Ορθόδοξη Ομάδα Δογματικής Έρευνας

Κεντρική Σελίδα

Βιβλία και Αγία Γραφή

Κεφάλαιο 5ο // Περιεχόμενα // Κεφάλαιο 7ο

Ερμηνεία τού β' Ψαλμού

Χριστολογική ερμηνεία από το Μασοριτικό κείμενο

Μίρκο Τομάσοβιτς Δρ. Θεολογίας

 

 

Στίχ. 6: «Εγώ δε κατεστάθην βασιλεύς υπ' αυτού επί Σιών όρος το άγιον αυτού»

Στον 6ο στίχο ο Κύριος δίνει απάντηση στους στασιαστές του 3ου στίχου. Η απάντηση στα Eβραϊκά είναι: «εγκατέστησα τον Βασιλέα μου στη Σιών, το Άγιο όρος μου». Τον στίχο αυτό ο Ακύλας τον μεταφράζει ως εξής: «και εγώ εδιασάμην βασιλέα μου», ο Σύμμαχος: «καγώ έχρισα τον βασιλέα μου» και η Πεσιπώ: «καγώ διέσωσα τον βασιλέα μου». Οι Ο΄ απομακρύνονται από το πρωτότυπο και μεταφράζουν: «εγώ δε κατεστάθην βασιλεύς υπ' αυτού επί Σιών Όρος το άγιον αυτού».

Ο 6ος στίχος αρχίζει με την προσωπική αντωνυμία α' προσώπου Ενικού αριθμού ’ani (= εγώ). Η οποία (στον προφήτη) τονίζεται ιδιαίτερα. Μέσω της αντωνυμίας «εγώ» ο ίδιος ο Κύριος αντιπαρατίθεται προς το πλήθος των επιγείων βασιλέων οι οποίοι εκουσίως εγείρονται εναντίον του «Χριστού» Του. Σαν να τους λέει: «εγώ είμαι ο Θεός και δεν υπάρχει κάτι πέρα από μένα… όλη η βουλή μου θα σταθεί, και όλα όσα βουλεύομαι, θα τα κάνω» (Ησαϊας 46, 9-10). Δηλαδή, εγώ προσωπικά τον «εγκατέστησα» ως βασιλιά στη Σιών «κατά της οικονομίας λόγο»43 και τον υποστηρίζω (κατά το θέλημά μου). Να ξέρετε μάλιστα, ότι κάθε στάση εναντίον εκείνου, σημαίνει ταυτόχρονα στάση και εναντίον μου και του θελήματός μου.

Έχει ιδιαίτερη σημασία για την ορθή μετάφραση του παραπάνω στίχου, ο αόριστος nasakti, τον οποίο έως σήμερα οι διάφοροι ερμηνευτές αποδίδουν κατά ποικίλους τρόπους. Μερικοί πιστεύουν ότι το nasakti προήλθε από το nasak, που είναι δημιουργημένο από το Ακκαδικό našāku, το οποίο σημαίνει: «τοποθετώ, εγκαθιστώ».44 Η συγκεκριμένη σημασία της λέξεως nasakti είναι «εκχέω». Με αυτή την έννοια ο Σύμμαχος μεταφράζει: «έχρισα». Τέτοια σημασία της λέξεως συναντούμε και στις Πράξεις 4, 27. Άλλοι μεταφράζουν «από την αιωνιότητας είμαι χρισμένος».45 Μολονότι και σε άλλα σημεία της Π. Διαθήκης το ρήμα αυτό χρησιμοποιείται έχοντας τη σημασία του «εκχέω» (Έξοδος. 30, 9. Ωσ. 9,4), εν τούτοις στον 6ο στίχο του 2ου ψαλμού η παραπάνω λέξη δεν έχει αυτή τη σημασία. Ως σημείο αναγνωρίσεως του «χρίω» πάντοτε χρησιμοποιείται η ρίζα της λέξεως mašah,46 και μάλιστα στην τελετουργική πράξη. Κάτω από την ίδια έννοια χρησιμοποιείτο και στην προϊσραηλιτική περίοδο. Η ορθή σημασία της λέξεως nasakti είναι: «τοποθετώ», όπως τη μετέφρασαν οι Ο΄ και η Πεσιττώ. Μεταξύ των άλλων δεν πρέπει να λησμονούμε ότι η λέξη nesũkõtĩ, που συστάθηκε από το suk (= χρίω) χρησιμοποιείται πάντοτε μόνο στην περιγραφή κοσμικού χρίσματος και μόνο εάν πρόκειται περί κοσμικού άρχοντος. Δηλαδή το nasāk σημαίνει: τοποθετώ, καταδεικνύω, ονομάζω, και επομένως το nasik σημαίνει: τοποθετημένος, εγκατεστημένος, και κατ' επέκταση: άρχων, πρίγκιπας. Το ίδιο συμβαίνει και στην ασσυριακή. Το našaku σημαίνει: τοποθετώ, εκχέω, και το nasĩku: πρίγκιπας. Στον 2ο ψαλμό το nasakti είναι πιθανότερο ότι σημαίνει εγκαθιστώ,47 και σε καμία περίπτωση «εκχέω», επειδή αυτά τα λόγια στη μεν Εβραϊκή απευθύνει μόνο ο Θεός - Γιαχβέ, στους δε Ο΄ ο Χριστός.

Η διαφορά μεταξύ του Μασωριτικού κειμένου και της μετάφρασης των Ο΄ συνίσταται στο εξής: Στην Εβραϊκή το ρήμα nasākti είναι ενεργητικό και μεταφράζεται: «εγώ εγκατέστησα» Όμως οι μεταφραστές της Ο΄ διάβασαν το ρήμα ως nissakti, δηλαδή ως παθητικό και επομένως το μεταφράζουν: «εγώ χρίσθηκα» ή «εγώ εγκαταστάθηκα». Επίσης αντί για το malki: τον βασιλέα μου, διάβασαν malko: τον βασιλέα του.48 Στο Μασωριτικό κείμενο τονίζεται η αντωνυμία «εγώ» και αυτός που μιλάει είναι ο Θεός, ενώ στους Ο΄ μέσω της αντωνυμίας «υπ' αυτού» μιλάει ο Μεσσίας. Η αντωνυμία «εγώ» δείχνει την αλήθεια, την υπεροχή και το αμετάβλητο της αποφάσεως αυτής της «εγκατάστασης» (ενθρόνισης). Είναι ουσιώδες ότι δεν άρπαξε ο Μεσσίας αφ’ εαυτού την εξουσία και την τιμή, αλλά τον εγκατέστησε σε αυτήν ο Θεός (Βλέπε Εβραίους 5, 4-5),49 και μπροστά στους εχθρούς Του ανακοινώνει το βασιλικό αξίωμα του Χριστού του Υιού Του. Γι’ αυτή την «εγκατάσταση» λήφθηκε απόφαση προαιωνίως. Η βασιλεία Του θα είναι αιώνια και ακατάλυτη, και θα βασιλεύσει με πλήρη αγιότητα. Γι’ αυτό και λέει «τον βασιλέα μου», επειδή Αυτός ο Ίδιος τον εγκατέστησε στον θρόνο. Είναι ο «βασιλιάς Του» κατά τον χαρακτήρα της βασιλείας, «βασιλεία αγιότητας». Δεν τον ενθρόνισαν άνθρωποι θνητοί αλλά ο Θεός, για να βασιλεύσει επί του εκλεκτού λαού και να εκπληρώνει το θέλημά Του. «Τα λόγια του Θεού δια των οποίων ανακηρύσσεται ο Χριστός σε βασιλιά έχουν πανηγυρικό χαρακτήρα και βεβαιώνουν τη νίκη επί των επαναστατών».50

Η λέξη al σημαίνει: “σε”, “επί”. Μόνο ο Θεός μπορούσε να πει «επί τη Σιών το άγιόν μου όρος» ή, όπως υπάρχει στους Ο', «επί Σιών όρος το άγιον Αυτού», από το οποίο θα πηγάζουν όλες οι ενέργειές Του και ο Νόμος («εξελεύσεται νόμος» (Ησαϊας. 2, 3) ο οποίος θα πρέπει να εφαρμόζεται από όλους τους λαούς της γης.

Σιών είναι τόπος ο οποίος αργότερα έλαβε την ονομασία από τον βασιλιά Δαβίδ, και ονομάσθηκε πόλη του (Β΄ Βασιλέων 5, 7, 9). Η Σιών ακόμη ονομάζεται «σκοπευτήριο»51 και ερμηνεύεται «διψώσα»,52 δηλαδή ύψος. Η πόλη κατέστη αργότερα έδρα του Δαβίδ, στην οποία σχεδίαζε ο τελευταίος να οικοδόμηση τον Ναό του Θεού, επειδή, όπως είναι γνωστό, είχε ήδη μεταφέρει εκεί την κιβωτό της Διαθήκης. Κατ' αυτό τον τρόπο το όρος Σιών απετέλεσε για τον εβραϊκό λαό το κέντρο της θρησκευτικής ζωής του, άγιο μέρος, όρος «har» το οποίο αποκαλείται godši (= άγιο) (Ιωήλ 2,1), όρος του Θεού και κατοικία του Θεού (Ψαλ. 67, 16-17. Εβραίους 12, 22. Αποκ. 14, 1),53 όρος το οποίο αγαπά ο Κύριος «υπέρ πάντα τα σκηνώματα Ιακώβ» (Ψαλ. 86, 2).

Τα όρη είναι τα σύμβολα της αιωνιότητάς Του. Η αγιότητα του όρους Σιών εξαρτάται από τη διαμονή του Θεού σε αυτό, και ως ορατό σημείο της χρησιμεύει η παρουσία τής κιβωτού της Διαθήκης σε αυτό. Με τον όρο «Σιών» εννοείται όχι μόνο ένα όρος, αλλά και ο θρόνος και το κέντρο του πολιτικού και πολιτιστικού βίου, δηλαδή ολόκληρη η πόλη Ιερουσαλήμ. Ο συγγραφέας τής προς Εβραίους επιστολής γράφει: «προσεληλύθατε Σιών όρει και πόλει Θεού ζώντος, Ιερουσαλήμ επουρανίω» (Εβραίους 12, 22).

Ότι όντως η Σιών ταυτίζεται με την Ιερουσαλήμ, μαρτυρείται και από τον προφήτη Ησαΐα: «πορεύσονται έθνη πολλά και ερούσιν: Δεύτε και αναβώμεν εις το όρος Κυρίου και εις τον οίκον τού Θεού Ιακώβ, και αναγγελεί ημίν την οδόν Αυτού, και πορευσόμεθα εν αυτή· εκ γαρ Σιών εξελεύσεται νόμος και λόγος Κυρίου εξ Ιερουσαλήμ» (2, 3).

Οι λέξεις αυτού του στίχου δεν είναι δυνατό να συσχετισθούν με κανέναν από τους Ιουδαίους βασιλείς, επειδή στον επόμενο στίχο γίνεται λόγος περί του Υιού του Θεού, ότι είναι Εκείνος ο Οποίος ως Θεός μεν ήταν πάντοτε βασιλιάς, τώρα δε ως άνθρωπος τοποθετήθηκε βασιλιάς στη Σιών, δηλαδή στην Εκκλησία. 54 Επομένως βασιλιάς αυτού του Αγίου Όρους, της Εκκλησίας του Θεού, είναι ο θείος της θεμελιωτής, ο «Χριστός» και ο Υιός του Θεού, τον οποίο ο Θεός γεννά «σήμερα». 55 Ο ιερός Δαμασκηνός ψάλλει: «χαίρε Σιών αγία, μήτηρ των Εκκλησιών, Θεού κατοικητήριον. Συ γαρ εδέξω πρώτη άφεσιν αμαρτιών δια της Αναστάσεως».

 

Σημειώσεις:


43. Ζιγαβηνού, Υπομνήματα στους ψαλμούς, PG 128, 81 Β. Ο «Χριστός», του Θεού συμμετέχει στην κυριαρχία του Πατρός του πάνω στη γη. Βλέπε Μ. Noth, Gott, König, Volk im Alten Testament, στο Gesammelte Studien zum Alten Testament, München 1957, 222.

44. E. König, Die Psalmen, Gütersloh 1927, 457.

45. Μ. Dahood, Psalum I. 1-50, σελ. 10.

46. D. Glumac, Knjiga psalama. Psalam 2, σελ. 52.

47. A. Rozdestvenskago, Lekcii p svjascenomu pisaniju, σελ. 232.

48. Ο Ε. König (Die Psalmen, σελ. 457) θεωρεί ότι το «'az» του α' μέρους του γ' στίχου σχετίζεται με τον Γιαχβέ: «Daw ich, das gleich den Εmpörern (3a) in 6a mit uneingeführter oratiο directa das Wort ergreift, kann nur die voher erwähnte Gottheit Jahwe sein. Denn nur sie konnte sagen «auf Zion, meinen heiligen Berge».

49. Παράβαλλε Μ. Τομάσοβιτς, Ο Μελχισεδέκ και το μυστήριο της Ιερωσύνης του Ιησού Χριστού, Αθήνα 1990, 109 και εξής.

50. Β. Βέλλα, εκλεκτοί Ψαλμοί, Α', Αθήνα 1952, 36.

51. Ωριγένη, Των εις το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο εξηγητικών, PG14, 416 D.

52. Τίτου Επισκόπου Βόστρων, Oratio in Ramos Palmarum, PG 18, 1269 C.

53. Περί των κορυφών των ορέων ως κατοικιών των θεών βλέπε: Η. Schmidt, Der heilige Fels in Jerusalem, Tübingen 1933.

54. Ep. Paladie, Tolkovanie na psalmi, Moskva 1872, 6. Arh. Irineja, Tolkovanie na psaltir po tekstu evrejskomu i grecekomu, Moskva 51847, 15. «Με τρεος τρόπους αρμόζει να κατανοείται η Σιών, η Ιερουσαλήμ: ή με αισθητό τρόπο, ή κατά το θεοσεβές πολίτευμα αυτών που ζουν στη γη, ή κατά την αγγελική πολιτεία στους ουρανούς», λέει ο Προκόπιος Γαζαίος (Επιτομή τών εις τον Προφήτην Ησαΐαν, PG 87, 2476 C). Βλέπε Ε. Poljanskij, Teorii kasatelno Salima, στο Tvorenija blazenagο leronima kak istocnik dlja biblejskoj arheologii, Kazan 1908, 500-525.

55. D. Glumac, Knjiga psalama. Psalam 2, σελ. 60.

 


Κεφάλαιο 5ο // Περιεχόμενα // Κεφάλαιο 7ο


Δημιουργία αρχείου: 6-6-2015.

Τελευταία ενημέρωση: 18-6-2015.

ΕΠΑΝΩ