τις ποικίλες συμφορές. Και ήταν επόμενο να ξεσηκωθούν εναντίον τους. Λίγο πριν να εκραγεί ο διωγμός αυτός ο Κυπριανός έστειλε προτρεπτική επιστολή στην Αφρικανική κοινότητα των Θιβαριτανών (Ad Thibaritanos, de exhortatione martyrii) για να ενισχύσει τους Χριστιανούς στον επικείμενο διωγμό. Έγραφε, λοιπόν, προς το λαό της Θίβαρης: Προσφιλέστατοι μου αδελφοί, ας μην ταραχθεί κανείς αν δει την κοινότητα μας να διασκορπίζεται εδώ κι εκεί από το φόβο του διωγμού ή αν δει τους αδερφούς να μη συνέρχονται στο ίδιο μέρος και αν δεν ακούει πια τους Επισκόπους να κηρύττουν. Εμείς οι Χριστιανοί, οι οποίοι δεν πρέπει καθόλου να φονεύομεν, αλλά πρέπει να είμαστε έτοιμοι για το θάνατο, δεν μπορούμε να συναθροιζόμαστε στο ίδιο μέρος. Οποιοσδήποτε αδερφός Χριστιανός βρεθεί τις ημέρες εκείνες χωρισμένος σωματικά και όχι πνευματικά από την κοινότητα του ας μην ταραχθεί βλέποντας τα δεινά της φυγής αυτής· αν κατέφυγε στην ερημιά, μακριά από κάθε άνθρωπο, ας μην εκπλαγεί και φοβηθεί δεν είναι μόνος εκείνος που διασώζει παντού το ναό του Θεού αυτός έχει μαζί του τον Θεό. Και αν αυτός που καταφεύγει στην ερημιά ή τα βουνά πέσει σε ληστή ή σε άγριο θηρίο ή τον απειλήσει πείνα ή δίψα ή ψύχος ή καταφύγει στη θάλασσα και τον απειλήσουν κύματα, πρέπει να έχει την πεποίθηση ότι ο Χριστός τον ακολουθεί στις θλίψεις και στενοχώριες και ότι θα του δώσει στην ανάσταση την ανταμοιβή, που του υποσχέθηκε, αν πεθάνει για το όνομα του Χριστού (Κυπριανού, Επιστολή 56).