• 1. Τακτικές αποκοπής

• 2. Αυτοδικαίωση και κατάκριση

Σε κάποιες θρησκείες, όταν κάποιος γίνει γνωστό ότι αμάρτησε, διώχνεται από τη θρησκεία του. Η ηγεσία τους, δε θέλει να ασχημαίνει η βιτρίνα τής ομάδας, και να λερώνεται το όνομά της. Σε αντίθεση η Εκκλησία, δε διώχνει κανέναν κατά το παράδειγμα τού Κυρίου: "Όποιον έρχεται προς εμένα, δεν θα τον βγάλω έξω". (Ιωάννης 6/ς΄ 37).

1. Τακτικές αποκοπής

Για πολλές από αυτές τις θρησκείες, ο αφορισμός, (ή αποκοπή, ή όπως αλλιώς το ονομάζουν), γίνεται ανώδυνα, με μία απλή άρνηση τού πρώην μέλους τους, ή τών υπευθύνων τής σύναξης, να συνεχίσουν να θεωρούνται ομόπιστοι. Γίνονται τότε προσευχές γι' αυτόν να επανέλθει μετανοημένος, ή του δίνονται συνεχείς συμβουλές από τους ομοπίστους του. Αν όμως δεν δηλώσει μετάνοια, δεν γίνεται δεκτός ως μέλος τους, ακόμα κι αν εξακολουθεί να πιστεύει τα δόγματά τους. Γι' αυτούς είναι "κοσμικός", και αν κάποιος ομόθρησκός τους που δεν τον γνωρίζει τον δει να ασχημονεί, θα πει: "Κοίτα τι κάνουν οι Ορθόδοξοι!" ακόμα κι αν η ταυτότητά του γράφει κάτι άλλο.

Υπάρχουν όμως και ομάδες, στις οποίες ο αφορισμός είναι πραγματικό βασανιστήριο για τον αμαρτήσαντα. Για κάποια πολύ γνωστή ομάδα, εάν ο άνθρωπος τής θρησκείας τους αμαρτήσει, τότε ενεργοποιείται ένα ιεροεξεταστικό σύστημα, που λίγα έχει να ζηλέψει από τον Παπικό μεσαίωνα. Μόλις κάποιος τον "καρφώσει" στο "πρεσβυτέριο" τής τοπικής συνάθροισης, συγκαλείται "δικαστική επιτροπή" ΚΕΚΛΕΙΣΜΕΝΩΝ ΤΩΝ ΘΥΡΩΝ, ώστε να μην υπάρχουν μάρτυρες πιθανής αυθαιρεσίας ή πλάνης. Εκεί, πρέπει ο κατηγορούμενος να δηλώσει μετάνοια, και αλλαγή τρόπου ζωής.

Εάν αυτό δεν συμβεί, ή εάν το κατηγορούμενο πρόσωπο δημιούργησε σάλο γύρω από το όνομά του στους "έξω" τής ομάδας, τότε αποκόπτεται (αφορίζεται) από την ομάδα. Λόγος αποκοπής, σ' αυτή την αίρεση, θεωρείται όχι μόνο η κακή διαγωγή και η διαφωνία με τα δόγματα τής οργάνωσης, αλλά ακόμα και η απλή αμφιβολία για τα δόγματα αυτά. Αν ο άνθρωπος δηλώσει μετάνοια στη δίκη του, τον δέχονται χωρίς αφορισμό. Τότε έχει μερικές μόνο προσωρινές στερήσεις τών δικαιωμάτων του μέσα στη θρησκευτική τους κοινότητα. Δίνεται έτσι στον άνθρωπο η διορία για ένα το πολύ παραστράτημα. Στο δεύτερο οι όροι τού "παιχνιδιού", διατάζουν αποβολή τού "παίκτη".

Έτσι, αυτοί οι άνθρωποι παίρνουν στα χέρια τους την κρίση που ανήκει στον Θεό, και θεωρούν τους εαυτούς τους αξίους και ικανούς να αναγνωρίζουν τους καθαρούς από τα ζιζάνια. Και μάλιστα, έχοντας για όλους, τους ίδιους άτεγκτους κανόνες, ανεξάρτητα από το χαρακτήρα, την ιδιοσυγκρασία τού καθενός, και τις περιστάσεις του.

Είναι σαν να λένε στους πιστούς τους: "Έχετε δικαίωμα για μία το πολύ σοβαρή αμαρτία. Στη δεύτερη αφορίζεστε. Προσέξτε λοιπόν, μετά την πρώτη φορά να γίνετε αναμάρτητοι". Και τη σοβαρότητα τής αμαρτίας, την καθορίζουν αυθαίρετα, σύμφωνα με τα ευσεβιστικά τους πρότυπα.

Αλλοίμονο όμως στο μέλος τους που θα "αποκοπεί". Αυτομάτως, όλοι οι άλλοι, συγγενείς, φίλοι και γνωστοί που είναι μέλη τής ομάδας, παύουν να τον χαιρετούν ή να του μιλούν. Δεν πρέπει ούτε να προσεύχονται γι' αυτόν. Θεωρείται γι' αυτούς νεκρός! Ίσως η οικογένειά του να διαλυθεί. Εάν ο εργοδότης του είναι ομόπιστός του, ίσως χάσει την εργασία του, καθώς η ηγεσία θα ασκήσει πιέσεις στον εργοδότη του να τον απολύσει. Το ίδιο θα αποκοπεί, όποιος παραβεί φανερά τις εντολές τής ηγεσίας, και τον συναναστρέφεται ή του μιλάει. Γι' αυτό, όσοι του μιλούν, το κάνουν μόνο κρυφά, για να μη βρεθούν κι αυτοί στη θέση του! Με τον τρόπο αυτό, τα μέλη τής οργάνωσης αυτής, βρίσκονται παγιδευμένα σ' αυτήν, επειδή η απομάκρυνσή τους απ' αυτήν, ισοδυναμεί με πλήρη ανατροπή τής ζωής τους.

Πολλοί απ' αυτούς παραμένουν εκεί από φόβο και όχι από πίστη. Προσέχουν να έχουν πάντοτε μία καλή "βιτρίνα" προς τους έξω, ώστε να μην υποστούν τα όσα αναφέραμε. Γι' αυτούς, ο φόβος τών ανθρώπων, έχει αντικαταστήσει το φόβο τού Θεού! Δεν αμαρτάνουν (φανερά), όχι για να μη λυπήσουν το Θεό, μα για να μην αποκοπούν.

Με την αποκοπή του "ατάκτου", οι πρώην ομόθρησκοί του, έχουν να λένε προς τους επικριτές τους: "Δεν είναι δικός μας! Τον διώξαμε! Εμείς είμαστε μία καθαρή οργάνωση!" Η βιτρίνα έτσι διατηρείται, για να προσελκύει τους αφελείς, που δεν γνωρίζουν ότι η Εκκλησία τού Κυρίου έχει και "ζιζάνια".

Αν ο αφορισμένος θελήσει να επιστρέψει στην ομάδα, μετά από κάποιο χρονικό διάστημα δοκιμής του, γίνεται δεκτός, και τα μέλη τής ομάδας έχουν να λένε: "Μετανόησε, γι' αυτό τον δεχτήκαμε. Τώρα είναι πάλι καθαρός". Το ενδιαφέρον τους δε στρέφεται στον πλανημένο συνάνθρωπό τους, αλλά στην καλή εμφάνιση τής ομάδος τους. Γι' αυτούς ο άνθρωπος αυτός, δεν είναι ένα πρόσωπο, αλλά ένα νούμερο από τα πολλά, στους πίνακες τών μελών τους, που περιγράφουν τις αυξήσεις, και τις στατιστικές τής ομάδας τους.

2. Aυτοδικαίωση και κατάκριση

Ο Ιησούς Χριστός, γνωρίζοντας τη Φαρισαϊκή νοοτροπία, προσπάθησε επανειλημμένα να διορθώσει την τάξη τών Φαρισαίων τής εποχής του, καυτηριάζοντάς τους. Θα αναφέρουμε στη συνέχεια μία παραβολή που είπε, και ελπίζουμε να προσέξουν οι σύγχρονοι Φαρισαίοι (ως προς τη νοοτροπία).

Αναφέρεται στο Λουκά 18/ιη΄ 9-14:

"Είπε και προς μερικούς που πίστευαν για τον εαυτό τους πως είναι δίκαιοι, και θεωρούσαν υποδεέστερους τους άλλους, αυτή την παραβολή:

-Δύο άνθρωποι ανέβηκαν στο ιερό για προσευχή, ο ένας Φαρισαίος, και ο άλλος τελώνης. Ο Φαρισαίος στάθηκε, και προσευχόταν για τον εαυτό του τα εξής: "Θεέ, σ' ευχαριστώ επειδή δεν είμαι όπως οι υπόλοιποι άνθρωποι, άρπαγες, άδικοι, μοιχοί, ή όπως και αυτός ο τελώνης. Νηστεύω δύο φορές την εβδομάδα, και δίνω δέκατο από όλα μου τα έσοδα".

Ο δε τελώνης, στάθηκε μακριά, και δεν ήθελε ούτε τα μάτια του να σηκώσει στον ουρανό, αλλά χτυπούσε το στήθος του, λέγοντας: "Θεέ, λυπήσου με τον αμαρτωλό". Σας λέγω, (συνέχισε ο Ιησούς), ότι ο τελώνης κατέβηκε πιο δικαιωμένος στο σπίτι του, παρά ο Φαρισαίος. Επειδή, όποιος υψώνει τον εαυτό του, θα ταπεινωθεί, ενώ όποιος ταπεινώνει τον εαυτό του, θα υψωθεί ".

Δεν ήταν κακός ο Φαρισαίος. Τηρούσε το νόμο, ζούσε ηθική ζωή, και ευχαριστούσε το Θεό γι' αυτό. Ποιό ήταν το λάθος του;

Δύο ήταν τα λάθη του: Η αυτοδικαίωση, και η κατάκριση. Και ήταν χειρότερα από όλες τις "βαριές" (λεγόμενες) αμαρτίες, επειδή αυτός που νομίζει πως είναι δίκαιος, πώς θα ζητήσει συγχώρεση για να ελεηθεί; Έτσι, ο Φαρισαίος τής παραβολής, (όπως κάνουν σήμερα κάποιοι κατήγοροι τής Ορθοδοξίας, θεωρώντας όλους τους άλλους αμαρτωλούς και τον εαυτό τους δίκαιο), διατήρησε τις αμαρτίες του. Και δεν έβλεπε καν, πως και μόνο η κατάκριση που έκανε εναντίον τού τελώνη, ή τών άλλων ανθρώπων, ήταν αμαρτία.

Αυτά θυμίζουν τα λόγια τών ποιμένων τού Προτεσταντισμού στις συναθροίσεις τους, που ευχαριστούν το Θεό, "που τους έβγαλε από τον αμαρτωλό κόσμο, και τους ξεχώρισε".

Πόσο λίγο κατάλαβαν τα λόγια τού Κυρίου! Αντιθέτως, στην Εκκλησία ακούμε διαρκώς τα λόγια τού τελώνη: "Κύριε, ελέησον και σώσον ημάς ως αγαθός και φιλάνθρωπος και ελεήμων Θεός."

Όταν ένας ευσεβιστής βλέπει κάποιον ν' αμαρτάνει, λέει: "Κοίτα τι κάνει, δεν ντρέπεται!" Όταν τον βλέπει ένας Χριστιανός, λέει: "Αλλοίμονο σ' εμένα τον αμαρτωλό! Αν αυτός ο αδελφός μου που είναι τόσο καλός πλανήθηκε και αμάρτησε, τι περιμένει εμένα!"

΄Ενας γέροντας τής Εκκλησίας έλεγε: "Εάν δεις το παιδί σου κάτω και ο Διάβολος να το πατάει στο λαιμό, δεν θα χτυπήσεις το παιδί σου!" Έτσι και με τον αδελφό μας που έπεσε σε αμαρτία, δεν πρέπει να στραφούμε εναντίον του. Σύμφωνα με την παραβολή τού Φαρισαίου και τού τελώνη, ο Θεός δικαιώνει τον ταπεινό, αυτόν που συλλογίζεται την αμαρτωλότητά του, και του ζητάει έλεος. Άλλωστε, εάν θεωρείς τον εαυτό σου δίκαιο, δεν χρειάζεσαι τη θυσία τού Χριστού, που πέθανε για τους αμαρτωλούς.

Για μια φορά ακόμα, σήμερα, βλέπουμε την αληθινότητα τών λόγων τού Κυρίου: "Αλήθεια σας λέω, ότι οι τελώνες και οι πόρνες, μπαίνουν πριν από εσάς στη Βασιλεία τού Θεού". (Ματθαίος 21/κα΄ 31).

Ας ακούσουν τα λόγια τού αποστόλου Παύλου, όλοι εκείνοι οι σύγχρονοι Φαρισαίοι, που δικαιώνουν τους εαυτούς τους ή τις θρησκείες τους, και κατηγορούν την Εκκλησία τού Κυρίου, ότι δέχεται αμαρτωλούς. Τα λόγια αυτά, βρίσκονται γραμμένα στην Ρωμαίους 2/β΄ 1-6: "Γι' αυτό, αναπολόγητος είσαι άνθρωπε, όποιος κι αν είσαι εσύ που κρίνεις. Επειδή, κρίνοντας τον άλλον, τον εαυτό σου κατακρίνεις, μια και πράττεις τα ίδια εσύ που κρίνεις... νομίζεις... ότι εσύ θα ξεφύγεις την κρίση τού Θεού; Ή καταφρονείς τον πλούτο τής χριστότητάς Του και τής ανοχής και τής μακροθυμίας, αγνοώντας ότι η καλοσύνη τού Θεού σε φέρνει σε μετάνοια; Αλλά κατά τη σκληρότητά σου και αμετανόητη καρδιά, θησαυρίζεις για τον εαυτό σου οργή, κατά την ημέρα τής οργής και αποκαλύψεως τής δικαιοκρισίας τού Θεού..."

Και ο απόστολος Παύλος τα γράφει αυτά, γνωρίζοντας πως όποιος επικρίνει, ούτε και ο ίδιος είναι καθαρός, μια και ο αγιασμένος γιός τού Θεού, δεν κρίνει κανέναν.

Τέλος, μια και η σοβαρότητα τών διαφόρων αμαρτιών είναι κάτι σχετικό, και ποικίλει ανάλογα με τις περιστάσεις, τη συνείδηση και την ιδιοσυγκρασία τού κάθε προσώπου, είναι αυθαίρετο να καθορίζει κάποιος ποια αμαρτία είναι σοβαρότερη από άλλες, και για ποιον. Ας μη ξεχνάμε, ότι η υπερηφάνεια και η κατάκριση, ήταν για το Θεό σοβαρότερο αμάρτημα από την κλοπή τού τελώνη.

Παρακαλούμε τον αναγνώστη, να κάνει μία αυτοκριτική, προτού κρίνει κάποιον άλλον. Πιστεύουμε πως θα δικαιωθούν τα λόγια τού αποστόλου. Βέβαια, το δυσάρεστο θα είναι, αν αυτός που κάνει την αυτοκριτική δεν διαπιστώσει τα αμαρτήματά του. Τότε ίσως θα πρέπει να επαναλάβει τα λόγια τού Φαρισαίου, ευχαριστώντας τον Θεό, "που δεν τον έκανε σαν τους άλλους ανθρώπους".

Ν. Μ.